Πόλεμος του Βιετνάμ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αναίρεση έκδοσης 7289212 από τον 2A02:587:4609:8900:60A2:D7B5:8658:3AA5 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017 |
||
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες στρατιωτικής σύγκρουσης
| τίτλος = Πόλεμος του Βιετνάμ
| πόλεμος = Μέρος [[Πόλεμοι της Ινδοκίνας|πολέμων της Ινδοκίνας]] και [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού πολέμου]]
| εικόνα = [[Αρχείο:VNWarMontage.png|300px]]
| λεζάντα =
|έναρξη = [[1 Νοεμβρίου]] [[1955]]<ref>Λόγω της πρόωρης παρουσίας αμερικανικών στρατευμάτων στο Βιετνάμ, η ημερομηνία έναρξης του πολέμου του Βιετνάμ αποτελεί αντικείμενο συζήτησης. Το 1998, ύστερα από επανεξέταση υψηλού επιπέδου από το [[Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ]], η ημερομηνία έναρξης του πολέμου του Βιετνάμ σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση θεωρείται επίσημα η 1η Νοεμβρίου του 1955. Άλλη ημερομηνία έναρξης θεωρείται η ημέρα που το Ανόι εξουσιοδότησε τις δυνάμεις των Βιετκόνγκ στο Νότιο Βιετνάμ να ξεκινήσουν μία ανταρσία χαμηλού επιπέδου το Δεκέμβριο του 1956, ενώ μερικοί θεωρούν ως ημερομηνία έναρξης την 26η Σεπτεμβρίου του 1959, όταν σημειώθηκε η πρώτη μάχη μεταξύ των Βιετκόνγκ και του νοτιοβιετναμέζικου στρατού.</ref>
|τερματισμός = [[30 Απριλίου]] [[1975]]<br>(19 χρόνια, 5 μήνες, 4 εβδομάδες και 1 ημέρα)
| ημερομηνία =
| τόπος = Νότιο Βιετνάμ, Βόρειο Βιετνάμ, [[Καμπότζη]], [[Λάος]]
| πλευρά1 =
{{flagicon|North Vietnam}} [[Βόρειο Βιετνάμ]] <br />
{{flagicon image|FNL Flag.svg}} [[Βιετκόνγκ]] <br />
{{flagicon image|Flag of Democratic Kampuchea.svg}} [[Ερυθροί Χμερ]] <br />
{{flagicon image|Flag of Laos.svg}} [[Πάθετ Λάο]] <br />
{{CHN}} <br />
{{PRK}} <br />
'''Στρατιωτική υποστήριξη:''' <br />{{flagicon|Soviet Union}} [[Σοβιετική Ένωση]] <br /> {{CUB}}
{{Collapsible list
| bullets = yes
| title = Άλλη υποστ.
|{{flagicon|Czechoslovakia}} [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας|Τσεχοσλοβακία]]
|{{flagicon image|Flag of Bulgaria (1967-1971).svg}} [[Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας|Βουλγαρία]]
|{{flag|East Germany|Ανατολική Γερμανία}}
|{{flagicon image|Flag of Romania (1965-1989).svg}} [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρουμανίας|Ρουμανία]]
|{{flagicon|Poland}} [[Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας|Πολωνία]]
|{{flagicon|Hungary}} [[Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας|Ουγγαρία]]
|{{flag|Sweden}}
}}
| πλευρά2 =
{{flagicon|South Vietnam}} [[Νότιο Βιετνάμ]] <br />
{{USA}} <br />
{{KOR}} <br />
{{THA}} <br />
{{AUS}} <br />
{{PHL}} <br />
{{NZL}} <br />
{{flagicon image|Flag of the Khmer Republic.svg}} [[Δημοκρατία των Χμερ]] <br />
{{flagicon image|Flag of Laos (1952-1975).svg}} [[Βασίλειο του Λάος]]
'''Στρατιωτική υποστήριξη:''' <br /> {{TWN}}
{{Collapsible list
| bullets = yes
| title = Άλλη υποστ.
|{{flag|Malaysia}}
|{{flagicon image|Flag of Spain (1945 - 1977).svg}} [[Ισπανία του Φράνκο|Ισπανία]]
|{{flag|Canada}}
|{{flagicon image|State Flag of Iran (1964-1980).svg}} [[Δυναστεία Παχλαβί|Ιράν]]
|{{flag|West Germany}}
|{{flagicon image|Flag of Brazil (1968-1992).svg}} [[Βραζιλία]]
|{{flagicon image|Flag of Japan (1870-1999).svg}} [[Ιαπωνία]]
}}
| αρχηγός1 = {{flagicon|North Vietnam}} [[Χο Τσι Μιν]] <br />[[Αρχείο:FNL Flag.svg|border|22px|link=]] [[Χοάνγκ Βαν Θάι]]
| αρχηγός2 = {{flagicon|South Vietnam}} [[Νγκο Ντιν Ντιέμ]] [[Σύλληψη και δολοφονία του Νγκο Ντινχ Ντιέμ|†]] <br />{{flagicon|South Vietnam}} [[Νγκουγιέν Βαν Θιέου]] <br />{{flagicon|USA}} [[Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι|Τζον Φ. Κένεντι]] [[Η δολοφονία του Τζον Κένεντι|†]] <br />{{flagicon|USA}} [[Λίντον Τζόνσον|Λίντον Μ. Τζόνσον]] <br /> {{flagicon|USA}} [[Ρίτσαρντ Νίξον]]
| σθένος1 = ~461.000
| σθένος2 = ~1.830.000 (1968)
| απολογισμός1 = 455.462–1.170.462
| απολογισμός2 = 480.538–807.564
| σημειώσεις =
| γεωγραφικό πλάτος =
| γεωγραφικό μήκος =
| χάρτης =
| σημείωση χάρτη =
| πλευρά3 =
| αρχηγός3 =
| τίτλος αρχηγών =
| σθένος3 =
| απολογισμός3 =
| τίτλος απολογισμού =
| έκβαση = Νίκη του Βορείου Βιετνάμ
* Αμερικανική στρατιωτική και πολιτική ήττα
* Αποχώρηση των [[Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ|ενόπλων δυνάμεων των Η.Π.Α.]] από την [[Ινδοκίνα]]
* Κομμουνιστικές κυβερνήσεις αναλαμβάνουν την εξουσία στο [[Νότιο Βιετνάμ]], το [[Λάος]] και την [[Καμπότζη]]
* Το Νότιο Βιετνάμ προσαρτάται από το Βόρειο Βιετνάμ
| έδαφος = Επανένωση του Βορείου και Νοτίου Βιετνάμ στην [[Βιετνάμ|Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Βιετνάμ]].
}}
Ο '''πόλεμος του Βιετνάμ''' ήταν ίσως η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά τη διάρκεια του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]]. Θεωρητικά η μάχη ήταν μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού του [[Βιετνάμ]] (Βόρειο Βιετνάμ) και της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Νότιο Βιετνάμ). Στην πραγματικότητα ήταν ένας [[πόλεμος]] [[Διαμεσολαβητικός πόλεμος | δια αντιπροσώπων]] μεταξύ των [[Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής|ΗΠΑ]] και της [[Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών|ΕΣΣΔ]], παρόλο που η ΕΣΣΔ δεν ενεπλάκη άμεσα στρατιωτικά. Αμερικανοί στρατιώτες είχαν ήδη εμπλακεί από το [[1959]], αλλά σε μεγάλους αριθμούς κατέφθασαν κατά το [[1965]]. Εγκατέλειψαν τη χώρα το [[1973]], κάτι που οδήγησε τελικά στην παράδοση του Νότου στις [[30 Απριλίου]] [[1975]].
== Γεωγραφία περιοχής ==
Το Βιετνάμ βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της χερσονήσου της [[Ινδοκίνα]]ς, 1300 χλμ. δυτικά των [[Φιλιππίνες|Φιλιππίνων]], και έχει έκταση 329.600 τετρ. χλμ. Συνορεύει βόρεια με την [[Κίνα]], ανατολικά και νότια βρέχεται από τη [[Νότια Σινική Θάλασσα]] και δυτικά συνορεύει με την [[Καμπότζη]] και το [[Λάος]].
Το δυτικό τμήμα του Βιετνάμ είναι ορεινό. Οι πεδινές περιοχές διαρρέονται από πολλούς ποταμούς, με κυριότερους τον [[Ερυθρός Ποταμός (Ασία)|Σονγκ Χονγκ]] (Ερυθρό Ποταμό) στο βορρά και τον [[Μεκόνγκ]] στο νότο. Οι ποταμοί αυτοί στις εξόδους τους σχηματίζουν ευρέα [[δέλτα ποταμού|δέλτα]], τα οποία μαζί με τα έλη, την πλούσια άγρια βλάστηση και τις ρυζοκαλλιέργειες καθιστούν το έδαφος σχεδόν αδιάβατο. Η χώρα δέχεται πολλές βροχοπτώσεις κυρίως κατά την περίοδο των Μουσώνων, με αποτέλεσμα το έδαφος να καλύπτεται από πυκνή βλάστηση. Ο πληθυσμός του Βιετνάμ στη δεκαετία του 1960 ήταν περίπου 45.000.000 και ήταν μοιρασμένος εξίσου στο βόρειο και το νότιο τμήμα.
== Ιστορική αναδρομή ==
Οι αρχαίοι κάτοικοι του Βιετνάμ ίδρυσαν το βασίλειο των Ναμ Βιέτ το [[208 π.Χ.]]. Το [[43 π.Χ.]] οι Κινέζοι κατέλυσαν την αυτονομία του βασιλείου για μια χιλιετία περίπου. Το [[939|939 μ.Χ.]] οι Βιετναμέζοι εξεγέρθηκαν και απέκτησαν την ανεξαρτησία τους. Στη συνέχεια, για 800 περίπου χρόνια, υπήρξε διαδοχή Βιετναμέζων αυτοκρατόρων μέχρι το 1800, οπότε η χώρα έγινε γαλλική αποικία. Στα πρώτα χρόνια οι Γάλλοι αντιμετώπισαν δυσκολίες, αρχικά µε τους Κινέζους και στη συνέχεια µε τους Βιετναμέζους. Μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής οργάνωσης από τους Γάλλους ακολούθησε µία σχετικά ειρηνική περίοδος. Ο βιετναμέζικος εθνικισμός όμως υπέβοσκε και εξαπλωνόταν µε την πάροδο του χρόνου.
Από το 1925 είχαν αρχίσει να δημιουργούνται μεταξύ των μορφωμένων νέων Βιετναμέζων, κομμουνιστικά και άλλα απελευθερωτικά κινήματα. Σημαντικότερο από αυτά ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ινδοκίνας που ιδρύθηκε το 1930 από τον Νγκουγιέν Αϊ Κουόγκ ή Χο Τσι Μιν. Τα κινήματα αυτά οργάνωσαν ταραχές και εξεγέρσεις κατά των αποικιοκρατών χωρίς να επιτύχουν την εκδίωξή τους.
Με διάφορες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, μέτρα ανάπτυξης και παραχώρηση ημιαυτονομιών, σε συνδυασμό με βίαιες καταστολές των εξεγέρσεων (φυλακίσεις, εκτελέσεις, στρατόπεδα συγκέντρωσης κ.λπ.), η γαλλική αποικιοκρατία έφτασε μέχρι το 1940.
Κατά τη διάρκεια του [[Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ ΠΠ]] το Βιετνάμ, όπως και ολόκληρη η χερσόνησος της Ινδοκίνας, καταλήφθηκε από τους [[Ιάπωνες]], οι οποίοι την κατέστησαν βάση των επιχειρήσεών τους στη νοτιοανατολική Ασία. Παρά όμως την ιαπωνική κατοχή, την τοπική εξουσία συνέχισαν να ασκούν οι Γάλλοι, οι οποίοι διέθεταν εκεί στρατό 60.000 ανδρών. Το [[1941]] ο [[Χο Τσι Μιν]] ίδρυσε την «[[Ένωση για την Ανεξαρτησία του Βιετνάμ]]», η οποία υποστηριζόμενη από τους τότε συμμάχους Κινέζους και Αμερικανούς αγωνίστηκε κατά της γάλλο-ιαπωνικής κατοχής.
Τον Μάρτιο του [[1945]] οι Ιάπωνες αφόπλισαν τα γαλλικά στρατεύματα και εκδίωξαν τους Γάλλους από την εξουσία. Με την ήττα και την παράδοση των Ιαπώνων, τον Αύγουστο του 1945, το βόρειο τμήμα του Βιετνάμ καταλήφθηκε από την Κίνα και το νότιο από βρετανικά στρατεύματα. Ο Χο Τσι Μιν με τους αντάρτες Βιετμίν, κατέλαβε το [[Ανόι]] (πρωτεύουσα του Β. Βιετνάμ) και στις 2 Σεπτεμβρίου ανακήρυξε την ανεξαρτησία του Βιετνάμ, το οποίο ονόμασε Λαϊκή Δημοκρατία.
Οι Βρετανοί απελευθέρωσαν τους Γάλλους που κρατούνταν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων και τους επανεξόπλισαν. Τα γαλλικά αυτά τμήματα, μαζί με άλλα που αποβιβάστηκαν στο νότιο Βιετνάμ και τη βοήθεια των Βρετανών επανέκτησαν τον έλεγχο της περιοχής.
Τον Μάρτιο του [[1946]] ο Χο Τσι Μιν αυτοανακηρύχθηκε πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ. Η [[Γαλλία]] αναγνώρισε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ ως μέλος της «Γαλλικής Ένωσης». Ο Χο Τσι Μιν όμως που ζητούσε πλήρη ανεξαρτησία δεν δέχτηκε τη γαλλική πρόταση στις διαπραγματεύσεις που έγιναν στο [[Παρίσι]] και οι Γάλλοι, για να την επιβάλουν, στις 23 Νοεμβρίου 1946 βομβάρδισαν τη Χαϊφόγκ, με συνέπεια να φονευθούν 6.000 άνθρωποι. Σε απάντηση, οι κομμουνιστές επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά στις 19 Δεκεμβρίου κατά των γαλλικών φρουρών στο Ανόι και σε άλλες πόλεις. Οι Γάλλοι απέκρουσαν τις επιθέσεις και διέκοψαν κάθε σχέση με τον Χο Τσι Μιν ο οποίος κατέφυγε στα βουνά του Βορείου Βιετνάμ για να οργανώσει τον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Γάλλων.
== Πόλεμος για ανεξαρτησία από τη γαλλική αποικιοκρατία ==
[[Αρχείο:French indochina 1953 12 1.png|thumb|left|Γάλλοι στρατιώτες μάχονται σε ενέδρα των Βιετμίνχ το 1952.]]
Το απελευθερωτικό κίνημα, εκμεταλλευόμενο την απέχθεια του λαού κατά της αποικιοκρατίας, πέτυχε να αποσπάσει τη συμπάθεια και τη συμπαράσταση της μεγάλης πλειονότητας των Βιετναμέζων. Οι Βιετμίν με συνεχείς επιθέσεις προξενούσαν σημαντικές απώλειες, έσπερναν τον φόβο και διατηρούσαν τα γαλλικά στρατεύματα κατοχής σε κατάσταση συνεχούς επαγρύπνησης και εγρήγορσης.
Το [[1947]] οι γαλλικές δυνάμεις ανέλαβαν εκτεταμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και πέτυχαν να ελέγξουν τις μεγάλες πόλεις, τις σιδηροδρομικές-οδικές αρτηρίες και τις περιοχές με στρατηγική σημασία της χώρας, χωρίς όμως να μπορέσουν να καταστρέψουν τα αντάρτικα τμήματα. Οι Βιετμίν κατάφεραν να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους και άρχισαν να συγκροτούν μεγάλες μονάδες. Οι Γάλλοι, επειδή δε μπορούσαν να ελέγξουν όλη τη χώρα, απέσυραν τις δυνάμεις τους από τις ορεινές περιοχές του Βορείου Βιετνάμ και επικέντρωσαν την προσπάθειά τους στον έλεγχο των πεδινών περιοχών και κυρίως στο δέλτα του Ερυθρού Ποταμού, που κατάφεραν να ελέγξουν πλήρως.
Το [[1949]], ο [[Μάο Τσετούνγκ]], ο οποίος είχε επικρατήσει στην Κίνα, αναγνώρισε την κυβέρνηση του Χο Τσι Μιν και μαζί με τη Σοβιετική Ένωση εφοδίασε με σύγχρονα όπλα τους Βιετναμέζους κομμουνιστές. Στη συνέχεια οι συγκρούσεις εντάθηκαν και πολλές φορές έφτασαν μέχρι το γειτονικό Λάος. Τα γαλλικά στρατεύματα που υποστηρίζονταν από 160.000 Βιετναμέζους, έδωσαν σκληρές μάχες στην προσπάθειά τους να εξοντώσουν τους 100.000 περίπου Βιετμίν, χωρίς όμως να καταφέρει να νικήσει η μία ή η άλλη πλευρά.
[[Αρχείο:Gen-commons.jpg|thumb|right|Η Διάσκεψη της Γενεύης, 1954]]
Ο Γάλλος αρχιστράτηγος Ναβάρ, για να μπορέσει να εκδιώξει τους αντάρτες από το δέλτα του Ερυθρού Ποταμού, αποφάσισε τον Νοέμβριο του [[1953]] να δημιουργήσει μια τεράστια οχυρωμένη βάση στην περιοχή της πόλης Ντιεν Μπιεν Φου. Οι Βιετμίν αποφάσισαν να ρίξουν όλο το βάρος των επιχειρήσεων στο Ντιεν Μπιεν Φου. Έτσι, αφού συγκέντρωσαν δύναμη 100.000 ανδρών, στις αρχές Μαρτίου του [[1954]] επιτέθηκαν κατά της οχυρωμένης βάσης. Μετά από σκληρότατο αγώνα, στις [[7 Μαΐου]] [[1954]] κατέβαλαν την αντίσταση των αμυνόμενων και τους ανάγκασαν να παραδοθούν. Περίπου 10.000 Γάλλοι παραδόθηκαν, ενώ 4.000 έχασαν τη ζωή τους. Από την πλευρά των ανταρτών υπήρξαν 8.000 νεκροί και 10.000 τραυματίες. Μετά την πτώση του οχυρού οι αντάρτες συνέχισαν τις επιθέσεις τους σε άλλες περιοχές και τελικά η Γαλλία αναγκάστηκε να ζητήσει ανακωχή.
Η διάσκεψη της Γενεύης, αμέσως μετά, κατέληξε στον διαχωρισμό του Βιετνάμ σε δύο τμήματα στον 17ο παράλληλο. Το Β. Βιετνάμ, υπό την κομμουνιστική σφαίρα επιρροής, που αποτέλεσε τη Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ, με πρόεδρο τον Χο Τσι Μιν και με διακηρυγμένο στόχο την απελευθέρωση όλης της χώρας, και το Νότιο στο οποίο οι Γάλλοι έδωσαν μια αυτονομία διατηρώντας συμβολική παρουσία, η οποία μεταβιβάστηκε στους Αμερικανούς στην αρχή της δεκαετίας του '60. Έτσι τελείωσε η γαλλική αποικιοκρατία στο Βιετνάμ.
== Εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο ==
Το Νότιο Βιετνάμ τέθηκε υπό την προστασία των ΗΠΑ και δέχτηκε γενναία οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. Ο αυτοκράτορας [[Μπάο Ντάι]] διόρισε ως πρωθυπουργό τον [[Νγκο Ντινχ Ντιέμ]], ο οποίος, κατόπιν δημοψηφίσματος που διενήργησε τον Οκτώβριο του 1955, εκθρόνισε τον αυτοκράτορα και με τις ευλογίες των ΗΠΑ αυτοανακηρύθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το [[1956]] ανέλαβε απολυταρχικές εξουσίες και με την αμερικανική βοήθεια εδραίωσε το αντικομμουνιστικό απολυταρχικό οικογενειοκρατικό καθεστώς του. Ο Ντιέμ στη συνέχεια αρνήθηκε να διεξάγει εκλογές για την ενοποίηση της χώρας, διότι όπως υποστήριζε δεν υπήρχαν σε όλη τη χώρα συνθήκες ελεύθερης έκφρασης του λαού. Το Βόρειο Βιετνάμ και οι κομμουνιστές του Νότιου, οι οποίοι πίστευαν ότι θα κέρδιζαν τις εκλογές, εκμεταλλεύτηκαν τη λαϊκή δυσαρέσκεια του νοτιοβιετναμικού λαού λόγω της οικονομικής κατάστασης, του αυταρχισμού και της διαφθοράς του καθεστώτος, και άρχισαν να οργανώνονται για να ανατρέψουν το καθεστώς.
[[Αρχείο:HoCMT.png|thumb|left|upright=.9|Το Μονοπάτι Χο Τσι Μιν]]
Εμφανίστηκαν αντάρτικα τμήματα και ανέλαβαν δράση με την προσβολή κυβερνητικών στόχων. Το [[1960]] οι κομμουνιστές ίδρυσαν το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης του Νοτίου Βιετνάμ και από το [[1961]] συγκρότησαν τον Απελευθερωτικό Στρατό του Νοτίου Βιετνάμ, ο οποίος το [[1965]] έφθασε να αριθμεί 150.000 αντάρτες [[Βιετκόνγκ]]. Αυτοί ενισχύονταν και ανεφοδιάζονταν από το Β. Βιετνάμ μέσω ορεινών διαβάσεων που διέρχονταν από το έδαφος των όμορων κρατών (Λάος, Καμπότζη) το λεγόμενο «[[Μονοπάτι Χο Τσι Μιν]]» και απέκτησαν σημαντική δύναμη.
Το 1960 οι ΗΠΑ, επί προέδρου [[Ντουάιτ Αϊζενχάουερ|Αϊζενχάουερ]], άρχισαν να στέλνουν στη Σαϊγκόν τους πρώτους «συμβούλους» με σκοπό να οργανώσουν τον στρατό. Όταν ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ ο [[Τζον Κένεντι|Κένεντι]], το 1962, υπήρχαν ήδη 2.400 Αμερικανοί στρατιωτικοί, πολλοί από τους οποίους είχαν λάβει μέρος και σε μάχες με τους Βιετκόνγκ. Στο τέλος του 1962 οι νοτιοβιετναμικές δυνάμεις πραγματοποίησαν μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση κατά των Βιετκόνγκ, η οποία απέτυχε και κατέδειξε την αδυναμία του καθεστώτος να απαλλάξει τη χώρα από την απειλή των κομμουνιστών.
=== 1963 ===
Η αντιπαράθεση του κομμουνιστικού Βορείου Βιετνάμ με το Νότο, αλλά και η αμερικανική ανάμιξη στην Ινδοκίνα αποκρυσταλλώθηκαν κατά τη διάρκεια του [[1963]] με την κλιμάκωση της επιθετικής δράσης των Βιετκόγκ, την ανατροπή του καθεστώτος Ντιέμ και την ενίσχυση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας. Με ισχυρότερες, αλλά ελλιπώς εκπαιδευμένες δυνάμεις, το Νότιο Βιετνάμ δεν κατόρθωνε να εξουδετερώσει τους καλά εκπαιδευμένους Βιετκόγκ, μύστες του ανταρτοπολέμου, τους οποίους εξόπλιζαν η Κίνα και η Ε.Σ.Σ.Δ. Φειδωλή στην αρχή η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια προς το Νότιο Βιετνάμ, από 700 άνδρες το [[1961]] περιλαμβάνει το [[1963]] 16.500 αξιωματικούς, συμβούλους και υπαξιωματικούς, εκτός από το άφθονο πολεμικό υλικό. Παρά την ξένη βοήθεια, τις επιδρομές και συλλήψεις σε χωριά όπου κρύβονταν αντάρτες, η δράση των Βιετκόγκ δεν καταστάλθηκε. Στις [[2 Ιανουαρίου]] του 1963 εξαπέλυσαν επίθεση στο Απ Μπακ, στην περιοχή του Δέλτα του ποταμού Μετόνγκ. Εξήντα πέντε Νοτιοβιετναμέζοι και τρεις Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν, πέντε ελικόπτερα καταρρίφθηκαν και 11 υπέστησαν σοβαρές βλάβες. Παράλληλα με τις εχθροπραξίες κορυφώθηκε τον Μάιο του 1963 η αντιπαράθεση του προέδρου Νγκο Ντιν Ντιέμ, καθολικού από οικογένεια μανδαρίνων, με τους βουδιστές, που αποτελούσαν την πλειοψηφία του πληθυσμού. Η κρίση ξέσπασε όταν κατά τη διάρκεια των εορτασμών για τα 25 χρόνια από την άνοδο στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της πόλης [[Χουέ]] του Νγκο Ντιν Τουκ, ενός από τους τέσσερις αδελφούς του προέδρου, η κυβέρνηση απαγόρευσε στους βουδιστές να υψώσουν τις σημαίες τους. Είκοσι χιλιάδες άτομα οργάνωσαν συγκέντρωση διαμαρτυρίας και εννέα άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν ο στρατός άνοιξε πυρ εναντίον του πλήθους. Μετά τη βίαιη καταστολή φοιτητικής εξέγερσης στις [[3 Ιουνίου]] στο Χουέ, άρχισαν οι αυτοπυρπολήσεις βουδιστών μοναχών, με πρώτη αυτήν του [[Θικ Κουάνγκ Ντουκ]] στις [[11 Ιουνίου]] στη Σαϊγκόν. Η απήχηση ήταν τεράστια στη διεθνή κοινή γνώμη και οι μέρες του καθεστώτος Ντιέμ μετρημένες.
Το πρωί της [[1 Νοεμβρίου|1ης Νοεμβρίου]] του 1963 εκδηλώθηκε πραξικόπημα, με επικεφαλής τον στρατηγό Ντουόνγκ Βαν Μιν. Λίγο νωρίτερα, ο Αμερικανός πρέσβης [[Χένρυ Κάμποτ Λοτζ]] και ο Αμερικανός ναύαρχος Χάρι Φελτ προσπάθησαν να πείσουν τον πρόεδρο Ντιέμ να παραιτηθεί, με αντάλλαγμα την προστασία του ίδιου και της οικογένειάς του. Ο τελευταίος αρνήθηκε και λίγο πριν την κατάληψη του προεδρικού μεγάρου από τους πραξικοπηματίες δραπέτευσε με τον αδελφό του Νγκο Ντιν Νου. Συνελήφθησαν αργότερα σε καθολική εκκλησία στην κινεζική συνοικία της Σαϊγκόν και δολοφονήθηκαν σε αυτοκίνητο κατά τη μεταφορά τους στο Γενικό Αρχηγείο, ενώ τα ενθουσιώδη πλήθη γκρέμισαν άγαλμα, επειδή έμοιαζε στη σύζυγο του Νου. Επισήμως, ο θάνατός τους αποδόθηκε σε "θανάσιμο αυτοτραυματισμό"<ref>''Οι ΗΠΑ βυθίζονται στο τέλμα του Βιετνάμ'', Ιστορικό Λεύκωμα 1963, σελ. 104-109, Καθημερινή (1997)</ref>.
Τρεις εβδομάδες αργότερα [[Η δολοφονία του Τζον Κένεντι|δολοφονήθηκε στο Ντάλας ο πρόεδρος Κένεντι]]. Το [[1964]] ο πρόεδρος [[Λίντον Τζόνσον]] που διαδέχτηκε τον δολοφονηθέντα Κένεντι χορήγησε στο Νότιο Βιετνάμ έκτακτη βοήθεια 60 εκατομμυρίων δολαρίων και ενίσχυσε τις αμερικανικές δυνάμεις, υπό τη διοίκηση του στρατηγού [[Ουίλιαμ Ουέστμορλαντ]].
=== 1964 ===
Λυδία λίθος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, ο πόλεμος στο Βιετνάμ εισήλθε, από το 1964, στη γνωστότερη και σκληρότερη φάση του, με την άμεση πλέον εμπλοκή μάχιμων αμερικανικών δυνάμεων στο πλευρό της Σαϊγκόν. Από την εποχή του προέδρου [[Ντουάιτ Αϊζενχάουερ]] οι [[Η.Π.Α.]] στήριξαν με κάθε μέσο το αποδεδειγμένα διεφθαρμένο και ανίκανο καθεστώς του Νγκο Ντιν Ντιέμ στο Νότιο Βιετνάμ με πάσης φύσεως "στρατιωτικούς συμβούλους", μεταξύ των οποίων και τα πληρώματα των αμερικανικών ελικοπτέρων που μετέφεραν τις ειδικές δυνάμεις της χώρας στο κυνήγι των Βιετκόγκ, τα πτώματα των οποίων έσερναν θριαμβευτικά.
Ωστόσο, η [[Ουάσινγκτον]], η οποία παρατηρούσε επί μία και πλέον δεκαετία τα τεκταινόμενα στην [[Ινδοκίνα]] με εντεινόμενη αγωνία, αδυνατούσε, όπως παρατηρεί ο [[Χένρυ Κίσινγκερ]] στη ''Διπλωματία'' του, να αντιληφθεί ότι ο [[Χο Τσι Μιν]] και η ηγεσία του Ανόι είχαν ένα μόνο στόχο: να ενώσουν τα δύο [[Βιετνάμ]] υπό την απόλυτη εξουσία τους. Για την επιτυχή κατάληξη του στόχου αυτού δεν δίστασαν προ ουδενός μέσου, συμπεριλαμβανομένης και της εμπλοκής στο γειτονικό [[Λάος]], με κύριο στόχο τη δημιουργία των κρίσιμων για την επιτυχία της στρατιωτικής προσπάθειας παραμεθόριων βάσεων ανεφοδιασμού. Για την Ουάσινγκτον αντιθέτως, στόχος παρέμενε μέχρι τέλους να εξαναγκασθεί σε ήττα το κομμουνιστικό Βόρειο Βιετνάμ.
[[Αρχείο:President Lyndon B. Johnson signs "Gulf of Tonkin" resolution - NARA - 192484.tif|thumbnail|right|Ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον υπογράφει την Απόφαση του Κόλπου του Τονκίν στις 10 Αυγούστου του 1964.]]
Κανένας συμβιβασμός δεν χωρούσε κι έτσι οι Η.Π.Α. σύρθηκαν αργά αλλά σταθερά στο τέναγος της άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής σε έναν πόλεμο που αποδείχθηκε ότι ήταν αδύνατο να κερδίσουν. Τον ρόλο καταλύτη διαδραμάτισε ένα, ακόμη όχι πλήρως κατανοητό, επεισόδιο: η αμφισβητήσιμη διπλή επίθεση που υπέστη στις αρχές Αυγούστου το αμερικανικό αντιτορπιλικό ''Μάντοξ'' στον κόλπο του Τονκίν, από τορπιλάκατους του ναυτικού του Βόρειου Βιετνάμ. Η πρώτη επίθεση αναφέρθηκε οτι εκδηλώθηκε αιφνιδιαστικά στις 9.30 το βράδυ της [[2 Αυγούστου|2ας Αυγούστου]], ενώ το ''Μάντοξ'' έπλεε σε διεθνή ύδατα στον κόλπο, τριάντα ναυτικά μίλια ανατολικά των ακτών του Βόρειου Βιετνάμ<ref>Gabriel Kolko, ''[https://books.google.gr/books?id=VUeTPwAACAAJ&dq=isbn:9780394747613&hl=el&sa=X&ved=0CB8Q6AEwAGoVChMI2aOH4cLsxgIVobNyCh0Avw3B Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience]'', Νέα Υόρκη: Pantheon Books (1985) ISBN 978-0-394-74761-3</ref>. Την εποχή εκείνη πραγματοποιούνταν μυστικές ναυτικές επιδρομές του Νότιου Βιετνάμ ενάντια σε στόχους στα παράλια του Βόρειου Βιετνάμ και η αμερικανική ηγεσία πίστεψε αρχικά ότι το Βόρειο Βιετνάμ είχε θεωρήσει κατά λάθος το αμερικανικό πλοίο μέρος των επιδρομών αυτών. Όμως, τη νύχτα της [[4 Αυγούστου|4ης Αυγούστου]], "εκδηλώθηκε" μία δεύτερη επίθεση. Τελικός απολογισμός και των δύο είναι η βύθιση δύο τορπιλάκατων από τα αμερικανικά πυρά και η πρόκληση σοβαρών ζημιών σε άλλες δύο. Η αμερικανική πλευρά εξήλθε αλώβητη από τις επιθέσεις, αλλά το επίκεντρο του ενδιαφέροντος μεταφέρθηκε στην Ουάσινγκτον. Αργότερα προέκυψαν αμφιβολίες για το αν είχε γίνει η δεύτερη επίθεση, αφού δεν κατέγραψαν τα ραντάρ εχθρικά πλοία και ενδέχεται να «έδειξαν» ανύπαρκτες εχθρικές μονάδες επιφάνειας λόγω κακοκαιρίας<ref>[http://www.nytimes.com/2005/10/31/politics/vietnam-study-castingdoubts-remains-secret.html Vietnam Study, Casting Doubts, Remains Secret] [[Τάιμς της Νέας Υόρκης]]</ref>. Την επομένη της δεύτερης επίθεσης, ο πρόεδρος [[Λίντον Τζόνσον]] έστειλε στο Ανόι την αμερικανική απάντηση. Στο στρατιωτικό επίπεδο διατάχθηκε ο άμεσος βομβαρδισμός των ναυτικών βάσεων του Βόρειου Βιετνάμ στο Χον Γκέι, το Λοκ Τσάο, το Πουκ Λόι και το Κουάνγκ Κε, καθώς και του διυλιστηρίου του Βιν. Τις επιθέσεις πραγματοποίησαν 64 μαχητικά βομβαρδιστικά από τα αεροπλανοφόρα ''Κονστελέισιον'' και ''Τινκοντερόγκα'', τα οποία κατέστρεψαν ολοσχερώς τις βάσεις, με μόνο δύο δικές τους απώλειες. Σημαντικότερη επίπτωση του επεισοδίου του Τονκίν αποδείχθηκε ωστόσο η "Απόφαση του Κόλπου του Τονκίν", που ο Λίντον Τζόνσον ουσιαστικά επέβαλε στο [[Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών]]<ref>Edwin E. Moise, ''[https://books.google.gr/books?id=0UEnAnvQ978C&printsec=frontcover&dq=isbn:9780807823002&hl=el&sa=X&ved=0CB8Q6AEwAGoVChMIyOWZ6MbsxgIVSs9yCh3yIgiG#v=onepage&q&f=false Tonkin Gulf and the Escalation of the Vietnam War]'', Chapel Hill, North Carolina: University of North Carolina Press (1996) ISBN 978-0-8078-2300-2</ref>. Με αυτή, [[Βουλή των Αντιπροσώπων (ΗΠΑ)|Βουλή των Αντιπροσώπων]] και [[Γερουσία (ΗΠΑ)|Γερουσία]] εξουσιοδοτούσαν τον πρόεδρο να λάβει "κάθε μέτρο για την προστασία των δυνάμεων των ΗΠΑ" καθώς και "για την προστασία των κρατών-μελών του Συμφώνου Συλλογικής Άμυνας της Νοτιοανατολικής Ασίας"<ref>Gene Healy, ''[https://books.google.gr/books?id=MRA2jIyejwAC&hl=el The Cult of the Presidency: America's Dangerous Devotion to Executive Power]'', Cato Institute (2009) ISBN 978-1-933995-19-9</ref>. Μόνο δύο [[Δημοκρατικό Κόμμα (ΗΠΑ)|Δημοκρατικοί]] βουλευτές μειοψήφισαν προειδοποιώντας τους συναδέλφους τους ότι παραχωρούν στον πρόεδρο εν λευκώ εξουσιοδότηση να εμπλέξει τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις στον πόλεμο.
Στο ίδιο το Βιετνάμ η κατάσταση ήταν μάλλον απογοητευτική. Παρά την ιδιαίτερα γενναιόδωρη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια των Η.Π.Α., το διεφθαρμένο νοτιοβιετναμικό καθεστώς έδειχνε αδύναμο να αντιμετωπίσει τους Βιετκόγκ, πολλώ μάλλον δε να εκπληρώσει τον δεύτερο όρο της γενικότερης αμερικανικής εμπλοκής: να φέρει στη χώρα τη δημοκρατία και την ανάπτυξη. Ο στρατός του Νοτίου Βιετνάμ, εκπαιδευμένος από Αμερικανούς αξιωματικούς και εξοπλισμένος κατά τα αμερικανικά πρότυπα, ήταν απόλυτα προσαρμοσμένος στις ανάγκες μίας συμβατικής μάχης στην Κεντρική Ευρώπη. Ήταν, συνεπώς, εντελώς ακατάλληλος για ανορθόδοξο πόλεμο στις ζούγκλες της ίδιας του της χώρας. Ταυτόχρονα, το καθεστώς είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα. Οι ακρότητες των ανδρών του αποτυπώθηκαν λεπτομερώς από τους φωτογράφους των δυτικών ειδησεογραφικών πρακτορείων. Όπως η κτηνώδης ανάκριση ενός χωρικού που είχε δώσει λάθος πληροφορίες στους στρατιώτες ή ο απάνθρωπος βασανισμός με απειλή πνιγμού ενός Βιετκόγκ που αρνήθηκε να αποκαλύψει τα κατατόπια των συντρόφων του. Η ωμότητα του νοτιοβιετναμικού καθεστώτος βάρυνε ιδιαίτερα στον ψυχολογικό πόλεμο που μαινόταν στην τηλεοπτική οθόνη και την εφημερίδα της μέσης αμερικανικής οικογένειας. Έτσι το μόνο που έμενε ήταν οι ατελέσφορες μαζικές επιθέσεις του νοτιοβιετναμικού στρατού κατά ενός αόρατου αντιπάλου, όπως οι γενικές αντεπιθέσεις του Ιουνίου και του Νοεμβρίου, στις οποίες δεκάδες χωριά ισοπεδώθηκαν, προκαλώντας παγκόσμια κατακραυγή κατά των Η.Π.Α., αλλά δεν παρατηρήθηκε καμία ουσιαστική επίπτωση στη δράση του εχθρού<ref>''Ο εφιάλτης του Βιετνάμ'', Ιστορικό Λεύκωμα 1964, σελ. 100-105, Καθημερινή (1997)</ref>.
=== 1965 ===
Το [[1965]] ήταν χρονιά αποφασιστικής κλιμάκωσης του πολέμου του Βιετνάμ, που ξέφευγε πλέον από τα όρια των σποραδικών αψιμαχιών ανάμεσα στους υποστηριζόμενους από το Βόρειο Βιετνάμ αριστερούς αντάρτες του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (Βιετκόνγκ) και στα κυβερνητικά στρατεύματα του φιλοδυτικού Νότιου Βιετνάμ, για να πάρει χαρακτήρα ολοκληρωτικής αναμέτρησης μέχρι εσχάτων.
Δύο ήταν τα καινούργια στοιχεία που άλλαξαν δραματικά την εικόνα του πολέμου: από τη μία πλευρά, η αλματώδης ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση των Βιετκόνγκ, οι ένοπλες δυνάμεις των οποίων διπλασιάστηκαν μέσα στο 1965 (από 120.000, περίπου, τον Ιανουάριο, έφτασαν τις 230.000 στο τέλος του χρόνου), ενώ ταυτόχρονα ο εξοπλισμός τους έγινε πιο αποτελεσματικός, οι επιθέσεις τους πιο παράτολμες και η επιρροή τους στον πληθυσμό εξαπλώθηκε γρήγορα. Κι από την άλλη πλευρά, η ταχύτατη κλιμάκωση της αμερικανικής στρατιωτικής εμπλοκής: ενώ τον Ιανουάριο του 1965 βρίσκονταν στο Νότιο Βιετνάμ μόνο 23.000 Αμερικανοί στρατιώτες, με αποστολή, τουλάχιστον επισήμως, την άμυνα των εκεί αμερικανικών βάσεων, το Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς ήταν ήδη τοποθετημένοι σε θέσεις μάχης 190.000 Αμερικανοί, οι οποίοι αναλάμβαναν ανοιχτά πλέον επιθετικές επιχειρήσεις ευρείας κλίμακας. Κι αν μέχρι το τέλος του 1964 τα μέτωπα του πολέμου εκτείνονταν νοτίως του 17ου παραλλήλου, που διχοτομούσε το Βιετνάμ μετά τις συμφωνίες της [[Γενεύη]]ς ([[1954]]), το 1965 ο πόλεμος γενικεύτηκε σε Βορρά και Νότο, οι μάχες έγιναν πολύ πιο φονικές και οι εκατόμβες αμάχων πλήθαιναν ταχύτατα.
Την αποφασιστική σκλήρυνση της αμερικανικής πολιτικής ανακοίνωσε στις [[7 Φεβρουαρίου]] ο πρόεδρος [[Λίντον Τζόνσον]], με αφορμή επίθεση των Βιετκόνγκ εναντίον της αμερικανικής βάσης των Η.Π.Α. στο Πλέι Κου, όπου οκτώ Αμερικανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν και 126 τραυματίστηκαν, ενώ καταστράφηκαν 6 ελικόπτερα και έπαθαν βαριές ζημιές 15 αεροπλάνα. Η πραγματική αιτία που ώθησε τον Αμερικανό πρόεδρο στη ριψοκίνδυνη κλιμάκωση αυτού του πολέμου ήταν η αποκαρδιωτική ανικανότητα του καθεστώτος της Σαϊγκόν να αντιμετωπίσει τους υποστηριζόμενους από το Ανόι αριστερούς αντάρτες.
Οι κυβερνήσεις του Νότιου Βιετνάμ δεν ήταν ποτέ, μετά την αποτίναξη του γαλλικού αποικιοκρατικού ζυγού, το 1954, ιδιαίτερα δημοφιλείς. Στα μάτια του φτωχού νοτιοβιετναμέζικου πληθυσμού εμφανίζονταν ως χθεσινοί συνεργάτες των Γάλλων εναντίον των αγωνιζόμενων για την εθνική απελευθέρωση ανταρτών Βιετμίνχ και τωρινοί συνεργάτες των Αμερικανών εναντίον των υποτιθέμενων συνεχιστών του έργου των Βιετμίνχ, των Βιετκόνγκ.
| |||