Κρητική λογοτεχνία της Αναγέννησης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 11:
== Περίοδος της προετοιμασίας ==
Η Κρητική Λογοτεχνία-γλώσσα και στίχος- έχει τις ρίζες της σύμφωνα με τον [[Κωνσταντίνος Δημαράς|Δημαρά]] στην ανώνυμη εθνική παράδοση. <ref>[[Κωνσταντίνος Δημαράς]], «Κρητική Ανθολογία», στο: Κ.Θ.Δημαράς, Σύμμικτα Α' Από την παιδεία στην λογοτεχνία, (επιμ.Αλέξης Πολίτης), Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού, Αθήνα, 2000, σελ.28</ref>Σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες οι αρχές της κρητικής λογοτεχνίας τοποθετούνται στον 14ο αιώνα, στα ποιήματα του [[Στέφανος Σαχλίκης|Στέφανου Σαχλίκη]] ([[1330]]-[[1391]] περίπου). Τα περισσότερα κείμενα που σώζονται έχουν περιεχόμενο θρησκευτικό ή γενικότερα ηθικοδιδακτικό. Άλλα συνεχίζουν την υστεροβυζαντινή παράδοση των χιουμοριστικών ιστοριών με πρωταγωνιστές ζώα (''Η φυλλάδα του Γαϊδάρου'', ομοιοκατάληκτη διασκευή του βυζαντινού ''Συναξαρίου του τιμημένου γαϊδάρου'' και ''Ο κάτης και οι ποντικοί''). Η σάτιρα της καθημερινής ζωής στα ποιήματα του Σαχλίκη και η ερωτική θεματολογία του [[Μαρίνος Φαλιέρος|Μαρίνου Φαλιέρου]] φαίνεται πως επηρεάστηκαν από την σύγχρονη δυτική ποίηση. Το αξιολογότερο λογοτεχνικό έργο της περιόδου θεωρείται ο ''[[Απόκοπος]]'' (πρώτη έκδοση [[1509]]).<ref>A. F. van Gemert, «Λογοτεχνικοί πρόδρομοι», ''Λογοτεχνία και κοινωνία στην Κρήτη της Αναγέννησης'', Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997, σ. 94</ref> Γενικά σε αυτήν την περίοδο η θεματολογία των ποιημάτων μαρτυρά ακόμη τα μεσαιωνικά ενδιαφέροντα, όπως το θέμα του θανάτου και της ηθικής σωτηρίας<ref>Στυλιανός Αλεξίου, ''Η κρητική λογοτεχνία και η εποχή της. Μελέτη φιλολογική και ιστορική'', εκδ. στιγμή, Αθήνα 1985, σελ. 16</ref>
[[Αρχείο:apokopos.jpg|thumb|150px|Η πρώτη σελίδα της δεύτερης έκδοσης του ''Απόκοπου'']]
Η γλώσσα των ποιημάτων είναι κοντά στην μεικτή γλώσσα της δημώδους βυζαντινής λογοτεχνίας, όπου συνυπάρχουν στοιχεία της προφορικής γλώσσας και λόγιοι τύποι, παράλληλα όμως εμφανίζονται και κάποια [[κρητική διάλεκτος|κρητικά διαλεκτικά]] στοιχεία. Η κυριότερη στιχουργική μορφή είναι ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος στίχος, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Στην ποίηση του Στέφανου Σαχλίκη συναντάμε την πρώτη χρήση της [[ομοιοκαταληξία]]ς στην [[νεοελληνική λογοτεχνία]]: κάποια ποιήματά του αποτελούνται από ενότητες τεσσάρων ή και περισσότερων ομοιοκατάληκτων στίχων, ενώ σε άλλα εμφανίζονται ενότητες ομοιοκατάληκτων διστίχων. Στον 14ο και τον 15ο αι. τα ομοιοκατάληκτα συνυπήρχαν με τα ανομοιοκατάληκτα έργα, ενώ από τον 16ο αιώνα κυριάρχησε η ομοιοκαταληξία με βασική οργανωτική μονάδα το ομοιοκατάληκτο δίστιχο.
Γραμμή 42:
{{δείτε|Ερωφίλη|Ζήνων (τραγωδία)|Βασιλεύς ο Ροδολίνος}}
[[Αρχείο:Rodolinos.jpg|thumb|130px|left|Εξώφυλλο της έκδοσης του ''Βασιλεύς ο Ροδολίνος
Το πρώτο χρονολογικά έργο του κρητικού θεάτρου είναι μία τραγωδία, αλλά γραμμένη σε ιταλική γλώσσα, η ''Fedra'' του Φραντσέσκου Μπότσα, κρητικού φοιτητή της νομικής στο πανεπιστήμιο της Πάντοβα, που τυπώθηκε το [[1578]]. Η ''Fedra'' βασίζεται στον γνωστό θέμα της [[Φαίδρα]]ς και του [[Ιππόλυτος (μυθολογία)|Ιππολύτου]], ακολουθεί τις συμβάσεις της κλασικίζουσας δραματουργίας (πρόλογος και πέντε πράξεις με χορικά) και είναι γραμμένη σε ιαμβικό ενδεκασύλλαβο στίχο. Η πρώτη σωζόμενη τραγωδία σε ελληνική γλώσσα είναι η ''[[Ερωφίλη]]'' του [[Γεώργιος Χορτάτσης|Γεώργιου Χορτάτση]], που όπως φαίνεται γράφτηκε στα τέλη του 16ου αι., και ακολουθούν ο ''[[Βασιλεύς ο Ροδολίνος]]'', του Ιωάννη Ανδρέα Τρωίλου, που τυπώθηκε το 1647 και τέλος ο [[Ζήνων (τραγωδία)|''Ζήνων'']], αγνώστου συγγραφέα, που γράφτηκε μετά το [[1648]], έτος έκδοσης του ιταλικού προτύπου της. Ωστόσο η κρητική καταγωγή της τελευταίας αυτής τραγωδίας έχει αμφισβητηθεί πρόσφατα, καθώς υποστηρίζεται ότι γράφτηκε στα [[Επτάνησα]], υπό την επίδραση του κρητικού θεάτρου, ενδεχομένως από κρητικό που είχε καταφύγει εκεί μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς.<ref>Βλ. σχετικά Στυλιανός Αλεξίου -Μάρθα Αποσκίτη, εισαγωγή στο ''Ζήνων. Κρητοεπτανησιακή τραγωδία'', Στιγμή, Αθήνα 1991</ref>
| |||