Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Προστέθηκαν πληροφορίες. Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:587:6C14:500:35D5:8458:4F2F:2CF (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Dor-astra Ετικέτα: Επαναφορά |
||
Γραμμή 25:
|ιδρυτής=[[Άντον Ντρέξλερ]]}}
Το '''Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα''' ([[γερμανική γλώσσα|γερμ]]: '''''N'''ational'''s'''ozialistische '''D'''eutsche '''A'''rbeiter'''p'''artei''), γνωστότερο ως '''NSDAP''', '''Ναζιστικό Κόμμα''', '''Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Γερμανών Εργατών''' ή απλά '''Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα''', ήταν το [[πολιτικό κόμμα]] που οδηγήθηκε στην εξουσία της [[Γερμανία]]ς με την καθοδήγηση του [[Αδόλφος Χίτλερ|Αδόλφου Χίτλερ]] το 1933. Ο όρος Ναζί είναι μια συντόμευση των γερμανικών λέξεων (NA)tionalso(ZI)alismus ([[Εθνικοσοσιαλισμός]]) - η ιδεολογία του NSDAP. Το NSDAP όρθωσε το [[Τρίτο Ράιχ]] (Τρίτο Κράτος
Το NSDAP χάρη σε μια οργανωμένη διαδικασία που ονομάστηκε «Gleichschaltung» ([[Gleichschaltung|Ναζιστικοποίηση]])
Γραμμή 42:
=== Ίδρυση ===
[[Αρχείο:Nsdap gaue.png|thumb|200px|right|[[Γκαουλάιτερ|Γκάουε]] στη Γερμανία: 1926,1928,1933 & 1937]]
Μέσα σε αυτή την έκρυθμη κατάσταση, στις [[5 Ιανουαρίου]] 1919, οι ακροδεξιοί εθνικιστές [[Άντον Ντρέξλερ]] (Anton Drexler), Γκότφριντ Φέντερ (Gottfried Feder), [[Ντίτριχ Έκαρτ]] (Dietrich Eckart) και Καρλ Χάρρερ (Karl Harrer) ηγούνται μιας μικρής ομάδας είκοσι εργατών από το [[Μόναχο]] και πραγματοποιούν συναντήσεις, με σκοπό την δημιουργία ενός νέου πολιτικού Κόμματος. Οι βασικές αρχές για το Κόμμα αυτό απηχούσαν τις πεποιθήσεις κυρίως του Ντρέξλερ: Αντίθεση στους όρους των Βερσαλλιών, άκρατος εθνικισμός, αντισημιτισμός και αντίθεση κατά των Κομμουνιστών. Αρχικά, ο Ντρέξλερ ήθελε να ονομάσει το Κόμμα «Σοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα», οι υπόλοιποι, όμως, και κυρίως ο Χάρρερ, αντέδρασαν στον όρο «Σοσιαλιστικό», τον οποίο πέτυχαν να απαλείψουν. Έτσι, το κόμμα ονομάστηκε, τελικά, «Κόμμα των Γερμανών Εργατών» (Deutsche Arbeiterpartei, DAP). Η αρχική του δύναμη, αν και αυτοαποκαλούνταν «Κόμμα», δεν ξεπερνούσε τα εξήντα μέλη. Το καθεστώς, όμως, ανησυχώντας για την ανάπτυξη των ποικίλων ομάδων, έστειλε τον [[Αδόλφος Χίτλερ|Αδόλφο Χίτλερ]], [[Δεκανέας|δεκανέα]] του [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου]], άνεργο υποψήφιο καλλιτέχνη, να ενταχθεί στο Κόμμα για να το κατασκοπεύει. Συμμετέχοντας σε κάποια συζήτηση, ο Χίτλερ κατάφερε να εντυπωσιάσει τους παρευρισκόμενους με την ρητορική του δεινότητα. Ο Χίτλερ, ο οποίος ως τότε δεν είχε ούτε σταθερή εργασία ούτε βλέψεις για το μέλλον του, ανακαλύπτει για πρώτη φορά ένα ταλέντο, το οποίο δεν γνώριζε πως διέθετε, την ρητορική του δεινότητα, χάρη στην οποία μπορούσε να προσελκύει μέλη στο Κόμμα. Το ταλέντο αυτό, σε συνδυασμό με την αναλγησία του, δεν άργησαν να τον αναδείξουν σε ηγετική φυσιογνωμία. Το Κόμμα συνέχισε να προσελκύει νέα μέλη, αλλά παρέμενε στα επίπεδα ενός τοπικού, μικρού Κόμματος, παρά το γεγονός ότι τον Δεκέμβριο του 1920 κατάφερε να αποκτήσει το δικό του όργανο στον Τύπο, την εφημερίδα «[[Völkischer Beobachter]]» («Λαϊκός Παρατηρητής»).
Στις [[24 Φεβρουαρίου]] [[1920]] το Κόμμα αποφασίζει να αλλάξει όνομα. Ο Χίτλερ προτείνει την ονομασία «Σοσιαλιστικό Επαναστατικό Κόμμα», όμως οι συναγωνιστές του τον πείθουν να συμφωνήσει στην ονομασία «Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Γερμανών Εργατών» (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, NSDAP
==== Πρόγραμμα του Κόμματος ====
Γραμμή 104:
Το Κόμμα υποστηρίζει το χριστιανικό δόγμα, αλλά δεν προσαρτά εαυτό σε κανένα συγκεκριμένο δόγμα. Αντιμάχεται την Ιουδαϊκή - υλιστική νοοτροπία, εσωτερική και εξωτερική, και είναι πεπεισμένο ότι το Έθνος μας μπορεί να επιτύχει την αέναη υγεία μόνο επί τη βάσει της εξής αρχής: Το κοινό συμφέρον είναι υπεράνω του ατομικού συμφέροντος.<br />
25. Για να υλοποιηθούν όλα τα σημεία αυτού του Προγράμματος, απαιτούμε την δημιουργία ισχυρής κεντρικής διακυβέρνησης του Ράιχ
Οι ηγέτες του Κόμματος υπόσχονται να εργαστούν ακατάπαυστα - μέχρι και να θυσιάσουν την ζωή τους - για να υλοποιήσουν το παρόν Πρόγραμμα.<ref>[http://www.schoolshistory.org.uk/ASLevel_History/25pointnsdapprogramme.htm School History, UK]</ref><br /></blockquote>
Το Κόμμα διανύει μια μικρή περίοδο στασιμότητας και ο Ντρέξλερ
=== Περίοδος 1921-1923 ===
Γραμμή 115:
[[Αρχείο:Nsdap01.jpg|left|thumb|120px|Το βιβλιάριο μέλους του NSDAP]]
Η αύξηση των μελών του Κόμματος συνεχίζεται με σημαντικό ρυθμό, κάτι που οφείλεται τόσο στην ρητορική του Χίτλερ, όσο και στην έλξη που ασκεί η SA σε άνεργους νέους. Η οικονομική συγκυρία, επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς στην Γερμανία έχουν αρχίσει να διαφαίνονται τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργούν οι πολεμικές αποζημιώσεις. Έτσι, στην Βαυαρία υπάρχει δυσαρέσκεια της ευρείας λαϊκής μάζας απέναντι στους Φιλελεύθερους και στους Σοσιαλιστές. Ο Χίτλερ το εκμεταλλεύεται και στρατολογεί στο Κόμμα παλαιούς στρατιωτικούς του πρώτου Πολέμου, προβάλλοντας τον εαυτό του ως παρασημοφορημένο παλαίμαχο, απογοητευμένους οπαδούς άλλων Κομμάτων, καθώς και μικροεπιχειρηματίες. Για να βοηθήσει στην στρατολόγηση νέων μελών, συχνά οργανώνει «συνέδρια» σε μπιραρίες, στα οποία η μπίρα προσφέρεται δωρεάν. Η περίοδος αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για το Κόμμα, καθώς γίνονται μέλη του ο Λοχαγός του Α΄ Πολέμου [[Ερνστ Ρεμ]]
Το [[1922]] πραγματοποιείται η [[Πορεία προς τη Ρώμη]]
{{Κύριο|Πραξικόπημα της μπιραρίας}}
Το Πραξικόπημα
=== Περίοδος 1924-1933 ===
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 102-12975, Berlin, Adolf Hitler bei Veranstaltung.jpg|left|thumb|300px|Γκέρινγκ, Γκέμπελς, Χίτλερ. 1932. <small>Φωτ. Γερμανικού Ομοσπονδιακού Αρχείου</small>]]
Το διάδοχο Κόμμα είναι πλέον χωρίς Ηγέτη. Κατά την περίοδο 1924 - 25 το «Γερμανικό Κόμμα»
Στις εκλογές του Μαΐου 1924 το NSDAP
▲Κατά την περίοδο 1924 - 25 το «Γερμανικό Κόμμα» (The German Party) διασπάται σε δύο σκέλη. Ηγέτης του ενός γίνεται ο [[Γιόζεφ Γκέμπελς]], (Joseph Goebels), ονομάζοντάς το «Γερμανικό Λαϊκό Κόμμα της Ελευθερίας». (German Popular Party of Freedom). Παρά την αρχική καταδίκη του σε πενταετή φυλάκιση, ο Χίτλερ αποφυλακίζεται στις [[24 Δεκεμβρίου]] [[1924]], έχοντας εκμεταλλευθεί το διάστημα της φυλάκισής του για να συγγράψει το βιβλίο του «Ο Αγών μου». [Mein Kampf]. Το πραξικόπημα και η δίκη του, όμως, έχουν λάβει μεγάλη δημοσιότητα, και το Κόμμα γίνεται ευρύτερα γνωστό σε ολόκληρη την [[Γερμανία]]. Ο Χίτλερ ασχολείται πλέον με την επανίδρυση του διαλυμένου Κόμματος, πράγμα το οποίο φέρνει λαμπρά σε πέρας. Η αποτυχία του πραξικοπήματος, ωστόσο, έχει αλλάξει την πρακτική που σκέπτεται να ακολουθήσει εφεξής ο Ηγέτης του Κόμματος (The Party Leader) : Αποκηρύσσει την δια της βίας κατάληψη της εξουσίας και, αντίθετα, στρέφει όλες του τις προσπάθειες για την επικράτησή του στις εθνικές εκλογές. Ακολουθεί, πλέον, την «στρατηγική της νομιμότητας» για να κατακτήσει την εξουσία με νόμιμα μέσα. Το Ναζιστικό Κόμμα(The Nazi Party) έχει, το 1925, δύο «πτέρυγες» οργανωτικού χαρακτήρα, το «Σώμα της Πολιτικής Ηγεσίας» (Korps der politischen Leiter), (Body of Political Leadership) και την πτέρυγα των «κοινών» μελών (Parteimitglieder). (The wing of Common Members). Στην ηγετική ομάδα αναπληρωτής ηγέτης είναι ο Ρούντολφ Ες, (Rundolph Hess) ο οποίος, όμως, δεν έχει πραγματική ισχύ στο Κόμμα: Ύστερα από τον ίδιο τον Χίτλερ, ηγετικές φυσιογνωμίες του Ναζιστικού Κόμματος είναι οι Χίμλερ,(Himler) Γκέμπελς (Goebels) και Γκέρινγκ (Goering).
Εν τω μεταξύ το Κόμμα περνά τα όρια της Βαυαρίας. Επεκτείνεται και αποκτά οπαδούς και σε άλλα κρατίδια, όπως στην [[Νυρεμβέργη]]
▲Στις εκλογές του Μαΐου 1924 το NSDAP (NSGWP) δεν σημειώνει μεγάλη επιτυχία: Κερδίζει 12 μόλις έδρες στο [[Ράιχσταγκ]], (The Reich stag) έναντι 131 του Σοσιαλιστικού Κόμματος (SPD) και 45 του Κομμουνιστικού Κόμματος (KPD). Το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα οδηγεί τον Χίτλερ, ο οποίος αποφυλακίζεται και επανιδρύει το Κόμμα, να επιχειρήσει μεγαλύτερα ανοίγματα προς τις λαϊκές μάζες. Το πρώτο άνοιγμα, που πραγματοποιείται το 1925, είναι ο διαχωρισμός του Κόμματος από την [[SA]], καθώς το μεγάλο βάρος ρίχνεται στις νόμιμες δραστηριότητές του. Ευρύτερο άνοιγμα πραγματοποιείται καθώς το Κόμμα δέχεται πλέον, ως μέλη, και γυναίκες. Η SA και η [[SS]], που δημιουργήθηκε τον Απρίλιο του [[1925]] ως Σωματοφυλακή του Ηγέτη, (The Leader 's Bodyguard) με επικεφαλής τον Χίμλερ, (Himler) αναφέρονται πλέον όχι ως Κομματικές οργανώσεις, αλλά ως «υποστηρικτικές ομάδες», (support groups), και όλα τα μέλη τους υποχρεώνονται να εγγραφούν ως τακτικά μέλη στο Κόμμα για να παραμείνουν σε αυτές.
Για τα γερμανικά πληθυσμιακά δεδομένα, εν τούτοις, ο αριθμός αυτός δεν είναι σημαντικός. Ίσως το Ναζιστικό Κόμμα
▲Εν τω μεταξύ το Κόμμα περνά τα όρια της Βαυαρίας. Επεκτείνεται και αποκτά οπαδούς και σε άλλα κρατίδια, όπως στην [[Νυρεμβέργη]] (Nyrenmberg) της [[Βυρτεμβέργη]]ς, όπου προεξάρχον στέλεχος είναι ο [[Γιούλιους Στράιχερ]] (Julius Striher) με την εφημερίδα του [[Der Stürmer]], στην Ανατολική [[Πρωσία]], (Eastern Prussia) την [[Πομερανία]], (Pomerania) το [[Σλέσβιχ-Χολστάιν]] (Shlesvih - Holstein) κ.ά. Στις εκλογές του Μαΐου 1928 το NSDAP (NSGWP) παίρνει μόνο το 2,6% των ψήφων και κερδίζει 12 έδρες. Το [[1929]] ο αριθμός των μελών του Κόμματος έχει φθάσει τις 130.000.
▲Για τα γερμανικά πληθυσμιακά δεδομένα, εν τούτοις, ο αριθμός αυτός δεν είναι σημαντικός. Ίσως το Ναζιστικό Κόμμα (The Nazi Party) να μην είχε φτάσει ποτέ στην εξουσία, αν δεν έπληττε και την Γερμανία η διεθνής οικονομική κρίση (το «Κραχ»),(The Crach) που ξεκίνησε από τις [[ΗΠΑ]] το 1929 και έπληξε ολόκληρη την Ευρώπη. Στα τέλη της δεκαετίας των '20 ο πληθωρισμός στην Γερμανία έχει φτάσει σε τρομακτικά ύψη, όπως και η ανεργία. Συντείνουν σε αυτό και οι όροι της [[Συνθήκη των Βερσαλλιών|Συνθήκης των Βερσαλλιών]].<ref>[http://www.schoolshistory.org.uk/germanyversailles.htm School History, UK]</ref> Τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας είναι διασπασμένα και αδυνατούν να παράσχουν λύση στην οικονομική ανέχεια, που πλήττει ολοένα και περισσότερους απλούς πολίτες και μικρές επιχειρήσεις. Η πολιτική του Χίτλερ, στο σημείο αυτό, είναι να αποδώσει στους Εβραίους οικονομικούς παράγοντες και στους Μπολσεβίκους τα δεινά της χώρας. Στις [[Γερμανικές γενικές εκλογές του 1930|εκλογές του Σεπτεμβρίου]] του [[1930]] το NSDAP παίρνει το 18,3% των ψήφων, εκλέγει 107 βουλευτές στο [[Ράιχσταγκ]] (Reichstag) και αναδεικνύεται δεύτερο Κόμμα, ύστερα από το Σοσιαλιστικό (SPD). Ο Χίτλερ έχει καταφέρει να αναδείξει το Ναζιστικό Κόμμα (The Nazi Party) σε κόμμα εξουσίας, ενώ ο ικανότατος στην προπαγάνδα Γκέμπελς (Goebels) ασχολείται με την διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας του Ηγέτη.
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 102-13355, Berlin, Reichspräsidentenwahl, Wahlwerbung.jpg|thumb|200px|Προεκλογική εκστρατεία των Προεδρικών εκλογών. Βερολίνο, 10 Απριλίου 1932. <small>Φωτ. [http://www.bild.bundesarchiv.de/archives/barchpic/search/?search%5Bform%5D%5BSIGNATUR%5D=Bild+102-13355 Γερμανικό Ομοσπονδιακό Αρχείο]</small>]]
Το [[1931]] και το [[1932]] η πολιτική κρίση βαθαίνει στην χώρα, καθώς η οικονομική κρίση είναι στο απόγειό της. Το 1932 ο Χίτλερ βάζει υποψηφιότητα για Πρόεδρος της Δημοκρατίας με αντίπαλο τον [[Πάουλ φον Χίντενμπουργκ]].
Νέες εκλογές διεξάγονται τον [[Γερμανικές γενικές εκλογές Ιουλίου 1932|Ιούλιο του 1932]]. Ο επικεφαλής της Προπαγάνδας του Κόμματος δρ. Γκέμπελς
[[Αρχείο:Bundesarchiv Bild 102-03126, Berlin, Wahlplakate NSDAP.jpg|left|thumb|250px|Προεκλογικό περίπτερο του Ναζιστικού Κόμματος. Απρίλιος 1932. <small>Φωτ. Γερμανικού Ομοσπονδιακού Αρχείου</small>]]
Ο Καγκελάριος [[Φραντς φον Πάπεν]]
Έχοντας απαλλαγεί από ένα βασικό ιδεολογικό αντίπαλο, ο Χίτλερ προκαλεί νέες [[Γερμανικές γενικές εκλογές Μαρτίου 1933|εκλογές]] το Μάρτιο του 1933, με σκοπό να αποκτήσει την πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο. Οι εκλογές διεξάγονται με τον Χίτλερ Καγκελάριο και το αποτέλεσμα δίνει το 44% των ψήφων και 288 έδρες στο NSDAP. Έχοντας υποστηρικτή το μικρό [[Γερμανικό Εθνικό Λαϊκό Κόμμα]] (DNVP), οι Εθνικοσοσιαλιστές επιτυγχάνουν την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο (52%). Η κυριαρχία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος αρχίζει. Θα λήξει μόνον με τον τερματισμό του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] στην Ευρώπη, το Μάιο του [[1945]].
Γραμμή 174 ⟶ 172 :
== Δομή του Κόμματος ==
Το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα είχε δομή σε σχήμα πυραμίδας. Στην κορυφή βρισκόταν ο Πρόεδρος και Ηγέτης (Φύρερ
Το NSDAP χωριζόταν (σε σειρά μεγέθους) σε Περιφέρειες (τα λεγόμενα [[Γκαουλάιτερ|Γκάουε]] ('' Gaue'')), Κύκλους (Κράιζε, (''Kreise'')), Τοπικές Ομάδες (Ορτσγκρούπεν, ''Ortsgruppen''), Πυρήνες (Τσέλεν, ''Zellen'') και Μπλοκ (''Blocks''). Ένα Μπλοκ ήταν η μικρότερη οργανωτική μονάδα και αντιστοιχούσε σε περίπου 40 με 60 νοικοκυριά.
Με τις οργανώσεις και τα συνδεόμενα σωματεία, το NSDAP κατάφερε να εισχωρήσει σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και να παρακολουθεί τον πληθυσμό. Ο κοινωνικός έλεγχος πετύχαινε κυρίως διαμέσου των τοπικών οργανώσεων, των πυρήνων και των μπλοκ του NSDAP, καθώς είχε δικαίωμα βέτο σε προαγωγές δημοσίων υπαλλήλων, υποψηφίων για θέσεις στο Δημόσιο και σε αιτήσεις για κοινωνική βοήθεια.
Στο Κόμμα υπάγονταν οι παρακάτω οργανώσεις:
|