Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ →Λιμός |
|||
Γραμμή 64:
Για την [[άρχουσα τάξη]] οι τελευταίες δεκαετίες ήταν δεκαετίες θριάμβου: η οικονομία είχε βγει δυναμωμένη από τη Μεγάλη Ύφεση του 1870-1880, η επιστήμη και η τεχνολογία έκαναν άλματα και η κυριαρχία τους απλωνόταν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εμπιστοσύνη τους στο μέλλον ήταν απεριόριστη: η [[Μπελ Επόκ]] (''Belle Epoque''), η Ωραία Εποχή, σίγουρα θα συνεχιζόταν για πάντα.
Ο πόλεμος δεν είχε καμιά θέση μέσα σε αυτόν τον ονειρικό παράδεισο. Το 1910 ο [[Νόρμαν Έιντζελ]], ένας φιλελεύθερος δημοσιογράφος, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο «''[[Μεγάλη Χίμαιρα|Η Μεγάλη Χίμαιρα]]''» όπου προανήγγειλε το οριστικό τέλος των πολέμων. Οι ενδοευρωπαϊκές διεθνείς συναλλαγές, υποστήριζε, έχουν κάνει πλέον καθαρή παραφροσύνη για τις άρχουσες τάξεις τον πόλεμο. Οι Άγγλοι βιομήχανοι δεν είχαν κανένα συμφέρον να βομβαρδίσουν τις θυγατρικές τους στη [[Γαλλία]]. Οι Γάλλοι τραπεζίτες δεν είχαν κανένα λόγο να ανατινάξουν τα μεγάλα έργα που χρηματοδότησαν στη [[Γερμανία]] -και να χάσουν έτσι τους τόκους και τα κεφάλαιά τους.
Αλλά δεν ήταν μόνο οι [[φιλελευθερισμός|φιλελεύθεροι]] που αντιμετώπιζαν με τόση αισιοδοξία και τόση βεβαιότητα το μέλλον. Το πνεύμα της [[Μπελ Επόκ]] είχε επηρεάσει ακόμα και την ίδια την αριστερά. Η αίσθηση ότι ο κόσμος «πήγαινε μπροστά» - και θα συνέχιζε να πηγαίνει μπροστά για πάντα - είχε τρυπώσει βαθιά στα μυαλά ακόμα και των ηγετών των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, των κομμάτων που είχαν σαν στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση μια σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ο [[Καρλ Κάουτσκι]], ο «Πάπας του [[Μαρξισμός|Mαρξισμού]]» είχε αναπτύξει μια θεωρία που θύμιζε πολύ τις απόψεις του [[Νόρμαν Έιντζελ]]. Ο παγκοσμιοποιημένος [[καπιταλισμός]], έλεγε, οδηγείται σιγά-σιγά σε ένα στάδιο «υπεριμπεριαλισμού»: τα συμφέροντα των καπιταλιστών εξυπηρετούνται πλέον σήμερα πολύ καλύτερα από τη συνένωση και τη διεθνή συνεργασία παρά από τον ανταγωνισμό και τον πόλεμο.
Γραμμή 77:
Ταυτόχρονα, η γαλλική πολιτική της «ρεβάνς», δηλαδή η επιθυμία της '''Γαλλίας''' να αποκαταστήσει το γόητρό της και να ανακτήσει την [[Αλσατία]] και τη [[Λωρραίνη]], (που είχε χάσει στο [[Γαλλοπρωσικός Πόλεμος|Γαλλογερμανικό πόλεμο]] του 1870 - 1871) είχε δημιουργήσει ένταση στις σχέσεις της με τη Γερμανία, χαρακτηριστική επ´αυτού ήταν και η [[υπόθεση Ντρέιφους]].
Την ίδια εποχή, η [[Αυστροουγγαρία]] βρισκόταν σε ανταγωνισμό με τη [[Ρωσία]] σχετικά με την κυριαρχία στα Βαλκάνια. Τα νέα εθνικά βαλκανικά κράτη, που είχαν δημιουργηθεί μετά την παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κρατούσαν ευνοϊκή στάση απέναντι στις διεκδικήσεις των εθνικών μειονοτήτων της Αυστροουγγαρίας και απειλούσαν την ενότητά της. Έτσι, η Αυστροουγγαρία επιθυμούσε να διατηρηθεί το στάτους κβο των Βαλκανίων.
Η [[Ρωσία]], από την άλλη πλευρά, επιθυμούσε να βρει διέξοδο στη [[Μεσόγειος θάλασσα|Μεσόγειο]], υποστήριζε την κίνηση του πανσλαβισμού και θεωρούσε τον εαυτό της φυσικό προστάτη των ορθόδοξων λαών των Βαλκανίων, πράγματα που έβρισκαν αντίθετες τη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία.
Γραμμή 98:
=== Η Κρίση του Ιουλίου ===
Σ' αυτήν την τόσο τεταμένη διεθνή κατάσταση αρκούσε μια αφορμή για να προκαλέσει τον πόλεμο. Στις [[28 Ιουνίου]] [[1914]] δολοφονήθηκε στο Σαράγεβο της Βοσνίας (επαρχία της [[Αυστροουγγαρία]]ς) ο αρχιδούκας διάδοχος της Αυστρίας [[Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας|Φερδινάνδος]] και η σύζυγός του, [[Σοφία φον Τσότεκ]], από το νεαρό σπουδαστή [[Γκαβρίλο Πρίντσιπ]], οπαδό της πανσλαβικής κίνησης, η οποία διευθυνόταν από υψηλά ιστάμενα πρόσωπα της Σερβίας. Το γεγονός αυτό έδωσε την αφορμή στην Αυστροουγγαρία να ταπεινώσει τη [[Σερβία]] και να αυξήσει τη δική της επιρροή στα [[Βαλκάνια]]. Έστειλε λοιπόν στη [[Σερβία]] τελεσίγραφο, με το οποίο την καθιστούσε υπεύθυνη για τη δολοφονία και της έθετε όρους απαράδεκτους. Στις [[25 Ιουλίου]] η Σερβία απάντησε ότι αποδεχόταν όλους σχεδόν τους όρους, αλλά η απάντησή της αγνοήθηκε.
=== Ντόμινο κηρύξεων πολέμων ===
Έχοντας η Αυστροουγγαρία την υποστήριξη της Γερμανίας διέταξε [[γενική επιστράτευση]], κήρυξε τον πόλεμο (28 Ιουλίου) κατά της Σερβίας και βομβάρδισε το [[Βελιγράδι]]. Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, ο πόλεμος γενικεύτηκε. Στην [[επιστράτευση]] της [[Ρωσία|Ρωσίας]] (30 Ιουλίου) απάντησε η [[Γερμανία]] με κήρυξη πολέμου εναντίον της ([[1 Αυγούστου]]) καθώς και εναντίον της Γαλλίας (3 Αυγούστου). Θέλοντας να εισβάλει στη [[Γαλλία]], παραβίασε την [[ουδετερότητα]] του Βελγίου. Το γεγονός αυτό ενέπλεξε στον πόλεμο την [[Αγγλία]], σύμμαχο του Βελγίου, που κήρυξε τον πόλεμο κατά της [[Γερμανία|Γερμανίας]] ([[4 Αυγούστου]]). Στη συνέχεια, η [[Αυστροουγγαρία]] κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας ([[5 Αυγούστου]]), η [[Σερβία]] κατά της Γερμανίας ([[6 Αυγούστου]]), το [[Μαυροβούνιο]] κατά της Αυστροουγγαρίας ([[7 Αυγούστου]]) και κατά της Γερμανίας ([[12 Αυγούστου]]), η Γαλλία και η Αγγλία κατά της Αυστροουγγαρίας ([[10 Αυγούστου]]), η [[Ιαπωνία]] κατά της Γερμανίας ([[28 Αυγούστου]]), η [[Αυστροουγγαρία]] κατά της [[Ιαπωνία|Ιαπωνίας]] ([[25 Αυγούστου]]) και κατά του [[Βέλγιο|Βελγίου]] ([[28 Αυγούστου]]).
Η σύγκρουση ξεκίνησε στις [[28 Ιουλίου]] [[1914]] με την κήρυξη πολέμου από την Αυστροουγγαρία στη Σερβία. Στις [[30 Ιουλίου]] κάλεσε η Ρωσία τις δυνάμεις της σε γενική επιστράτευση για να υποστηρίξει τη Σερβία. Σε απάντηση η Γερμανία, που ήταν σύμμαχος της Αυστροουγγαρίας και είχε ανανεώσει την υποστήριξή της ακόμα και σε περίπτωση πολέμου, κάλεσε με τελεσίγραφό της τη Ρωσία να σταματήσει την επιστράτευση εντός 12 ωρών και της κήρυξε τον πόλεμο την [[1 Αυγούστου]]. Το βράδυ της ίδιας ημέρας τμήματα του ρωσικού ιππικού παραβίασαν τα σύνορα της ανατολικής [[Βασίλειο της Πρωσίας|Πρωσίας]].
Γραμμή 110:
Το Δυτικό Μέτωπο αποτέλεσε το κύριο και αποφασιστικότερο μέτωπο του πολέμου. Εδώ τέθηκαν αντιμέτωπες οι δυνάμεις της Γερμανίας με αυτές της Γαλλίας, της Βρετανίας, του Βελγίου, και αργότερα των ΗΠΑ. Ενώ και οι δυο πλευρές ήλπιζαν αρχικά σε μια ταχεία αποφασιστική προέλαση, τελικά το Δυτικό Μέτωπο χαρακτηρίστηκε από τις μακρές γραμμές χαρακωμάτων και τις εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών, στον μεγαλύτερο πόλεμο φθοράς στην Ιστορία.
Με την κήρυξη του πολέμου, το γερμανικό επιτελείο έθεσε σε εφαρμογή το [[Σχέδιο Σλίφεν|Σχέδιο Σλίφφεν]], που προέβλεπε τη ραγδαία προέλαση, παραβιάζοντας την ουδετερότητα του [[Βέλγιο|Βελγίου]], παρακάμπτοντας τις γαλλικές οχυρώσεις, προς τη Βόρεια [[Γαλλία]], με απώτερο σκοπό την περικύκλωση του [[Παρίσι|Παρισιού]] από τη δεξιά πτέρυγα του γερμανικού στρατού. Το γαλλικό σχέδιο («Plan XVII») προέβλεπε προώθηση στην [[Αλσατία]]-Λωρραίνη, αλλά λόγω της ταχείας γερμανικής προέλασης, δεν πρόλαβε να εφαρμοστεί πλήρως. Ως αποτέλεσμα της επίθεσης στο Βέλγιο, και της πιθανότητας της γερμανικής εγκατάστασης στις ακτές της [[Μάγχη]]ς, η Μεγάλη Βρετανία βρήκε αφορμή να κηρύξει τον πόλεμο στη Γερμανία στις 4 Αυγούστου, και έστειλε το μικρό αλλά καλοεκπαιδευμένο Βρετανικό Εκστρατευτικό Σώμα (''British Expeditionary Force'', BEF) στην Γαλλία.
Παρά τις αρχικές επιτυχίες και τη ραγδαία προέλαση διαμέσου του Βελγίου, το γερμανικό επιτελείο αναγκάστηκε να αποσύρει αρκετές μεραρχίες και να τις στείλει στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου οι Ρώσοι προήλαυναν. Σε συνδυασμό με προβλήματα ανεφοδιασμού, αλλά και την εντεινόμενη γαλλική αντίσταση υπό τον Στρατηγό [[Ζοζέφ Ζοφρ]], η γερμανική επίθεση ανακόπηκε τον Σεπτέμβριο στα πρόθυρα του Παρισιού, στην [[Πρώτη Μάχη του Μάρνη]]. Ως αποτέλεσμα αυτής της ήττας, η Γερμανία έχασε την ευκαιρία να βγάλει γρήγορα εκτός μάχης την Γαλλία και υποχρεώθηκε να αποδεχτεί τον διμέτωπο αγώνα, που αποτελούσε ανάθεμα για την γερμανική ηγεσία.
| |||