Κλεοπάτρα Γ΄ της Αιγύπτου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Gts-tg (συζήτηση | συνεισφορές)
Αναίρεση έκδοσης 5734785 από τον Spiros790 (Συζήτηση)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
{| cellpadding="0" cellspacing="0" style="padding: 0.3em; clear: right; float:right; margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; background:#DEFFAD; text-align:center"
|-
|style="padding: 0.3em; font-family: sans-serif; font-size: 1em; background-color: #228B22"| <span style="color: yellow;">'''''Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ '''''
|-
| align="left"|
Γραμμή 10:
<th>'''Δυναστεία:'''
<td> [[Πτολεμαίοι]]
<tr bgcolor="#DEFFAD">
<th>'''Πατέρας''':
<td> [[Πτολεμαίος Στ'ΣΤ΄ Φιλομήτωρ|Πτολεμαίος Στ΄ Φιλομήτωρ]]
<tr bgcolor="#DEFFAD">
<th>'''Μητέρα''':
<td>[[Κλεοπάτρα Β'Β΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρα Β'Β΄]]
<tr bgcolor="#DEFFAD">
<th>'''Σύζυγος''':
<td>[[Πτολεμαίος Η'Η΄ Φύσκων]]
<tr bgcolor="#DEFFAD">
<th>'''Παιδιά''':
<td>[[Πτολεμαίος Θ'Θ΄ Λάθυρος]]<br />[[Τρύφαινα]]<br />[[Κλεοπάτρα Δ'Δ΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρα Δ'Δ΄]]<br />[[Πτολεμαίος Ι'Ι΄ Αλέξανδρος]]<br />[[Κλεοπάτρα Σελήνη Α'Α΄]]
</table>
|}
Η '''Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ '''(περ. [[160 π.Χ.|160]] – [[101 π.Χ.]]), ήταν Βασίλισσα της αρχαίας [[Αρχαία Αίγυπτος|Αιγύπτου]], μέλος της [[Δυναστεία των Πτολεμαίων|Δυναστείας των Πτολεμαίων]], η οποία κυβέρνησε τη χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια της [[Ελληνιστική περίοδος|ελληνιστικής περιόδου]]. Ήταν κόρη του φαραώ [[Πτολεμαίος Στ'ΣΤ΄ Φιλομήτωρ|Πτολεμαίου Στ'Στ΄ του Φιλομήτορος]] και της [[Κλεοπάτρα Β'Β΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρας Β'Β΄]]. Νυμφεύθηκε το θείο και δεύτερο σύζυγο της μητέρας της, [[Πτολεμαίος Η'Η΄ Φύσκων|Πτολεμαίο Η'Η΄ Φύσκονα]], ενώ μετά το θάνατό του συμβασίλευσε με τους γιους τους [[Πτολεμαίος Θ'Θ΄ Λάθυρος|Πτολεμαίο Θ'Θ΄ Λάθυρο]] και [[Πτολεμαίος Ι'Ι΄ Αλέξανδρος|Πτολεμαίο Ι'Ι΄ Αλέξανδρο]].
 
== Παιδική Ηλικία ==
Η Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ γεννήθηκε το [[160 π.Χ.]] σαν καρπός του γάμου ανάμεσα στο φαραώ Πτολεμαίο Στ'Στ΄ το Φιλομήτορα και την αδερφή του Κλεοπάτρα Β'Β΄. Τέσσερα χρόνια πριν ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ είχε χάσει το θρόνο του από τον αδερφό του Πτολεμαίο Η'Η΄. Για μια περίοδο διέμεινε στη [[Ρώμη]] και κατόπιν στην [[Κύπρος|Κύπρο]], από όπου και οι [[Αλεξάνδρεια|Αλεξανδρινοί]] τον κάλεσαν να επιστρέψει το [[163 π.Χ.]] Τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίστηκαν από την προσπάθεια του αδερφού του να πάρει κάποια από τα εδάφη του Πτολεμαίου. Τελικά το [[154 π.Χ.]] ο Πτολεμαίος Η'Η΄ πραγματοποιεί μια αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης της Κύπρου, καθώς η βοήθεια που περίμενε από τους [[Ρωμαϊκή Δημοκρατία|Ρωμαίους]] και τους συμμάχους της δεν έφτασε ποτέ. Ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ τον νίκησε, αλλά δεν τον τιμώρησε. Υπέγραψαν ειρήνη και ο Πτολεμαίος Η'Η΄ αποσύρθηκε στην [[Κυρήνη]] όπου και ήταν βασιλιάς.
 
Λίγο μετά το [[153 π.Χ.]] πέθανε ο μεγαλύτερος αδερφός της Κλεοπάτρας Γ'Γ΄ και διάδοχος του θρόνου, [[Πτολεμαίος Ευπάτωρ]]. Διάδοχος ανακηρύχθηκε ο νεογέννητος [[Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄ Νέος Φιλοπάτωρ|Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄]]. Ταραχές στη [[Συρία]] οδήγησαν τον πατέρα τους σε εκστρατεία, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η είσοδός του στην [[Αντιόχεια]]. Σε μία νικηφόρα όμως για τους Αιγυπτίους μάχη το [[145 π.Χ.]], ο φαραώ τραυματίστηκε θανάσιμα και ξεψύχησε λίγες ημέρες μετά.
 
== Η Βασιλεία του Πτολεμαίου Η'Η΄ ==
Ο διάδοχος του θρόνου, Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄, ήταν ακόμη παιδί. Η Αλεξάνδρεια διαιρέθηκε καθώς η μια μερίδα ζητούσε στο θρόνο την Κλεοπάτρα Β'Β΄ και το γιο της, ενώ η άλλη τον αδερφό της, Πτολεμαίο Η'Η΄. Είναι άγνωστο αν έγινε μάχη, αλλά ο Πτολεμαίος επικράτησε. Συμφωνήθηκε επίσης να παντρευτεί τη χήρα του αδερφού του, η οποία ίσως να έθεσε ως όρο την ασφάλεια του γιου της. Όπως και να έχει εκείνος θανάτωσε τον ανιψιό του.
 
Η Κλεοπάτρα Β'Β΄ παρέμεινε σύζυγός του και του χάρισε μάλιστα ένα γιο, τον [[Πτολεμαίος Μεμφίτης|Πτολεμαίο Μεμφίτη]]. Ο Πτολεμαίος Η'Η΄ όμως, χωρίς να πάρει διαζύγιο από την αδερφή του, νυμφεύθηκε και την κόρη της, την Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ το [[141 π.Χ.]] Στα επίσημα έγγραφα οι δύο γυναίκες εμφανίζονται ως “Κλεοπάτρα«Κλεοπάτρα η Αδερφή”Αδερφή» και “Κλεοπάτρα«Κλεοπάτρα η Σύζυγος”Σύζυγος». Και οι τρεις αναγνωρίζονταν ως κυβερνήτες της Αιγύπτου και ίσως ήταν επικίνδυνο για τον Πτολεμαίο να αμφισβητήσει ανοιχτά τα δικαιώματα της αδερφής του. Οι σχέσεις τους όμως δεν ήταν καθόλου καλές.
 
Το [[131 π.Χ.|131]] – [[130 π.Χ.]] η επαναστατική διάθεση που υπήρχε στην Αλεξάνδρεια ξέσπασε και η ρήξη ανάμεσα στο βασιλιά και την αδερφή του ήταν οριστική. Ο όχλος προσπάθησε να βάλει φωτιά στο παλάτι, αναγκάζοντας τον Πτολεμαίο να το σκάσει με προορισμό την Κύπρο, παίρνοντας μαζί την Κλεοπάτρα Γ'Γ΄, τα παιδιά που είχαν στο μεταξύ αποκτήσει και το γιο του από την Κλεοπάτρα Β'Β΄, Πτολεμαίο Μεμφίτη. Η Κλεοπάτρα Β'Β΄ έμεινε μοναδικός ηγεμόνας της χώρας για μια περίοδο.
 
Το [[129 π.Χ.]] ο Πτολεμαίος ανέκτησε την Αλεξάνδρεια με στρατιωτικά μέσα, αν και οι εχθροπραξίες ανάμεσα στους δυο στρατούς συνεχίστηκαν και το επόμενο χρονικό διάστημα. Η συμφιλίωση των κυβερνώντων της Αιγύπτου περίπου το [[124 π.Χ.]] δεν σήμανε την άμεση παύση πυρός, καθώς εχθροπραξίες και σύγχυση βασίλευαν ακόμη σε κάποιες περιοχές, μέχρι το [[118 π.Χ.]], οπότε και ένα διάταγμα που δημοσιεύτηκε σε όλο το βασίλειο ξεκαθάρισε τα πράγματα. Μετά την επιστροφή της Κλεοπάτρας Β'Β΄, πέρασαν λίγα ακόμη χρόνια μέχρι και το θάνατο του Πτολεμαίου Η'Η΄, στις [[28 Ιουνίου]] [[116 π.Χ.]] Η Κλεοπάτρα Β'Β΄ δεν εμφανίζεται πια στις διάφορες ιστορικές πηγές οπότε πρέπει να πέθανε την περίοδο αυτή.
 
== Η Διαδοχή του Πτολεμαίου ==
Όταν πέθανε ο Πτολεμαίος Η'Η΄ ο Φύσκων, άφησε πίσω του δύο γιους, τον [[Πτολεμαίος Θ' Λάθυρος|Πτολεμαίο]] και τον [[Πτολεμαίος Ι' Αλέξανδρος|Πτολεμαίο Αλέξανδρο]], καθώς και τρεις κόρες: την [[Τρύφαινα]], βασίλισσα των [[Δυναστεία των Σελευκιδών|Σελευκιδών]] στη Συρία, την [[Κλεοπάτρα Δ'Δ΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρα Δ'Δ΄]], που παντρεύτηκε το μεγαλύτερο από τους δυο αδερφούς της και την [[Κλεοπάτρα Σελήνη Α'Α΄]]. Σύμφωνα με τη διαθήκη του πατέρα τους, ο θρόνος της Αιγύπτου, έμενε στην Κλεοπάτρα Γ'Γ΄, με την προϋπόθεση να μοιραζόταν τη βασιλεία με έναν από τους γιους της, όποιον αυτή προτιμούσε. Η Κλεοπάτρα σκόπευε να επιλέξει για τους δικούς της λόγους το νεότερο αδερφό, τον Αλέξανδρο, όμως οι αλεξανδρινοί τελικά έκριναν εκείνοι επιβάλλοντας τον Πτολεμαίο, που έμεινε στην ιστορία ως Πτολεμαίος Θ'Θ΄ Λάθυρος.
 
Ο νεαρός άντρας αρχικά δεν ήταν σε θέση να αντισταθεί στις επιταγές της μητέρας του. Δεν αντιστάθηκε καν όταν εκείνη απομάκρυνε από το πλάι του την Κλεοπάτρα Δ'Δ΄, την σύζυγο-αδερφή του, με την όποια ήταν πολύ δεμένος, και τον ανάγκασε να παντρευτεί την άλλη του αδερφή, την Κλεοπάτρα Σελήνη Α'Α΄. Όσο για τον μικρότερο αδερφό του, τον Πτολεμαίο Αλέξανδρο, η μητέρα τους θεώρησε συνετό να τον απομακρύνει από την Αλεξάνδρεια. Έλαβε τον τίτλου του Στρατηγού της Κύπρου και διέμενε στο νησί. Η Κλεοπάτρα Δ'Δ΄ έφυγε από την Αλεξάνδρεια και έστρεψε τις βλέψεις της στη Συρία.
 
== Ενδοοικογενειακές έριδες ==
Υπάρχουν ενδείξεις πως, καθώς περνούσε ο καιρός, ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ ο Λάθυρος, κατάφερε να κερδίσει έδαφος απέναντι στη μητέρα του. Ένας πάπυρος που χρονολογείται το [[112 π.Χ.|112]] – [[111 π.Χ.]] αναφέρει το όνομα της βασίλισσας Κλεοπάτρας Σελήνης και όχι της βασιλομήτορος. Κατά το δέκατο χρόνο της βασιλείας του Πτολεμαίου Θ'Θ΄, η Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ προσπάθησε να ξανακερδίσει τη δύναμή της οργανώνοντας πραξικόπημα. Κατηγόρησε το βασιλιά για απόπειρα δολοφονίας της και υπήρξε τόσο πειστική για τους αλεξανδρινούς που ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ αναγκάστηκε να φύγει με πλοίο το [[107 π.Χ.]] Η σύζυγος του Πτολεμαίου Θ'Θ΄, Κλεοπάτρα Σελήνη, μαζί με τα δύο τους παιδιά παρέμειναν πίσω, στα χέρια της Κλεοπάτρας. Η μητέρα του κάλεσε, τότε, τον αδερφό του από την Κύπρο για να αναλάβει τα σκήπτρα. Μητέρα και γιος αναγορεύτηκαν ''Θεοί Φιλομήτορες Σωτήρες''. Ο Πτολεμαίος Ι'Ι΄ παντρεύτηκε την κόρη του έκπτωτου αδερφού του, [[Βερενίκη Γ'Γ΄ της Αιγύπτου|Βερενίκη Γ'Γ΄]].
 
Η Κλεοπάτρα δεν σκόπευε να αφήσει τον Πτολεμαίο Θ'Θ΄ να το σκάσει ζωντανός. Εκείνος όμως διέφυγε από την Κύπρο προσωρινά, και όταν αργότερα επέστρεψε εγκαταστάθηκε με ασφάλεια χωρίς να έχει η Κλεοπάτρα τη δύναμη να τον διώξει από μια περιοχή αιγυπτιακών συμφερόντων. Η σύγκρουσή ανάμεσά τους έλαβε χώρα στο ταραγμένο βασίλειο της Συρίας, που βρισκόταν υπό διάλυση εξαιτίας των υποψήφιων βασιλέων. Ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ εισέβαλε στην Παλαιστίνη με εφαλτήριο την Κύπρο, η Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ από την Αίγυπτο, με τον Πτολεμαίο σύμμαχο του [[Αντίοχος Θ'Θ΄ Κυζικηνός|Αντίοχου Θ'Θ΄ Κυζικηνού]] και την Κλεοπάτρα σύμμαχο του [[Αντίοχος Η'Η΄ Γρυπός|Αντίοχου Η'Η΄ Γρυπού]] και του βασιλέως της [[Ιουδαία]]ς. Η Κλεοπάτρα Σελήνη δόθηκε από τη μητέρα της σύζυγος στον Αντίοχο Η'Η΄ τον Γρυπό. Η σύγκρουση αυτή δεν είχε κανένα αποτέλεσμα για τους Πτολεμαίους: ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ επέστρεψε στην Κύπρο το [[102 π.Χ.]] και η Κλεοπάτρα στην Αίγυπτο. Κέρδος είχαν οι Ιουδαίοι που κέρδισαν την ανεξαρτησία τους και πήραν τον έλεγχο μεγάλου μέρους της [[Παλαιστίνη (ιστορική περιοχή)|Παλαιστίνης]].
 
== Θάνατος ==
Η Κλεοπάτρα δεν έζησε πολύ καιρό μετά από τις άκαρπες προσπάθειές της στην Παλαιστίνη. Πέθανε το φθινόπωρο του [[101 π.Χ.]], όντας περίπου 60 ετών. Οι ιστορικές μαρτυρίες (Junianus Justinus, Παυσανίας, Αθηναίος) θεωρούν πως ο Πτολεμαίος Ι'Ι΄ Αλέξανδρος θανάτωσε τη μητέρα του.
 
== Χρονολόγιο ==
Γραμμή 62:
|-
! 164 π.Χ.
| Ο [[Πτολεμαίος Στ'ΣΤ΄ Φιλομήτωρ|Πτολεμαίος Στ΄ Φιλομήτωρ]] εκδιώκεται από τον αδερφό του, [[Πτολεμαίος Η'Η΄ Φύσκων|Πτολεμαίο Η'Η΄ Φύσκονα]]. Η διπλή βασιλεία λαμβάνει τέλος.
|-
! 163 π.Χ.
| Οι Ρωμαίοι προτείνουν σχέδιο διάσπασης του πτολεμαϊκού κράτους στα δύο και το θέτουν σε εφαρμογή. Ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ καταφεύγει για λίγο στην [[Κύπρος|Κύπρο]], αλλά ο λαός ζητά την επιστροφή του στην [[Αλεξάνδρεια]].
|-
! 160 π.Χ.
| Γέννηση της '''Κλεοπάτρας Γ'Γ΄ ''', κόρης του φαραώ Πτολεμαίου Στ'Στ΄ Φιλομήτορα και της [[Κλεοπάτρα Β'Β΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρας Β'Β΄]].
|-
! 154 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ και Πτολεμαίος Η'Η΄ έρχονται σε σύγκρουση στην Κύπρο, ο πρώτος νικά, αλλά δεν τιμωρεί τον αδερφό του.
|-
! 153 π.Χ.
Γραμμή 77:
|-
!
| Θάνατος Πτολεμαίου Ευπάτορα. Διάδοχος ορίζεται ο μικρότερος αδερφός του, [[Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄ Νέος Φιλοπάτωρ|Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄]].
|-
! 148 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ εισβάλει στην [[Κοίλη-Συρία]] και φτάνει ως την Πτολεμαΐδα.
|-
! 145 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Στ'Στ΄ τραυματίζεται όμως σε μάχη και πεθαίνει λίγες μέρες μετά. Διάδοχός του επίσημα είναι ο [[Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄ Νέος Φιλοπάτωρ|Πτολεμαίος Ζ'Ζ΄]], ο οποίος θανατώνεται μαζί με άλλους πιθανούς διεκδικητές από τον Πτολεμαίο Η'Η΄. Ο τελευταίος παίρνει την εξουσία και παντρεύεται την Κλεοπάτρα Β'Β΄.
|-
! 144 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Η'Η΄ στέφεται στη [[Μέμφις (Αίγυπτος)|Μέμφιδα]] με εντυπωσιακές αιγυπτιακές τελετές.
|-
! 141 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Η'Η΄ παντρεύεται την ανηψιά του, Κλεοπάτρα Γ'Γ΄, χωρίς να λάβει διαζύγιο από τη μητέρα της, Κλεοπάτρα Β'Β΄.
|-
! 140 π.Χ.
| Γέννηση της [[Κλεοπάτρα Δ'Δ΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρας Δ'Δ΄]].
|-
! 139 π.Χ.
| Γέννηση του [[Πτολεμαίος Θ'Θ΄ Λάθυρος|Πτολεμαίου Θ'Θ΄ του Λάθυρου]].
|-
!
| Μητέρα και κόρη, η Κλεοπάτρα Β'Β΄ και Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ τσακώνονται. Αποτυχημένη εξέγερση στα ανάκτορα.
|-
! π. 135 π.Χ.
Γραμμή 104:
|-
! 132 π.Χ.
| Εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στην Κλεοπάτρα Β'Β΄ και τον Πτολεμαίο Η'Η΄.
|-
! 131 π.Χ.
| Η Κλεοπάτρα Β'Β΄ ελέγχει πλέον την [[Αλεξάνδρεια]]. Ο όχλος προσπαθεί να κάψει το παλάτι, αναγκάζοντας το φαραώ να το σκάσει από την πόλη.
|-
!
| Ο Πτολεμαίος καταφεύγει στην Κύπρο, μαζί με την Κλεοπάτρα Γ'Γ΄, τα παιδιά τους, και το γιο που είχε αποκτήσει με την Κλεοπάτρα Β'Β΄, τον [[Πτολεμαίος Μεμφίτης|Πτολεμαίο Μεμφίτη]]. Ο τελευταίος θανατώνεται με τραγικό τρόπο.
|-
! 130/29 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Η'Η΄ επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια, ενώ η Κλεοπάτρα Β'Β΄ καταφεύγει στην Αυλή του γαμπρού της, [[Δημήτριος Β'Β΄ Νικάτωρ|Δημήτριου Β'Β΄ του Νικάτορος]], βασιλιά των [[Δυναστεία των Σελευκιδών|Σελευκιδών]].
|-
! 124 π.Χ.
| Η Κλεοπάτρα Β'Β΄ έχει πλέον επιστρέψει στην Αίγυπτο στην παλαιά της θέση.
|-
! 116 π.Χ.
| Θάνατος Πτολεμαίου Η'Η΄. Τον διαδέχτηκε η σύζυγός του, Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ και ο [[Πτολεμαίος Θ'Θ΄ ΛαθύροςΛάθυρος|Πτολεμαίος Θ'Θ΄ ο Λαθύρος]].
|-
! 115 π.Χ.
| Το Μάρτιο ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ αναγκάζεται από τη μητέρα του να πάρει διαζύγιο από τη σύζυγό του, [[Κλεοπάτρα Δ'Δ΄ της Αιγύπτου|Κλεοπάτρα Δ'Δ΄]] και να παντρευτεί την άλλη του αδερφή, την [[Κλεοπάτρα Σελήνη Α'Α΄]].
|-
!
| Προσπάθειες για αντικατάσταση του Πτολεμαίου Θ'Θ΄ Λάθυρου με τον [[Πτολεμαίος Ι'Ι΄ Αλέξανδρος|Πτολεμαίο Ι'Ι΄ Αλέξανδρο]].
|-
! 107 π.Χ.
| Ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ φεύγει με προορισμό την Κύπρο, αφήνοντας τη σύζυγο και τα παιδιά του πίσω στην [[Αλεξάνδρεια]]. Ο αδερφός του Πτολεμαίος Ι'Ι΄ συμβασιλεύει στην Αλεξάνδρεια με τη μητέρα τους Κλεοπάτρα Γ'Γ΄.
|-
!
| Μια ναυτική εκστρατεία αναγκάζει τον Πτολεμαίο Θ'Θ΄ να καταφύγει για λίγο στη [[Σελεύκεια]], αλλά επιστρέφει σύντομα.
|-
!
| Η Κλεοπάτρα Σελήνη Α'Α΄ δίδεται ως σύζυγος στον [[Αντίοχος Η'Η΄ Γρυπός|Αντίοχο Η'Η΄ τον Γρυπό]], βασιλιά των [[Δυναστεία των Σελευκιδών|Σελευκιδών]].
|-
! 103 π.Χ.
| Ο [[Αντίοχος Θ'Θ΄ Κυζικηνός]] υποστηρίζει τους [[Σαμάρεια|Σαμαρείτες]] ενάντια στο Βασιλιά της [[Ιουδαία]]ς. Ο Πτολεμαίος Θ'Θ΄ βοηθά τον Αντίοχο ελπίζοντας πως αυτό θα οδηγήσει στην επιστροφή του στο θρόνο.
|-
!
| Ο Πτολεμαίος Ι'Ι΄ εισβάλλει στην Ιουδαία, φτάνει στη [[Δαμασκός|Δαμασκό]] και επιστρέφει.
|-
! 102 π.Χ.
| Η Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ πετυχαίνει στρατιωτική νίκη κατά του Πτολεμαίου Θ'Θ΄, αλλά τελικά ο πόλεμος λήγει χωρίς σημαντικές ανακατατάξεις στον πολιτικό χάρτη της Αιγύπτου.
|-
! 101 π.Χ.
| Η Κλεοπάτρα Γ'Γ΄ αφήνει την τελευταία της πνοή. Σύμφωνα με μία εκδοχή θανατώθηκε κατόπιν διαταγής του Πτολεμαίου Ι'Ι΄, που έκτοτε βασιλεύει μοναχός του.
|}
 
Γραμμή 155:
* ''The House of Ptolemy,by E. R. Bevan'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/10*.html Κεφ 10]
* ''The House of Ptolemy,by E. R. Bevan'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Places/Africa/Egypt/_Texts/BEVHOP/11*.html Κεφ 11]
* Τα άρθρα [[Πτολεμαίος Η'Η΄ Φύσκων]] και [[Πτολεμαίος Θ'Θ΄ Λάθυρος]].
 
== Δείτε Επίσης ==