Κομητεία του Ουρζέλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

}}

Η '''Κομητεία του Ουρζέλ''' (στα [[καταλανικά]] ''Comtat d'Urgell'') ήταν μία από τις κύριες μεσαιωνικές κρατικές οντότητες που υπήρξαν στο έδαφος της σημερινής [[Καταλονία|Καταλονίας]]. Γεννήθηκε το 785 ως συνοριακή κομητεία του [[Φραγκικό Βασίλειο|Φραγκικού Βασιλείου]] και από τη στιγμή της ''[[de facto]]'' ανεξαρτητοποίησής του από την φραγκική εξουσία το 879 εξελίχθηκε σε σημαντικό παράγοντα της περιοχής. Το 1413 ενσωματώθηκε στο [[Στέμμα της Αραγωνίας|Στέμμα της Αραγώνας]] μετά την κατάκτησή του από τον [[Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδο Α’]]. Γεωγραφικά επεκτεινόταν στις κοιλάδες του ποταμού Βαλίρα (που περιλαμβάνουν και τη σημερινή [[Ανδόρρα]]) και γύρω από τις όχθες του ποταμού [[Σέγρε]], έχοντας ως πυρήνα ήταν η σημερινή καταλανική κομητεία του [[Άνω Ουρζέλ]] (ή Ουρζελέτ) και σημαντικότερο αστικό του κέντρο η πόλη του Ουρζέλ, σήμερα γνωστή ως [[Λα Σέου δ' Ουρζέλ|Σέου δ’ Ουρζέλ]], έδρα της ομώνυμης επισκοπής.

 

Η κομητεία του Ουρζέλ διαμορφώθηκε ως υποκρατική οντότητα στα πλαίσια της φραγκικής [[Ισπανική Μαρκιωνία|Ισπανικής Μαρκίας]]. Η κατάκτηση των αρχικών εδαφών της κομητείας πραγματοποιήθηκε μεταξύ 785 και 780 και ως πρώτος κόμης του Ουρζέλ ορίστηκε το 798 ο Μπορέλ του Ουρζέλ. Διαδοχικά η κομητεία πέρασε από τα χέρια των [[Κομητεία της Αραγωνίας|κομητών της Αραγώνας]] [[Αθνάρ Α΄ Γκαλίντεθ της Αραγωνίας|Αθνάρ Α΄ Γκαλίντεθ]] και [[Γκαλίντο Α΄ Αθνάρεθ της Αραγωνίας|Γκαλίντο Α’ Αθνάρεθ]], του οξιτανού Σουνιφρέδου Α’, κόμη παράλληλα και της [[Κομητεία της Σερδάνια|Σερδάνια]], του σχετικά άγνωστου Σολομώντα του Ουρζέλ μέχρι την ανάθεσή του στον [[Βιλφρέδος Α΄ της Βαρκελώνης|Βιλφρέδο τον Τριχωτό]] το 870.

 

*[[Αουρεμπιάις]] (1209-1231)

 

[[Αρχείο:Cabrera-Urgell.png|thumb|Το έμβλημα της δυναστείας Καβρέρα-Ουρζέλ.]]

Η πρώτη δυναστεία του Ουρζέλ εξαφανίσθηκε όταν το 1231 πέθανε η κόμισσα Αουρεμπιάις χωρίς να αφήσει διάδοχο. Τότε ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ του οίκου των Καβρέρα, που διατηρούσαν δικαιώματα στον θρόνο λόγω της συγγένειάς τους με την δυναστεία του Ουρζέλ, και του [[Στέμμα της Αραγωνίας|βασιλιά της Αραγώνας]] και [[Κομητεία της Βαρκελώνης|κόμη της Βαρκελώνης]], [[Ιάκωβος Α΄ της Αραγωνίας|Ιάκωβου Α’]], Οι εντάσεις έληξαν το 1236 με τη συμφωνία της Τάρεγα, που από τη μία αναγνώριζε τον Πόνς Α’ ως κόμη του Ουρζέλ, αλλά από την άλλη μετέτρεπε την κομητεία από ανεξάρτητη σε υποτελή της κομητείας της Βαρκελώνης. Η νέα δυναστεία βασίλεψε μέχρι το 1314.

* [[Ερμενγκόλ Ι΄ του Ουρζέλ|Ερμενγκόλ Ι΄]] (1267-1314)

 

[[File:Blason Pierre d'Aragon, Comte d'Urgel (selon Gelre).svg|thumb|165x165px|Το έμβλημα της δυναστείας Αραγώνα-Ουρζέλ.]]

Με τον θάνατο του Ερμενγκόλ Ι’ του Ουρζέλ η κομητεία πέρασε στα χέρια της Τερέζα της Εντένσα, για να καταλήξει στον δευτερότοκο γιο του [[Αλφόνσος Δ΄ της Αραγωνίας|Αλφόνσου Δ’]], [[Ιάκωβος Α΄ του Ουρζέλ|Ιακώβου]]. Από αυτόν ξεκίνησε η τρίτη δυναστεία, που μέτρησε τρεις συνολικά κόμητες: πέραν του Ιακώβου Α’, τον [[Πέτρος Β΄ του Ουρζέλ|Πέτρο Β’]] και τον [[Ιάκωβος Β΄ του Ουρζέλ|Ιάκωβο Β’]]. Ο τελευταίος θα πρωταγωνιστούσε στην λεγόμενη «Εξέγερση του κόμη του Ουρζέλ», όταν και διεκδίκησε ''manu militari'' το [[Στέμμα της Αραγωνίας|Στέμμα της Αραγώνας]] από τον εκλεγμένο βασιλιά κατά τη Συμφωνία του Κάσπε, [[Φερδινάνδος Α΄ της Αραγωνίας|Φερδινάνδου της Αντεκέρα]]. Ως αποτέλεσμα του θανάτου του Ιακώβου Β’ του Ουρζέλ στην φυλακή, μετά την αποτυχία της εξέγερσής του, η κομητεία του Ουρζέλ ενσωματώθηκε οριστικά στο Στέμμα της Αραγώνας.

 

Αναλυτικά, οι κόμητες της δυναστείας Αραγώνα-Ουρζέλ (''Aragó-Urgell'') ήταν οι εξής:

* [[Ιάκωβος Α΄ του Ουρζέλ|Ιάκωβος της Αραγώνας και της Εντένσα]] ή Ιάκωβος Α' του Ουρζέλ (1336-1347)

* [[Πέτρος Β΄ του Ουρζέλ]] (1347-1408)

* [[Ιάκωβος Β΄ του Ουρζέλ]] (1408-1413)

*ABADAL i de VINYALS, Ramon d'. ''Els primers comtes catalans''. La Magrana, 2011

*SOBREQUÉS I CALLICÓ, Jaume; MORALES MONTOYA, Mercè. ''Comtes, reis, comtesses i reines de Catalunya''. Base, 2011

 

{{Ενσωμάτωση κειμένου|ca|Comtat d'Urgell}}