Βλάχοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με το νεολογισμό ''Αρωμουνική'', προσδιορίζεται η λατινογενής μητρική γλώσσα των βλαχόφωνων πληθυσμών των Νότιων Βαλκανίων. Τον όρο εισήγαγε ο Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, με την ιστορική και φιλολογική πραγματεία του «Αρωμουνική και οι μετά της Ελληνικής σχέσεις αυτής - Βλάχοι». Η Αρωμουνική, λόγω πολλών παραγόντων, αλλά κυρίως λόγω της προφορικότητας και της μη διδασκαλίας της, συναποτελεί μαζί με άλλες γλώσσες του πλανήτη μια υπό κίνδυνο εξαφάνισης, [[λιγώτερο ομιλούμενη ]] γλώσσα. O Βλάχος γλωσολόγος Κ.Ντίνας, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Δυτικής Μακεδονίας, μιλώντας για το θέμα του αντιεπιστημονικού χαρακτηρισμού της Βλάχικης γλώσσας ως ιδιώματος από μερικούς, το αποδίδει σε άγνοια της γλωσσολογίας και στο φόβο χαρακτηρισμού των Βλάχων σαν ξεχωριστής εθνότητας λόγω ξεχωριστής γλώσσας, ξεκαθαρίζοντας οτι η βλάχικη δεν είναι ιδίωμα καμίας γλώσσας, αλλά αυτόνομη νεολατινική γλώσσα, αδελφή της Δακορουμανικής, της Ιστρορωμανικής και της Μεγλενορωμανικής. Επιπλέον, ο χαρακτηρισμός της γλώσσας ως ιδιώματος ενέχει τον κίνδυνο χαρακτηρισμού της σαν ρουμανικού ιδιώματος, αφού η ρουμανική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας διάλεκτος θα μπορούσαν να είναι τα βλάχικα.

 

[[File:South-Balkan-Romance-languages.png|thumb|Χάρτης έκτασης της βλαχοφωνίας (σημειώνεται με κίτρινο).]]

Ο αριθμός των Βλάχων της Ελλάδας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, αφού πλέον δεν υφίσταται κάποιος κραυγαλέος πολιτισμικός ή άλλος διαχωρισμός ανάμεσα σε βλαχόφωνους και μή, εκτός από την κατά τόπους προφορική χρήση της βλάχικης που περιορίζεται σε μεγάλες ηλικίες. Υπάρχουν υπολογισμοί σύμφωνα με τους οποίους βλάχικα μιλούν ενεργά περίπου 15.000 άτομα. Υπάρχει ωστόσο ένας πολύ μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που κατανοούν τη γλώσσα χωρίς να τη μιλάνε ή τη μιλάνε σε πολύ βασικό επίπεδο.

Στον Ελλαδικό χώρο δραστηριοποιούνται σήμερα περίπου 120 πολιτιστικοί σύλλογοι ατόμων βλάχικης καταγωγής. Παράλληλα οργανώνονται βλάχικα ανταμώματα, εκδίδονται πολλά βιβλία σχετικά με τους Βλάχους, κυκλοφορούν ηχογραφήσεις με τραγούδια στα βλάχικα αλλά και στα ελληνικά, καθώς ως φαίνεται, το μεγαλύτερο καταγραμμένο μέρος της βλάχικης μουσικής παράδοσης στον ελλαδικό χώρο, επηρεάστηκε από την ελληνική και καταγράφηκε σε αυτήν. Τέλος, πολλές ομάδες βλαχόφωνων έχουν δημιουργηθεί στο διαδίκτυο, ως ύστατη προσπάθεια έκφρασης για τους εναπομείναντες ομιλητές της βλαχικής.

 

Με τη βοήθεια του Ρουμάνου πρέσβη το [[1991]] ιδρύθηκε ο πρώτος πολιτιστικός σύλλογος Αρουμάνων στη χώρα κι έκτοτε πολλοί νέοι λαμβάνουν υποτροφίες για σπουδές στη Ρουμανία. Ωστόσο μια περιορισμένη ομάδα των Βλάχων στην Αλβανία ταυτίζεται με τον εκεί Ελληνισμό.

 

Στην [[πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας]] υπολογίζεται ότι ζουν μέχρι και 100.000 άτομα βλαχικής καταγωγής. Μετά τη [[διάλυση της Γιουγκοσλαβίας]], οι Βλάχοι αναγνωρίστηκαν ως εθνική μειονότητα με 8.467 μέλη σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές. Στη χώρα υπάρχει έντονη δραστηριότητα από τους αυτοθεωρούμενους Αρμάνους κι Αρουμάνους εθνικιστές, με εκδόσεις, ηχογραφήσεις κ.λ.π. Οι ίδιοι έχουν εκπομπή στην κρατική τηλεόραση στα βλάχικα. Τέλος, η γλώσσα αυτής της ομάδας διδάσκεται ως προαιρετικό μάθημα στο [[Μοναστήρι (ΠΓΔΜ)|Μοναστήρι]], το Κρούσοβο, τη Στρούγκα, το Στιπ και το Κουμάνοβο.

 

Σήμερα ζουν λίγοι Αρμάνοι στη Βουλγαρία. Τμήμα των λεγόμενων «ρουμανιζόντων βλάχων» παρουσιάζει με τη βοήθεια των ομοφρόνων τους στη Ρουμανία και την πΓΔΜ δραστηριοποίηση κι εκδίδει περιοδικό στα αρουμανικά.

 

Οι Τσιντσάροι Αρμάνοι/Βλάχοι στη σημερινή Σερβία είναι πολύ λίγοι και δε μιλούν πλέον τα βλάχικα.

 

Σήμερα στη Ρουμανία υπάρχει σημαντικός αριθμός απογόνων των ρουμανιζόντων Βλάχων που είχαν μεταναστεύσει στη Ρουμανία, κυρίως στις αρχές του 20ού αιώνα. Υπολογίζεται ότι την περίοδο εκείνη μετακινήθηκαν εκεί περίπου 40.000 Αρουμάνοι. Η πλειοψηφία τους κατοικεί σήμερα στις περιοχές της [[Κωνστάντζα|Κωστάντζας]] και του Βουκουρεστίου. Ανάμεσά τους υπάρχουν σήμερα διάφορες τάσεις σε ότι αφορά την πεποίθηση σχετικά με την [[Έθνος (κοινωνιολογία)|εθνική]] ταυτότητά τους. Κυρίαρχη μέχρι σήμερα είναι αυτή που πρεσβεύει στη ρουμανική εθνική ταυτότητα. Ακολουθεί αριθμητικά πάντα η νεοπαγής κίνηση της "Φάρα αρμανεάσκα" που πρεσβεύει την ξεχωριστή αρουμανική εθνική ταυτότητα και διεκδικεί διοικητική κι εδαφική ανεξαρτησία σε όλες τις βαλκανικές χώρες όπου διαβιούν τα μέλη της. Η ελληνοβλαχική τάση είναι στη Ρουμανία περιορισμένη και δεν υπάρχουν ιδιαίτερα στοιχεία για την τεκμηρίωσή της.