Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Heemskerck-hanginggardens.jpg|μικρογραφία|Προσχέδιο του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] σε έργο [[Χαρακτική|χαρακτικής]] της σειράς "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου". Πλάκα υπ'αριθμόν VII ("Τα [[Τείχη της Βαβυλώνας|Τείχη της Βαβυλωνας]]" - κατά την πρωτότυπη επιγραφή του καλλιτέχνη "Βabylonis muri"). Περί το 1572.|201x201εσ]]

== Ο σύγχρονος κατάλογος των Επτά θαυμάτων του Αρχαίου κόσμου. ==

 

 

Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί ότι πολλές φορές θεωρείται, ότι η ίδια ακριβώς λίστα μας παρουσιάζεται πολύ πριν από τον [[:en:Johann_Bernhard_Fischer_von_Erlach|Johann Bernhard Fischer von Erlach]], και συγκεκριμένα ήδη από τον 16ο αιώνα (περί το 1572), όταν ο [[Ολλανδός]] [[ζωγράφος]] της λεγόμενης [[Αναγέννηση στη Βόρεια Ευρώπη|"Βόρειας Αναγέννησης"]], ο [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] είχε δημιουργήσει (πρώτος αναβιώνοντας μετά από πολλούς αιώνες το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον για τα Επτά θαύματα του Αρχαίου κόσμου) την σειρά προσχεδίων σε έργα [[Χαρακτική|χαρακτικής]], που πολλές φορές αποκαλείται σήμερα "Τα Επτά θαύματα του (Αρχαίου) κόσμου" (αν και στην πραγματικότητα θα πρέπει να ονομαστεί "Τα Οκτώ θαύματα του (Αρχαίου) κόσμου", όπως γίνεται στην αντίστοιχη παρουσίαση των [[Χαρακτική|χαρακτικών]] του [[:en:Philip_Galle|Philip Galle]] στο [[Βρετανικό Μουσείο]]). Από τα έργα αυτά του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] έως σήμερα έχουν σωθεί τα τέσσερα προσχέδια, τα οποία είναι μοιρασμένα ανάμεσα στο [[Μουσείο του Λούβρου]] και στο [[Πινακοθήκη Κουρτώ|Courtauld Institute]] του [[Λονδίνο|Λονδίνου]]. Αργότερα, χρησιμοποιώντας αυτά τα προσχέδια ένας άλλος [[Ολλανδός]] καλλιτέχνης της [[Αναγέννηση στη Βόρεια Ευρώπη|"Βόρειας Αναγέννησης"]], ο [[:en:Philip_Galle|Philip Galle]], δημιούργησε τα αντίστοιχα [[Χαρακτική|έργα χαρακτικής]]. Φυσικά, η σειρά αυτή περιείχε και ένα όγδοο έργο - "Τα [[Τείχη της Βαβυλώνας]]" ή ίσως ένα άλλο - "Το [[Κολοσσαίο]] της [[Ρώμη|Ρώμης]]", που πολλές φορές παραλείπονται (ενώ στην ίδια λίστα παραλείπονται "Οι [[Κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας|Κρεμαστοί Κήποι της Βαβυλώνας]]")<ref>{{Cite web|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Maarten_van_Heemskerck|title=Άρθρο της Αγγλικής Wikipedia αφιερωμένο στον Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://books.google.gr/books?id=3zMYDQEACAAJ&printsec=frontcover&hl=ru&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q=Mexia%20does%20not%20correspond%20with%20the%20numbers%20that.%20Heemskerck&f=false|title="Narratives of Low Countries History and Culture: Reframing the Past", UCLPress, 2016, σελίδες 125-131|last=Jane Fenoulhet and Lesley Gilbert|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":9">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592387&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=3|title=Πυραμίδα της Γκίζας|last=Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 1|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":10">{{Cite web|url=https://gr.pinterest.com/pin/52213676914775823/|title=Φάρος της Αλεξάνδρειας|last=Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 2|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592523&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=3|title=Δίας της Ολυμπίας|last=Έργα χαρακτικής της σειράς "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|first=βασισμένα σε προσχέδια του Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, από τα εκθέματα του Βρετανικού Μουσείου, Πίνακας 3|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":11">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592572&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=3%20|title=Κολοσσός της Ρόδου|last=Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 4|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":12">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592706&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=5%20|title=Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο|last=Μαάρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 4|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":13">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592649&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=5%20|title=Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού|last=Μάαρτεν Χέιμσκερκ, πίνακας 6|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":14">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592759&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=3%20|title=Τα τείχη της Βαβυλώνας|last=Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 7|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref name=":15">{{Cite web|url=http://www.britishmuseum.org/research/collection_online/collection_object_details.aspx?objectId=1592730&partId=1&people=121583&peoA=121583-2-23&page=5|title=Το Κολοσσαίο της Ρώμης|last=Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ, πίνακας 8|first=Σειρά "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου"|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>. Συνολικά, αυτά τα έργα του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] και του [[:en:Philip_Galle|Philip Galle]] περιείχαν τις πλάκες με την εξής αρίθμηση: I (οι [[Πυραμίδες της Γκίζας|Πυραμίδες της Αιγύπτου]]), II (ο [[Φάρος της Αλεξάνδρειας]]), III (το [[Άγαλμα του Ολυμπίου Διός|Άγαλμα του Δία την Ολυμπία]]), IV (ο [[Κολοσσός της Ρόδου]]), V (ο [[Ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου|Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο]]), VI (το [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού]]), VII (τα [[Τείχη της Βαβυλώνας]]), VIII (το [[Κολοσσαίο]] στη [[Ρώμη]]). Είναι όμως εμφανής η διαφορά από τη λίστα του [[:en:Johann_Bernhard_Fischer_von_Erlach|Έρλαχ]] που ήδη έχει τονιστεί πιο πάνω<ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref name=":1" /><ref name=":11" /><ref name=":12" /><ref name=":13" /><ref name=":14" /><ref name=":15" />. Ο Ρον Σπρονκ (Jane Fenoulhet, Lesley Gilbert, Ulrich Tiedau, "Narratives of Low Countries History and Culture: Reframing the Past") θεωρεί πιθανό ο [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] να χρησιμοποίησε κατά τη δημιουργία των προσχεδίων του τη λίστα των Επτά θαυμάτων του Αρχαίου κόσμου του [[Ισπανός|Ισπανού]] [[Ανθρωπισμός|ουμανιστη]] [[Πέδρο Μέξια]], που εκείνος είχε εκδώσει στο έργο του με τον τίτλο "Silva de varia leccion". Ωστόσο, θα πρέπει να τονιστεί, ότι στη λίστα του [[Πέδρο Μέξια|Μέξια]] όχι μόνο τα έργα παρουσιάζονταν με διαφορετική σειρά αρίθμησης από ότι αναφερόταν στα [[Χαρακτική|χαρακτικά]] του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] (συγκεκριμένα, ο [[:en:Pedro_Mexía|Μέξια]] ανέφερε τα Επτά θαύματα με την εξής σειρά: ο [[Φάρος της Αλεξάνδρειας]], τα [[Τείχη της Βαβυλώνας]], ο [[Κολοσσός της Ρόδου]], οι [[Πυραμίδες της Γκίζας|Πυραμίδες της Αιγύπτου]], το [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού]], ο [[Ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου|Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο]], το [[Άγαλμα του Ολυμπίου Διός|Άγαλμα του Δία στην Ολυμπία]]), αλλά και από αυτήν έλειπε και το [[Κολοσσαίο]] της [[Ρώμη|Ρώμης]]. Η παρουσία αυτού του τελευταίου εξηγείται από τον Ρον Σπρονκ με την επίσκεψη του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] στη [[Ρώμη]] to 1532 - 1536, όπου αυτός μπόρεσε ο ίδιος να δει 'ο'τι είχε απομείνει από αυτό το [[μνημείο]], και να το εκτιμήσει δεόντως (ήδη τότε είχε φτιάξει το [[:en:Self-portrait|αυτοπορτραίτο]] του, με φόντο το [[Κολοσσαίο]])<ref name=":0" />.

 

[[Αρχείο:Caullery Ruins of the Colosseum.jpg|αριστερά|μικρογραφία|"Το [[Κολοσσαίο|Κολοσσαίο της Ρώμης]]". Πίνακας του [[Λουί ντε Κωλλερύ]], βασισμένος σε έργο [[Χαρακτική|χαρακτικής]] του [[:en:Philip_Galle|Philip Galle]] του 1572, που είχε ως προσχέδιο το σχέδιο του [[Μάαρτεν φαν Χέιμσκερκ]] της σειράς "Τα οκτώ θαύματα του κόσμου" (πλάκα υπ'αριθμόν VIII).]]

 

| 2584-2561 π.Χ.

| [[:en:Egyptians|Αιγύπτιοι]]

| [[Αρχείο:Gizeh Cheops BW 1.jpg|160px]]

| Υπάρχει ακόμα

| 356 π.Χ

| [[Έλληνες]], [[Λυδία|Λυδοί]]

| [[Αρχείο:Temple de Diane (Barclay).jpg|160px]]

| 356 π.Χ (εμπρησμός από τον [[Ηρόστρατος|Ηρόστρατο]])<ref>{{Cite web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/L/Roman/Texts/Gellius/2*.html|title="Noctes Atticae" II 6, 17-18|last=Aulus Gellius|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://el.wikisource.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CE%AC/%CE%99%CE%94|title="Γεωγραφικά" ΙΔ' 1, 22|last=Στράβων|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plut.+Alex.+3&fromdoc=Perseus%3Atext%3A2008.01.0129|title=Βίος Αλεξάνδρου|last=Πλούταρχος 3, 3-5|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>,

 

== Αρχαίοι και Μεσαιωνικοί κατάλογοι των Επτά θαυμάτων του κόσμου. ==

# [[Κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας]].

# [[Πυραμίδες της Γκίζας|Πυραμίδες]] παρά την [[Μέμφις (Αίγυπτος)|Μέμφιν]].

# [[Μαυσωλείο]].

# [[Ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου|Αρτεμίσιο της Εφέσου]]<ref>{{Cite web|url=https://el.wikisource.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%91%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1/IX/58_%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%80%CE%AC%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%85|title="Παλατινή Ανθολογία" Θ' 58|last=Αντίπατρος εκ Σιδώνος|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>.

 

''ΤΑ ΕΠΤΑ Θ[ΕΑΜΑΤΑ]''

# [[Ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου|Αρτεμίσιο στην Έφεσο]].

# [[Πυραμίδες της Γκίζας|Πυραμίδες της Αιγύπτου]].

# [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού]].

 

Σε συριακό απόσπασμα του ιστορικού Διοκλή της [[Ελληνιστική περίοδος|Ελληνιστικής περιόδου]], το [[Καπιτωλίνος λόφος|Καπιτώλιο]] ονομάζεται "ένα από τα θαύματα όλης της γης"<ref name=":4">{{Cite web|url=https://books.google.gr/books?id=NXI8DwAAQBAJ&pg=PA216&lpg=PA216&dq=capitol+seven+wonders+diocles&source=bl&ots=MpvsZsaVYm&sig=gkhVcvYj5mTcID7Z0UCRd4FiUKk&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwi614WE8fDZAhXFYlAKHSEXDBIQ6AEIJzAA#v=onepage&q=capitol%20seven%20wonders%20diocles&f=false|title=Rome's Holy Mountain: The Capitoline Hill in Late Antiquity|last=Jason Moralee|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>.

 

 

Ο [[Προπέρτιος]] λέει ("Ελεγείες" III 2, 17-26) ότι η ποίησή του έχει μεγαλύτερη διάρκεια από ότι οι πυραμίδες, ο [[ναός του Δία στην Ολυμπία]] και το [[Μαυσωλείο]] (έργα που μάλλον συνήθως έμπαιναν στον "κανόνα" των Επτά θαυμάτων του κόσμου)<ref>{{Cite web|url=http://www.thelatinlibrary.com/prop3.html#2|title=Προπέρτιος, "Ελεγείες" III 2, 17-26|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>.

# [[Μεγάλη Σφίγγα της Γκίζας|Μεγάλη Σφίγγα]] της [[Αίγυπτος|Αιγύπτου]].

# Πύργος στο νησί [[Νήσος Φάρος|Φάρος]] παρά την [[Αλεξάνδρεια]] (πιθανότατα εννοείται ο [[φάρος της Αλεξάνδρειας]]) (είναι η πρώτη χρονικά αναφορά στον [[Φάρος της Αλεξάνδρειας|φάρο της Αλεξάνδρειας]] ως σε ένα από τα σπουδαιότερα δημιουργήματα του ανθρώπου).

# [[Κρεμαστοί κήποι της Βαβυλώνας|Κρεμαστοι κήποι, πιθανόν της Σεμιραμίδος]] (δεν αναφέρει το που βρίσκονται, αν και τους αναφέρει μαζί με την "κρεμάμενη πόλη" των [[Θήβαι Αιγύπτου|Θηβών]] στην [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]]).

# "Κρεμασμένη πόλη" των Θηβών στην [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]].

# [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού|Μαυσωλείο στην Καρία (στην Αλικαρνασσό)]]<ref>{{Cite web|url=http://www.tertullian.org/fathers/martial_on_the_games_of_domitian_01_text.htm|title="ON THE PUBLIC SHOWS OF DOMITIAN" ("Spectacles") 1|last=MARTIAL|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref>.

Ο [[:fr:Lucius_Ampelius|Αμπέλιος]] (στο [[:en:Liber_Memorialis|"Liber Memorialis"]] 8) αριθμεί συνολικά 24 θαύματα του κόσμου, στα οποία συμπεριλαμβάνει θαυματουργά σημεία και φυσικά φαινόμενα. Αυτά ήταν:

# Στην [[Άρτα|Αμβρακία]] στον τοίχο ένας άγνωστος αυτόχθων ζωγράφισε τους [[Διόσκουροι|Διόσκουρους]] και την [[Ελένη (μυθολογία)|Ωραία Ελένη]].

# Στο [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0064%3Aalphabetic+letter%3DA%3Aentry+group%3D15%3Aentry%3Dargos-oresticum-geo Άργος της Ηπείρου] υπήρχε μια γέφυρα που βασιζόταν σε διπλά στηρίγματα από κολώνες, που κατά την παράδοση φτιάχθηκε κατά την εντολή της [[Μήδεια|Μήδειας]]. Στο ίδιο μέρος βρίσκεται ο [[:en:Temple|ναός]] του [[Δίας (μυθολογία)|Δία]], στον οποίο εντοπίζεται η [[:en:Greek_underworld#Entrance_of_the_Underworld|είσοδος στον Κάτω Κόσμο]]. Μερικοί που είχαν κατέβει εκεί λέγανε ότι είδαν κάτω τον ίδιο τον [[Δίας (μυθολογία)|Δία]].

# Στη [[Λευκάδα]] υπάρχει ένας [http://www.mixanitouxronou.gr/apo-afto-to-vracho-aftoktonisan-7-erotevmeni-ke-i-finikes-thisiazan-neous-gia-na-echoun-kalo-kero-sti-thalassa-apo-afto-to-elliniko-akrotiri-epese-ke-i-sapfo-gia-na-litrothi-apo-tin-erotiki-apogoitef/ βράχος], όπου από έρωτα έπεσε στη θάλασσα η [[Σαπφώ]]. Πάνω στο βράχο υπήρχε [[:en:Temple|ναός]] του [[Απόλλων|Απόλλωνα]], στον οποίο γίνονταν [[Θυσία|θυσίες]]. Όποιος έπεφτε από τον βράχο αυτό, τον έσωζαν αμέσως οι άνθρωποι με τις λέμβους.

# Στην [[Ολυμπία]] υπήρχε ένας φημισμένος [[Ναός του Δία στην Ολυμπία|ναός του Δία]] όπου [[Θυσία|θυσίαζαν]] οι αθλητές.

# Στην [[Κόρινθος|Κόρινθο]] παρά τη θάλασσα υπήρχε ένα τεράστιο πλευρό μιας φάλαινας. Στο ίδιο μέρος υπήρχε [[Τέμενος|ιερό]] της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]] με τον [[Κύλιξ|κύλικα]] της [[Λαΐς|Λαϊδας]] από μάρμαρο.

# Στην [[Αθήνα]] υπήρχε φημισμένος [[:en:Temple|ναός]] της [[Αθηνά|Αθηνάς]]. Το [[άγαλμα]] της θεάς έχει δόρυ καλαμένιο, και στην [[ασπίδα]] - την εικόνα [[Δαίδαλος|Δαιδάλου]] εφαρμοσμένη με τέτοιο τρόπο, που αν κάποιος προσπαθήσει να τη βγάλει, θα πέσει όλο το κτήριο και θα διαλυθεί και το ίδιο το [[άγαλμα]].

# Τετράγωνη πέτρα στο Ίλιο, στην οποία είχε δεθεί με δεσμούς η Κασσάνδρα. Αν την ακουμπούσες ή έτριβες από μπροστά - έτρεχε γάλα. Αν έκανες το ίδιο από πίσω - έτρεχε αίμα. Κοντά στη θάλασσα εκεί υπήρχε ένα σημείο που καλείται [http://el.travelogues.gr/item.php?view=51396 Ροίτειο], όπου βρισκόταν ο ποταμός [[Σκάμανδρος]] και οι [[Τάφος|τάφοι]] του [[Αχιλλέας|Αχιλλέα]] και του [[Πάτροκλος|Πατρόκλου]].

# [[Βωμός της Περγάμου|Βωμός με σκηνές Γιγαντομαχίας στην Πέργαμο]].

# Ένα άγαλμα της Αρτέμιδος στην Ίασο της Καρίας, που δεν βρεχόταν από το νερό όταν έβρεχε.

# [[Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού|Τάφος στην Καρία]].

# Ο [[Κολοσσός της Ρόδου]].

# Θέατρο της Ηράκλειας.

# Λουτρό του Απολλοτανέα, που αναμμένο με ένα κερί κρατούσε τη ζέστη.

 

Ο [[Νικήτας Σερρών|Νικήτας εκ Ηράκλειας]], συγγραφέας του 11ου αιώνα, στο έργο του "Τα επτά πάλαι του κόσμου θαύματα" αριθμούσε τα εξής έργα:

# Άγαλμα του Αντωνίνου (Καρακάλλα;) στη Νικομήδεια.

# Χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία στη Βηρυτό, έργο του Φειδία.

Στον διπλό κατάλογο από τη βιβλιοθήκη του [[Τορίνο|Τορίνου]] (De iisdem commentatio duplex (descripta ex. catalogo MSStorum BibliothecaeTaurinensis, tom. I, page 73)) παρέχονται οι εξής δύο λίστες:

# [[Ναός της Αρτέμιδος της Εφέσου|Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο]].

- Ιωάννου Μαλάλα, "Χρονογραφία", ΛΟΓΟΣ ΙΑʹ ΧΡΟΝΩΝ ΤΡΑΙΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΥΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΤΡΙΤΟΥ 16 http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Malalas_PG%2097/Chronographia.pdf

 

 

- S. Georgii Florentii Gregorii Turonensis, "De cursu stellarum ratio qualiter ad officium implendum debeat observari" https://archive.org/stream/haasedecursu/decursu#page/n11/mode/2up και https://archive.org/stream/haasedecursu/decursu#page/n13/mode/2up