|
| map_type = Ελλάδα}}
[[Αρχείο:Kato Zakros.jpg|thumb|250px|Άποψη της Κάτω Ζάκρου]]
Στην περιοχήΗ ''' Κάτω Ζάκρος''' είναι χωριό στην [[ανατολή|ανατολική]] [[ακτή]] της [[Κρήτη|Κρήτης]]. Διοικητικά υπάγεται στον [[δήμος Ιτάνου|δήμο Ιτάνου]] του [[Νομός Λασιθίου|νομού Λασιθίου]]. Στην περιοχή βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Μινωικής πόλης της Ζάκρου και αποτελούν σήμερα σημαντικό [[αρχαιολογικός χώρος|αρχαιολογικό χώρο]] του [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωικού πολιτισμού]]. Θεωρείται ότι υπήρξε ένα από τα τέσσερα κύρια διοικητικά κέντρα των Μινωιτών, ενώ το προστατευμένο [[λιμάνι]] της και η στρατηγική της θέση την κατέστησαν εσημαντικόσημαντικό εμπορικό κέντρο για το [[εμπόριο]] προς τα ανατολικά. ▼Η '''Ζάκρος''' είναι χωριό στην [[ανατολή|ανατολική]] [[ακτή]] της [[Κρήτη|Κρήτης]].Είναι ένα παραδοσιακό αγροτικό χωριό (με μόνιμο πληθυσμό 640 άτομα - εθνική απογραφή του 2011) βυθισμένο σε ελαιόδενδρα (τα οποία είναι ο κύριος πλούτος του) και περιτριγυρισμένο από έρημα άνυδρα βουνά σε ένα τοπίο με έντονες αντιθέσεις και σίγουρα τουριστικού ενδιαφέροντος.
ΤοΣτην πόλη κυριαρχούσε το [[παλάτι της Ζάκρου|ανάκτορο της Κ Ζάκρου]], το οποίο κτίστηκε το 1900 [[π.Χ.]] περίπου, ξανακτίστηκε το 1600 π.Χ περίπου και καταστράφηκε το 1450 π.Χ μαζί με τα υπόλοιπα κύρια κέντρα του Μινωικού πολιτισμού. Σήμερα τα [[ερείπια]] του [[παλάτι|παλατιού]] είναι εμφανή και επισκέψιμα, καθιστώντας τη Ζάκρο δημοφιλή τουριστικό προορισμό. ▼Διοικητικά υπάγεται στον [[δήμος Ιτάνου|δήμο Σητείας]] του [[Νομός Λασιθίου|νομού Λασιθίου]].
▲Στην περιοχή '''Κάτω Ζάκρος''' βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας Μινωικής πόλης της Ζάκρου και αποτελούν σήμερα σημαντικό [[αρχαιολογικός χώρος|αρχαιολογικό χώρο]] του [[Μινωικός πολιτισμός|Μινωικού πολιτισμού]]. Θεωρείται ότι υπήρξε ένα από τα τέσσερα κύρια διοικητικά κέντρα των Μινωιτών, ενώ το προστατευμένο [[λιμάνι]] της και η στρατηγική της θέση την κατέστησαν εσημαντικό εμπορικό κέντρο για το [[εμπόριο]] προς τα ανατολικά.
▲Το [[παλάτι της Ζάκρου|ανάκτορο της Κ Ζάκρου]], το οποίο κτίστηκε το 1900 [[π.Χ.]] περίπου, ξανακτίστηκε το 1600 π.Χ περίπου και καταστράφηκε το 1450 π.Χ μαζί με τα υπόλοιπα κύρια κέντρα του Μινωικού πολιτισμού. Σήμερα τα [[ερείπια]] του [[παλάτι|παλατιού]] είναι εμφανή και επισκέψιμα, καθιστώντας τη Ζάκρο δημοφιλή τουριστικό προορισμό.
== Γεωγραφία ==
Η Ζάκρος μερικές φορές χωρίζεται ''Πάνω Ζάκρο'', το χωριότμήμα απέχειπου αποβρίσκεται τηνψηλότερα στο [[λόφος|λόφο]], και ''Κάτω Ζάκρο'', πουτο ειναιτμήμα δίπλαπου στηνείναι θάλασσακοντά ,περίπουστη οκτώ χιλιόμετρα ασφαλτοστρωμένου δρόμου''[[θάλασσα|.]]. Ένα [[φαράγγι]], γνωστό ως το «''Φαράγγι των νεκρών''» ξεκινάδιασχίζει αποτόσο τηντο Ζάκροπάνω (επάνω)όσο και φθάνει στην Κ Ζάκρο λίγο πριν το κάτω τμήμα της αρχαίας πόλης και φέρει το όνομά του από τους πολυάριθμους [[τάφος|τάφους]] συλημένους και ασύλητους που βρέθηκαν στις [[Σπήλαιο|σπηλιές]] κατά μήκος των πλευρών του.Το μονοπάτι που περνά μέσα από το φαράγγι και οδηγεί στην Κάτω Ζάκρο είναι σημαντικό για ένα επιπλέον λόγο, πέρα από την αρχαία ιστορία του και το όμορφο τοπίο του με τις πολλές σπηλιές. Είναι το τελευταίο τμήμα από το Ευρωπαικό μονοπάτι Ε4, που ξεκινάει απο την Πορτογαλία, διασχίζει τη νότια Μεσόγειο, την Ελλάδα από βορρά προς νότο και την Κρήτη από τα δυτικά προς τα ανατολικά για να καταλήξει στην Κάτω Ζάκρο.
Η Πάνω Ζάκρος απέχει 38 [[χλμ|χιλιόμετρα]] από τη [[Σητεία]] .Περίπου 8 απ την Κ Ζάκρο. Ο δρόμος περνάει από το [[Παλαίκαστρο Λασιθίου|Παλαίκαστρο]] όπου και στη συνέχεια κατευθύνεται [[νότος|νότια]]. Το σημερινό δημοτικό διαμέρισμα της Ζάκρου περιλαμβάνει τους οικισμούς [[Κάτω Ζάκρος Λασιθίου|Κάτω Ζάκρος]], [[Αδραβάστοι Λασιθίου|Αδραβάστοι]], [[Αζοκέραμος Λασιθίου|Αζοκέραμος]], [[Κελλάρια Λασιθίου|Κελλάρια]], [[Κλησίδιον Λασιθίου|Κλησίδιον]], [[Άγιος Γεώργιος Λασιθίου|Άγιος Γεώργιος]] και [[Σφάκα Ιτάνου Λασιθίου|Σφάκα]].
Το ''Σπήλαιο των Πελεκητών'' είναι ένα από τα μεγαλύτερα σπήλαια της Ανατολικής Κρήτης, μέγιστο μήκος 310μ. Το μεγάλο μέγεθός του, ο πλούσιος σταλακτιτικός και σταλαγμιτικός του διάκοσμος και οι θεαματικοί ογκόλιθοι κάνουν το σπήλαιο μοναδικό στο νησί. Βρίσκεται σε κρυμμένο καλά μέσα στα γυμνά βράχια του άγριου τοπίου της Κ ''Ζάκρου''. Η είσοδος του σπηλαίου βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Κάτω Ζάκρου, στην περιοχή ''Πελεκητά'' ή ''Συκιά''. χρειάζεται είτε μία ώρα περπάτημα από την Κάτω Ζάκρο ή ένα τέταρτο αν το προσεγγίσει από την θάλασσα, πάνω στο μονοπάτι Ε4.
Πλησίον του σπηλαίου, βρίσκεται το αρχαίο νταμάρι , με εμφανή τα σημεία εξορύξεων των γωνιασμένων δομικών στοιχείων που κτίστηκε το ανάκτορο της Κ Ζάκρου.
== Αρχαιολογία ==
Η Ζάκρος ανασκάφηκε πρώτη φορά από τον ''Ντ. Χόγκαρθ'' της [[Βρετανική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών|Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής Αθηνών]] οπότε και αποκαλύφθηκαν δώδεκα [[σπίτι|σπίτια]], όμως η [[ανασκαφή]] σταμάτησε χωρίς να φθάσει στο κυρίως ανάκτορο. Το [[1961]] ο [[Νικόλαος Πλάτων]] ξεκίνησε εκ νέου την ανασκαφή( μετά απο ευρήματα χωρικών κατά την καλλιέργεια της γης) και ανακάλυψε το ΑνάκτοροΠαλάτι της Ζάκρου. Στον χώρο ανακαλύφθηκαν επίσης αγγεία<ref>''Η χρονιά των ανασκαφών'', Ιστορικό Λεύκωμα 1961, σελ. 139, Καθημερινή (1997)</ref> καθώς και [[αργιλική πλάκα|αργιλικές πλάκες]] με [[επιγραφή|επιγραφές]] σε [[Γραμμική Α]]<ref>Jan G. P. Best and Fred Woudhuizen, ''Lost Languages from the Mediterranean'', 1989, Brill Archive ISBN 90-04-08934-9</ref>.Το θησαυροφυλάκιοΤέλος βρέθηκεανακαλύφθηκε ασύλητο,αρχαίος βρέθηκαν[[λαβύρινθος]] τάλανταόμοιος χάλκινα.με Σημείααυτούς φωτιάςτης χωρίς[[Κνωσός|Κνωσού]] ανθρώπινακαι θύματατης [[Φαιστός|Φαιστού]]<ref>Rodney Castleden (1990) ''The Knossos Labyrinth: A New View of the 'Palace of Minos' at Knosos'', Routledge ISBN 0-415-03315-2</ref><ref>[http://themodernantiquarian.com/site/10857/phaistos.html#fieldnotes ΔεξαμενεςC.Michael καθαρμώνHogan, με''Knossos πηγαίοFieldnotes'', νερόThe Modern Antiquarian (2007)]</ref>.
Ο προσανατολισμός του Ανακτόρου , κεντρική αυλή , ιερό ιδιος με τα αλλα ανακτορικα συγκροτήματα της Κρήτης.
Πλήθος ευρημάτων δηλούν μεγάλη ευμάρεια και πλούτο , όπως και υψηλό επίπεδο χρυσοχοΐας, αγγειοπλαστικής και μεταλλουργίας.
Εικάζεται μάλιστα ότι εδώ βρισκόταν μία από τις σημαντικές βάσεις του μινωικού στόλου στην Κρήτη. Η Ζάκρος μας χάρισε μερικά από τα ωραιότερα δείγματα της μινωικής τέχνης. Ο πλούτος των ευρημάτων, αλλά και οι σπάνιες πρώτες ύλες από τις οποίες ήταν φτιαγμένα, όπως το ελεφαντοστό, η φαγεντιανή και ο χαλκός, μαρτυρούν το εύρος και το δυναμισμό της οικονομίας του ανακτόρου της Ζάκρου, αλλά και τη σημασία του ως διοικητικό και λατρευτικό κέντρο της περιοχής.
Στο αρχαιολογικό μουσείο της Σητείας όπως και στου Ηρακλείου τα ευρήματα αδιάψευστοι μάρτυρες τη ευμάρειας και του πλούτου , όπως και της υψηλής τέχνης και τεχνικής.
Όταν ο αρχαιολόγος Ν. Πλάτωνας ανακάλυψε την Κάτω Ζάκρο, ανέσυρε από το πηγάδι του ανακτόρου βρώσιμες ελιές συντηρημένες μερικούς αιώνες μέσα σε πήλινο κύπελλο, ως προσφορά στους θεούς …
Τέλος ανακαλύφθηκε αρχαίος [[λαβύρινθος]] όμοιος με αυτούς της [[Κνωσός|Κνωσού]] και της [[Φαιστός|Φαιστού]]<ref>Rodney Castleden (1990) ''The Knossos Labyrinth: A New View of the 'Palace of Minos' at Knosos'', Routledge ISBN 0-415-03315-2</ref><ref>[http://themodernantiquarian.com/site/10857/phaistos.html#fieldnotes C.Michael Hogan, ''Knossos Fieldnotes'', The Modern Antiquarian (2007)]</ref>.
Η ''Μινωική Έπαυλη της Άνω Ζάκρου'' εντοπίστηκε το 1965 από τον ''Ν. Πλάτωνα'' και τον ''Ι. Σακελλαράκη''. Ήταν αγροτική έπαυλη με πλήρεις εγκαταστάσεις για παραγωγή οίνου, πολύ παρόμοιες με τις σημερινές, και μεγάλους πίθους για το κρασί. Το πιεστήριο εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Σητείας.
== Παραπομπές ==
| 