Αλκιβιάδης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στην πρώτη του ομιλία μπροστά στα συγκεντρωμένα στρατεύματα, ο Αλκιβιάδης παραπονέθηκε πικρά για της συνθήκες εξορίας του, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας μιλούσε για την επιρροή του στον Τισσαφέρνη. Το κύριο κίνητρο της ομιλίας του ήταν να κάνει τους ολιγαρχικούς στην Αθήνα να τον φοβούνται και να αυξήσει την πίστωση του με τον στρατό στη Σάμο. Μετά την ομιλία του, τα σώματα τον εξέλεξαν αμέσως Στρατηγό μαζί με τον Θρασύβουλο και άλλους. Στην πραγματικότητα, τους ξεσήκωσε τόσο πολύ που πρότειναν να σαλπάρουν για τον [[Πειραιάς|Πειραιά]] και να επιτεθούν στους ολιγαρχικούς στην Αθήνα.<ref name = "Th8.82">Θουκυδίδης, [[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/Βιβλίο 8#8:82|8.82]].</ref> Ο Αλκιβιάδης, μαζί με τον Θρασύβουλο, ηρέμησαν τους ανθρώπους και τους έδειξαν την τρέλα αυτής της πρότασης, η οποία θα πυροδοτούσε εμφύλιο πόλεμο και θα οδηγούσε στην ήττα της Αθήνας.<ref name="Alcibiades26" /> Λίγο αργότερα, μετά την αποκατάσταση του Αλκιβιάδη ως ΑθηναίοΑθηναίου Στρατηγόστρατηγού, οι 400 ανατράπηκαν και αντικαταστάθηκαν με μια ευρύτερη ολιγαρχία, η οποία άνοιξε τον δρόμο για τη δημοκρατία.<ref>Θουκυδίδης, [[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/Βιβλίο 8#8:97|8.97]].</ref>

Ο Αλκιβιάδης ανακλήθηκε από το «ενδιάμεσο καθεστώς» των 500 που διαδέχθηκε τους 400 το 411 π.Χ., αλλά είναι πιθανό ότι ο Αλκιβιάδης επέστρεψε στην πόλη το 407 π.Χ.<ref name="Cartwright301">Cartwright-Warner, ''A Historical Commentary on Thucydides'', 301.</ref> Ο Πλούταρχος μας λέει ότι, αν και η ανάκληση του είχε περάσει από πρόταση του [[Κριτίας|Κριτία]], ενός πολιτικού συμμάχου του, ο Αλκιβιάδης αποφάσισε να επιστρέψει με δόξα.<ref name="Pl27">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;layout=;query=chapter%3D%2327;loc=Alc.%2026.1 27].</ref> Καθώς αυτό αποτελούσε τον στόχο του, και πάλι οδήγησε σε ένα τέλος, και αυτό το τέλος είχε αποφευχθεί κατά την επιστροφή του στην Αθήνα.

Το επόμενο σημαντικό μέρος στο οποίο θα παίξειέπαιξε ρόλο στον πόλεμο θα διεξαχθείήταν στη [[ναυμαχία της Αβύδου]]. Ο Αλκιβιάδης έμεινε πίσω στη Σάμο με μια μικρή δύναμη, καθώς οοι Θρασύβουλος και Θράσυλλος οδήγησαν το μεγαλύτερο μέρος του στόλου στον [[Ελλήσποντος|Ελλήσποντο]]. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Αλκιβιάδης κατάφερε να λάβει ένα μεγάλο ποσό από την [[Καρία]] και άλλες γειτονικές περιοχές, με το οποίο μπορούσε να πληρώσει τους κωπηλάτες και να κερδίσει την εύνοια τους.<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 406.</ref> Μετά τη νίκη των Αθηναίων στη [[ναυμαχία στο Κυνός Σήμα]], και οι δύο στόλοι κάλεσαν όλα τους πλοία από το Αιγαίο για να ενωθούν πριν την επόμενη αποφασιστική μάχη.

Καθώς ο Αλκιβιάδης ήταν καθ' οδόν, οι δύο στόλοι συγκρούστηκαν στην [[Άβυδος Μυσίας|Άβυδο]], όπου οι Πελοποννήσιοι έστησαν την κύρια ναυτική τους βάση. Η μάχη διήρκεσε για πολύ ώρα, αλλά οι Αθηναίοι πήραν τοαπέκτησαν πλεονέκτημα όταν ο Αλκιβιάδης σάλπαρε στον Ελλήσποντο με 18 τριήρεις.<ref name="Pl27" /><ref name="Hellenica1.4.1">Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1.1.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206 5].</ref> Ο Πέρσης σατράπης [[Φαρνάβαζος]], ο οποίος αντικατέστησε τον Τισσαφέρνη ως χορηγό του πελοποννησιακού στόλου, κινήθηκε με τον στρατό του στην ακτή για να υπερασπιστεί τα πλοία και τους ναύτες, οι οποίοι αγκυροβόλησαν τα πλοία τους. Μόνο η υποστήριξη του περσικού στρατού και η νύχτα έσωσαν τον πελοποννησιακό στόλο από την απόλυτη καταστροφή.<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 408</ref>

Λίγο μετά τη μάχη, ο Τισσαφέρνης έφθασε στον Ελλήσποντο και ο Αλκιβιάδης άφησε τον στόλο στη Σηστό για να τον συναντήσει, φέρνοντας δώρα και ελπίζοντας και πάλι να δοκιμάσει να κερδίσει την επιρροή του στον Πέρση κυβερνήτη. Προφανώς, ο Αλκιβιάδης παρεξήγησε τις προθέσεις του σατράπη, και συνελήφθη κατά την άφιξη του.<ref name="Pl27" /> Μέσα σε ένα μήνα κατάφερε να αποδράσει και να επανακτήσει τη διοίκηση.<ref name="Pl28">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;query=chapter%3D%2328;layout=;loc=Alc.%2027.1 28].</ref> Τώρα ήταν φανερό, ωστόσο, ότι δεν είχε επιρροή στους Πέρσες - από εδώ και στο εξής το κύρος του εξαρτώτανεξαρτιόταν από αυτό που μπορούσε να επιτύχει και όχι από αυτό που υποσχόταν να κάνει.<ref name = "Kagan410">Kagan, ''The Peloponnesian War'', 410.</ref>

Μετά από διάλειμμα αρκετών μηνών, κατά τη διάρκεια των οποίων οι Πελοποννήσιοι έχτιζαν νέο στόλο και οι Αθηναίοι πολιορκούσαν πόλεις και λάμβαναν χρήματα από το Αιγαίο, η επόμενη σημαντική ναυμαχία διεξήχθη την άνοιξη του 410 π.Χ. στην [[Κύζικος|Κύζικο]]. Ο Αλκιβιάδης μετέφερε τον μικρό του στόλο από τη [[Σηστός|Σηστό]] στην [[Καρδία]] (πιθανώς στη Θράκη) για να προστατεύσει τον στόλο του από τον αναδημιουργημένο πελοποννησιακό στόλο, αλλά μόλις ο αθηναϊκός στόλος ενώθηκε εκεί, οι διοικητές του κίνησαν για την Κύζικο, όπου οι Αθηναίοι είχαν πληροφορηθεί ότι ο Φαρνάβαζος και ο [[Μίνδαρος]], ο διοικητής του πελοποννησιακού στόλου, συνωμοτούσαν για την επόμενη τους κίνηση. Χάρη στην καταιγίδα και το σκοτάδι, οι Αθηναίοι έφθασαν κοντά, χωρίς να τους πάρουν είδηση οι Πελοποννήσιοι.<ref name="Pl28" /> Εκεί οι Αθηναίοι επινόησαν μιαένα πλοκήσχέδιο για να οδηγήσουν τον εχθρό σε μάχη. Σύμφωνα με τον [[Διόδωρος Σικελιώτης|Διόδωρο Σικελιώτη]], ο Αλκιβιάδης προχώρησε με μια μικρή μοίρα, για να δελεάσει τους Σπαρτιάτες σε μάχη, και, καθώς ο Μίνδαρος οδήγησε τους Σπαρτιάτες σε μάχη, οι μοίρες του Θρασύβουλου και του Θηραμένη ήρθαν για να βοηθήσουν τον Αλκιβιάδη, και έκοψανκόβοντας τον δρόμο υποχώρησης των Σπαρτιατών.{{Cref|f}}<ref name="Diodorus74501">Διόδωρος, XIII, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084&query=chapter%3D%23302&layout=&loc=13.49.1 50–1].</ref>

Ο σπαρτιατικός στόλος υπέστη απώλειες στη μάχη. Τα στρατιωτικά σώματα του Αλκιβιάδη αποβιβάστηκαν και προσπάθησαν να σπρώξουν τα σπαρτιατικά πλοία πίσω στη θάλασσα. Οι Πελοποννήσιοι αγωνίστηκαν για να αποτρέψουν τα πλοία τους να απομακρυνθούν, και τα στρατεύματα του Φαρνάβαζου ήρθαν για να τους βοηθήσουν.<ref name="Hellenica1.17">Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1.1.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206 17–23].</ref> Ο Θρασύβουλος αποβίβασε το στράτευμα του για να βοηθήσει τον Αλκιβιάδη, και εν τω μεταξύ διέταξε τον [[Θηραμένης|Θηραμένη]] να ενωθεί με τον αθηναϊκό στρατό, ο οποίος βρισκόταν σε κοντινή απόσταση, και να τους φέρει να ενισχύσουν τους ναύτες και τους πεζοναύτες στην παραλία. Οι Σπαρτιάτες και οι Πέρσες, συγκλονισμένοι από την άφιξη μεγάλων δυνάμεων από διάφορες κατευθύνσεις, νικήθηκαν και υποχώρησαν, και οι Αθηναίοι κατέστρεψαν όλα τα σπαρτιατικά πλοία.<ref name="Diodorus74" /><ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 410–3.</ref> Μια επιστολή που στάλθηκε στη Σπάρτη από τον Ιπποκράτη, αντιναύαρχο υπό τον Μίνδαρο, κλάπηκε και οδηγήθηκε στην Αθήνα - έγραφε τα παρακάτω: «Τα πλοία είναι χαμένα. Ο Μίνδαρος νεκρός. Οι άνδρες πεθαίνουν από πείνα. Δεν ξέρουμε τι να κάνουμε».<ref name="Hellenica1.17" /> Λίγο αργότερα, η Σπάρτη πρότεινε ειρήνη, αλλά οι Αθηναίοι αρνήθηκαν.<ref name="Diodorus523">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084&query=chapter%3D%23304&layout=&loc=13.51.1 52–3].</ref>

[[Αρχείο:Gallipoli peninsula from space.png|thumb|left|Δορυφορική εικόνα της Θρακικής[[Χερσόνησος Χερσονήσουτης (τώραΚαλλίπολης|Θρακικής γνωστή ωςΧερσονήσου [[Καλλίπολη]]) και της γύρω περιοχής. Ο Αλκιβιάδης ταξίδεψε στη Χερσόνησο το 408 π.Χ. και επιτέθηκε στην πόλη της Σηλυβρίας[[Σηλυβρία]]ς στα βόρεια της [[Προποντίδα]]ς]]

Μετά τη νίκη τους, ο Αλκιβιάδης και ο Θρασύβουλος άρχισαν την πολιορκία της [[Χαλκηδόνα]]ς το 409 π.Χ,. με περίπου 190 πλοία.<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 429</ref> Παρόλο που δεν κατάφερε να πετύχει αποφασιστική νίκη ή να αναγκάσει την πόλη να παραδοθεί, ο Αλκιβιάδης ήταν ικανός να νικήσεικερδίσει μια μικρή τακτική μάχη έξω από τις πύλες της πόλης και ο Θηραμένης υπέγραψε συμφωνία με τους Χαλκηδόνιους.<ref name="Diodorus66">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', xiii, 66.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0084&query=section%3D%231488 3]</ref> Αργότερα, υπέγραψαν προσωρινή συμμαχία με τον Φαρνάβαζο, η οποία εξασφάλιζε μερικά χρήσιμα άμεσα μετρητά για τον στρατό, αλλά παρόλο αυτά ο Αλκιβιάδης έψαχνε ακόμα χρήματα για να πληρώσει τους στρατιώτες και τους κωπηλάτες του στόλου.

Για την εξασφαλισηεξασφάλιση αυτών των κεφαλαίων ταξίδεψε στη [[Χερσόνησος της Καλλίπολης|Θρακική Χερσόνησο]] και επιτέθηκε στη [[Σηλυβρία]]. Μαζί με ένα προ-αθηναϊκόφιλοαθηναϊκό κόμμα μέσατης στην πόλη,πόλης πρόσφερεπροσέφερε στους Σηλυβριανούς λογικούς όρους και επέβαλε αυστηρή επίβλεψη της τήρησης των όρων. Δεν προκάλεσε ζημιά στην πόλη, αλλά έλαβε μόνο ένα χρηματικό ποσό, όρισε μια φρουρά και έφυγε.<ref name="Pl30">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182&query=chapter%3D%2330&layout=&loc=Alc.%2029.1 30]</ref> Επιγραφικά τεκμήρια επισημαίνουν ότι οι Σηλυβριανοί παραδόθηκαν ως όμηροι μέχρι να επικυρώσουν συνθήκη στην Αθήνα.<ref name="Kern151" /> Η κίνηση του θεωρείται επιδέξια από τους ιστορικούς, καθώς εξοικονόμησε χρόνο, πόρους, και ζωές και εξακολουθούσε να πληροί με επιτυχία τον στόχο του.<ref name="Kern151" /><ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 410</ref>

Από εκεί ο Αλκιβιάδης, μαζί με τον Θηραμένη και τον Θράσυλλο, κινήθηκε για να πολιορκήσει το [[Βυζάντιο]]. Ένα ποσοστό των κατοίκων της πόλης, με πεσμένο το ηθικό και πεινασμένοι, αποφάσισαν να παραδώσουν την πόλη στον Αλκιβιάδη με τους ίδιους όρους όπως οι Σηλυβριανοί. Μια νύχτα, όπως συμφωνήθηκε, οι υπερασπιστές άφησαν τις θέσεις τους, και οι Αθηναίοι επιτέθηκαν στην πελοποννησιακή φρουρά στην πόλη και στα πλοία τους στο λιμάνι. Το ποσοστό των κατοίκων που έμειναν μαζί με τους Πελοποννήσιους πολέμησανπολεμούσε τόσο βάναυσαάγρια, πουώστε ο Αλκιβιάδης ανακοίνωσε στη μέση της μάχης ότι εγγυάται την ασφάλεια τους και έπεισε τους υπόλοιπους πολίτες να στραφούν κατά της πελοποννησιακής φρουράς, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς.<ref name="Diodorus66.1">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', xiii, 67.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084;query=chapter%3D%23319;layout=;loc=13.66.1 1]</ref>

Μετά από αυτές τις επιτυχίες, ο Αλκιβιάδης επέστρεψε στην Αθήνα την άνοιξη του 407 π.Χ. Ακόμα και στον απόηχο της πιο πρόσφατης νίκης του, ο Αλκιβιάδης ήταν εξαιρετικά προσεκτικός στην επιστροφή του, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στην κυβέρνηση, και το μεγάλο πλήγμα που προκάλεσε στην Αθήνα. Έτσι, ο Αλκιβιάδης, αντί να πάει κατευθείαν στην Αθήνα, πρώτα πήγε στη Σάμο για να πάρει 20 πλοία και να προχωρήσει με αυτά στον [[Κεραμεικός κόλπος|Κεραμεικό Κόλπο]] για να συγκεντρώσει 100 τάλαντα. Τελικά, σάλπαρε στο [[Γύθειο]] για να κάνει έρευνες, εν μέρει για τις αναφερόμενες προετοιμασίες των Σπαρτιατών εκεί, και εν μέρει για να μάθει τα αισθήματα των Αθηναίων για την επιστροφή του.<ref>Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1, 4, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206&layout=&loc=1.4.1 8–12].</ref> Οι έρευνες του τον διαβεβαίωσαν ότι η Αθήνα περίμενε φιλικά την επιστροφή του Αλκιβιάδη, και ότι οι φίλοι του τον παρότρυναν να επιστρέψει.<ref>B. Due, ''The Return of Alcibiades'', 39</ref>

Τελικά, σάλπαρε για τον Πειραιά, όπου συγκεντρώθηκε το πλήθος, αποφασισμένο να δει τον διάσημο Αλκιβιάδη.<ref>Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1, 4, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206&layout=&loc=1.4.1 13].</ref> Μπήκε στο λιμάνι γεμάτος φόβο, μέχρι να δει τον ξάδερφο του και άλλους φίλους του και γνωστούς του, οι οποίοι τον κάλεσαν στηστην ξηρά. Όταν έφθασε στην ακτή, τον υποδέχθηκαν ως ήρωα.<ref name="Pl32">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;query=chapter%3D%2332;layout=;loc=Alc.%2031.1 32].</ref> Παρόλο αυτά, κάποιοι είδαν έναέναν κακό οιωνό στο γεγονός ότι επέστρεψε στην Αθήνα την ίδια μέρα, ότανπου γινόταν η τελετή των [[Πλυντήρια (γιορτή)|Πλυντηρίων]] (γιορτή, κατά την οποία, το παλαιό άγαλμα της [[Αθηνά]]ς καθαρίζεται).<ref name="Pl34">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182&layout=&loc=Alc.+34.1 34].</ref> Εθεωρείτο ως η πιο άτυχη μέρα του χρόνου για να γίνει μια σημαντική αλλαγή. Οι εχθροί του Αλκιβιάδη το έλαβαν υπόψη και το κράτησαν στο μυαλό τους για μια μελλοντική περίπτωση.<ref>D Kagan, ''The Fall of the Athenian Empire'', 290.</ref>

Όλες οι ποινικές διαδικασίες κατά του Αλκιβιάδη ακυρώθηκαν και οι κατηγορίες της [[βλασφημία]]ς αποσύρθηκαν επισήμως. Ο Αλκιβιάδης ήταν ικανός να διεκδικήσει την αξιοπρέπεια του και να ανεβάσει το ηθικό των Αθηναίων οδηγώντας την ιερά πομπή προς την [[Ελευσίνα]] (για την τελετή των Ελευσίνιων Μυστήριων) δια ξηράς, για πρώτη φορά μετά την κατάληψη της Δεκέλειας από τους Σπαρτιάτες.<ref>S. Price, ''Religions of the Ancient Greeks'', 54</ref> Η πομπή αντικαταστάθηκε από ταξίδι στη θάλασσα, αλλά αυτό τον χρόνο ο Αλκιβιάδης χρησιμοποίησε ένα απόσπασμα από στρατιώτες για να συνοδεύσουν την παραδοσιακή πομπή.<ref>Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1, 4, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206&layout=&loc=1.4.1 18]</ref> Η περιουσία του αποκαταστάθηκε και η εκκλησία τον εξέλεξε ως ανώτατο διοικητή ξηράς και θάλασσας ([[Αυτοκράτορας|Στρατηγός Αυτοκράτορας]]).<ref name="Pl33">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A2008.01.0006%3Achapter%3D33%3Asection%3D2 33]</ref>

Το 406 π.Χ,. ο Αλκιβιάδης έφυγε από την Αθήνα με 1.5001500 οπλίτες και 100 πλοία. Απέτυχε να καταλάβει την [[Άνδρος|Άνδρο]] και τότε κινήθηκε για τη Σάμο. Αργότερα κινήθηκε για το [[Νότιον]], πιο κοντά στον εχθρό, ο οποίος βρισκόταν στην [[Έφεσος|Έφεσο]].<ref name="Andrews490">A. Andrewes, ''The Spartan Resurgence'', 490</ref> Εν τω μεταξύ, ο Τισσαφέρνης αντικαταστάθηκεείχε αντικατασταθεί από τον [[Κύρος ο νεότερος|Κύρο τον Νεότερο]] (γιοςγιο του [[Δαρείος Β' της Περσίας|Δαρείου Β' της Περσίας]]), ο οποίος αποφάσισε να υποστηρίξει οικονομικά τους Πελοποννήσιους. Αυτή η κίνηση άρχισε να προσελκύει Αθηναίους λιποτάκτες στον σπαρτιατικό στόλο. Επιπλέον, οι Σπαρτιάτες αντικατέστησαν τον Μίνδαρο με τον [[Λύσανδρος|Λύσανδρο]], έναέναν πολύ ικανό Ναύαρχοναύαρχο. Αυτά τα γεγονότα οδήγησαν στην ταχεία ανάπτυξη του πελοποννησιακού στόλου εις βάρος των Αθηναίων. Αναζητώντας κονδύλια για μια αποφασιστική μάχη, ο Αλκιβιάδης άφησε το Νότιον για να βοηθήσει τον Θρασύβουλο στην πολιορκία της [[Φώκαια]]ς.<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 443</ref> Ο Αλκιβιάδης φοβόταν ότι ο πελοποννησιακός στόλος ήταν κοντά, και άφησε 80 πλοία εκεί κοντά για να τον παρακολουθεί, υπό τη διοίκηση του προσωπικού του πηδαλιούχου, Αντίοχου, με διαταγή να μην επιτεθεί. Ο Αντίοχος δεν τήρησε αυτή την απλή διαταγή και προσπάθησε να δελεάσει τον Λύσανδρο σε μάχη με τις ίδιες τακτικές όπως στην Κύζικο. Η κατάσταση στο Νότιον, ωστόσο, ήταν τελείως διαφορετική από αυτή της Κύζικου - οι Αθηναίοι δεν κατείχαν το στοιχείο του αιφνιδιασμού, και ο Λύσανδρος ήξερε πολλά για τον αθηναϊκό στόλο χάρη στους λιποτάκτες.<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 444</ref> Το πλοίο του Αντιόχου βυθίστηκε, και αυτός σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια μιας σπαρτιατικής επίθεσης - τα υπόλοιπα πλοία κινήθηκαν πίσω προς το Νότιον, όπου η κύρια αθηναϊκή δύναμη ήταν απροετοίμαστη για μια ξαφνική επίθεση του σπαρτιατικού στόλου. Στις επόμενες μάχες, ο Λύσανδρος πέτυχε μια ολοκληρωμένηολοκληρωτική νίκη. Ο Αλκιβιάδης επέστρεψε γρήγορα και προσπάθησε να ακυρώσειαποτρέψει την ήττα στο Νότιον, πετυχαίνοντας μια άλλη νίκη, αλλά ο Λύσανδρος δεν μπορούσε να επιτεθεί ξανά κατά του στόλου.<ref>Για περισσότερες πληροφορίες για τη μάχη δείτε Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182&layout=&loc=Alc.+35.1 35] ή τα [[Ελληνικά Οξυρύνχια]], 4.</ref>

Η ευθύνη για την ήττα στο Νότιον έπεσε στον Αλκιβιάδη, και οι εχθροί του είδαν την ευκαιρία να του επιτεθούν και να τον παύσουν από τη διοίκηση, αν και μερικοί σύγχρονοι μελετητές θεωρούν ότι ο Αλκιβιάδης δεν έπρεπε να καταδικασθεί για το λάθος του Αντίοχου.<ref name="Cawkell">G. Cawkwell, ''Thucydides and the Peloponnesian War'', 143</ref> Ο Διόδωρος αναφέρει ότι, εκτός από το λάθος του στο Νότιον, ο Αλκιβιάδης απολύθηκε λόγω των ψευδών κατηγοριών που ασκήθηκαν εναντίον του από τους εθχρούς του.<ref name="Diodorus74">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', xiii, 74.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084;query=chapter%3D%23326;layout=;loc=13.73.1 4]</ref> Σύμφωνα με τον Άντονι Άντριους, καθηγητή της αρχαίας ιστορίας, παρόλο που οι πολυδάπανες ελπίδες ότι οι επιτυχίες του προηγούμενου καλοκαιριού θα δημιουργούσαν κάτι θετικό, τελικά αποτέλεσαν ένα αποφασιστικό στοιχείο για την πτώση.<ref name="Andrews490" /> Κατά συνέπεια, ο Αλκιβιάδης καταδίκασε τον εαυτό του σε εξορία.<ref name="Diodorus74" /> Ο Αλκιβιάδης δεν επέστρεψε ποτέ ξανά στην Αθήνα, και σάλπαρε βόρεια για τα κάστρα της Θρακικής Χερσονήσου στον [[Ελλήσποντος|Ελλήσποντο]], τα οποία του πρόσφερανπροσέφεραν ασφάλεια εκείνο τον καιρό. Οι συνέπειες της ήττας ήταν σοβαρές για την Αθήνα. Αν και η ήττα ήταν μικρή, προκάλεσε την απόλυση όχι μόνο του Αλκιβιάδη από τον στόλο, αλλά και των συμμάχων του, όπως του Θρασύβουλου, του Θηραμένη και του Κριτία.<ref name="Pl33" /> Αυτοί αποτελούσαν τους καλύτερους διοικητές που είχε η Αθήνα εκείνη την εποχή, και η απόλυση τους οδήγησε στην απόλυτη παράδοση των Αθηναίων, δύο χρόνια αργότερα, μετά την ήττα στους [[Αιγός Ποταμοί|Αιγός Ποταμούς]].<ref>Kagan, ''The Peloponnesian War'', 447</ref>

[[Αρχείο:Alcibiades7220.jpg|thumb|right|ΜισέλΜικέλε ντε Νάπολι (1808-1892): ''Morte di Alcibiade'' (Θάνατος του Αλκιβιάδη) (1839), Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης]]

Με μια εξαίρεση, ο ρόλος του Αλκιβιάδη στον πόλεμο έληξε με τη διοίκησή του. Πριν τη [[ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς]], στην τελευταία μάχη στην καριέρα του,<ref name="Perrin25-37">B. Perrin, ''The Death of Alcibiades '', 25–37.</ref> ο Αλκιβιάδης αναγνώρισε ότι οι Αθηναίοι είχαν αγκυροβολήσει σε στρατηγικά μειονεκτική θέση και τους συμβούλευσε να μετακινήσουν τα πλοία τους στη [[Σηστός|Σηστό]], όπου μπορούσαν να επωφεληθούν από το λιμάνι και την πόλη.<ref name="Hellenica2.1.25">Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 2.1.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0206&query=section%3D%23217 25].</ref> Ο Διόδωρος, ωστόσο, δεν αναφέρει αυτή τη συμβουλή, ισχυριζόμενος αντιθέτως ότι ο Αλκιβιάδης θα πρόσφερε ενισχύσεις από τη Θράκη στους Στρατηγούςστρατηγούς, αν λάμβανε ένα μερίδιο της διοίκησης.{{Cref|g}} Όπως και να έχει, οι Στρατηγοίστρατηγοί των Αθηναίων, «θεωρώντας ότι σε περίπτωση αποτυχίας η ευθύνη θα έπεφτε πάνω τους, ενώ σε περίπτωση νίκης όλοι οι άνδρες θα πίστευαν πως ο Αλκιβιάδης τους έφερε τη νίκη», ζήτησαν από τον Αλκιβιάδη να μην ξανάρθει κοντά στο στρατόπεδο.<ref name="Hellenica2.1.25" /><ref name="Diodorus105">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', xiii, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084&query=chapter%3D%23357&layout=&loc=13.104.1 105].</ref> Λίγες μέρες αργότερα, ο στόλος θα καταστραφεί από τον Λύσανδρο.

Μετά τη ναυμαχία τους Αιγός Ποταμούς, ο Αλκιβιάδης διέσχισε τον Ελλήσποντο και βρήκε καταφύγιο στη [[Φρυγία]], με σκοπό την εξασφάλιση της βοήθειας τούτου [[Αρταξέρξης Β'|Αρταξέρξη]] κατά της Σπάρτης.

Πολλά γεγονότα για τον θάνατο του Αλκιβιάδη παραμένουν ασαφή, καθώς υπάρχουν συγκρουόμενες αναφορές. Σύμφωνα με την παλαιότερη από αυτές, υπεύθυνοι για τον θάνατο του Αλκιβιάδη ήταν οι Σπαρτιάτες, και πιο συγκεκριμένα ο Λύσανδρος.<ref name="Isocrates 16.40">Ισοκράτης, ''Όσον αφορά την Ομάδα των Αλόγων'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0144&layout=&loc=16.40 16.40]</ref> Αν και πολλά από την περιγραφή του δεν επιβεβαιώνονται ανεξάρτητα, η θεωρία του Πλούταρχου είναι ωςη εξής: ο Λύσανδρος έστειλε έναέναν απεσταλμένο στον Φαρνάβαζο, ο οποίος με τη σειρά του, έστειλε τον αδερφό του στη Φρυγία, όπου ζούσε ο Αλκιβιάδης μαζί με την ερωμένη του, [[Τιμάνδρα (αποσαφήνιση)|Τιμάνδρα]].{{Cref|h}} Το 404 π.Χ,. καθώς ήταν έτοιμος να ξεκινήσει για τα περσικά ανάκτορα, το σπίτι του περικυκλώθηκε και πυρπολήθηκε. Βλέποντας ότι δεν υπήρχε ελπίδα να σωθεί, ο Αλκιβιάδης επιτέθηκε στους δολοφόνους, και κατάφερε να σκοτώσει έναν από αυτούς.<ref name="Alcibiades39">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182&query=chapter%3D%2339&layout=&loc=Alc.%2038.1 39].</ref> Σύμφωνα με τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], το μέρος θανάτου του Αλκιβιάδη ήταν το όρος [[Έλαφος (όρος)|Έλαφος]], ένα βουνό στη [[Φρυγία]].<ref name="Aristotle 578">Αριστοτέλης, ''Ιστορία των Ζώων'', "[https://web.archive.org/web/20110607162200/http://www.tcnj.edu/~chai2/literature/piece/151_History-of-Animals--Book-6,-Part-3.htm History of Animals- Book 6, Part 3 translated by D'Arcy Wentworth Thompson]"; cf. John & William Langhorne, ''Plutarch's Lives'' (1819), vol. 2, p. [http://books.google.com/books?id=90FZb4WVFMUC&pg=RA1-PA172&dq=elaphus+Phrygia 172, n. 99].</ref>

Στην [[αρχαία Ελλάδα]], ο Αλκιβιάδης ήταν διάσημο πρόσωπο. Ο Θουκυδίδης επιτιμά τον Αθηναίο πολιτικό για την πολιτική συμπεριφορά του και κίνητρατα κίνητρά του. Σύμφωνα με τον ιστορικό, ο Αλκιβιάδης, ο οποίος ήταν «υπερβολικά φιλόδοξος», πρότεινε την εκστρατεία στη Σικελία έτσι, ώστε «να αυξήσει τον πλούτο και τη φήμη του χάρη στη νίκη του». Ο Αλκιβιάδης δεν θεωρείται από τον Θουκυδίδη υπεύθυνος για την καταστροφή της Αθήνας από τον Θουκυδίδη, καθώς «οι συνήθειες του έδινανπροσέβαλαν αδίκηματους στον καθένα,πάντες και προκάλεσεπροκάλεσαν τους Αθηναίους να διαπράξουνσυνάψουν υποθέσειςσχέσεις σεμε άλλατην άλλη χέριαπλευρά, καιπολύ σεκαιρό λίγοπριν νακαταστραφεί καταστρέψουν τηνη πόλη».<ref name="Th6.15">Θουκυδίδης, VI, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0200;query=chapter%3D%23631;layout=;loc=6.14.1 15].</ref> Ο Πλούταρχος τον θεωρεί ως «τον λιγότερο σχολαστικό και τον πιο απρόσεκτο από όλα τα ανθρώπινα όντα».<ref name="PlCom6">Πλούταρχος, ''Η Αντίθεση του Αλκιβιάδη με τον Καρολιάνο'', 6</ref> Από την άλλη πλευρά, ο [[Διόδωρος Σικελιώτης]] ισχυρίζεται ότι ήταν «στο πνεύμα διαμάντι, το οποίο έλαμπε στις μεγάλες επιχειρήσεις».<ref name="Diodorus68">Διόδωρος, ''Βιβλιοθήκη'', xiii, 68.[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0084;query=chapter%3D%23320;layout=;loc=13.67.1 5].</ref> Το ''«Sharon Press of Brown University»'' επισημαίνει ότι ο Ξενοφώντας δίνει έμφαση στην υπηρεσία του Αλκιβιάδη στο κράτος, παρά στα βλαβερά αποτελέσματα που προκάλεσε.<ref name="Press">S. Press, [http://www.brown.edu/Departments/Classics/bcj/07-03.html Was Alcibiades a Good General?]</ref><ref name="Hellenica1.4.18">Ξενοφών, ''Ελληνικά'', 1.4. [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0206&query=chapter%3D%234&layout=&loc=1.3.1 18].</ref> Ο [[Δημοσθένης]] υπερασπίζεται την αποτελεσματικότητα του Αλκιβιάδη, λέγοντας ότι έχει πάρει τα όπλα στην υπόθεση της δημοκρατίας, επιδεικνύοντας τον πατριωτισμό του, όχι απόγια τα χρήματα και τις ομιλίες, αλλά απόως προσωπική υπηρεσία.<ref name="Meidias144-145">Δημοσθένης, ''Κατά του Μειδία'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?layout=;doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0074;query=section%3D%23144;loc=21.145 144–5].</ref>

Για τον Δημοσθένη και τους άλλους ρήτορες, ο Αλκιβιάδης είναι η επιτομή της φιγούρας ενός μεγάλου άνδρα κατά τη διάρκεια των δοξασμένων μερώνημερών της [[Αθηναϊκή δημοκρατία|αθηναϊκής δημοκρατίας]] και έγινε ρητορικό σύμβολο.<ref name="Gribble32">D. Gribble, ''Alcibiades and Athens'', 32–3.</ref> Μια από τις ομιλίες του [[Ισοκράτης|Ισοκράτη]], η οποία παραδόθηκε από τον Αλκιβιάδη τον Νεότερο, ισχυρίζεται ότι ο πολιτικός αξίζει την ευγνωμοσύνη των Αθηναίων για τις υπηρεσίες του.<ref name="Isocrates">Ισοκράτης, ''Όσον αφορά την Ομάδα των Αλόγων'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0144;query=section%3D%231750;layout=;loc=16.12 15].</ref> Ο [[Λυσίας]], από την άλλη πλευρά, ισχυρίζεται σε μιαένα από τιςτα δημιουργίεςέργα του ότι οι Αθηναίοι πρέπει να θεωρούν τον Αλκιβιάδη ως ένα εχθρό, επειδή «πλήρωσε με τραύμα την ανοικτή βοήθεια οποιαδήποτε φίλου του».<ref name="Lysias">Λυσίας, ''Κατά του Αλκιβιάδη 1'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0154%3Aspeech%3D14 1].</ref><ref name="Lysias2">Λυσίας, ''Κατά του Αλκιβιάδη 2'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0154;query=section%3D%23647;layout=;loc=15.9 10].</ref> Στο ''[[Αθηναίων Πολιτεία|Σύνταγμα των Αθηναίων]]'', ο [[Αριστοτέλης]] δεν συμπεριλαμβάνει τον Αλκιβιάδη στον κατάλογο των καλύτερων Αθηναίων πολιτικών, αλλά στα ''[[Αναλυτικά Ύστερα]]'' ισχυρίζεται ότι τα γνωρίσματα ενός υπερήφανου άνδρα όπως ο Αλκιβιάδης είναι «ηρεμία εν μέσω των αντιξοοτήτων της ζωής και ανυπομονησία των ατιμώσεων».<ref name="Con28">Αριστοτέλης, ''Σύνταγμα των Αθηναίων'', 28.</ref><ref name = "Ar13">Αριστοτέλης, ''Αναλυτικά'', ii, 13.</ref> Ο Αλκιβιάδης θεωρείται από τους σύγχρονους του ως απειλή για την ασφάλεια της πολιτικής τάξης.<ref name="Gribble41">D. Gribble, ''Alcibiades and Athens'', 41.</ref> Ο [[Ανδοκίδης]] λέει για αυτόν, ότι «αντί να συμμετέχει όπως το απαιτούσε ο νόμος της πόλης, προτίμησε να συμμορφωθεί με τον δικό του τρόπο ζωής».<ref name="Andocides19">Ανδοκίδης, ''Κατά του Αλκιβιάδη'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0018&query=section%3D%23238 19].</ref> Βασικό στοιχείο για την απεικόνιση του Αθηναίου πολιτικού είναι η γνωστή φράση του Κορνήλιου Νέπωτος ότι ο Αλκιβιάδης «ξεπέρασε όλους τους Αθηναίους στο μεγαλείο και στη μεγαλοπρέπεια της ζωής».<ref name="NeposXI">Κορνήλιος Νέπως, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.thelatinlibrary.com/nepos/nepos.alc.shtml XI].</ref>

Ακόμα και σήμερα ο Αλκιβιάδης προκαλεί πολλές διαφωνίες μεταξύ των μελετητών. Για τον Μάλκολμ ΜακΓκρέγκορ (πρώην επικεφαλή του Τμήματος Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολούμπια), ο Αλκιβιάδης ήταν έξυπνος παίκτης παρά οπορτουνιστής.<ref name="McGregor27-50">M.F. McGregor, ''The Genius of Alkibiades'', 27–50.</ref> Ο [[Ευάγγελος Π. Φωτιάδης]], ένας εξέχων Έλληνας φιλόλογος, θεωρεί ότι ο Αλκιβιάδης ήταν «διπλωμάτης πρώτης τάξεως» και είχε «μεγάλα προσόντα». Παρ´ όλα αυτά, οι πνευματικές του δυνάμεις δεν αντισταθμίστηκαν με το εξαιρετικό μυαλό του και είχε τη σκληρή τύχη να οδηγήσει ένα λαό ευαίσθητο στη δημαγωγία.<ref name="the Helios" /> Ο μεγάλος Έλληνας ιστορικός [[Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος]], υπογραμμίζει τις «πνευματικές αρετές» του και τον συγκρίνει με τον [[Θεμιστοκλής|Θεμιστοκλή]], αλλά τότε ισχυρίζεται ότι όλα αυτά τα δώρα δημιούργησαν ένα «προδότη, τολμηρό και άσεβη άνθρωπο».<ref name="Paparrigopoulos264-268">Κ. Παπαρρηγόπουλος, ''Ιστορία του Ελληνικόυ Έθνους'', Αβ, 264–8.</ref> Ο ΒάλτερΟυόλτερ Έλλις πιστεύει ότι οι πράξεις του ήταν εξωφρενικές, αλλά πραγματοποιήθηκαν με καμάρι.<ref>W. Ellis, ''Alcibiades'', 18.</ref> Ο ΝταβίντΝτέιβιντ Γκρίμπλ ισχυρίζεται ότι οι ενέργειες του Αλκιβιάδη κατά της πόλης του ήταν ακατανόητες και πιστεύει ότι «η ένταση που οδήγησε στη διάσπαση του Αλκιβιάδη με την πόλη ήταν μεταξύ καθαρά προσωπικών και πολιτικών αξιών».<ref name="Gribble55">D. Gribble, ''Alcibiades and Athens'', 55 &c.</ref> Ο [[Ράσελ Μάιγκς]], ένας Βρετανός αρχαίος ιστορικός, ισχυρίζεται ότι ο Αθηναίος πολιτικός ήταν απόλυτα αδίστακτος παρά το μεγάλο γόητρο του και τις εξαιρετικές ικανότητες του. Σύμφωνα με τον Μάιγκς, οι ενέργειες του υπαγορεύθηκαν από εγωιστικά κίνητρα και η διαμάχη του με τον [[Κλέων]]α και τους διαδόχους του υπονόμευσαν την Αθήνα. Ο ίδιος μελετητής υπογραμμίζει το γεγονός ότι «το παράδειγμα της ακούραστης και απείθαρχης φιλοδοξίας του ενίσχυσε τις κατηγορίες κατά του Σωκράτη».<ref name="Britannica" /> Ακόμα πιο κριτικά, οι Αθανάσιος Γ. Πλατίας και Κωνσταντίνος Καλιόπουλος, καθηγητές Στρατηγικών Σπουδών και [[Διεθνείς σχέσεις|Διεθνών Σχέσεων]] δηλώνουν ότι τα επιχειρήματα του Αλκιβιάδη «θα πρέπει να είναι επαρκή για να τελειώνουμε με την έννοια ότι ο Αλκιβιάδης ήταν σπουδαίος πολιτικός, όπως μερικοί πιστεύουν ακόμα».<ref name="Platias240">A.G. Platias and C. Koliopoulos, ''Thucydides on Strategy'', 240.</ref> Γράφοντας από μια διαφορετική οπτική γωνία, η ψυχολόγος Άννα Σόλτερ παραθέτει τον Αλκιβιάδη ως παράδειγμα «όλων των κλασικών χαρακτηριστικών της ψυχοπάθειας».<ref>Anna C. Salter, ''Predators'', 128.</ref>

Παρά τα κριτικά σχόλιά του, ο Θουκυδίδης παραδέχεται σε ένα μικρό απόσπασμα ότι «δημοσίως, η συμπεριφορά του στον πόλεμο ήταν τόσο καλή για να γίνει επιθυμητή».<ref name="Th6.15" /> Ο Διόδωρος και ο Δημοσθένης τον θεωρούν σπουδαίο στρατηγό.<ref name="Diodorus68" /><ref name="Meidias144-145" /> Σύμφωνα με τον Φωτιάδη, ο Αλκιβιάδης ήταν ανίκητος στρατηγός, και όπου και να πήγαινε, η νίκη τον ακολουθούσε - αν οδηγούσε τον στρατό στη Σικελία, οι Αθηναίοι θα απέφευγαν την καταστροφή και, αν οι συμπολίτες του ακολουθούσαν τη συμβουλή του στους Αιγός Ποταμούς, ο Λύσανδρος μπορούσε να ηττηθεί και η Αθήνα θα κυβερνούσε την Ελλάδα.<ref name="the Helios" /> Από την άλλη πλευρά, ο Παπαρρηγόπουλος πιστεύει ότι η εκστρατεία στη Σικελία, προτεινόμενη από τον Αλκιβιάδη, ήταν στρατηγικό λάθος.<ref name="Paparrigopoulos272">Κ. Παπαρρηγόπουλος, ''Ιστορία του Ελληνικόυ Έθνους'', Αβ, 272.</ref> Σε συμφωνία με τον Παπαρρηγόπουλο, ο Πλατίας και ο Κολιόπουλος υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η εκστρατεία στη Σικελία ήταν στρατηγικό σφάλμα πρώτου μεγέθους, ως αποτέλεσμα της «επιπόλαιας στάσης του και της απίστευτης υποτίμησης του εχθρού».<ref name="Platias237" /> Ο [[Άγγελος Σ. Βλάχος,|Άγγελος έναςΒλάχος]], Έλληνας ακαδημαϊκός, υπογραμμίζει το σταθερό ενδιαφέρον της Αθήνας για τη Σικελία από την αρχή του πολέμου.{{Cref|i}} Σύμφωνα με τον Βλάχο, η εκστρατεία δεν είχε κάτι το εξωφρενικό ή το περιπετειώδες και αποτελούσε ορθολογική στρατηγική απόφαση βασισμένη στις παραδοσιακές αθηναϊκές προσδοκίες.<ref name="Vlachos206">A. Vlachos, ''Thucydides' Bias'', 206.</ref> Ο Βλάχος θεωρεί ότι ο Αλκιβιάδης είχε ήδη ένα ευρύτερο σχέδιο: να καταλάβει όλη τη Δύση.<ref name="Vlachos202-203">A. Vlachos, ''Thucydides' Bias'', 202–3.</ref> Σχεδίαζε να καταλάβει την Καρχηδόνα και τη [[Λιβύη]], τότε να επιτεθεί στην [[Ιταλία]], και αφού τα καταφέρει, να καταλάβει την Ιταλία και την Πελοπόννησο.<ref name="Alcibiades17">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182&query=chapter%3D%2317&layout=&loc=Alc.%2016.1 17].</ref> Η αρχική απόφαση της εκκλησίας προϋπέθετε, ωστόσο, εύλογη στρατιωτική δύναμη, η οποία αργότερα έγινε αδικαιολόγητη και δαπανηρή εξαιτίας των απαιτήσεων του Νικία.<ref name="Vlachos202-203" /> Ο Κέηγκαν επικρίνει τον Αλκιβιάδη για την αποτυχία να αναγνωρίσει ότι το μεγάλο μέγεθος της αθηναϊκής εκστρατείας υπονόμευσε το διπλωματικό καθεστώς, για το οποίο η στρατηγική του αναπαυόταν.<ref name="Kagan419-420">D. Kagan, ''The Fall of the Athenian Empire'', 419–20.</ref>

Ο Κέηγκαν πιστεύει ότι καθώςενώ ο Αλκιβιάδης ήταν διοικητής μεγάλης ικανότητας, δεν ήταν στρατιωτική ιδιοφυΐα, και η εμπιστοσύνη τουαυτοπεποίθηση και οι φιλοδοξίες του πήγαν πέρα από τις ικανότητες του. Έτσι ήταν ικανός να διαπράξει σημαντικά λάθησφάλματα και σοβαρά λανθασμένους υπολογισμούς. Ο Κέηγκαν ισχυρίζεται ότι στο Νότιον, ο Αλκιβιάδης έκανε ένα σοβαρό λάθος, με το να αφήσειαφήνοντας τον στόλο στα χέρια ενός άπειρου αξιωματικού, και ότι η ευθύνη για την σημαντική νίκη στην Κύζικο πρέπει να πέφτει στον Θρασύβουλο.<ref name="Kagan419-420" /> Επιπλέον, ο Κέηγκαν συμφωνεί με τον Κορνήλιο ΝέποΝέπωτα, ο οποίος είπε ότι η εξωφρενική γνώμη των Αθηναίων για τις ικανότητες του Αλκιβιάδη και την ανδρεία του ήταν η κύρια ατυχία του.<ref name="NeposVII">Κορνήλιος Νέπως, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.thelatinlibrary.com/nepos/nepos.alc.shtml VII].</ref>

[[Αρχείο:AuvrayAlcibiades.jpg|thumb|[[Φελίξ ΟβρέιΟβρέ]] (1830-1833): Ο Αλκιβιάδης με τους Δικαστές (1833), Μουσείο των Καλών Τεχνών του [[Βαλανσιέν]]]]

Ο ΠρέςΣ. Πρες ισχυρίζεται ότι «αν και ο Αλκιβιάδης μπορεί να θεωρηθεί καλός Στρατηγόςστρατηγός με βάση τις μάχες του στον Ελλήσποντο, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί καλός Στρατηγόςστρατηγός με βάση την εκστρατεία στη Σικελία», αλλά «οι αποδόσεις του Αλκιβιάδη ως Στρατηγούστρατηγού υπερτερούν των λαθών του».<ref name="Press" /> Οι Καθηγητέςκαθηγητές Ντέιβιντ ΜάκΚάννΜακΚαν και ΜπάρριΜπάρι Στράους προσπάθησαν να συγκρίνουν τον Αλκιβιάδη με τον [[Ντάγκλας Μακάρθουρ]], επισημαίνοντας ότι «και οι δύο άνδρες ξεχώρισαν ως στρατηγικοί ηγέτες, στους οποίους αποδόθηκε ένα μυστικό».<ref name="Cann">D. McCann, B. Strauss, ''War and Democracy'', xxv.</ref>

Ο Πλούταρχος ισχυρίζεται ότι «ο Αλκιβιάδης ήταν ο πιο ικανόςικανότατος ομιλητής μαζί με τα άλλα δώρα του», ενώ ο [[Θεόφραστος]] θεωρεί ότι ο Αλκιβιάδης ήταν ο πιο ικανός στην ανακάλυψη και κατανόηση των πραγμάτων που απαιτούσε η κάθε περίπτωση. Παρόλο αυτά, σκόνταφτε συχνά στα μέσα της ομιλίας του, αλλά τότε μπορούσε να ξαναρχίσει και να συνεχίσει μεδιατηρώντας την προσοχή όλου του κόσμου.<ref name="Alcibiades10">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;query=chapter%3D%2310;layout=;loc=Alc.%209.1 10].</ref> Ακόμα και ο [[σιγματισμός]] που είχε, όπως αναφέρει ο Αριστοφάνης, έκανε την ομιλία του πειστική και γεμάτη με θέρμη.<ref name="Aristophens44">Αριστοφάνης, ''Σφήκες'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182%3Atext%3DAlc.#anch1 44].</ref><ref name="Alcibiades1">Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182%3Atext%3DAlc.#anch1 1].</ref> Ο Εύπολις λέει ότι ήταν «ο πρίγκιπας των ομιλητών, αλλά στον προφορικό λόγο ο πιο ανίκανος»<ref name="Alcibiades13" /> - δηλαδή, πιο εύγλωττα μιλούσε στις ιδιωτικές συζητήσεις του από όταν μιλούσε μπροστά στην εκκλησίαΕκκλησία του Δήμου. Από την πλευρά του, ο Δημοσθένης υπογραμμίζει το γεγονός, ότι ο Αλκιβιάδης θεωρείται ως «ο πιο ικανός ομιλητής της ημέρας».<ref name="Meidias144-145" /> Ο ΠαρρηγοπούλοςΠαπαρρηγόπουλος δεν συμμερίζεται την άποψη του Δημοσθένη, αλλά αναγνωρίζει ότι ο Αθηναίος πολιτικός μπορούσε να στηρίξει επαρκώς την υπόθεση του.<ref name="Paparrigopoulos264-268" /> Ο Κέηγκαν αναγνωρίζει τη ρητορική του δύναμη, ενώ ο Τόμας Χάμπινεκ, Καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο [[Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας]], πιστεύει ότι ο ρήτορας Αλκιβιάδης φαίνεται να είναι ότιό,τι ακριβώς χρειαζόταν το ακροατήριο του σε κάθε περίπτωση.<ref name="Kagan178">D. Kagan, ''The Fall of the Athenian Empire'', 178.</ref><ref name="Habinek">T. Habinek, ''Ancient Rhetoric and Oratory'', 23–4.</ref> Σύμφωνα με τον Χάμπινεκ, στον τομέα της ρητορικής, οι άνθρωποι απαντούσαν στη στοργή του Αλκιβιάδη με αγάπη. Ως εκ τούτου, ο ρήτορας ήταν ο «ο φορέας της πόλης, μιλώντας με - και αγαπώντας - τον εαυτό του».<ref name="Habinek" /> Σύμφωνα με τον Αριστοφάνη, η Αθήνα «λαχταρούσε για αυτόν, και τον μισούσε επίσης, αλλά τον ήθελε πίσω».<ref name="Frogs1425">Αριστοφάνης, ''Βατράχια'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus:text:1999.01.0032&query=sp%3D%23724 1425].</ref>

Σε διάφορες αρχαίες κωμωδίες και ιστορίες παρουσιάζεται μια επική αναμέτρηση μεταξύ του Αλκιβιάδη και του [[Εύπολις|ΕύποληΕύπολι]], η οποία θύμιζε την αναμέτρηση του Αριστοφάνη και του Κλέωνα.<ref name="Gribble32" /> Επίσης εμφανίζεται ως χαρακτήρας σε αρκετούς [[Σωκρατικός διάλογος|διάλογους του Σωκράτη]] (''[[Συμπόσιο (Πλάτωνας)|Συμπόσιο]]'', ''[[Πρωταγόρας (διάλογος)|Πρωταγόρας]]'', και ''[[Πρώτος Αλκιβιάδης|Αλκιβιάδης Α']]'' και ''[[Δεύτερος Αλκιβιάδης|Β']]'', καθώς και σε επώνυμους διαλόγους του [[Αισχίνης ο Σφήττιος|Αισχίνη Σωκρατικού]] και του [[Αντισθένης|Αντισθένη]]). Βασισμένος (όπως αναφέρει) σε προσωπική εμπειρία, ο Αντισθένης περιγράφει την παράξενη φυσική δύναμη του Αλκιβιάδη, το κουράγιο και την ομορφιά του, λέγοντας, «Αν ο [[Αχιλλέας]] δεν ήταν έτσι, δεν ήταν στα αλήθεια ωραίος».<ref>E. Corrigan, ''Plato's Dialectic at Play'', 169; C. Kahn, "Aeschines on Socratic Eros", 90</ref> Στη [[Δίκη του Σωκράτη|δίκη]] του, ο Σωκράτης έπρεπε να αντικρούσει την ενοχή του για τα εγκλήματα των πρώην μαθητών του, συμπεριλαμβανομένου του Αλκιβιάδη.<ref>G.A. Scott, ''Plato's Socrates as Educator'', 19</ref> Ως εκ τούτου, δηλώνει στις ''[[Απολογία (Πλάτωνας)|Απολογίες]]'' του: «Δεν ήμουν ποτέ δάσκαλος κάποιου».<ref name="PlAp33a">Πλάτωνας, ''Απολογία'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0170&layout=&loc=Apol.+33a 33a]</ref>

Ακόμα και πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του, ο Αλκιβιάδης συνεχίζει να εμφανίζεται στην τέχνη, στητην Μεσαιωνική και στην [[Αναγέννηση|Αναγεννησιακή]], και σε σημαντικά έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας.<ref>N. Endres, [http://www.glbtq.com/social-sciences/alcibiades,3.html Alcibiades]</ref> Συνεχίζει να συναρπάζει τον σύγχρονο κόσμο, καθώς αποτελεί κύριο χαρακτήρα των [[ιστορικό μυθιστόρημα|ιστορικών μυθιστορημάτων]] συγγραφέων όπως η Άννα ΜπόβμανΜπόουαν ΝτόμπΝτοντ, η [[ΓέρτρουντΓκέρτρουντ Άθερτον]], η [[ΡόσεμαριΡόουζμαρι ΣούτκλιφΣάτκλιφ]], ο [[ΝτάνιελΝτανιέλ ΧαβάρριαΣαβαρία]], ο [[Στίβεν Πρέσσφιλντ]] και ο [[Πίτερ Γκρίν (ιστορικός)|Πίτερ Γκρίν]].<ref>T.T.B. Ryder, ''Alcibiades'', 32</ref> Είναι επίσης ο κεντρικός χαρακτήρας στο [[Ταξίδι στο χρόνο|μυθιστόρημα-ταξίδι στον χρόνο]] του [[ΠώλΠολ Λέβινστον]] ''[[Η Πλοκή Για να Σωθεί ο Σωκράτης|The Plot To Save Socrates]]'', στο μυθιστόρημα-ταξίδι στον χρόνο του [[ΚάρτΚερτ Ρ. Α. ΓκιαμπαστιάνιΤζιαμπαστιάνι]] ''Unraveling Time'', στο ''[[Σωκράτης (Έρικ Σάτι)|Socrate]]'' του [[Έρικ Σάτι]], έργο για φωνή και μια μικρή ορχήστρα (το κείμενο αποτελείται από απόσπασμα των μεταφράσεων των έργων του Πλάτωνα από τον [[Βίκτορ Κούσιν]]), και στη,στην υποψήφιουποψήφια για το [[Βραβείο Νεμπούλα]], μικρή ιστορία του [[Τζόελ Ρίτσαρντς]] ''The Gods Abandon Alcibiades''.<ref>J. Richards, [http://www.asimovs.com/Nebulas03/gods.shtml The Gods Abandon Alcibiades]</ref> Ο Αλκιβιάδης επίσης εμφανίζεται στο σατιρικό μυθιστόρημα ''[[Ζωγράφισε Το (μυθιστόρημα)|Picture This]]'' του [[Τζόζεφ Χέλλερ]] και στο ''[[Τίμων ο Αθηναίος (βιβλίο)|Timon of Athens]]'' του [[Ουίλλιαμ Σαίξπηρ]].

{{Cnote|b|Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο οποίος ωστόσο δέχεται κριτική επειδή χρησιμοποιεί «αβάσιμες και αναξιόπιστες ιστορίες» για να φτιάξει το πορτραίτο του Αλκιβιάδη,<ref name="Gribble30">D. Gribble, ''Alcibiades and Athens'', 30.</ref> ο Αλκιβιάδης μια φορά ήθελε να δει τον Περικλή, αλλά του είπα ότι ο Περικλής δεν μπορούσε να τον δει, επειδή διάβαζε πώς να αποκαταστήσει τους λογαριασμούς του προς τους Αθηναίους. «Δεν θα ήταν καλύτερο για αυτόν,» είπε ο Αλκιβιάδης, «να διαβάζει για το πώς να μην αποκαθιστά τους λογαριασμούς του προς του Αθηναίους;».<ref name="Alcibiades7" /> Ο Πλούταρχος περιγράφει πως ο Αλκιβιάδης «έδωσε ένα κουτίχαστούκι στο αυτί για τονστον Ιππόνικο, του οποίου η γέννηση και ο πλούτος τον έκανε άτομο μεγάλης επιρροής». Αυτή η πράξη αποδοκιμάστηκε, καθώς ήταν «απρόκλητη από κάθε πάθος της φιλονικίας μεταξύ τους». Για να διευκολύνει το τέλος του περιστατικού, ο Αλκιβιάδης πήγε στο σπίτι του Ιππόνικου και, αφού παρουσιάστηκε γυμνός, «ζήτησε να τον μαστιγώσουν ως τιμωρία, για να ευχαριστηθεί». Ο Ιππόνικος όχι μόνο τον συγχώρησε, αλλά του έδωσε το χέρι της κόρης του.<ref name="Alcibiades8" /> Ακόμα ένα παράδειγμα του επιδεικτικού του χαρακτήρα διεξήχθη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 416 π.Χ., όπου «έβαλε 7 ομάδες στην αρματοδρομία, περισσότερες από ότι μπορούσε να βάλει ένας απλός πολίτης, και τρεις από αυτές κατέκτησαν την πρώτη, τη δεύτερη και την τέταρτη θέση».<ref>Πλούταρχος, ''Αλκιβιάδης'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0182;query=chapter%3D%2312;layout=;loc=Alc.%2011.1 12].</ref> Σύμφωνα με τον Ανδοκίδη, μια φορά ο Αλκιβιάδης ανταγωνιζόταν ένα άνδρα ονοματί Ταυρέας ως χορηγός του χορού των αγοριών και «ο Αλκιβιάδης χτύπησε τον Ταυρέα με τις γροθιές του. Οι θεατές έδειξαν τη συμπάθεια τους για τον Ταυρέα και το μίσος τους για τον Αλκιβιάδη, χειροκροτώντας μόνο τη μια χορωδία και αρνούμενοι να ακούσουν τις άλλες».<ref name="Andocides20">Ανδοκίδης, ''Κατά του Αλκιβιάδη'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0018&query=section%3D%23239&layout=&loc=4.19 20].</ref>}}

{{Cnote|f|Στην περίπτωση της ναυμαχίας της Κυζίκου, ο Ρόμπερτ Ζ. Λίττμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μπραντέις, τοποθετεί τις διαφορετικές απόψεις που δίνονται από τον Ξενοφώντα και τον Διόδωρο. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα, η νίκη του Αλκιβιάδη οφείλεται στην τύχη μιας καταιγίδας, ενώ σύμφωνα με τον Διόδωρο, οφείλεται σε μια προσεχτικά σχεδιασμένη στρατηγική. Αν και οι περισσότεροι ιστορικοί προτιμούν την ιστορία του Ξενοφώντα,<ref name="Littman271">R.J. Littman, ''The Strategy of the Battle of Cyzicus'', 271.</ref> ο ΤζένΤζιν Χάτζφελντ τονίζει ότι ο Διόδωρος καταγράφει πολλά ενδιαφέροντα και μοναδικά στοιχεία.<ref name="Hatzfeld271">J. Hatzfeld, ''Alcibiade'', 271</ref>}}

{{Cnote|h|Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, μερικοί λένε ότι ο Αλκιβιάδης προκάλεσε τον θάνατο του, επειδή είχε παρασυρθεί από ένα κορίτσι, που ανήκε σε μια γνωστή οικογένεια.<ref name="Alcibiades39" /> Υπάρχουν δύο εκδοχές της ιστορίας: Οι δολοφόνοι στάλθηκαν από τους Σπαρτιάτες ή από τα αδέρφια του κοριτσιού, το οποίο αποπλάνησε ο Αλκιβιάδης.<ref>H.T. Peck, [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0062%3Aid%3Dalcibiades Harpers Dictionary of Classical Antiquities] and W. Smith, New Classical Dictionary of Greek and Roman Biography, 39.</ref> Σύμφωνα με τον Ισοκράτη, όταν οι Τριάκοντα Τύραννοι καθιέρωσανεγκαθίδρυσαν την εξουσία τους, όλη η Ελλάδα έγινε ανασφαλής για τον Αλκιβιάδη.<ref name="Isocrates40">Ισοκράτης, ''Όσον αφορά την Ομάδα των Αλόγων'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0144;query=section%3D%231774;layout=;loc=16.42 40].</ref>}}

{{Cnote|i|Από την αρχή του πολέμου, οι Αθηναίοι είχαν ήδη αρχίσει δύο εκστρατείες στη Σικελία και έστειλαν πρεσβείαπρεσβευτές στη Σικελία.<ref name="Vlachos204">A. Vlachos, ''Thucydides' Bias'', 204.</ref> Ο Πλούταρχος τονίζει ότι «στη Σικελία οι Αθηναίοι είχαν στρέψει το βλέμμα τους και κατά τη διάρκεια της ζωής του Περικλή».<ref name="Alcibiades17" />}}