|
Από το 1800 μέχρι σήμερα, ο [[ανθρώπινος πληθυσμός]] αυξήθηκε από ένα δισεκατομμύριο σε περισσότερο από έξι δισεκατομμύρια.<ref>Whitehouse, David. "[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/411162.stm World's population reaches six billion]". BBC News, August 05, 1999. Retrieved on February 05, 2008.</ref> Το 2004, περίπου 2.5 δις από τους 6.3 δις ανθρώπους (39.7%) ζούσαν σε αστικές περιοχές, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στον 21ο αιώνα. Τον Φεβρουάριο του 2008, εκτιμήσεις του Ο.Η.Ε αναφέρουν πως ο μισός πληθυσμός της γης θα ζούσε σε αστικές περιοχές μέχρι το τέλος του έτους.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4561183.stm Half of humanity set to go urban], BBC News</ref> Βασικά προβλήματα της ζωής στα αστικά κέντρα περιλαμβάνουν διάφορες μορφές [[ρύπανση]]ς και [[εγκληματικότητα]]ς.<ref>[http://www.ojp.usdoj.gov/bjs/abstract/usrv98.htm Urban, Suburban, and Rural Victimization, 1993–98] U.S. Department of Justice, Bureau of Justice Statistics,. Accessed 29 Oct 2006</ref>
== Βιολογία ==
=== Ανατομία ===
{{κύριο|Ανθρώπινη ανατομία}}
[[Αρχείο:Ανθρώπινη ανατομία.png|250px|thumb|right|Τα βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά των γυναικών και ανδρών.]]
Ανατομικά οι άνθρωποι μπορεί να διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους. Αν και το μέγεθος του σώματος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα [[γονίδιο|γονίδια]], επηρεάζεται εξίσου από δευτερογενείς παράγοντες όπως η [[διατροφή]] και η [[άσκηση]]. Το μέσο ανθρώπινο ύψος είναι περίπου 1,5 με 1,8 μέτρα, αν και διαφέρει από τόπο σε τόπο.<ref>{{cite journal | author = de Beer H | title = Observations on the history of Dutch physical stature from the late-Middle Ages to the present | journal = Econ Hum Biol | volume = 2 | issue = 1 | pages = 45–55 | year = 2004 | pmid = 15463992 | doi = 10.1016/j.ehb.2003.11.001}}</ref><ref>"Pygmy." Britannica Concise Encyclopedia. Encyclop?dia Britannica, Inc., 2006. Answers.com Accessed 30 Oct. 2006. http://www.answers.com/topic/pygmy</ref> Η μέση ανθρώπινη μάζα είναι περίπου 54–64 κιλά για τις γυναίκες και 76–83 κιλά για τους άντρες.<ref>[http://www.articleworld.org/index.php/Human_weight Human weight – ArticleWorld<!-- Bot generated title -->]</ref> Το ανθρώπινο βάρος μπορεί να ποικίλει εξίσου (λ.χ [[παχυσαρκία]]). Σε αντίθεση με τα άλλα πρωτεύοντα, οι άνθρωποι είναι ικανοί να κινούνται στα δύο άκρα, εντούτοις χρησιμοποιούν τα δύο ελεύθερα άκρα για να επεξεργάζονται αντικείμενα.
Παρόλο που οι άνθρωποι μοιάζουν άτριχοι συγκριτικά με τα άλλα πρωτεύοντα, ο μέσος άνθρωπος έχει περισσότερους θύλακες τρίχας από τον μέσο χιμπαντζή. Η κύρια όμως διαφορά έγκειται στη μορφή της τρίχας, η οποία στον άνθρωπο είναι κοντύτερη, λεπτότερη και λιγότερο έντονη από αυτή του χιμπαντζή.<ref>''Why Humans and Their Fur Parted Way'' by Nicholas Wade, ''New York Times'', August 19, 2003.</ref>
Το χρώμα του ανθρώπινου δέρματος καθορίζεται από την ύπαρξη μίας οργανικής χρωστικής ουσίας, γνωστής και ως [[μελανίνη]]. Οι διάφορες αποχρώσεις του ανθρώπινου δέρματος ποικίλουν από πολύ σκούρο καφέ μέχρι πολύ απαλό ροζ. Το χρώμα των ανθρώπινων μαλλιών μπορεί να είναι [[λευκό]], [[γκρίζο]], [[ξανθό]], [[καστανό]], [[κόκκινο]] ή [[μαύρο]].<ref>{{cite journal | author=Rogers, Alan R., Iltis, David & Wooding, Stephen | year=2004 | title=Genetic variation at the MC1R locus and the time since loss of human body hair | journal=Current Anthropology | volume=45 | issue=1 | pages=105–108 | doi=10.1086/381006}}</ref> Αυτό εξαρτάται από την ποσότητα μελανίνης που βρίσκεται στο δέρμα, η οποία τείνει να χάσει την ένταση της στις μεγάλες ηλικίες. Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν πως η ανάπτυξη του σκούρου δέρματος ήταν αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής για την προστασία από τη βλαβερή [[ηλιακή ακτινοβολία]]. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως συγκεκριμένες αποχρώσεις του δέρματος βοηθούν στην εξισορρόπηση των ποσοτήτων του [[φολικό οξύ|φολικού οξέως]] ([[βιταμίνες|βιταμίνη]] Β<sub>9</sub>) στον οργανισμό, το οποίο καταστρέφεται από την ηλιακή ακτινοβολία, καθώς επίσης και στην παραγωγή βιταμίνης D, η οποία χρειάζεται το ηλιακό φως για να παραχθεί.<ref>Jablonski, N.G. & Chaplin, G. (2000). ''[http://www.bgsu.edu/departments/chem/faculty/leontis/chem447/PDF_files/Jablonski_skin_color_2000.pdf The evolution of human skin coloration]'' (pdf), 'Journal of Human Evolution 39: 57–106.</ref> Οι αποχρώσεις του δέρματος είναι γεωγραφικά συσχετισμένες και καθορίζονται κυρίως από τα επίπεδα της υπεριώδους ακτινοβολίας. Το ανθρώπινο δέρμα έχει επίσης την ικανότητα να σκουραίνει προσωρινά ως συνέπεια της έκθεσης στον ήλιο.<ref>{{cite journal |author=Harding RM, Healy E, Ray AJ, ''et al.'' |title=Evidence for variable selective pressures at MC1R |journal=Am. J. Hum. Genet. |volume=66 |issue=4 |pages=1351–61 |year=2000 |month=April |pmid=10733465 |pmc=1288200 |doi=10.1086/302863 |url=}}</ref><ref>Robin, Ashley (1991). ''Biological Perspectives on Human Pigmentation''. Cambridge: Cambridge University Press.</ref> Οι άνθρωποι είναι αδύναμοι, συγκριτικά με άλλα παρόμοια πρωτεύοντα.<ref name="Schwartz">{{cite book | author = Schwartz, Jeffrey |url = | title = The Red Ape: Orangutans and Human Origins | year = 1987 | pages = 286 | isbn = 0813340640 | publisher = Westview Press | location = Cambridge, MA}}</ref>
Η μορφή του πυελού (λεκάνης) διαφέρει από τα άλλα πρωτεύοντα, όπως και τα δάχτυλα των ποδιών. Ως συνέπεια, οι άνθρωποι είναι πιο αργοί σε μικρές αποστάσεις συγκριτικά με τα άλλα ζώα, αλλά είναι μεταξύ των ζώων με τη μεγαλύτερη αντοχή στην κάλυψη μεγάλων αποστάσεων.<ref>http://www.nytimes.com/2009/10/27/health/27well.html</ref> Το λεπτότερο ανθρώπινο σώμα, καθώς και οι ιδρωτοποιοί αδένες συμβάλουν στη μείωση της κόπωσης κρατώντας τη θερμοκρασία του σώματος χαμηλή. Αυτός είναι ο λόγος που το «επίμονο κυνήγι» ήταν η πιο αποτελεσματική μέθοδος κυνηγιού στους πρώτους ανθρώπους - σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, οι άνθρωποι κυνηγούσαν το θήραμα μέχρι να κουραστεί. Το μόνο ίσως μεγάλο μειονέκτημα που επέφερε η αλλαγή της ανθρώπινης λεκάνης είναι η δυσκολία στον τοκετό.
Η κατασκευή των ανθρώπινων ώμων τους επιτρέπει να ρίχνουν όπλα, κάτι που ήταν σχεδόν αδύνατο για τους Νεάντερταλ.<ref>http://www.newscientist.com/article/dn16091-were-neanderthals-stoned-to-death-by-modern-humans.html</ref>
{|class="wikitable" align="right"
|colspan=3| <div align=center>'''Συστατικά του ανθρώπινου σώματος''' <br /> <span style="font-size:87%;">Σε ένα άτομο 60 κιλών</div>
|-
! Συστατικό!! Βάρος<ref name=Burton/> !! Ποσοστό ατόμων<ref name="Burton">[http://books.google.com/books?id=zvbV4M0-YdEC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s Page 3] in Chemical storylines. Author: George Burton. Edition 2, illustrated. Publisher: Heinemann, 2000. ISBN 0-435-63119-5, 9780435631192. Length: 312 pages</ref>
|-
| [[Οξυγόνο]] || 38.8 kg || 25.5%
|-
| [[Άνθρακας]] || 10.9 kg || 9.5%
|-
| [[Υδρογόνο]]|| 6.0 kg || 63.0%
|-
| [[Άζωτο]] || 1.9 kg || 1.4%
|-
| Άλλα || 2.4 kg || 0.6%
|}
Οι άνθρωποι έχουν λεπτότερο ουρανίσκο και πολύ μικρότερα δόντια σε σχέση με τα άλλα ζώα. Είναι τα μόνα πρωτεύοντα που έχουν τόσο μικρούς, σχεδόν ισεπίπεδους κυνόδοντες. Το ανθρώπινο είδος σταδιακά χάνει τους [[φρονιμίτης|φρονιμίτες]], οι οποίοι είναι ήδη απόντες σε μερικούς ανθρώπους.<ref name="Revolution">{{cite book | author = Collins, Desmond |url = | title = The Human Revolution: From Ape to Artist | year = 1976 | pages = 208 | id = }}</ref>
=== Φυσιολογία ===
{{κύριο|Ανθρώπινη φυσιολογία}}
Η ανθρώπινη φυσιολογία είναι επιστήμη που μελετά τους μηχανικούς, φυσικούς και βιοχημικούς μηχανισμούς που διατηρούν σε καλή κατάσταση την υγεία του ανθρώπου, τα όργανα του και τα κύτταρα από τα οποία συνθέτονται. Η φυσιολογία και η ανατομία είναι στενά συνδεδεμένα επιστημονικά πεδία: η ανατομία μελετά τη μορφή, και η φυσιολογία μελετά τους μηχανισμούς που βρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα.
=== Γενετική ===
{{κύριο|Ανθρώπινη γενετική}}
Ο άνθρωπος είναι [[Ευκαρυωτικά κύτταρα|ευκαρυωτικό]] είδος. Τα ανθρώπινα [[κύτταρο|κύτταρα]] είναι [[διπλοειδή]] και έχουν δύο ομάδες 23 [[χρωμόσωμα|χρωμοσωμάτων]], τις οποίες έχουν κληρονομήσει από τους δύο γονείς αντίστοιχα. Από αυτά 22 είναι διαφορετικοί τύποι [[αυτόσωμα|αυτοσωμάτων]], και 2 είναι [[φυλετικά χρωμοσώματα]]. Κάθε άνθρωπος έχει περίπου 20.000-25.000 γονίδια. Όπως και στα υπόλοιπα θηλαστικά, ο καθορισμός του φύλου προσδιορίζεται από το σύστημα XY, σύμφωνα με το οποίο τα [[θηλυκό|θηλυκά]] έχουν φυλετικά χρωμοσώματα XX και τα [[αρσενικό|αρσενικά]] έχουν φυλετικά χρωμοσώματα XY. Το χρωμόσωμα Χ περιλαμβάνει αρκετά γονίδια που δεν υπάρχουν στο χρωμόσωμα Υ, γεγονός που εξηγεί γιατί οι [[κληρονομική πάθηση|κληρονομικές παθήσεις]], όπως π.χ η [[αιμοφιλία]], επηρεάζουν συχνότερα στους άνδρες, παρά τις γυναίκες.
=== Κύκλος ζωής ===
{{κύριο|Κύκλος ζωής του ανθρώπου}}
[[Αρχείο:Tubal Pregnancy with embryo.jpg|thumb|right|125px|Ένα 10 χιλιοστών ανθρώπινο έμβρυο στις 5 εβδομάδες.]]
Ο ανθρώπινος [[βιολογικός κύκλος ζωής]] δεν διαφέρει από αυτόν των άλλων [[πλακούντας|πλακουντοφόρων]] θηλαστικών. Το [[ζυγωτό]] διαιρείται μέσα στη γυναικεία [[μήτρα]] ώστε να γίνει έμβρυο για μία περίοδο κύησης διάρκειας 38 εβδομάδων (9 μήνες). Μετά από αυτό το διάστημα το πλήρως ανεπτυγμένο έμβρυο γεννιέται και αναπνέει μόνο του, όντας βρέφος, για πρώτη φορά.
Αδύναμος κατά τη γέννηση, ο άνθρωπος συνεχίζει να αναπτύσσεται για μερικά χρόνια, μέχρι να φτάσει στη [[εφηβεία|σεξουαλική ωριμότητα]] συνήθως κατά τα 12 με 15 έτη. Οι γυναίκες συνεχίζουν να αναπτύσσονται σωματικά μέχρι περίπου την ηλικία των 18 ετών, ενώ η ανάπτυξη στους άνδρες συνεχίζεται μέχρι περίπου την ηλικία των 21. Η ανθρώπινη ζωή μπορεί να χωριστεί σε πολλά στάδια: τη [[βρέφος|βρεφική ηλικία]], την [[παιδί|παιδική ηλικία]], την [[εφηβεία]], την ενηλικίωση των νέων, την [[ενήλικας|ενηλικίωση]] και το [[γήρας]].
Σε σύγκριση με άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά, οι άνθρωποι παρουσιάζουν μια ασυνήθιστα ταχεία τόνωση των ορμών κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όπου το σώμα αυξάνεται κατά 25% σε μέγεθος. Στους χιμπατζήδες, για παράδειγμα, αυξάνεται μόνο κατά 14%, χωρίς επίμονη ανάπτυξη.<ref>Leakey, Richard; Lewin, Roger. Origins Reconsidered - In Search of What Makes Us Human. Sherma B.V., 1992.</ref> Η παρουσία της εκρηκτικής αύξησης είναι ίσως αναγκαία για να κρατήσει τα παιδιά σωματικά μικρά μέχρι να ωριμάσουν ψυχολογικά. Ο άνθρωπος είναι ένα από τα λίγα είδη στα οποία οι γυναίκες υφίστανται εμμηνόπαυση. Έχει προταθεί ότι η εμμηνόπαυση αυξάνει συνολικά την αναπαραγωγική επιτυχία της γυναίκας, επιτρέποντας της να επενδύσει περισσότερο χρόνο και πόρους σε υφιστάμενους απογόνους της ή και στα παιδιά τους (ως γιαγιά), και όχι να εξακολουθούν να φέρνουν παιδιά σε μεγάλη ηλικία.<ref>{{cite book | last = Diamond | first = Jared | authorlink = Jared_M._Diamond | title = Why is Sex Fun? The Evolution of Human Sexuality | publisher = Basic Books | date = 1997 | pages = 167–170 | isbn = ISBN 0-465-03127-7}}</ref><ref>{{cite journal |author=Peccei, J.S.|title=Menopause: Adaptation or Epiphenomenon? |journal=Evolutionary Anthropology |volume=10 |issue= |pages=47–57 |year=2001 |pmid=|doi= |url= http://www.biology.ed.ac.uk/public/conferences/evolbiol2006/papers/Peccei.pdf}}</ref>
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο προσδόκιμο ζωής σε όλο τον κόσμο ανάλογα με την περιοχή και τον πολιτισμό. Tο μέσο προσδόκιμο ζωής σε παγκόσμιο επίπεδο είναι τα 67,59 χρόνια αυτά είναι:<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html CIA - The World Factbook -- World - Life expectancy at birth]</ref>
'''Γυναίκα'''
Παιδική ηλικία (Παιδί-Κορίτσι)
Εφηβική ηλικία (Κοπέλα)
Αναπαραγωγική ηλικία (Γυναίκα)
Κλιμακτήριος ή εμμηνόπαυση (Μέσης ηλικίας -μεσήλικη)
Γεροντική ηλικία (Ηλικιωμένη)
'''Άνδρας'''
Παιδική ηλικία (Παιδί-Αγόρι)
Εφηβική ηλικία (αρχίζει να γίνεται Άνδρας)
Ωρίμανσης ηλικία (Άνδρας)
Μεσήλικας άνδρας (Μέσης ηλικίας -μεσήλικας)
Γεροντική ηλικία (Ηλικιωμένος)
<gallery caption="Μια επιλογή τυχαίων ανθρώπων σε διαφορετικά ηλικιακά στάδια" perrow="3">
File:Burkina Faso girl.jpg|Κορίτσι (πριν την εφηβεία)
File:Punjabi woman smile.jpg|Γυναίκα στην αναπαραγωγική ηλικία
Image:HappyPensioneer.jpg|Ηλικιωμένη γυναίκα (μετά την εμμηνόπαυση)
</gallery>
<gallery>
File:Kirgisischer Junge.JPG|Αγόρι (πριν την εφηβεία)
File:Pataxo001.jpg|Μεσήλικας άντρας
File:Old man from Tajikistan.jpg|Ηλικιωμένος άντρας
</gallery>
== Ψυχολογία ==
| 