Ιβάν Γ΄ της Ρωσίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Image:Ivan III of Russia.jpg|thumb|right|200px150px|«Albus rex» Ιβάν 3οςΓ΄ της Ρωσίας ο Μέγας (1440-1505), H.F. Helmolt (ed.): ''History of the World'', New York, 1901.]]

Ο Ιβάν Γ΄ διακήρυξε, ότι μεταξύ άλλων κληρονομεί και τοτον [[δικέφαλος αετός|δικέφαλο αετό]] των Παλαιολόγων με ό,τι αυτόςαυτό συνεπάγεται, τον οποίο έκανε θυρεό δικό του και τουτού νεοσύστατου βασιλείου του. Ο δικέφαλος αετός αντικαταστάθηκε από το [[σφυροδρέπανο]] επί [[σοβιετική Ένωση|σοβιετικού]] καθεστώτος και αποκαταστάθηκε σε εθνόσημο της Ρωσίας, όταν αυτό κατέρρευσε.

Επίσης ο Ιβάν Γ΄ ανακήρυξε τη Μόσχα σε Τρίτη Ρώμη, αφού η [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολις]], η Νέα (δεύτερη) Ρώμη, όπως είχε χαρακτηρισθεί επί [[Μέγας Κωνσταντίνος|Μεγάλου Κωνσταντίνου]], βρισκόταν ήδη υπό οθωμανική κατοχή. Διακήρυξε ακόμαακόμη, ότι τα πρωτεία του Οικουμενικού πατριαρχείουΠατριαρχείου περιέρχονται στην αρχιεπισκοπή της Μόσχας, που πολύ αργότερα αναβαθμίσθηκε σε πατριαρχείο, μέχρις ότου απελευθερωθεί το πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και σταματήσει το καθεστώς τού να διορίζεται οικουμενικόςΟικουμενικός πατριάρχηςΠατριάρχης από ένα αλλόθρησκο ηγέτη, όπως χαρακτήριζε τον Οθωμανό σουλτάνο. Από τότε ξεκίνησε και η διαμάχη για τα πρωτεία μεταξύ των δύο πατριαρχείων. Συγχρόνως, με την προτροπή της συζύγου του Σοφίας Παλαιολογίνας έλαβε τον τίτλο του [[καίσαρας|καίσαρα]] (caesar), όπως ανακηρύσσονταν τα άρρενα τέκνα των Βυζαντινών αυτοκρατόρων. Τίτλος, που με τη [[ρωσικά|ρωσική]] γλωσσική παραφθορά έγινε τσάρος. Από την πλευρά της, η Σοφία Παλαιολογίνα εισήγαγε και καθιέρωσε όλο το βυζαντινό τυπικό στο παλάτι του συζύγου της, προκαλώντας τη μήνη και την αντιπάθεια των [[Βογιάροι|Βογιάρων]] αρχόντων, που είχαν συνηθίσει να συναντούν τον Ιβάν Γ΄ στο δρόμο και να συνομιλούν ελεύθερα μαζί του. Με όλες αυτές τις πρωτοβουλίες μεταβλήθηκε ολοκληρωτικά το καθεστώς της Μόσχας και των περιχώρων της και από μεγάλο πριγκιπάτο αναβαθμίστηκε σε βασίλειο.

Η Σοφία και ο Ιβάν Γ΄ επικέντρωσαν επίσης τις προσπάθειές τους στο να μεταβάλουν τη Μόσχα από μια ξύλινη παραγκούπολη που ήταν, όταν η Σοφία παντρεύτηκε τον Ιβάν Γ΄, σε μια μεγαλούπολη. Μόλις πριν από ένα αιώνα η Μόσχα ήταν ένας απλός διαμετακομιστικός σταθμός με μερικά παραπήγματα γύρω από τον ποταμό Μοσκβά, μέσω του οποίου, αλλά και του [[Βόλγας|Βόλγα]], μεταφέροντανμεταφερόταν από τοτον βορρά τα εμπορεύματα στη νότια Ρωσία. Τα σχέδια αυτά για την ανοικοδόμηση και τον καλλωπισμό της Μόσχας γίνοντανγινόταν για να καταστεί η πόλη αυτή διάδοχος της Κωνσταντινούπολης. Προς το σκοπό αυτό μετακάλεσαν στη Μόσχα διάσημους [[Ιταλοί|Ιταλούς]] αρχιτέκτονες, όπως τον [[Ριντόλφο Φιοροβάντε]], (Ridolfo di Fioravante), οι οποίοι ανοικοδόμησαν το Κρεμλίνο, ανεγείροντας μέσα στο χώρο του περίβλεπτες εκκλησίες και παλάτια, καθιστώντας τηντο σε ένα διαρκές σύμβολο δύναμης και δόξας του Ιβάν Γ΄.

Οι παροτρύνσεις και προτροπές της Σοφίας, αλλά και των Βυζαντινών πρώην αρχόντων, που είχαν καταλάβει, λόγω της μόρφωσήςμόρφωσης και του κοσμοπολίτικου χαρακτήρα τους υψηλά αξιώματα στη μοσχοβίτικη διοικητική ιεραρχία, συνάντησαν το ευήκοον ους του Ιβάν Γ΄, ο οποίος, αν και συντηρητικός, ήταν φιλόδοξος και επιθυμούσε να καταστήσει την πατρίδα του εξέχουσα δύναμη στη μεσαιωνική Ευρώπη.

Ο Ιβάν περιόρισε κατά πολύ τις εξουσίες της αριστοκρατικής τάξης της Ρωσίας, τους επιλεγόμενους Βογιάρους, πότε με διαλλακτική πολιτική και πότε με βίαιες ενέργειες εναντίον τους, ώστε να δυνηθεί να φέρει σε πέρας τα φιλόδοξα σχέδιά του. Την εξόντωση των Βογιάρων ολοκλήρωσε ο εγγονός του Ιβάν Γ΄ και της Σοφίας Παλαιολογίνας, ο [[Ιβάν Δ'Δ΄ της Ρωσίας]] (ο ''Τρομερός)]]''. Ο χαρακτήρας της κυβέρνησης της Μόσχας υπό τον Ιβάν Γ΄ άλλαξε ουσιαστικά και πήρε δυναμικότερη μορφή. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στην φυσική συνέπεια της ηγεμονίας της Μόσχας προς τα άλλα ρωσικά εδάφη, αλλά και στις αξιώσεις του να αναδειχθεί σε αυτοκρατορία, στα πρότυπα του φίλου του Γερμανού [[Κάιζερ]].

[[Image:Ivan vs khan.jpg|thumb|right|200px|Aleksey D. Kivshenko (1851-96). Ο Ιβάν Γ΄ ο Μέγας σχίζει την επιστολή του Μογγόλου Χάνου Αχμέντ, με την οποία ο κατακτητής απαιτούσε τη συνέχιση της καταβολής του φόρου υποτέλειας των Ρώσων προς αυτόν.]]

Η Σοφία Παλαιολογίνα έδωσε μεγάλο αγώνα για να διασφαλίσει τα δικαιώματα του πρωτότοκου γιου της Βασίλι πάνωεπάνω στο θρόνο του πατέρα του, και τούτο γιατί ο Ιβάν Γ΄ είχε ένα γιο, τον [[Ιβάν Ιβάνοβιτς]]ο Μολοντόι (Νέος|Ιβάν]] τον νεώτερο''νέο'' (molodoy) από την πρώτη του σύζυγόσύζυγo, την [[Μαρία του Τβερ]]. Ο Ιβάν ο νεώτερος''νέος'' όμως πέθανε από [[ποδάγρα]] σε νεαρή ηλικία και για το θάνατό του κατηγορήθηκαν αδίκως από τους Βογιάρους τόσο η μητριά του Σοφία όσο και ο πατέρας του Ιβάν
Γ΄, ότι δήθεν τον δηλητηρίασαν. Ο Ιβάν Γ΄ άφησε ένα γιο, τον Ντμίτρι, που είχε αποκτήσει με τη σύζυγό του, [[Ελένη Στεπάνοβνα της Βλαχίας]]. Έτσι άρχισε ένας αδυσώπητος αγώνας μεταξύ των δύο μητέρων, της Σοφίας και της Ελένης, για το ποιας γιος θα διαδεχόταν τον Ιβάν Γ΄. Όλα τα επιχειρήματα υπέρ του γιου ή του εγγονού εμφάνιζαν στα μάτια του Ιβάν μια διαβολική και προκλητική ισομοιρία, με αποτέλεσμα να έγκειται πια στη διακριτική ευχέρεια του ίδιου για το ποιον θα χρίσει διάδοχό του.

Τελικά μετά από πολλές διακυμάνσεις και περιπέτειες, με τον Ιβάν Γ΄ να αμφιταλαντεύεται πάντα μεταξύ γιου και εγγονού, επικράτησε η Σοφία και ο γιος της Βασίλι, που τον διαδέχθηκε. Όσο για την Έλενα και το γιο της Ντμίτρι, αυτοί είχαν οικτρό τέλος, αφήνοντας την τελευταία τους πνοή στη φυλακή.

Παρά το μεγαλεπήβολο έργο του, ο Ιβάν Γ΄ πέθανε αγνοημένος από τους συμπατριώτες του, που δεν παρέλειπαν να τον κατηγορούν για την συντηρητικότητά του, χαρακτηρίζοντάς τον ακόμαακόμηα και δειλό. Όμως η Ιστορία τον αναγνώρισε ως Μεγάλο, τον πρώτο Ρώσο μονάρχη που έλαβε αυτόαυτόν τον τίτλο πριν από τον [[Πέτρος Α΄ της Ρωσίας (ο Μέγας)|Μεγάλο Πέτρο]] και τη [[Αικατερίνη Β'Β΄ της Ρωσίας|Μεγάλη Αικατερίνη]], γιατί κατόρθωσε να αποτινάξει τον [[Τάταροι|ταταρικό]] ζυγό, να συνενώσει τις διάσπαρτες ηγεμονίες και ανεξάρτητα δουκάτα σε μια ανεξάρτητη, κυρίαρχη και ενωμένη [[Ρωσία]].

Τα λείψανα του Ιβάν Γ΄, του γιου του Βασίλι ´ô Ιβάνοβιτς ((Василий III Иванович στα ρωσικά) και του εγγονού του [[Ιβάν Δ'Δ΄ της Ρωσίας (ο Τρομερός)|Ιβάν Δ΄]] Βασίλιεβιτςτού του Τρομερού]]''τρομερού'' (Ива́н IV Гро́зный, στα ρωσικά) φυλάσσονται σε τρεις σαρκοφάγους, που βρίσκονται εμπρός από το τέμπλο της εκκλησίας του Αρχαγγέλου, στο Κρεμλίνο, ενώ η σαρκοφάγος της Σοφίας Παλαιολογίνας βρίσκεται ακριβώς από κάτω, στοστην υπόγειοκρύπτη του ναού.