Συνθήκη του Τουρκμεντσάι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αποσαφήνιση από Έθνος σε Έθνος (κοινωνιολογία) |
+ |
||
Γραμμή 48:
Η συνθήκη όρισε, επίσης, την επανεγκατάσταση των Αρμενίων από το ιρανικό Αζερμπαϊτζάν στον [[Καύκασος|Καύκασο]]. Η επανεγκατάσταση περιελάμβανε, επίσης, πλήρη απελευθέρωση των Αρμενίων που αιχμαλωτίστηκαν από την Περσία από το 1804 ή το 1795<ref>''«Ο Γκριμπόεντοφ όχι μόνο επέκτεινε την προστασία στους Καυκάσιους αιχμαλώτους που ήθελαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, αλλά ενεργά προώθησε την επιστροφή ακόμα και εκείνων που δεν προσφέρθηκαν εθελοντικά να επιστρέψουν. Μεγάλοι αριθμοί Γεωργιανών και Αρμένιων αιχμαλώτων ζούσαν στο Ιράν ήδη από το 1795»''.
Fisher, William Bayne;Avery, Peter; Gershevitch, Ilya; Hambly, Gavin; Melville, Charles. (1991). ''The Cambridge History of Iran'' Cambridge University Press, σ. 339.</ref><ref>{{ru icon}} [http://feb-web.ru/feb/griboed/texts/piks3/3_4_v3.htm A. S. Griboyedov. "Записка о переселеніи армянъ изъ Персіи въ наши области"], Фундаментальная Электронная Библиотека</ref>. Αυτή η επανεγκατάσταση αντικατέστησε τους 20.000 Αρμενίους που μετατοπίστηκαν στη Γεωργία μεταξύ του 1795 και του 1827<ref>Bournoutian, George. (1996, 1997 1999) [http://www.umd.umich.edu/dept/armenian/sas/bour2.html The Politics of Demography: Misuse of Sources on the Armenian Population of Mountainous Karabakh]. ''Journal of the Society for Armenian Studies'', σ. 103.</ref>.
== Επακόλουθα ==
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αλεξάντερ Μικαμπερίντζε:{{cquote|Σύμφωνα με το άρθρο 4 της συνθήκης, το Ιράν παρέδωσε την κυριαρχία του επί των Χανάτων του Ερεβάν, του Ναχτσιβάν, του Ταλίς, του Ορντουμπάντ και του Μουγκάν, εκτός από τις περιοχές που η Ρωσία είχε προσαρτήσει βάσει της [[Συνθήκη του Γκουλιστάν|Συνθήκης του Γκουλιστάν]] (1813). Ο ποταμός Αράς ήταν το νέο σύνορο μεταξύ του Ιράν και της Ρωσίας. Στα άρθρα 6-8, το Ιράν συμφώνησε να καταβάλει αποζημιώσεις 20 εκατομμυρίων ρουβλίων σε ασήμι και να μεταφέρει στη Ρωσία τα αποκλειστικά δικαιώματα διατήρησης του στόλου της Κασπίας. Επιπλέον, τα κεφαλαιουχικά δικαιώματα εγγυήθηκαν στη Ρωσία προτιμησιακή μεταχείριση των εξαγωγών της, οι οποίες γενικά δεν ήταν ανταγωνιστικές στις ευρωπαϊκές αγορές. Στο άρθρο 10, ο σάχης αναγνώρισε το δικαίωμα της Ρωσίας να στείλει απεσταλμένους προξένους οπουδήποτε στο Ιράν. Η συνθήκη του Τουρκμεντσάι ήταν η οριστική αναγνώριση της περσικής απώλειας της περιοχής του Καυκάσου υπέρ της Ρωσίας.<ref>[[Alexander Mikaberidze]]. ''Historical Dictionary of Georgia''. Rowman & Littlefield, 2015, p. 664. {{ISBN|978-1442241466}}</ref>}}Σύμφωνα με την ιστορία του Ιράν από το Κέμπριτζ: {{cquote|Ακόμη και όταν οι ηγεμόνες στο οροπέδιο δεν είχαν τα μέσα για να επισημοποιήσουν την κυριαρχία τους πέρα από τον Αράς, τα γειτονικά χανάτα εξακολουθούσαν να θεωρούνται ως εξαρτήσεις του Ιράν. Φυσικά, ήταν εκείνα τα χανάτα που βρίσκονταν πιο κοντά στην επαρχία του Αζαρμπαϊτζάν, τα οποία τις περισσότερες φορές βίωναν προσπάθειες επανεπιβολής της ιρανικής κυριαρχίας: τα χανάτα Εριβάν, Ναχτσιβάν και Καραμπάγκ, καθώς και το Λανκαράν, το οποίο ήταν πολύ ευάλωτο στην πίεση, είτε από την κατεύθυνση του Ταμπρίζ ή του Ραστ. Πέρα από το Χανάτο του Καραμπάγκ, ο Χάνος της Γκάντζα και ο Βαλής του Γκουρτζιστάν (κυβερνήτης του βασιλείου Καρτλί-Καχέτι της νοτιοανατολικής Γεωργίας), αν και λιγότερο προσπελάσιμοι για σκοπούς εξαναγκασμού, θεωρούνταν επίσης υποτελείς του Σάχη, όπως και οι Χάνοι του Σακί και του Σιρβάν, βόρεια του ποταμού Κούρα. Οι επαφές μεταξύ του Ιράν και των Χανάτων του Μπακού και της Κούμπα ωστόσο ήταν πιο αδύναμες και αποτελούνταν κυρίως από θαλάσσιες εμπορικές σχέσεις με τις πόλεις Ανζαλί και Ραστ.
Η αποτελεσματικότητα αυτών των κάπως απροσδιόριστων ισχυρισμών της αυτοκρατορίας εξαρτιόταν από την ικανότητα ενός συγκεκριμένου Σάχη να κάνει αισθητή τη βούλησή του και από την αποφασιστικότητα των τοπικών χάνων να αποφεύγουν τις υποχρεώσεις που θεωρούσαν δαπανηρές.<ref>Gavin R.G. Hambly, in ''The Cambridge History of Iran'', ed. William Bayne Fisher (Cambridge University Press, 1991), pp. 145-146</ref>}}Σε συνδυασμό με τη συνθήκη του Γκουλιστάν του 1813, μερικοί συντάκτες ισχυρίστηκαν ότι οι δύο προκύπτουσες εδαφικές απώλειες για το Ιράν διαίρεσαν τους Αζέρους και τους Ταλίς αδελφούς τους στο Ιράν.<ref>"However the result of the Treaty of Turkmenchay was a tragedy for the Azerbaijani people. It demarcated a borderline through their territory along the Araxes river, a border that still today divides the Azerbaijani people." in Svante Cornell, "Small nations and great powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus", Richmond: Curzon Press, 2001, p. 37.</ref><ref>Michael P. Croissant, "The Armenia-Azerbaijan Conflict: causes and implications", Praeger/Greenwood,1998 - Page 67: ''The historical homeland of the Talysh was divided between Russia and Iran in 1813''.</ref><ref>Swietochowski, Tadeusz. [https://books.google.nl/books?id=EPP3ti4hysUC&pg=PA104&dq=russo-persian+wars+parted+the+azerbaijanis&hl=nl&sa=X&ved=0CCAQ6AEwAGoVChMI07TdyuWVxgIV5EvbCh2SvQDL#v=onepage&q=russo-persian%20wars%20parted%20the%20azerbaijanis&f=false ''Eastern Europe, Russia and Central Asia 2003''] Taylor and Francis, 2003. {{ISBN|1857431375}} p 104</ref> Ως άμεσο αποτέλεσμα και συνέπεια των δύο Συνθηκών, τα πρώην ιρανικά εδάφη έγιναν τώρα μέρος της Ρωσίας για τα επόμενα 180 χρόνια, εκτός από το [[Δημοκρατία του Νταγκεστάν|Νταγκεστάν]], το οποίο παρέμεινε ρωσική επικράτεια από τότε. Λόγω της διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, το μεγαλύτερο μέρος των νέων ρωσικών εδαφών θα αποτελέσει το έδαφος για τρία νέα κράτη, δηλαδή τη [[Γεωργία]], το [[Αζερμπαϊτζάν]] και την [[Αρμενία]].
== Σφαγή στη ρωσική πρεσβεία ==
Μετά τον πόλεμο και την υπογραφή της συνθήκης, το αντιρωσικό αίσθημα στην Περσία άκμαζε. Στις 11 Φεβρουαρίου 1829, ένας θυμωμένος όχλος εισέβαλε στη ρωσική πρεσβεία στην Τεχεράνη και σφάγιασε σχεδόν όλους τους παρευρισκόμενους στο κτίριο. Μεταξύ αυτών που σκοτώθηκαν στη σφαγή ήταν ο νεοδιορισμένος πρέσβης στην Περσία, ο Αλεξάντερ Γκριμπογιέντοφ, διάσημος θεατρικός συγγραφέας. Ο Γκριμποβέντοφ είχε ενεργό ρόλο στη διαπραγμάτευση των όρων της Συνθήκης.<ref>See [[Peter Hopkirk|Hopkirk, Peter]]. ''[[The Great Game: The Struggle for Empire in Central Asia]]''. New York: Kodansha Globe, 1997, {{ISBN|1-56836-022-3}}</ref>
== Δείτε επίσης ==
* [[Συνθήκη του Γκουλιστάν]]
== Πηγές ==
* H. Pir Nia, Abbas Eghbal Ashtiani, B. Agheli. ''History of Persia''. Tehran, 2002. p. 673-686. {{ISBN|964-6895-16-6}}
* {{cite book|title=The Cambridge History of Iran|first1=William Bayne|last1=Fisher|first2=P.|last2=Avery|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=0521200954|year=1991|volume=7|location=Cambridge|url=https://books.google.nl/books?id=H20Xt157iYUC&dq=agha+muhammad+khan+invade+georgia&hl=nl&source=gbs_navlinks_s|last3=Hambly|first3=G. R. G|last4=Melville|first4=C.|ref=harv}}
==Παραπομπές-σημειώσεις==
| |||