Νικόλαος Πλαστήρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Nunupi (συζήτηση | συνεισφορές)
Διορθωση
Αναίρεση έκδοσης 7544467 από τον Nunupi (Συζήτηση)
Ετικέτα: Αναίρεση
Γραμμή 32:
|προκάτοχος3 = [[Σοφοκλής Βενιζέλος]]
|διάδοχος3 = [[Δημήτριος Κιουσόπουλος]]
|παρατσούκλι =Mαύρος Καβαλάρης<br /> Καραπιπέρ (μαύρο πιπέρι)
|ψευδώνυμο=Μαύρος Καβαλάρης|σύζυγος =
|παιδιά =
|θρησκεία=[[Ορθοδοξία|Χριστιανός Ορθόδοξος]]|υπογραφή = [[File:Nikolaos-plastiras-signature.svg|125px]]
|πίστη=Ελλάδα|βαθμός=Αντιστράτηγος|τόπος διαμονής =
}}{{Πηγές|02|12|2017}}
}}
Ο '''Νικόλαος Πλαστήρας''' ([[4 Νοεμβρίου]] [[1883]] - [[26 Ιουλίου]] [[1953]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] στρατιωτικός και πολιτικός. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] (όπου έγινε γνωστός ως ''Μαύρος Καβαλάρης'') και την [[Μικρασιατική εκστρατεία]] και πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. ΟΉταν Νικόλαος[[Βενιζελισμός Πλαστήρας| φιλοβενιζελικός]] και κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1950-1952.
 
Ο '''Νικόλαος Πλαστήρας''' ([[4 Νοεμβρίου]] [[1883]] - [[26 Ιουλίου]] [[1953]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] στρατιωτικός και πολιτικός. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] (όπου έγινε γνωστός ως ''Μαύρος Καβαλάρης'') και την [[Μικρασιατική εκστρατεία]] και πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. Ο Νικόλαος Πλαστήρας κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1950-1952.
 
==Καταγωγή-παιδικά χρόνια==
Γιος του Χρήστου Πλαστήρα, ράφτη, και της Στυλιανής Καραγιώργου, υφάντρας, γεννήθηκε στο [[Μορφοβούνι Καρδίτσας|Μορφοβούνι]] [[Νομός Καρδίτσας|Καρδίτσας]] το [[1883]]<ref>Υπάρχει αμφισβήτηση γύρω από το ακριβές έτος γέννησής του: όταν στα 1905, νεαρός λοχίας θέλησε να συμμετάσχει στις εισαγωγικές εξετάσεις για τη Σχολή Υπαξιωματικών, ήταν τότε 25 ετών, και το ηλικιακό ήταν κώλυμα για τον ίδιο. Έτσι προσέφυγε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Καρδίτσας και πέτυχε τη διόρθωση της ημερομηνίας γέννησής του στο 1883. (Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 73, υποσ. 21.)</ref>.
 
Κατά τον πόλεμο του 1897, η οικογένειά του καταφεύγει στην ορεινή Πεζούλα της Νευρόπολης Αγράφων και μετά το τέλος του πολέμου επιστρέφουν στην Καρδίτσα, όπου φοιτά στο δημοτικό και στο ελληνικό σχολείο της πόλης. Η φοίτηση όμως στο σχολείο διακόπτεται όταν εμπλέκεται σε έναν καυγά με έναν Τούρκο και αναγκάζεται να διαφύγει για να μη συλληφθεί, μέσω Βόλου στον Πειραιά. Φοιτά στη Βαρβάκειο Σχολή και στη συνέχεια επιστρέφει, αφού φεύγουν οι Τούρκοι από τη Θεσσαλία, στην πατρίδα του για να ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές του<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 74-77.</ref>.
[[Αρχείο:Νικόλαος Πλαστήρας.jpg|μικρογραφία|Ο Πλαστήρας σε φωτογραφία του 1924.]]
 
== Στρατιωτική δράση ==
Αφού τελείωσε το Γυμνάσιο, κατατάχθηκε στον Στρατό τον Δεκέμβριο του [[1903]] και υπηρέτησε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα [[Τρίκαλα]], όπου προήχθη σε υπαξιωματικό (επιλοχίας). Τον Απρίλιο του [[1907]] πήρε μέρος στον [[Μακεδονικός αγώνας|Μακεδονικό αγώνα]]: αφού εγκατέλειψε τη μονάδα του, μαζί με μερικούς συναδέλφους του ήλθε σε επαφή με διάφορα πρόσωπα στην Καρδίτσα συγκροτώντας ομάδα εθελοντών. Με αυτή στη συνέχεια, συνεργάζεται με την ομάδα του καπετάν-Αγραφιώτη και του υπολοχαγού Χαράλαμπου Παπαγάκη σε επιχειρήσεις γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 77-78.</ref>. Μετά την ολοκλήρωση της απόστολής του επέστρεψε στην μονάδα του και στα [[1908]] δίνει εξετάσεις προκειμένου να εισαχθεί στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας, ερχόμενος πρώτος επιλαχών<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 79.</ref>. Συμμετείχε ενεργά στον «Σύνδεσμο Υπαξιωματικών» που είχε σκοπό την αξιοκρατία και την εξυγίανση του Στρατού και ήταν παράλληλη με τον «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» των αξιωματικών, που έκανε το [[Κίνημα στο Γουδί]] το [[1909]]. Το [[1910]] εισήχθη στην Σχολή Υπαξιωματικών της [[Κέρκυρα]]ς από όπου εξήλθε το [[1912]] ως [[Ανθυπολοχαγός]]<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ εκδ), σελ. 81-82.</ref>.
 
===Στους Βαλκανικούς Πολέμους===
[[Αρχείο:PLASTIRAS-1922.jpg|μικρογραφία|Ο Πλαστήρας έφιππος.]]
[[Αρχείο:Nikolaos-plastiras-one-of-the-leaders-of-the-1922-revolution-11036558.jpg|μικρογραφία|Ο Νικόλαος Πλαστήρας σε φωτογραφία.]]
Κατά τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]], υπηρετεί ως υπασπιστής τάγματος στο 5ο Σύνταγμα πεζικού με έδρα τη Λάρισα, και επειδή αυτό ανήκε στη Στρατιά της Θεσσαλίας, ήταν από τις πρώτες που πολέμησαν και έτσι διακρίθηκε στις μάχες της Ελασσόνας, των Γιαννιτσών και του Λαχανά, και ιδιαίτερα στην τελευταία στην οποία ονομάστηκε από τους συμπολεμιστές του ''Μαύρος Καβαλάρης''<ref>Ιδιάιτερη εντύπωση προκαλούσε το βαθύ μελαχρινό χρώμα του προσώπου του, ενώ συνήθιζε να είναι έφιππος. Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 161-162 και 183-185.</ref>. Μετά το πέρας των επιχειρήσεων, το 5ο Σύνταγμα Πεζικού του Πλαστήρα γύρισε στα Τρίκαλα και ένα τάγμα, στο οποίο ανήκε και ο ίδιος, αποσπάστηκε στη [[Χίος|Χίο]]. Την ίδια περίοδο προήχθη σε υπολοχαγό και αργότερα στο βαθμό του υπολοχαγούλοχαγού λόγω «''εξαιρέτων πράξεων''».
 
Το [[1914]] πήρε μέρος στον [[Βορειοηπειρωτικός αγώνας|Βορειοηπειρωτικό αγώνα]]: από τη Χίο όπου βρισκόταν φεύγει για την Αθήνα και συναντά τον [[Στέφανος Σαράφης|Στέφανο Σαράφη]]. Μαζί συνεννοούνται για να δράσουν υπέρ της κίνησης του Ζωγράφου. Ο Πλαστήρας μεταβαίνει στα Τρίκαλα με σκοπό την οργάνωση στρατιωτικής αποστολής στη Βόρειο Ήπειρο. Όμως του ανακοινώνεται η επικείμενη σύλληψή του λόγω ακριβώς του σχεδίου που οργάνωνε. Η συμπαράσταση πολλών συναδέλφων αλλά κυρίως η υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας ακύρωσε τα σχέδιά του αλλά και τη σύλληψή του. Επιστρέφει στη Χίο και ολοκληρώνει το σχεδιασμό άμυνας του νησιού<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 186, 190-191.</ref>.
 
===Στον Διχασμό===
Στην περίοδο του Διχασμού, κατά τον [[Α'Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α'Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] τάχθηκε με το [[Κίνημα Εθνικής Αμύνης]] (Σεπτέμβριος 1916) και συμμετείχε σ' αυτό. Συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1916 κι όταν βρισκόταν με άδεια στην Αθήνα, ήλθε σε επαφή μαζί με άλλους αξιωματικούς με τον [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Βενιζέλο]], για να τον συμβουλευθούν αν θα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους για να ενωθούν με τον Γαλλικό Στρατό στη Θεσσαλονίκη<ref>Θάνος Βερέμης, ''Οι επεμβάσεις του Στρατού στην ελληνική πολιτική 1916-1936'', εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1983, σελ. 43.</ref>. Αυτός τους ζήτησε να μην εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στο στράτευμα προκειμένου να μην απογυμνωθεί από αντιμοναρχικούς αξιωματικούς, αλλά να στρατολογούν κι άλλους αξιωματικούς και να είναι σε ετοιμότητα. Όταν υπηρετούσε τότε ως λοχαγός στη [[Λευκάδα]] μαζί με 11 άλλους αξιωματικούς της μονάδας του εγκατάλειψε τη θέση του και κινήθηκε στη [[Θεσσαλονίκη]], όπου έφτασε στις 17/30 Σεπτεμβρίου 1916<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 253-255.</ref>. Πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο, όπου τραυματίστηκε και προάχθηκε σε ταγματάρχη. Επίσης, ορίστηκε Στρατιωτικός Διοικητής στη Χίο<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 256</ref>. ΣτηνΣτη [[μάχη του Σκρα]] διακρίθηκε ως διοικητής τάγματος και προήχθη «''επ' ανδραγαθία''» σε αντισυνταγματάρχη<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ), σελ. 271-274.</ref>.
 
Το [[1919]] με το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων συμμετείχε, ως επικεφαλής του, στην εκστρατεία της [[Αντάντ]] στην [[Ουκρανία]], κατά των Μπολσεβίκων<ref>Ο ίδιος ο Πλαστήρας δικαιολογεί τη συμμετοχή της Ελλάδος στην εκστρατεία ως εξής, «''Από τη συμμετοχή μας στην Εκστρατεία αυτή, έχουμε να ωφεληθούμε πολύ, διότι τα δικαιώματά μας στη Θράκη και τη Μικρά Ασία θα εύρουν μεγάλους υποστηρικτάς. Ο δρόμος μας για τη Θράκη και τη Μικρά Ασία περνά από τη Ρωσία''». Στο: ''Αρχείο της Πηνελόπης Δέλτα'', τόμος Β'Β΄, «Νικόλαος Πλαστήρας Εκστρατεία Ουκρανίας 1919-Κίνημα 6ης Μαρτίου 1933-Αλληλογραφία», επιμ. Παύλος Ζάννας, εκδ. Ερμής, Αθήνα 2007, σελ. 12.</ref>. Μετά την αποτυχία της επιχείρησης διέφυγε στο Γαλάτσι της [[Ρουμανία]]ς και από εκεί προαχθείς σε συνταγματάρχη, επικεφαλής της μονάδας του μεταφέρθηκε στηνστη [[Σμύρνη]]<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ), σελ. 282-304.</ref>.
 
===Στη Μικρασιατική εκστρατεία===
[[File:PROKOPIOU-PLASTIRAS-9.jpg|thumb|right|Ο Πλαστήρας το 1921, ελαιογραφία του [[Γεώργιος Προκοπίου|Γ. Προκοπίου]]]]
Ως επικεφαλής του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων έχει ως περιοχή ευθύνης του την περιοχή Μαγνησίας. Μεταξύ άλλων προέβαινε σε εκκαθαρίσεις από τους Τούρκους [[τσέτες]] και στην προάσπιση των ελληνικών πληθυσμών, ενώ ίδρυσε και ένα ορφανοτροφείο με σκοπό την φροντίδα των ορφανών Ελληνόπουλων. Επίσης προέλασε τον Ιούνιο του 1920 καταλαμβάνοντας το Αξάρι<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ), σελ. 345-353.</ref>. Στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1920|εκλογές του 1920]] οι οποίες διεξήχθησαν μεταξύ των στρατιωτών στο Μικρασιατικό μέτωπο, ο Πλαστήρας φρόντισε να διεξαχθούν άψογα στον τομέα του, όπου η αντιπολίτευση κέρδισε με συντριπτική πλειοψηφία<ref>Gunnar Herring, ''Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936'', μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος, τόμος Β'Β΄, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2008, σελ. 950, υποσ. 65.</ref>. Μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, πολλοί βενιζελικοί αξιωματικοί απομακρύνθηκαν από το στράτευμα, ενώ χάρη σε απειλή ανταρσίας της 13ης Μεραρχίας, «''ο αγαπητός στους άνδρες του Πλαστήρας απέφυγε τη μετάθεση''»<ref>Θάνος Βερέμης, ''Οι επεμβάσεις του 'Στρατού στην ελληνική πολιτική 1916-1936'', εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1983, σελ. 71, υπόσ. 85.</ref> αν και συκοφαντήθηκε για «''περιύβριση του Βασιλέως Κωνσταντίνου''». Τελικά αποκαλύφθηκε η εις βαροςβάρος του ψευδής καταγγελία<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α'Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ έκδ.), σελ. 395-399.</ref>.
 
Στην [[Μικρασιατική εκστρατεία]] έδωσε πολλές νικηφόρες μάχες με λίγες απώλειες που τον έκαναν γνωστό στους Τούρκους. Οι τελευταίοι τον ονόμασαν «''Καρά-Πιπέρ''» (μαύρο πιπέρι), ενώ το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων έγινε γνωστό ως «''Σεϊτάν Ασκέρ''» (Στρατός του Διαβόλου). Κατά την προέλαση του Ελληνικού Στρατού το καλοκαίρι του 1921, έφτασε μέχρι το Καλέ-Γκρότο, πέρα από τον [[Σαγγάριος|Σαγγάριο]].Γιά μη συμμόρφωση σε διαταγές τον Αύγουστο του 1922 προτάθηκε η παραπομπή του σε στρατοδικείο διότι ,σύμφωνα με την ανακριτική επιτροπή, ''προέκυψαν σοβαρά στοιχεία,επί τη βάσει των οποίων δέον να στηριχθή κατηγορία προς ποινική δίωξίν του''.<ref>Χ.Νικολάου καθ.Ιστορίας ΣΣΕ : Mκρασιατική Καταστροφή,εκδ.Περισκόπιο</ref>. Το στρατοδικείο δεν έγινε διότι ήδη τον Σεπτέμβριο ο Πλαστήρας έκανε κίνημα και όρισε δική του κυβέρνηση. Αναφέρεται ότι τις νύχτες έμενε μόνος του ως σκοπός για να ξεκουράζονται οι άντρες του, και κοιμόταν έφιππος κατά την πορεία της επόμενης ημέρας. Κατά την κατάρρευση του μετώπου, ο Πλαστήρας κατάφερε να δώσει μάχες υποχωρώντας τακτικά, μαζεύοντας στρατιώτες από διαλυμένες μονάδες. Με την καθυστέρηση που προέβαλε στην επέλαση του εχθρού έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς πρόσφυγες να διαφύγουν, σώζοντάς τους από τους Τούρκους. Για την πράξη του αυτή αγαπήθηκε πολύ από τους πρόσφυγες, στο σημείο να βαφτίζουν τα παιδιά τους με το όνομα του.
[[Αρχείο:Gonatas-Plastiras.jpg|μικρογραφία|Στ. Γονατάς και Ν. Πλαστήρας.]]
 
== Πολιτική δράση ==
[[File:Plastiras Gonatas and Georgios Papandreou, 1922, in Mousounitsa.jpg|thumb|Ο Πλαστήρας (δεξιά) μαζί με το [[Στυλιανός Γονατάς|Γονατά]] (κέντρο) και τον [[Γεώργιος Παπανδρέου|Παπανδρέου]] (πίσω αριστερά) σε επίσκεψη στη Μουσουνίτσα (φθινόπωρο 1922).]]
Μετά τη [[Μικρασιατική καταστροφή]] και την [[Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922|Eπανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου]] των στρατιωτικών δυνάμεων στη [[Χίος|Χίο]] και τη [[Λέσβος|Λέσβο]], το [[1922]], ανέλαβε την αρχηγία της επαναστατικής επιτροπής (από όπου απέκτησε και το προσωνύμιο 'Αρχηγός'). Τον Σεπτέμβριο του [[1922]] μετέβη στην [[Αθήνα]] όπου ανέτρεψε την κυβέρνηση και υποχρέωσε τον βασιλιά [[Κωνσταντίνος Α'Α΄ της Ελλάδας|Κωνσταντίνο Α'Α΄]] σε παραίτηση υπέρ του γιου του [[Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας|Γεωργίου Β'Β΄]] και σχημάτισε επαναστατική κυβέρνηση, χωρίς όμως να συμμετάσχει σ' αυτήν (όντας όμως ο ουσιαστικός αρχηγός). Με τη φροντίδα του περιθάλπηκαν και στεγάστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], και με νομοθετικό διάταγμα ([[14 Φεβρουαρίου]] [[1923]]), έδωσε λύση στο αγροτικό ζήτημα, διανέμοντας το μεγαλύτερο μέρος των τσιφλικιών στους ακτήμονες. Χάρη σ' αυτόν και τον [[Θεόδωρος Πάγκαλος (στρατηγός)|Θεόδωρο Πάγκαλο]] αναδιοργανώθηκε ο Στρατός και ανασυντάχθηκε η Στρατιά του [[Έβρος (Θράκη)|Έβρου]], δίνοντας ένα βοήθημα στον [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριο Βενιζέλο]], κατά τις διαπραγματεύσεις για την [[Συνθήκη της Λωζάνης]], περιορίζοντας τις απαιτήσεις του [[Μουσταφά Κεμάλ|Κεμάλ]]. Επίσης υποστήριξε και ανέλαβε την ευθύνη για την «Εκτέλεση των Έξι», κατευνάζοντας τον λαό που ζητούσε την τιμωρία των υπεύθυνων για την Μικρασιατική καταστροφή.
 
=== Μεσοπόλεμος ===
Μετά τις εκλογές τον Δεκέμβριο του [[1923]] κατέθεσε την εξουσία στα χέρια της εκλεγμένης κυβέρνησης. Τον Ιανουάριο του [[1924]] παραιτήθηκε και αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του Αντιστράτηγου. Η Δ'Δ΄ Εθνοσυνέλευση τον ανακήρυξε «''Άξιο της Πατρίδος''». Το [[1925]] μετά το πραξικόπημα της 25ης Ιουνίου κι ενώ ιδιώτευε στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην Καρδίτσα, προσκλήθηκε να έλθει στην Αθήνα, από τους επίδοξους ανατροπείς του Πάγκαλου. Ο Πάγκαλος έβαλε τη χωροφυλακή να τον παρακολουθεί αλλά ο Πλαστήρας έφτασε κρυφά στην Αθήνα τον Οκτώβριο καταλύοντας στο ξενοδοχείο Ακταίον του Νέου Φαλήρου. Στη συνέχεια κρύφτηκε σε φιλική οικία (Ιωάννη Δογάνη) και μετά στο Χαλάνδρι<ref>[[Γρηγόριος Δαφνής]], ''Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940'', τόμος α΄, εκδ. Κάκτος, Αθήνα, 1997, σελ. 301-302.</ref>.
 
Το [[1933]] τις εκλογές κέρδιζε η αντιβενιζελική παράταξη του [[Παναγής Τσαλδάρης|Παναγή Τσαλδάρη]]. Πριν ολοκληρωθεί η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, την νύχτα της 5ης προς [[6 Μαρτίου|6ης Μαρτίου]], ο Πλαστήρας οργάνωσε [[Κίνημα Πλαστήρα 6ης Μαρτίου 1933|κίνημα υπέρ του Βενιζέλου]] και με την έγκριση αυτού, με την δικαιολογία ότι η άνοδος των αντιβενιζελικών στην εξουσία θα σήμαινε το τέλος της Δημοκρατίας. Το κίνημα απέτυχε και κατέφυγε στο [[Λίβανος|Λίβανο]] και μετά στην [[Γαλλία]]. Στο επόμενο [[Κίνημα 1ης Μαρτίου 1935|στρατιωτικό κίνημα, την 1η Μαρτίου 1935]] (πάλι με την έγκριση του Βενιζέλου), προσέφερε και πάλι την υποστήριξή του παρ' όλο που ήταν ακόμη στο εξωτερικό, και μετά την αποτυχία του καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο, όπως και ο Βενιζέλος. Ὀλοι όμως έλαβαν αμνηστία, με την παλινόρθωση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας τον ίδιο χρόνο, από τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄.
 
To Σεπτέμβριο του [[1937]], ο Πλαστήρας άρχισε έντονη αντιδικτατορική δραστηριότητα κατά του καθεστώτος του Μεταξά, και έγινε Πρόεδρος της Αντιδικτατορικής Επιτροπής, με μέλη μεταξύ άλλων τον [[Σοφοκλής Βενιζέλος|Σοφοκλή Βενιζέλο]], τον Αγαμέμνονα Σλήμαν, και τον [[Κομνηνός Πυρομάγλου|Κομνηνό Πυρομάγλου]]. Σε συνέντευξη του σε μία Γαλλίδα δημοσιογράφο, εξέφρασε την άποψη του για τη δικτατορία, τονίζοντας ότι « ''δεν είναι σύστημα προόδου και εξυψώσεως του διανοητικού επιπέδου των λαών''»<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Γ'Γ΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2007, σελ. 108-111.</ref>.
 
Σύμφωνα με τον ιστορικό [[Χάγκεν ΦλάϊσερΦλάισερ]], ο Πλαστήρας είχε ως πρότυπο πολιτικοκοινωνικής ιδεολογίας τον [[Φασισμός | φασισμό]], τουλάχιστον μέχρι το 1933<ref>Χάγκεν Φλάϊσερ, ''Στέμμα και σβάστικα'', α΄ τόμος, σελ. 60.</ref>.
 
===Στην περίοδο της Κατοχής===
Με την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στο Παρίσι, μετακομίζει στην ελεύθερη ζώνη (νότιο Γαλλία): φτάνει στις 2 Οκτωβρίου 1940 στη [[Νίκαια (Γαλλία)|Νίκαια]] και εγκαθίσταται στο ξενοδοχείο Φράντσια, στον αριθμό 9 της λεωφόρου Βίκτωρ Ουγκώ. Στις 2 Νοεμβρίου αποκτά προσωρινή άδεια παραμονής για έξι μήνες, που του παρέδωσε ο νομάρχης των Αλπ-Μαριτίμ. Στην Ελλάδα, ο [[Κωνσταντίνος Μανιαδάκης]], στις αρχές Νοεμβρίου 1940, έδωσε εντολή στην Ελληνική Πρεσβεία στο Παρίσι ώστε να εμποδίσει τον Πλαστήρα να επιστρέψει στην Ελλάδα. Πράγματι η Ελληνική Πρεσβεία προέβη σε σχετικό διάβημα προς τον υπουργό Εξωτερικών της κυβέρνησης του Βισύ<ref>Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου ''Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση'', εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 212.</ref>.
 
Ο [[Κομνηνός Πυρομάγλου]] ανέλαβε την αποστολή να έλθει σε επαφή με τον Πλαστήρα, προκειμένου να επιστρέψει μέσω Συρίας και Τουρκίας στην Ελλάδα. Ο Πυρομάγλου ήλθε σε επαφή με τον τον πλωτάρχη Βουαζέν (Voisin), στέλεχος της Κυβέρνησης του Βισύ, η οποία τελικά μετρίασε τα μέτρα σε βάρος του Πλαστήρα. Όμως όταν οι Άγγλοι και οι Γκωλικοί κατέλαβαν τη Συρία, οι επαφές Πλαστήρα-κυβέρνησης του Βισύ διακόπηκαν περί τις αρχές Ιουνίου του 1941. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς οι Γερμανοί από το Παρίσι, έστειλαν τον αξιωματικό των Ες-Ες Ρόλαντ Νόσεκ (Roland Nosek) στη Νίκαια της Γαλλίας και συνάντησε τον Πλαστήρα προσκαλώντας τον στο Παρίσι. Την ίδια περίοδο κάποιος Νίκος Ρούσσος που εκπροσωπούσε την κυβέρνηση της Αθήνας συναντήθηκε μαζί του· είναι άγνωστο τι συζητήθηκε μαζί του. Ο Πλαστήρας ενημέρωσε αργότερα τις αρχές Ασφαλείας του Βισύ πως του είχε προταθεί να «''αναλάβει την εξουσία στην Ελλάδα''». Μεταξύ 23 Ιουλίου και 29 Αυγούστου πραγματοποιεί ταξίδι στο Παρίσι και επαφές με τις εκεί γερμανικές Αρχές άγνωστο με ποιο περιεχόμενο<ref>Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου ''Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση'', εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 213-214.</ref>.
 
Όπως υποστηρίζει ο καθηγητής Κριστόφ Σικλέ (Christophe Chiclet), «''σκεφτόταν αφελώς ότι η Γερμανία θα κέρδιζε τον πόλεμο και ότι θα γινόταν ο δημοφιλής δημοκράτης δικτάτορας της Ελλάδας, σωτήρας μιας χώρας που εγκαταλείφθηκε από το βασιλιά και τους φιλομοναρχικούς''». Τελικά επειδή η πλειοψηφία των βενιζελικών προσωπικοτήτων προσχώρησε στους Άγγλους, την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση και επομένως και τον βασιλιά, εκείνος απομονώθηκε<ref>Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου ''Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση'', εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 214.</ref>.
 
Αρχές του φθινοπώρου του 1941, έρχεται πάλι σε επαφή με τον Πυρομάγλου τον οποίο στέλνει στην Ελλάδα με σκοπό να αναστείλει κάθε ένοπλη αντίσταση, ο οποίος τελικά προσχώρησε στον [[Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος|ΕΔΕΣ]]. Ο Πλαστήρας ήταν ένας, παρά τη θέληση τη δική του, πρόεδρος του ΕΔΕΣ<ref>Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου ''Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση'', εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 215.</ref>.
 
Από τον Οκτώβριο του 1941 έως τον Αύγουστο του 1943, τα ίχνη του χάνονται. Από έγγραφο του Φόρειν Όφφις (Αύγουστος του 1942) πληροφορούμαστε πως ο [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος]] είχε εισηγηθεί να δοθεί στον Πλαστήρα διαβατήριο για να φύγει από τη Γαλλία. Η τελευταία αυτή πρόταση αναστάτωσε το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών και τον ΕμμναουήλΕμμανουήλ Τσουδερό, ο οποίος σε επιστολή του ποςπρος τον Κανελλόπουλο, τόνιζε πως η επιστροφή του Πλαστήρα έθετε αναπόφευκτα εκ νέου συνταγματικό ζήτημα<ref>C. M. Woodhouse, «Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και η σχέση του με τη Βρετανία», στο: ''Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Ένα έθνος σε κρίση'', εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1984, σελ. 150</ref>. Τον Αύγουστο του 1943 ο πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο ζητά πληροφορίες περί του Πλαστήρα από τους Γάλλους στο [[Αλγέρι]], ενώ τοντο Φεβρουάριο του 1944 αρχίζουν να πληθαίνουν οι προσπάθειες εκ μέρους της εξόριστης Ελληνικής Κυβέρνησης (οι φιλελεύθεροι [[Σοφοκλής Βενιζέλος]] και ο υπουργός πολέμου Βύρωνας Καραπαναγιώτης) για να έλθει ο Πλαστήρας σε επαφή μαζί τους<ref>«''Ήταν γεγονός ότι ο Τσουδερός υφίστατο μεγάλες πιέσεις στο Κάιρο. Από τη μια μεριά οι φιλομοναρχικοί'' […] ''κι από την άλλη ο Άρης Βελουχιώτης'' […] ''Οι βενιζελικοί'' […] ''θυμήθηκαν τότε ένα δικό τους άνθρωπο, τον Νικόλαο Πλαστήρα. Η σύμπραξή του μαζί τους θα μπορούσε να ενισχύσει ουσιαστικά τη θέση τους.''» Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου ''Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση'', εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 215-216.</ref>.
 
Την ίδια περίοδο, η [[Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών (SOE)|SOE]] έβλεπε στο πρόσωπό του τον ''Έλληνα de Gaulle'' και λόγω του παρελθόντος του αντιμετωπιζόταν σαν σύμβολο της δημοκρατίας<ref>C. M. Woodhouse, «Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και η σχέση του με τη Βρετανία», στο: ''Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Ένα έθνος σε κρίση'', εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1984, σελ. 147.</ref>.
 
=== Μεταπολεμικά ===
Γραμμή 111 ⟶ 109 :
[[Αρχείο:DSC4080.jpg|μικρογραφία|Προτομή του Νικόλαου Πλαστήρα στην Καρδίτσα.]]
Ο Πλαστήρας θεωρείται ότι ήταν ικανότατος στρατιωτικός, τίμιος πολιτικός και υπόδειγμα ανθρώπου, και αγαπήθηκε πολύ από τον λαό. Γεγονότα που τον χαρακτήρισαν ήταν η διακριτική προσφορά του μισθού του σε φτωχούς, η άρνησή του να βολέψει από την θέση του τον άνεργο αδερφό του και το ότι πέθανε και ο ίδιος χωρίς ποτέ να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία.
 
Ο [[Γιώργος Θεοτοκάς]] θα γράψει το [[1965]]: «''Στο πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων ύστερα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μόνο δύο δημόσιοι άνδρες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα θερμό ρεύμα συναισθηματικής επαφής με τις μάζες, ο Παπανδρέου τώρα και ο Πλαστήρας άλλοτε.''».<ref>Γιώργος Αναστασιάδης, «Ο Πλαστήρας και οι "συμπληγάδες" του 1950», στο: ''Το φιλελεύθερο διάλειμμα 1950-1952. Από τον Πλαστήρα στον Παπάγο'', ''Ε Ιστορικά'', τ/χ.60 (7 Δεκεμβρίου 2000), σελ. 23.</ref>
 
Η [[Καρδίτσα]], ο συνοικισμός της [[Νέα Ερυθραία|Νέας Ερυθραίας]] Αθηνών και η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών στα [[Τρίκαλα]] κοσμούνται με την προτομή του, η δε τεχνητή λίμνη του [[Ταυρωπός|Ταυρωπού]], που πρώτος αυτός οραματίστηκε, βλέποντάς την όπως είχε δημιουργηθεί μετά από μεγάλες βροχοπτώσεις με τεράστιες καταστροφές που είχαν σημειωθεί στην περιοχή, ονομάστηκε προς τιμήν του, επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή, [[Λίμνη Πλαστήρα]]. Επίσης ένα στρατόπεδο στη [[Λάρισα]] καθώς και το τρένο της Δυτικής [[Θεσσαλία]]ς φέρουν το όνομά του. Στον τόπο καταγωγής του, το Μορφοβούνι, πραγματοποιούνται εδώ και δεκαετίες πολιτιστικές εκδηλώσεις με το όνομα «Πλαστήρεια» ενώ το [[1994]] δημιουργήθηκε το Κέντρο Ιστορικών Μελετών «Ν. Πλαστήρας», με διάφορα τμήματα, στόχος του οποίου είναι η δημιουργία μονογραφικού Μουσείου Πλαστήρα. Με την εφαρμογή του «Σχεδίου Καποδίστριας» στην τοπική αυτοδιοίκηση, συστάθηκε [[Δήμος Πλαστήρα]], ο οποίος περιλαμβάνει τα ανατολικά παραλίμνια χωριά.
 
==Κριτική==
*Ο [[Γιώργος Θεοτοκάς]] θα γράψει το [[1965]]: «''Στο πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων ύστερα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μόνο δύο δημόσιοι άνδρες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα θερμό ρεύμα συναισθηματικής επαφής με τις μάζες, ο Παπανδρέου τώρα και ο Πλαστήρας άλλοτε.''».<ref>Γιώργος Αναστασιάδης, «Ο Πλαστήρας και οι "συμπληγάδες" του 1950», στο: ''Το φιλελεύθερο διάλειμμα 1950-1952. Από τον Πλαστήρα στον Παπάγο'', ''Ε Ιστορικά'', τ/χ. 60 (7 Δεκεμβρίου 2000), σελ. 23.</ref>
 
* Συμφωνα με τον [[Σπύρος Χαλβατζής|Σπύρο Χαλβατζή]], βουλευτή του [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας | ΚΚΕ]], ο Πλαστήρας υπηρέτησε τα συμφέροντα της [[Αστική τάξη|αστικής τάξης]] και «συγκαταλέγεται στους απόντες από την Ελλάδα στα χρόνια της τριπλής κατοχής 1941 - '44, ενώ τον έχει στιγματίσει η επιστολή του που διανεμήθηκε στον Απρίλιο του 1941, με την οποία καλούσε το λαό να υποταχθεί και συνιστούσε τη δημιουργία φιλογερμανικής κυβέρνησης.»<ref>{{Cite news|url=https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4936831|title=rizospastis.gr - Ο Ν. Πλαστήρας εξυπηρέτησε τα πολιτικά συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης|last=Epochi|first=rizospastis.gr {{!}} Synchroni|newspaper=ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ|accessdate=2017-12-01}}</ref>
 
== Δείτε επίσης ==
Γραμμή 124 ⟶ 125 :
 
==Πηγές==
*Αρχείο της Πηνελόπης Δέλτα Β'Β΄ Νικόλαος Πλαστήρας Εκστρατεία Ουκρανίας 1919-Κίνημα 6ης Μαρτίου 1933-Αλληλογραφία, επιμ. Παύλος Ζάννας, εκδ. Ερμής, Αθήνα, 2007
*Θάνος Βερέμης, Οι επεμβάσεις του στρατού στην Ελληνική πολιτική 1916-1936, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα,1983
*Christophe Chiclet, «Ο Πλαστήρας στη Γαλλία 1940-1944», στο: Πρακτικά του Διεθνούς Ιστορικού Συνεδρίου Η Ελλάδα 1936-44 Δικτατορία-Κατοχή-Αντίσταση, εκδ. Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ, Αθήνα, 1989, σελ. 211-218
*Γιώργος Αναστασιάδης, «Ο Πλαστήρας και οι συμπληγάδες του 1950», στο: Το φιλελεύθερο διάλειμμα 1950-1952. Από τον Πλαστήρα στον Παπάγο, Ε Ιστορικά τ/χ. 60 (7 Δεκεμβρίου 2000), σελ. 14-23
*Σέφης Αναστασάκος, Ο Πλαστήρας και η εποχή του, τόμος Α',Β'.Γ' Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β'β΄ εκδ)
*Gunnar Herring, Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος, τομ.Β' Β΄, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 2008
*C. M. Woodhouse, «Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο και η σχέση του με τη Βρετανία», στο:Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Ένα έθνος σε κρίση, εκδ. Θεμέλιο, Αθήνα, 1984, σελ. 145-173
*Αντώνης Μακρυδημήτρης, Οι υπουργοί των εξωτερικών της Ελλάδας 1829-2000, εκδ.Καστανιώτης, Αθήνα, 2000, σελ. 98-99
*[[Γρηγόριος Δαφνής]], Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940, τόμος πρώτος, εκδ. Κάκτος, Αθήνα, 1997
*Xαρ.Νικολάου.<Μικρασιατική Καταστροφή>εκδ.Περισκόπιο
 
*ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΚΑΒΑΛΑΡΗΣ (1883 - 1953)[https://www.youtube.com/watch?v=IPJQddtEJHU]
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
*ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΚΑΒΑΛΑΡΗΣ (1883 - 1953)[https://www.youtube.com/watch?v=IPJQddtEJHU]
*«Νικόλαος Πλαστήρας, ο Κινηματίας Ειρηνοποιός»[https://www.youtube.com/watch?v=d5UWSKWVqO8]
<br />{{Πρωθυπουργοί της Ελλάδας}}
Γραμμή 143 ⟶ 144 :
[[Κατηγορία:Πρωθυπουργοί της Ελλάδας]]
[[Κατηγορία:Έλληνες αρχηγοί κομμάτων]]
[[Κατηγορία:Έλληνες βουλευτές]]
[[Κατηγορία:Βουλευτές εκλεγμένοι με την ΕΠΕΚ]]
[[Κατηγορία:Έλληνες στρατιωτικοίαξιωματικοί του πεζικού]]
[[Κατηγορία:Έλληνες κινηματίες]]
[[Κατηγορία:Συμμετέχοντες στην Εκστρατεία της Κριμαίας 1918-1919]]
[[Κατηγορία:Έλληνες αξιωματικοί επίλεκτων δυνάμεων]]
[[Κατηγορία:Έλληνες βουλευτέςΒενιζελισμός]]