Ελλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον Καπαρέ (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Texniths
Ετικέτα: Επαναφορά
Γραμμή 60:
| σημειώσεις = <references group="σ" />
}}
Η '''Ελλάδα''' (στην καθαρεύουσα '''Ελλάς'''), με επίσημη συνταγματική ονομασία '''Ελληνική Δημοκρατία''', είναι χώρα της [[Νοτιοανατολική Ευρώπη|νοτιοανατολικής Ευρώπης]] στο νοτιότερο άκρο της [[Βαλκάνια|Βαλκανικής χερσονήσου]]. Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την [[Αλβανία]], στα βόρεια με τη [[ΠΓΔΜ|Βόρεια Μακεδονία]] και τη [[Βουλγαρία]] και στα βορειοανατολικά με την [[Τουρκία]]. Έχει ακτές στην Ανατολική [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο]] και βρέχεται ανατολικά από το [[Αιγαίο]], δυτικά από το [[Ιόνιο Πέλαγος|Ιόνιο]] και νότια από το [[Λιβυκό Πέλαγος|Λιβυκό]]. Η Ελλάδα κατέχει την 11η θέση στις χώρες με τη μεγαλύτερη [[ακτογραμμή]] στα 13.676 χιλιόμετρα, καθώς έχει πλήθος νησιών που υπολογίζεται, αναλόγως τα κριτήρια, στα 2.500 με τα 165 έως 227 να είναι κατοικήσιμα. Βρίσκεται στην 97η θέση στην κατάταξη των χωρών του κόσμου σύμφωνα με την έκτασή τους. Ο πληθυσμός της χώρας την [[1η Ιανουαρίου]] [[2017]] εκτιμήθηκε ότι ήταν 10.757.300, σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις της [[Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία|Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας]]<ref>[http://www.kathimerini.gr/917754/article/epikairothta/ellada/eurostat-meiwsh-toy-plh8ysmoy-ths-elladas-kata-25-to-2016 Eurostat: Μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας κατά 2,5‰ το 2016]</ref>. Η πρωτεύουσα της, και συγχρόνως η μεγαλύτερη πόλη της, είναι η [[Αθήνα]].
 
Η Ελλάδα έχει πλούσια ιστορική κληρονομιά, κάτι που αντανακλάται στα 18 [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς|Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[UNESCO]] που βρίσκονται στην επικράτειά της. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει αλληλεπιδράσει πολιτισμικά κυρίως με λαούς της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Οι αρχαίοι Έλληνες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για τον παγκόσμιο πολιτισμό αφού στην [[αρχαία Ελλάδα]] γεννήθηκε η [[δημοκρατία]] και η [[φιλοσοφία]], οι [[Ολυμπιακοί Αγώνες]], το [[Δράμα (λογοτεχνία)|δράμα]], η [[τραγωδία]] και η [[κωμωδία]]. Από τον [[8ος αιώνας π.Χ.|8ο αιώνα π.Χ.]], οι [[Έλληνες]] οργανώθηκαν σε ανεξάρτητες πόλεις-κράτη, γνωστές ως ''[[πόλις|πόλεις]]'', οι οποίες κάλυπταν όλη την περιοχή της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]] και τον [[Μαύρη Θάλασσα|Εύξεινο Πόντο]]. Ο [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας]] ένωσε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας τον 4ο αιώνα π.Χ., με τον γιο του Αλέξανδρο να κατακτά γρήγορα ένα μεγάλο μέρος του αρχαίου κόσμου, εξαπλώνοντας τον ελληνικό πολιτισμό και επιστήμη από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι την [[Ινδία]]. Η Ελλάδα προσαρτήθηκε από τη [[Ρώμη]] τον 2ο αιώνα π.Χ., καθιστώντας την αναπόσπαστο τμήμα της [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] και του διαδόχου της, της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]], όπου κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός. Ο εκχριστιανισμός των κατοίκων της ξεκίνησε ήδη τον 1ο και ολοκληρώθηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. Η [[Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία]] βοήθησε στη διαμόρφωση της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας και μετέδωσε τις ελληνικές παραδόσεις στον ευρύτερο Ορθόδοξο Κόσμο. Τα μέσα του 15ου αιώνα οι [[Οθωμανοί Τούρκοι]] κατέκτησαν την περιοχή, που [[Τουρκοκρατία|παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία]] για περίπου τέσσερεις αιώνες.
 
Μετά την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, το [[1821]] ξέσπασε [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάσταση των Ελλήνων]] εναντίον της [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανικής αυτοκρατορίας]] με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, το οποίο [[Πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους|αναγνωρίστηκε]] το 1830. Τον επόμενο αιώνα το [[Βασίλειο της Ελλάδας]] [[Μεγάλη Ιδέα|επεκτάθηκε εδαφικά]], κυρίως με τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς πολέμους]], ως την [[Μικρασιατική καταστροφή|αποτυχία]] της [[Μικρασιατική εκστρατεία|Μικρασιατικής εκστρατείας]] το 1922. Τις επόμενες δεκαετίες η Ελλάδα [[Β΄ Ελληνική Δημοκρατία|διήγαγε ταραγμένο πολιτικό βίο]] και ακολούθησε μία μακρά περίοδος αυταρχικής διακυβέρνησης,<ref>{{cite book|last=Fleischer|first=Hagen|authorlink=Χάγκεν Φλάισερ|title=Totalitarian and Authoritarian Regimes in Europe: Legacies and Lessons from the Twentieth Century|chapter=Authoritarian Rule in Greece (1936-1974) and Its Heritage|location=Νέα Υόρκη / Οξφόρδη|year=2006|editor1=Jerzy W. Borejsza|editor2=Klaus Ziemer|page=237}}</ref> κατά την οποία επιβλήθηκε [[Καθεστώς της 4ης Αυγούστου|βασιλική δικτατορία]], η χώρα βρέθηκε υπό [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|στρατιωτική κατοχή κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], γνώρισε [[Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949|εμφύλιο πόλεμο]] και μια [[Χούντα των Συνταγματαρχών|επταετή στρατιωτική δικτατορία]]. [[Μεταπολίτευση|Από το 1974 έως σήμερα]] πολίτευμα του κράτους είναι η [[προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία]].
 
Η Ελλάδα έγινε μέλος της [[Ευρωπαϊκή Ένωση|Ευρωπαϊκής Ένωσης]] (τότε [[Ευρωπαϊκές Κοινότητες|Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων]]) το [[1981]] και της [[Ευρωζώνη]]ς το [[2001]]. Είναι μέλος του [[ΝΑΤΟ]] από το [[1952]] και ιδρυτικό μέλος του [[ΟΗΕ]] ([[1945]]), του [[Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης|Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης]] (ΟΟΣΑ), του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου|Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου]] (ΠΟΕ), του [[Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη|Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη]] (ΟΑΣΕ) και του [[Διεθνής Οργανισμός Γαλλοφωνίας|Διεθνούς Οργανισμού Γαλλοφωνίας]]. Η μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, η μεγάλη [[Τουρισμός στην Ελλάδα|τουριστική βιομηχανία]], ο [[Ελληνική ναυτιλία|εξέχων τομέας της ναυτιλίας]] και η [[Γεωστρατηγική|γεωστρατηγική σημασία]] της την ταξινομούν ως μέση δύναμη. Είναι η μεγαλύτερη οικονομία στα [[Βαλκάνια]] και σημαντικός επενδυτής στη περιοχή. Θεωρείται [[ανεπτυγμένη χώρα]] με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό [[δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης|δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης]]. Κατατάχθηκε ως η 29η καλύτερη χώρα σε επίπεδο ποιότητας ζωής στον κόσμο για το [[2015]].<ref>{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report.pdf|title=Human Development Report 2015|date=2015|accessdate=6 Απριλίου 2016|work=}}</ref>
 
== Ιστορία ==
Γραμμή 547:
 
=== Ισότητα φύλων ===
Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους η θέση των [[γυναίκες|γυναικών]], ιδίως των έγγαμων, ήταν [[πατριαρχία|εξαρτημένη από την ανδρική εξουσία]] και νομικά ρυθμιζόταν από το συνδυασμό τοπικών έθιμων και του [[βυζαντινό δίκαιο|βυζαντινο]]-[[ρωμαϊκό δίκαιο|ρωμαϊκού δικαίου]] με τη νεώτερη [[νομική]] θεωρία.<ref>{{harvnb|Avdela|2005|p=120-1}}</ref> Προς το τέλος του 18ου αιώνα ξεκίνησε κινητοποίηση κυρίως εγγράμματων γυναικών της μεσαίας τάξης για την πρόσβαση στην [[εκπαίδευση]] και την [[εργασία|εργασιακή]] τους προστασία, ενώ τη περίοδο του [[μεσοπόλεμος|μεσοπολέμου]] εμφανίστηκαν [[φεμινισμός|φεμινιστικές]] οργανώσεις με ευρύτερα αιτήματα βασισμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις [[δημοκρατία|δημοκρατικές]] αρχές.<ref>{{harvnb|Avdela|2005|p=121-4, 125-6}}</ref> Το [[1952]] χορηγήθηκε στις Ελληνίδες δικαίωμα ψήφου και το [[1955]] απέκτησαν ευρύτερα πολιτικά δικαιώματα, ο θηλυκός πληθυσμός είχε ψηφίσει για πρώτη και τελευταία φορά μέχρι το [[1952]] στις εκλογές του [[1844]]. Ωστόσο, εξακολούθησαν να βρίσκονται σε ισχύ νομικές διακρίσεις εις βάρος τους στην οικογένεια και στην εργασία, που είχαν ενσωματωθεί στον [[Αστικός Κώδικας|Αστικό Κώδικα]] του [[1946]].<ref name="Avdela 2005 128">{{harvnb|Avdela|2005|p=128}}</ref> Τα [[αστικό δίκαιο|αστικά]] και κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών παρέμειναν περιορισμένα μέχρι την καθιέρωση της ισότητας των φύλων στο [[Σύνταγμα του 1975]] και την αναμόρφωση του οικογενειακού δικαίου τη δεκαετία του [[1980]].<ref>{{harvnb|Avdela|2005|p=128}}, {{harvnb|Keridis|2009|p=170}}</ref> Έκτοτε, η αντιμετώπιση του ζητήματος των δικαιωμάτων των γυναικών γίνεται όχι με νομικούς, αλλά με όρους που αναφέρονται στις σχέσεις των φύλων στην καθημερινή ζωή.<ref name="Avdela 2005 128"/>
 
=== Μετανάστες και πρόσφυγες ===
Γραμμή 560:
Σημαντική για τα έτη 2014-2015 είναι η ροή των μεταναστών-προσφύγων από τη [[Συρία]] εξαιτίας των συνεχιζόμενων βομβαρδισμών και του πολέμου που μαίνεται στη χώρα, από το [[Ιράκ]] και το [[Αφγανιστάν]]. Φέρεται ότι από τους 432.762 πρόσφυγες και μετανάστες που εισήλθαν στην [[Ευρώπη]] από την αρχή του έτους, οι 309.356 χρησιμοποίησαν ως πύλη εισόδου την Ελλάδα<ref>{{cite web|url=http://news247.gr/eidiseis/koinonia/arithmos-rekor-metanastwn-sthn-eyrwph-treis-stoys-tesseris-apo-aytous-eftasan-sthn-ellada.3659037.html|title=Αριθμός ρεκόρ μεταναστών στην Ευρώπη. Τρεις στους τέσσερις από αυτούς έφτασαν στην Ελλάδα|date=11 Σεπτεμβρίου 2015|accessdate=13 Σεπτεμβρίου 2015}}</ref>.
 
Οι μεγαλύτερες ομάδες ατόμων με υπηκοότητα λοιπών χωρών βρίσκονται στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Στον [[Δήμος Αθηναίων|δήμο Αθηναίων]], υπάρχουν 132.000 μετανάστες που αποτελούν το 17% του τοπικού πληθυσμού. Στη [[Θεσσαλονίκη]] υπάρχουν 27.000 μετανάστες που αποτελούν το 7% του τοπικού πληθυσμού. Υπάρχει επίσης ένας σημαντικός αριθμός ομοεθνών που προέρχονταν από τις ελληνικές κοινότητες της [[Αλβανία|Αλβανίας]] και της πρώην [[Σοβιετικής ένωσης|Σοβιετικής Ένωσης]].<ref name="eliamep" />
 
=== Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Τύπος ===
{{κύριο|Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης της Ελλάδας|Τηλεόραση στην Ελλάδα}}
Από το 1960 έως το 1989 όλα τα ηλεκτρονικά [[μέσα ενημέρωσης]] ήταν κρατικά και μόνο η [[Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση]] (ΕΡΤ) εξέπεμπε στην [[τηλεόραση]].<ref name="BBC-ERT">{{cite news|title=Profile: Greek state broadcaster ERT|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-22875637|publisher=BBC|date=12-06-2013|accessdate=27-12-2013}}</ref> Τη δεκαετία του 1990 ιδρύθηκαν ιδιωτικοί [[ραδιόφωνο|ραδιοφωνικοί]] και τηλεοπτικοί σταθμοί, ανάμεσα στους οποίους το [[Mega]], ο [[ANT1]] και ο [[Alpha TV|Alpha]].<ref name="Keridis-106">{{harvnb|Keridis|2009|p=106}}</ref> Άδειες εκπομπής εκδόθηκαν τελευταία φορά τη δεκαετία του 1990 για τηλεοπτικούς και το 2002 για ραδιοφωνικούς σταθμούς και σήμερα έχουν λήξει, αλλά ανανεώνονται κάθε χρόνο από την κυβέρνηση. Πολλοί ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί εκπέμπουν με άδεια που μπορεί να ανακληθεί οποιαδήποτε στιγμή, ενώ άλλοι χωρίς άδεια.<ref name="Greece-FOTP2013">{{cite web|url=http://www.freedomhouse.org/report/freedom-press/2013/greece|title=Greece - Freedom of the Press 2103|publisher=[[Freedom House]]|accessdate=27-12-2013}}</ref> Διαδοχικές κυβερνήσεις δεν έχουν ρυθμίσει το χαοτικό αυτό τοπίο, που συμπληρώνουν εκατοντάδες μικρούς σταθμούς τοπικής εμβέλειας και χαμηλής ποιότητας. Η τηλεόραση ασκεί σημαντική επιρροή στην ελληνική πολιτική και επιχειρηματίες επενδύουν σε ΜΜΕ με σκοπό την άσκηση πολιτικής επιρροής. Το μικρό μέγεθος της αγοράς οδηγεί σε έντονο ανταγωνισμό και τα ελληνικά ΜΜΕ έχουν πρόβλημα επαγγελματισμού, στοχεύοντας περισσότερο στον εντυπωσιασμό παρά στην ενημέρωση.<ref name="Keridis-106"/>
 
Το [[Σύνταγμα της Ελλάδας|σύνταγμα]] και η νομοθεσία της Ελλάδας έχουν διατάξεις που προστατεύουν την ελευθερία του τύπου, περιορίζοντας ωστόσο την ελευθερία του λόγου σε περιπτώσεις βλασφημίας, προσβολής θρησκευμάτων, διέγερσης σε βία και διακρίσεις ή ανατροπής του πολιτεύματος. Οι ιδιωτικοί και κρατικοί σταθμοί είναι εν γένει ελεύθεροι από κρατικούς περιορισμούς. Οι κρατικοί, ωστόσο, τηρούν φιλοκυβερνητική στάση, ενώ πολλοί ιδιοκτήτες ιδιωτικών ΜΜΕ έχουν στενή σχέση με την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα την έλλειψη κριτικής σε σημαντικά θέματα.<ref name="Greece-FOTP2013"/>
 
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν πολλές ανεξάρτητες εφημερίδες και περιοδικά,<ref name="Greece-FOTP2013"/> αλλά η κυκλοφορία του τύπου μειώνεται σταθερά· υπάρχουν ποιοτικές εφημερίδες, όπως η συντηρητική [[Καθημερινή]], μα τα ταμπλόιντ αυξάνουν την κυκλοφορία τους. Αυξάνει, επίσης, η διάδοση του [[διαδίκτυο|διαδικτύου]] ως μέσου ενημέρωσης, ειδικά ανάμεσα στους νεότερους.<ref name="Keridis-106"/> Οι Έλληνες δεν έχουν εμπιστοσύνη στα παραδοσιακά ΜΜΕ, θεωρώντας τα διαπλεκόμενα με την πολιτική, και τα τελευταία χρόνια γνώρισαν άνοδο πολλά μικρά, συνήθως αριστερά, εναλλακτικά μέσα -ραδιόφωνα, web portals και περιοδικά.<ref name="NYT-Media">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2013/10/30/world/europe/greeks-question-media-and-new-voices-pipe-up.html|title=Greeks Question Media, and New Voices Pipe Up|newspaper=[[New York Times]]|date=29-10-2013|accessdate=27-12-2013}}</ref> Το 2013, η κυβέρνηση έκλεισε τον κρατικό φορέα ραδιοτηλεόρασης, την [[ΕΡΤ]], που λειτουργούσε τρία κανάλια και δώδεκα ραδιόφωνα.<ref name="BBC-ERT"/> Η οικονομική ύφεση και η μείωση της κυκλοφορίας ανάγκασαν πολλά μέσα να περικόψουν ή και να αναστείλουν τη λειτουργία τους και σε συνδυασμό με την αυξανόμενη βία εναντίον δημοσιογράφων οδήγησαν στην κατάταξη της Ελλάδας ως χώρας 'εν μέρει ελεύθερης' στην έκθεση του [[Freedom House]] για την ελευθερία του τύπου το 2013.<ref name="Greece-FOTP2013"/>
 
=== Εκπαίδευση ===
Γραμμή 588:
=== Κινηματογράφος ===
{{κύριο|Ελληνικός κινηματογράφος}}
Ο ελληνικός κινηματογράφος ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα με μικρό αριθμό ταινιών μέχρι το [[1940]]. Γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του από το 1960 μέχρι και το 1973. Άνθηση γνωρίζει και από το [[2009]] και εξής. Ταινίες με κοινωνικά θέματα, όπως ο [[Κυνόδοντας (ταινία)|Κυνόδοντας]] του [[Γιώργος Λάνθιμος|Λάνθιμου]], έχουν αποσπάσει συνολικά περισσότερα από 30 βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.<ref>{{cite news|url=http://www.theguardian.com/film/2011/aug/27/attenberg-dogtooth-greece-cinema|newspaper=[[The Guardian]]|author=Steve Rose|date=27-08-2011|title=Attenberg, Dogtooth and the weird wave of Greek cinema|accessdate=26-12-2013}}</ref><ref>{{cite news|title= Ελληνικός κινηματογράφος: ‘Ενα αληθινό success story|url=http://gr.euronews.com/2013/10/11/golden-age-of-greek-cinema/|date=11-10-2013|accessdate=26-12-2013|website=Euronews.com}}</ref>
 
Ο ελληνικός κινηματογράφος ξεκίνησε στις αρχές του 20ου αιώνα με μικρό αριθμό ταινιών μέχρι το [[1940]]. Γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή του από το 1960 μέχρι και το 1973. Άνθηση γνωρίζει και από το [[2009]] και εξής. Ταινίες με κοινωνικά θέματα, όπως ο [[Κυνόδοντας (ταινία)|Κυνόδοντας]] του [[Γιώργος Λάνθιμος|Λάνθιμου]], έχουν αποσπάσει συνολικά περισσότερα από 30 βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.<ref>{{cite news|url=http://www.theguardian.com/film/2011/aug/27/attenberg-dogtooth-greece-cinema|newspaper=[[The Guardian]]|author=Steve Rose|date=27-08-2011|title=Attenberg, Dogtooth and the weird wave of Greek cinema|accessdate=26-12-2013}}</ref><ref>{{cite news|title= Ελληνικός κινηματογράφος: ‘Ενα αληθινό success story|url=http://gr.euronews.com/2013/10/11/golden-age-of-greek-cinema/|date=11-10-2013|accessdate=26-12-2013|website=Euronews.com}}</ref>
 
=== Μυθολογία ===
Γραμμή 620 ⟶ 619 :
| [[1 Μαΐου]]<small> (σε περίπτωση που η Κυριακή του Πάσχα "πέφτει" Πρωτομαγιά, εορτάζεται την επόμενη της Δευτέρας του Πάσχα) </small> || [[Πρωτομαγιά]] || ''Παγκόσμια Μέρα των Εργατών''
|-
| ''κινητή'' || [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]] || Επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους 11 μαθητές του Χριστού, της Θεοτόκου και λοιπών παρευρισκόμενων στα [[Ιεροσόλυμα]]
|-
| [[15 Αυγούστου]] || [[Κοίμηση της Θεοτόκου]] || ''Θεομητορική εορτή των Χριστιανικών Εκκλησιών''
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ελλάδα"