Ο '''Βεληγκέκας''' ή '''Βελή Γκέκας'''<ref name="Politis-77>Βλ. {{cite book|last=Πολίτης|first=Νικόλαος|title=Εκλογαί από τα τραγούδια του ελληνικού λαού|year=1925|publisher=[[Βιβλιοπωλείο της Εστίας]]|location=Αθήνα|page=77|edition=2η|url=http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/8/9/c/metadata-454-0000005.tkl|format=pdf|accessdate=3.10.2016|authorlink=Νικόλαος Πολίτης}}</ref> (... - [[18061808]]) ήταν [[δερβέναγας]] αλβανικής καταγωγής, από την πόλη [[Σκόδρα]], έμπιστος του [[Αλή πασάς|Αλή Πασά]]. Υπήρξε ονομαστός τόσο για τη σκληρότητα, όσο και την ανδρεία του, την οποία είχε εκτιμήσει ο Αλής, προσλαμβάνοντάς τον στην υπηρεσία του. Έγινε πολύ γνωστός στη [[Θεσσαλία]] και τη Δυτική [[Στερεά Ελλάδα|Στερεά]] -και αργότερα ευρύτερα- για την αγριότητα και την τραχύτητα που επέδειξε στην εκτέλεση των εντολών του Πασά.{{efn|Οι πληροφορίες για τον Βεληγκέκα προέρχονται από την προφορική παράδοση (οι μαρτυρίες που διαδόθηκαν από γενιά σε γενιά και τα δημοτικά άσματα), η οποία κυρίως συνδέεται με το βίο και τα κατορθώματα του Κατσαντώνη.<ref>Βλ. Πολίτης (1925), σσ. 77-78<b>·</b> Eπαμεινώνδας Φραγκίστας [''π.'' 1830-1914], ''Βίος του Κατσαντώνη''. Επιμέλεια: Πάνος Ι. Βασιλείου. Αθήνα: Εταιρεία Ιστορικών Ερευνών, [1963]. Πρβ. {{cite book|last=Σταμέλος|first=Δημήτρης|title=Κατσαντώνης: η αποθέωση της παλικαριάς. Μυθιστορηματική βιογραφία ιστορικά και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη|year=2004|origyear=1982|publisher=Βιβλιοπωλείον της Εστίας|location=Αθήνα|isbn=960-05-1098-9}}</ref>}}
==Βιογραφικά στοιχεία==
Περί το 18061808<ref name="Politis-77/> ο Αλή Πασάς του ανέθεσε τη δίωξη όλων των [[κλέφτες|κλεφτών]] των [[Άγραφα|Αγράφων]], μεταξύ των οποίων και την ομάδα του [[Κατσαντώνης|Κατσαντώνη]]. Ο Βεληγκέκας ξεκίνησε με ένα ασκέρι, για το μέγεθος του οποίου υπάρχουν κατά πολύ αντικρουόμενες πληροφορίες, για τα Άγραφα. Στην Κρύα Βρύση (στον Κλειτσό [[Ευρυτανία]]ς), σύμφωνα με μια εκδοχή,<ref>{{cite web|title=Ο Κατσαντώνης|url=http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/browse.html?cnd_id=1&text_id=249|website=Ψηφίδες|publisher=[[Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας]]|accessdate=3.10.2016|author=Αριστοτέλης Βαλαωρίτης|authorlink=Αριστοτέλης Βαλαωρίτης}}</ref> προκλήθηκε από τον Κατσαντώνη σε [[μονομαχία]], κατά την οποία τραυματίσθηκε θανάσιμα. Σύμφωνα με μια δημοτική παράδοση πολύ κοντινή στο γεγονός, ο ετοιμοθάνατος Βεληγκέκας καλούσε τους συντρόφους του να πάρουν το κεφάλι του, ώστε να μην πέσει στα χέρια των Ελλήνων κλεφτών.<ref>{{cite book|last=Beaton|first=Roderick|title=Folk Poetry of Modern Greece|year=2004|edition=αναθεωρημένη|publisher=Cambridge University Press|location=Κέιμπριτζ|isbn=978-0-521-60420-8|pages=170-171|url=https://books.google.gr/books?id=uuoM2D_UxpAC&pg=PA171&lpg=PA171&dq=veligekas&source=bl&ots=iVpy5akpKp&sig=iW8zi5Nz9aZs9Yvxam3BKgFT-C8&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwitnYjks4jQAhVIqxoKHaeoCrk4ChDoAQgfMAE#v=onepage&q=Veli&f=false|authorlink=Ρόντρικ Μπήτον|accessdate=1.11.2016}}</ref>
