Κωνσταντίνος Καραμανλής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

Οι προσδοκίες του Παπανδρέου βασίζονταν στο εκλογικό σύστημα που είχε συμφωνήσει με τον Καραμανλή στο τέλος Φεβρουαρίου του 1958 και είχε αποτελέσει αιτία της διαφωνίας του Ράλλη με τον πρωθυπουργό. Προκειμένου να αποτραπεί νέα συνεργασία του κέντρου με την [[Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά]], θα καθιερωνόταν σύστημα ενισχυμένης αναλογικής. Στη δεύτερη κατανομή των εδρών θα συμμετείχαν μόνο κόμματα που θα είχαν συγκεντρώσει στην επικράτεια το 25% των ψήφων, ή συνασπισμοί δύο κομμάτων με 30%, ή περισσοτέρων με 40%. Οι διατάξεις αυτές θα απέτρεπεαν συνασπισμούς μικρότερων κομμάτων του κέντρου. Το αποτέλεσμα των εκλογών εξέπληξε τους εμπνευστές του συστήματος, τον Παπανδρέου περισσότερο από τον Καραμανλή. Ο τελευταίος εξασφάλισε νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 41,2% των ψήφων και 171 έδρες. Η επιβολή και στο κόμμα και στον χώρο της δεξιάς γενικά ήταν πλέον αναμφισβήτητη, καθώς το εκλογικό σχήμα των διαφωνούντων με την ηγεσία του περιορίστηκε στο 2,9% και 4 μόνο έδρες. Οι απώλειες της ΕΡΕ ήταν μικρότερες απ' όσο υποδήλωνε η πτώση του ποσοστού της, καθώς αυτή τη φορά δεν είχε ψηφίσει ο στρατός, μετά από απαίτηση της αντιπολίτευσης. Η μεγάλη έκπληξη για το μετεμφυλιακό πολιτικό σύστημα προήλθε από την επίδοση της ΕΔΑ, η οποία με 24,4% των ψήφων και 79 έδρες αναδείχτηκε σε αξιωματική αντιπολίτευση, σε βάρος των Φιλελευθέρων (20,7%). Η ΕΔΑ επωφελήθηκε από τη γενική δυσαρέσκεια για την περιοριστική οικονομική πολιτική. Ενδεικτικό ήταν ότι εξασφάλισε υψηλά ποσοστά και στις αγροτικές περιφέρειες, σ' έναν κοινωνικό χώρο όπου έως τότε κινούταν προνομιακά η δεξιά και δευτερευόντως το κέντρο. Επίσης είχε επικρατήσει κατά κράτος στις λεγόμενες λαϊκές συνοικίες των μεγάλων αστικών κέντρων και είχε γενικά υψηλή επίδοση στο σύνολό τους. Είχε επωφεληθεί από το ευρύ αντιαμερικανικό ρεύμα που διαπερνούσε την ελληνική κοινωνία, αλλά και από την έκδηλη κρίση των Φιλελευθέρων, που αδυνατούσαν να κινηθούν σε συνθήκες μαζικής πολιτικής και παρέμεναν κόμμα προσκολλημένο στο παρελθόν και σε συμφωνίες κορυφής ως μέθοδο πολιτικής επικράτησης. Στο σημείο αυτό ήταν αδύνατο να ανταγωνιστούν αποτελεσματικά τον Καραμανλή, ο οποίος επωφελούταν από το γεγονός ότι ήταν ο κύριος φορέας του αντικομμουνισμού σε μία εποχή που ο [[ψυχρός πόλεμος]] και οι αναμνήσεις του [[Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949|εμφυλίου]] διαπερνούσαν σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας και ιδίως του στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας. Εμφανιζόταν να αποτελεί τη μόνη βιώσιμη πολιτική λύση για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και ήταν σε θέση υποκειμενικά να προσδώσει στην παράταξή του ασυνήθιστη για τα ελληνικά πολιτικά ήθη συνοχή και πειθαρχία.

 

===Υπόθεση Μέρτεν===

Τον Νοέμβριο του 1958 λαμβάνει διαστάσεις η [[Υπόθεση Μέρτεν]], που αφορούσε τον [[Μαξ Μέρτεν]], αξιωματικό των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων, ο οποίος κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου. Η κυβέρνηση της ΕΡΕ κατέθεσε και ψήφισε νομοσχέδιο, με το οποίο γινόταν τροποποίηση του προηγούμενου σχετικού νόμου και επιτρεπόταν η αποφυλάκιση των εγκληματιών πολέμου που είχαν ήδη καταδικαστεί και κρατούνταν σε ελληνικές φυλακές. Οι ενέργειες της Κυβέρνηση Καραμανλή πραγματοποιήθηκαν υπό την υπόδειξη των Γερμανών καθώς το φθινόπωρο του 1958 έγινε η σύναψη δανείου της Ελλάδος από την Γερμανία ύψους 200 εκατομμυρίων μάρκων.<ref name=":1">{{Cite book|title=Από τον εμφύλιο στην χούντα|last=Λιναρδάτος|first=Σπύρος|publisher=εκδόσεις Παπαζήσης|year=1978|isbn=|volume=Γ΄ (1955-1961)|location=Αθήνα|page=383}}</ref>

 

====«Αντικομμουνιστικός αγών»====

[[File:Karamanlis-general-state-archives.jpeg|thumb|250x250px|Ο Καραμανλής με τον Υφυπουργό Εσωτερικών [[Ευάγγελος Καλαντζής|Ευάγγελο Καλαντζή]] σε εκδήλωση στη [[Σχολή Βασιλικής Χωροφυλακής]] (1960).]]

Από τις αρχές του 1959 το συντονισμό της αντικομμουνιστικής κρατικής προπαγανδιστικής δραστηριότητας ανέλαβε η Γενική Διεύθυνση Τύπου και Πληροφοριών (ΓΔΤΠ) που υπαγόταν στο [[Υπουργείο Προεδρίας]] Κυβερνήσεως, το οποίο κρίθηκε αρμοδιότερο για αυτό το έργο. Για να μπορέσει η ΓΔΤΠ να ανταποκριθεί στην αποστολή της, για την οποία προσλάμβανε συνεργάτες που ειδικεύονταν στην αντικομμουνιστική δράση, όπως ο [[Ελευθέριος Σταυρίδης]] και ο [[Γεώργιος Γεωργαλάς (δημοσιογράφος)|Γεώργιος Γεωργαλάς]], τριπλασιάστηκαν από 27 σε 77 εκ. δραχμές τα μυστικά κονδύλια που της χορηγούνταν.<ref>{{harvnb|Στεφανίδης|2008|p=211-2}}</ref> Για καλύτερη συγκέντρωση των σχετικών αρμοδιοτήτων, ο σχεδιασμός και συντονισμός της πολιτικής της κυβέρνησης στον τομέα αυτό ανατέθηκε την άνοιξη του 1960 στη Διεύθυνση Πληροφοριών, που ανασυστάθηκε ως Υπηρεσία Πληροφοριών και επικεφαλής της οποίας ορίστηκε ένας απόστρατος αξιωματικός, πρώην στέλεχος του [[ΙΔΕΑ]].<ref>{{harvnb|Στεφανίδης|2008|p=212-3}}</ref> Η οργανωτική ανεπάρκεια της Υπηρεσίας Πληροφοριών και η επικάλυψη των αρμοδιοτήτων της με συναφείς υπηρεσίες οδήγησε στη σύσταση το καλοκαίρι του 1960 μίας πρωτοβάθμιας επιτροπής με εισηγητικό χαρακτήρα και μίας Δευτεροβάθμιας Συντονιστικής Επιτροπής, που ιδρύθηκε με διάταγμα που εξέδωσε ο Καραμανλής ως [[ΥΠΕΘΑ]]. Η Δευτεροβάθμια Επιτροπή συγκροτούνταν από ανώτατα στελέχη του στρατού, των σωμάτων ασφαλείας και των υπηρεσιών πληροφοριών, όλοι τους πρώην μέλη του [[ΙΔΕΑ]], μέλη του οποίου που παρά την αναστολή δράσης του συνέχιζαν συνωμοτικά σχέδια. Έργο της Δευτεροβάθμιας ήταν ο συντονισμός των υπηρεσειών «πληροφοριών και διαφωτίσεως» και η εισήγηση στην κυβέρνηση μέτρων σχετικών με τον «αντικομμουνιστικό αγώνα».<ref>{{harvnb|Στεφανίδης|2008|p=229-31}}</ref>