Στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα (1967 - 1974): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 172:
Λίγες μέρες αργότερα καταδικάστηκαν σε ακόμη βαρύτερες ποινές τέσσερις αντιστασιακοί που κατηγορήθηκαν για την τοποθέτηση βομβών: [[Γεώργιος Μυλωνάς (πολιτικός)|Γεώργιος Μυλωνάς]] (33 χρόνια), [[Γιώργος Ανωμερίτης]] (25 χρόνια), Δημ. Παπαϊωάννου (25 χρόνια) και Δημοσθένης Δώλας (25 χρόνια).
 
Στις [[5 Νοεμβρίου]] οι Τάκης Μπενάς και Λ. Κολοβός καταδικάστηκαν σε ισόβια δεσμά για παράβαση του αντικομμουνιστικού νόμου 509 και σε 10 χρόνια κάθειρξη ο Λεων. Γιαννακόπουλος. Σε 20 χρόνια κάθειρξη καταδικάστηκαν την επομένη ο Αντ. Αρκάς, σε 16 χρόνια ο Τρ. Καραγεωργίου και σε 5 χρόνια η Σ. Κυπριώτου.<ref>[{{cite web|url=https://greekcivilwar.wordpress.com/2017/04/17/gcw-1206/ |title=Όλες οι αντιστασιακές ενέργειες κατά της Χούντας] |publisher=Σημειώσεις για τον Εμφύλιο |date=2017-04-17 |accessdate=2019-09-14}}</ref>. Δεν περνούσε μέρα σχεδόν που να μην υπήρχαν καταδίκες αντιστασιακών από τα έκτακτα στρατοδικεία της χούντας.
 
Στο μεταξύ, οι Γεώργιος Μαύρος και Παναγιώτης Κανελλόπουλος δεν κατόρθωσαν, παρά τις κάποιες προσπάθειες, να γεφυρώσουν τις διαφορές της Ένωσης Κέντρου με την Ε.Ρ.Ε., ώστε να αρθρώσουν κοινό πολιτικό λόγο -πόσω μάλλον να προχωρήσουν σε κοινή δράση εναντίον της χούντας.
Γραμμή 211:
Εν τω μεταξύ, στις [[2 Οκτωβρίου]] ο Μαξ βαν ντερ Στουλ παρουσίασε στη Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης από μία έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Υποθέσεων και της αντίστοιχης των Νομικών. Και οι δύο ήταν αρνητικές για την ελληνική χούντα. Μάλιστα με την πρώτη συνιστάται «η αναστολή του δικαιώματος εκπροσώπησης της Ελλάδας στο Συμβούλιο μέχρι της ημέρας εκείνης που ένα δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης θα αρχίσει να λειτουργεί και πάλι σ' αυτή τη χώρα».
 
Η δήλωση, στις [[9 Δεκεμβρίου]], του πρωθυπουργού [[Χάρολντ Ουίλσον]] ότι η Μεγάλη Βρετανία θα υπερψηφίσει την πρόταση αποπομπής της Ελλάδας<ref>{{cite book|lastauthor=Αλέξανδρος Ναυπλιώτης|title=Britain and the Greek Colonels: Accommodating the Junta in the Cold War|publisher=I.B. Tauris, |year=2012|location=Λονδίνο|isbn=978-1848859524|pagespage=46|url=http://books.google.gr/books?id=Px2buAAACAAJ&dq=alexandros+nafpliotis&hl=en&sa=X&ei=ixiWUdDNAYTiOqudgZgK&redir_esc=y}}</ref> κατέστησε δυσχερή τη θέση της χούντας, η οποία δεν διέθετε καμία άλλη θετική ψήφο πλην εκείνης της Κύπρου, η οποία ήταν υποχρεωμένη να ψηφίσει υπέρ του στρατιωτικού καθεστώτος της Αθήνας, υπό την απειλή της πλήρους εγκατάλειψής της αν πράξει διαφορετικά.
 
Ωστόσο, στους συμμάχους της η χούντα μπορούσε να μετρήσει τη [[Γαλλία]] και την [[Τουρκία]], που είχαν την πρόθεση να απέχουν της ψηφοφορίας, καθώς και την [[Ελβετία]] και την [[Αυστρία]] που τηρούσαν στάση ουδέτερη, ενώ η [[Δυτική Γερμανία]] μόλις την τελευταία στιγμή δήλωσε πρόθεση αρνητικής για τη χούντα ψήφου.
Γραμμή 273:
Ο Κανελλόπουλος παρατηρεί πως κατά την περίοδο 1967 - 1973 το εθνικό εισόδημα ανέβαινε με μέσο ετήσιο ρυθμό 8%, όταν το ισόχρονο διάστημα πριν τη δικτατορία ο ρυθμός αύξησης ήταν 7,8%. Η άνοδος του ρυθμού κατά 0,2% προήλθε από επενδύσεις σε κλάδους που δεν ήταν άμεσα παραγωγικοί, όπως η οικοδομή και ο τουρισμός. Αντίθετα, ο ρυθμός αύξησης της γεωργικής παραγωγής από 5% κατά την προηγούμενη κοινοβουλευτική επταετία, επί δικτατορίας έπεσε στο 1,5%.
 
Κατά την διάρκεια της Χούντας, η ανεργία το 1973 ήταν σε επίπεδα 2-2.5%, λόγω της αύξησης βιομηχανίας.<ref>{{Cite journal|url=|title=Ευάγγελου Α. Χεκίμογλου, Ανεργία της Χούντας|last=|first=|dateyear=2014|journal=Ελευθεροτυπία|accessdate=|doi=}}</ref> Η έλλειψη εργατών υποχρέωσε τη δικτατορία να φέρει φθηνούς εργάτες απο αφρικανικές και ασιάτικες χώρες.<ref>[http://ftp.iza.org/dp3754.pdf The Economic Impact of Immigration in Greece: Taking Stock of the Existing Evidence] Panos Tsakloglou DISCUSSION PAPER SERIES Forschungsinstitut zur Zukunft der Arbeit Institute for the Study of Labor October 2008. O Χολέζας παραπέμπει στο Koniordos, M. 1994. Employment and Greek Educational Policy. In The Protection of the Rights of Migrant Workers and their Families: The International and National Dimension, ed. C. Theodoropoulos and A. Sykiotou, 167-181. Athens: Marangopoulos 34 Foundation for Human Right, Publications Estia.</ref>
 
Το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 40% τα χρόνια της επταετίας της χούντας, έχοντας πτώση την τελευταία χρονιά του 1974 κατά 10%. <ref name="autogenerated1">{{Cite journal|url=http://dx.doi.org/10.1007/springerreference_205118|title=Eurostat|journal=SpringerReference|publisher=Springer-Verlag|location=Berlin/Heidelberg}}</ref><ref>{{Cite book|title=Ανάλυση Ελληνικής οικονομίας|first=Νίκος|last=Ψυρούκης|isbn=|year=1979|location=|page=}}</ref>
 
Οι δαπάνες σε βιομηχανία αυξήθηκαν κατά 120% και 80% στον τουρισμό.<ref>{{Cite journal|url=|title=Ευάγγελου Α. Χεκίμογλου, στατιστικές Χρηματοδότησης Τουρισμού και Βιοτεχνίας|last=|first=|dateyear=2014|journal=Ελευθεροτυπία|accessdate=|doi=}}</ref> Τα χρήματα αυτά βρέθηκαν από φόρους και από δάνεια που πήρε η χούντα για να μεγαλώσει την οικονομία της χώρας. Η επικέντρωση όμως σε αυτούς τους τομείς χρειάστηκε εμπορικά αγαθά, κάτι που έκανε την χώρα να έχει έλλειμα στις συναλλαγές της. Η χώρα άυξησε τις εισαγωγές τις απο 1.125 Εκατ. Δολλάρια στα 4.509 Εκατ, ενώ οι εξαγωγές απο 452. Εκατ. Δολλάρια στα 1.774. <ref>{{Cite journal|url=|title=Εμπορεικές στατιστικές στην περίοδο 1966-74|last=|first=|dateyear=2014|journal=Ελευθεροτυπία|accessdate=|doi=}}</ref>
 
Στους ισχυρισμούς της χούντας για επίτευξη νομισματικής και οικονομικής σταθερότητας ο Κανελλόπουλος αντιτείνει πως οι τιμές κατά τη δικτατορία αυξάνονταν γρηγορότερα από ότι στο προηγούμενο διάστημα. Μάλιστα από το 1971 η άνοδος των τιμών είναι πρωτοφανής, σε σημείο που το διάστημα Αύγουστου 1972 - Αύγουστου 1973 η αύξηση (15,5%) να είναι η μεγαλύτερη από όλες τις χώρες της Ευρώπης και σχεδόν η μεγαλύτερη στην ιστορία της Ελλάδας. Το ισάξιο του δολλαρίου στο τέλος της χούντας ήταν 30 δραχμές, όπως και πριν τη δικτατορία.
 
Επιπλέον, το εξωτερικό χρέος που από το 1821 έως το 1966 είχε διαμορφωθεί στο ύψος των 1,110 δις δολαρίων, μέσα σε έξι χρόνια ξεπέρασε τα 3,3 δις δολλάρια.<ref>{{Cite news|url=|title=Η σκιά της επταετίας βαρύνει την πορεία της οικονομίας|last=Κανελλόπουλος|first=Αθανάσιος|date=16 Απριλίου 1977-04-16 |work=|newspaper=Τα Νέα|page=3|access-date=|via=}}</ref> Πάντως, αυτό δεν είχε επιρροή στην οικονομία της χώρας εφόσον δεν ξεπέρασε το 25% του ΑΕΠ. <ref name="autogenerated1"/>
 
Ο [[Στυλιανός Παττακός|Παττακός]] συνήθιζε να λέει «Η Ελλάς είναι ένα εργοτάξιον».{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=}}. ΕμφανίζοτανΕμφανιζόταν σε οικοδομές με ένα μυστρί στο χέρι, πράγμα που του κόλλησε το παρατσούκλι 'Ο άνθρωπος με το μυστρί'.
 
Σε μια προσπάθεια να αποκτήσει λαϊκά ερείσματα, το καθεστώς προχώρησε σε διαγραφή των αγροτικών χρεών. Ο [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Παπαδόπουλος]] συνήθιζε να αποκαλεί τους αγρότες την «ραχοκοκαλιά του λαού».{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=}}. ΓιόςΓιος αγροτικής οικογένειας, οι αγρότες ήταν πιθανότερο να υποστηρίζουν τον δικτάτορα αποαπό τις αστικές τάξεις.
 
Στενές ήταν ακόμα οι σχέσεις της δικτατορίας με τους εφοπλιστικούς κύκλους, στους οποίους παραχωρήθηκαν περαιτέρω προνόμια, κυρίως χαμηλότερη φορολογία, για μετεγκατάσταση στο λιμάνι του [[Πειραιάς|Πειραιά]]. Οι ελαφρύνσεις οδήγησαν σε άυξηση του Εμπορικού στόλου. <ref>{{Cite journal|url=|title=Η Ελληνική Οικονομία κατά τον 20ο αιώνα|last=Μήλιος|first=Γιάννης|date=|journal=Επίσημη Στατιστική εμπορικού Στόλου 1900-2000|accessdate=|doi=}}</ref>
 
=== Σκάνδαλα και διαφθορά ===
Η επταετία της χούντας σημαδεύτηκε από σκάνδαλα και πολλές περιπτώσεις χρηματισμού και ευνοιοκρατίας. Τα πιο γνωστά είναι το σκάνδαλο με τα λεγόμενα θαλασσοδάνεια του συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά<ref>Πολιτικά Θέματα, 8.2.75</ref> που έμεινε κοροϊδευτικά στην ιστορία ως ο κύριος καθαρά χέρια, το σκάνδαλο με τα σάπια κρέατα του συνταγματάρχη Μπαλόπουλου<ref>Λεωνίδας Παπάγος Σημειώσεις 1967-1977</ref> και οι τεράστιες χρηματικές δαπάνες για τους κοσμικούς εορτασμούς και την πολυτελή ζωή του αντισυνταγματάρχη (ο Παπαδόπουλος τον έκανε υποστράτηγο) [[Μιχαήλ Ρουφογάλης|Μιχάλη Ρουφογάλη]], που του είχε ανατεθεί η διεύθυνση της ΚΥΠ, δηλαδή του εθνικά κρίσιμου τομέα των μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος επίσης εξασφάλιζε τη χορήγηση δανείων σε υποστηρικτές της χούντας, επιβαρύνοντας τις ελληνικές δημόσιες τράπεζες.<ref>Ταχυδρόμος, 12.9.74</ref> Η ευνοιοκρατία και το ρουσφέτι επί χούντας γιγαντώθηκαν: ο Μακαρέζος διόρισε τον κουνιάδο του Αλέξανδρο Ματθαίου Υπουργό Γεωργίας, ο Λαδάς έκανε τον ένα ξάδερφό του στρατηγό και διοικητή της ΑΣΔΕΝ και έναν άλλο ξάδερφό του Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών, και ο γαμπρός του Παττακού Ανδρέας Μεϊντάσης έγινε βαθύπλουτος παίρνοντας χαριστικά δουλειές από το Δήμο Αθηναίων. Ο στρατηγός [[Βασίλειος Καρδαμάκης]] διορίστηκε διοικητής της ΔΕΗ και ο στρατηγός Αλέξανδρος Νάτσινας (πρώην αρχηγός ΚΥΠ με τεράστιες ευθύνες για το σχέδιο ΠΕΡΙΚΛΗΣ και το παρακράτος) διορίστηκε Πρόεδρος στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.<ref>Αλέξανδρος Δρεμπέλας ο θρήνος του Χωροφύλακα 1998</ref> Ανάμεσα στα σκάνδαλα της περιόδου της στρατιωτικής δικτατορίας συγκαταλέγεται και το «[[Τάμα του Έθνους]]».<ref>{{cite news|title=Το «Τάμα του Έθνους»|url=https://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=186647|accessdate=312018-03-201831|newspaper=[[Ελευθεροτυπία]]|date=252018-07-201825|author=Ο Ιός|archive-url=https://web.archive.org/web/20150406061959/http://www.enet.gr/?i=news.el.article|archive-date=2015-04-06|url-status=dead}}</ref>
 
===Το εκπαιδευτικό σύστημα===
Γραμμή 304:
Στις 10 Μαΐου [[1967]] εκδόθηκε ο Α.Ν. 3/1967 που συγκρότησε με συγκεκριμένη θητεία «Ιερά Σύνοδο αριστίνδην».<ref>Αυτή αποτελείτο από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών ως πρόεδρο και οκτώ συνέδρους κατά σειρά των πρεσβείων της αρχιεροσύνης και ανά τέσσερις από τους Μητροπολίτες της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ελλάδος και των «Νέων Χωρών».</ref> Επρόκειτο για μια αντικανονική επέμβαση στα εσωτερικά της εκκλησίας διότι εθίγετο το επισκοποσυνοδικό πολίτευμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.<ref>Ιωάννης Κονιδάρης, Εγχειρίδιο Εκκλησιαστικού Δικαίου, εκδ. Αντ.Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 2000,σελ 84</ref> Στη συνέχεια ο τότε αρχιεπίσκοπος απομακρύνθηκε αναγκαστικώς με την κατάργηση της διάταξης του Ν.Δ.4589/1966 η οποία εξαιρούσε από την αυτοδίκαιη αποχώρηση των μητροπολιτών, από τα καθήκοντά τους μετά τη συμπλήρωση του ογδοηκοστού έτους της ηλικίας τους τον εκάστοτε αρχιεπίσκοπο<ref>Σε επιστολή του προς τον τότε βασιλιά, ο αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος δήλωνε την πλήρη άρνησή του να παραιτηθεί, «Αρνούμαι διαρρήδην να γίνω παραβάτης θείων προσταγμάτων, διότι θα είμαι ρίψασπις και προδότης και επίορκος», στο Ιωάννης Κονιδάρης, ''Η δικτατορία του 1967 και η μεταπολίτευση στην Εκκλησία'',στο: Εκκλησιαστικά Άτακτα-Άρθρα στο ΄΄Βήμα της Κυριακής΄΄ 1993-1998, εκδ. Αντ.Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1999, σελ.187</ref>.
 
Έτσι, ο υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων της Χούντας κήρυξε τον αρχιεπισκοπικό θρόνο εν χηρεία, παρόλο που ο κανονικός [[Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄|αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος]] ζούσε. Ο αρχιμανδρίτης των ανακτόρων και καθηγητής Πανεπιστημίου [[Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α´|Ιερώνυμος Κοτσώνης]] αποτέλεσε τον εκλεκτό του καθεστώτος. Ο Ιερώνυμος αφού χειροτονήθηκε [[επίσκοπος]], επιλέχθηκε από τον [[Κωνσταντίνος Β΄ των Ελλήνων|Κωνσταντίνο]] στις 14 Μαΐου 1967 μεταξύ των τριών που πρότεινε η οκταμελής Ιερά Σύνοδος. Η προδιαγεγραμμένη «εκλογή» του έγινε υπό την εποπτεία του ίδιου του ισχυρού άνδρα του καθεστώτος [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Γεωργίου Παπαδόπουλου]] και του [[Στυλιανός Παττακός|Στυλιανού Παττακού]].<ref>{{Cite journal|title=Διαπάλη και εναρμόνηση (Ι). Το πραξικόπημα στην Εκκλησία|last=Κονιδάρης|first=Ιωάννης|dateyear=1999|journal=Εκκλησιαστικά Άτακτα-Άρθρα, Βήμα της Κυριακής|publisher=εκδόσεις Αντ.Ν. Σάκκουλα|page=94}}</ref> Ενδεικτικό της αντικανονικότητας της κατάστασης είναι το γεγονός πως η χειροτονία του Ιερώνυμου έγινε στις 4 Μαΐου 1967, χωρίς να έχει παραιτηθεί ο κανονικός αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄, του οποίου η εξαναγκασμένη παραίτηση έφερε τελικά ημερομηνία 11 Μαΐου 1967.<ref>{{Cite web|url=http://www.xristianiki.gr/poreia-mas/khristianoi-kai-politike-drase/1967-1973-ekklesia-kai-khounta-oi-duo-opseis.html|title=1967 - 1973 Εκκλησία και Χούντα οι δύο όψεις - ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ|date=162009-11-200916 |website=www.xristianiki.gr|accessdate=2016-07-06}}</ref><ref>Ιωάννης Κονιδάρης, ''Διαπάλη και εναρμόνηση (Ι). Το πραξικόπημα στην Εκκλησία'',στο: Εκκλησιαστικά Άτακτα-Άρθρα στο ΄΄Βήμα της Κυριακής΄΄ 1993-1998, εκδ. Αντ.Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1999, σελ.94</ref> Η ανάρρηση του Ιερώνυμου Κοτσώνη στον αρχιεπισκοπικό θρόνο αποτελεί την πρώτη και κυριότερη φάση του πραξικοπήματος στην Εκκλησία της Ελλάδος.
 
Η εκλογή του προξένησε επιθέσεις και σχόλια, καθώς θεωρήθηκε ευθέως ευνοούμενος της χούντας των συνταγματαρχών και χαρακτηρίστηκε χουντικός, βασιλικός και αντικανονικός. Για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιήθηκε η ενθρόνιση του Ιερωνύμου, είναι χαρακτηριστική η εισήγηση του μητροπολίτη Κορίνθου Παντελεήμονος στην Έκτακτη Πολυμελή Σύνοδο στις 5 Μαρτίου του 1974: «''Εκ των μέχρι τούδε λεχθέντων συνάγεται ότι η άνοδος του Ιερωνύμου εις τον αρχιεπισκοπικόν θρόνον υπήρξε πάντη ανώμαλος και άκρως αντικανονική, επί πλέον πάσχουσα και εκ της χρησιμοποιήσεως δι’ αυτήν κοσμικών αρχόντων''».<ref>Αγγελοπούλου (1998). σελ. 108.</ref><ref>[{{cite web|url=https://www.efsyn.gr/politiki/55371_o-gklixmpoyrgk-kai-i-ekklisia ''|title=Ο Γκλίξμπουργκ και η Εκκλησία'' - |publisher=εφημερίδα των Συντακτών 18.01.|date=2016]-01-18}}</ref>
 
Κατά την περίοδο της αρχιερατείας του Ιερώνυμου ευθέως ευνοούμενου του δικτατορικού καθεστώτος απομακρύνθηκαν αντικανονικά πολλοί επίσκοποι από τις μητροπόλεις τους όπως οι Μητροπολίτες [[Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Α΄|Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Παπαγεωργίου]] και [[Αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος|Αττικής και Μεγαρίδος Ιάκωβος Βαβανάτσος]] ενώ εξωθήθηκαν σε παραιτήσεις ο Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων Κύριλλος Καρμπαλιώτης, ο Δημητριάδος Δαμασκηνός Χατζόπουλος, ο [[Μητροπολίτης Ελασσώνος Ιάκωβος Μακρυγιάννης|Ελασσόνος Ιάκωβος Μακρυγιάννης]], ο Παραμυθίας Τίτος Ματθαιάκης και ο Λαρίσης Ιάκωβος Σχίζας.<ref>[https://www.kar.org.gr/2013/06/20/%CE%B5%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-21%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%83/ Εκκλησία και 21η Απριλίου: Ώρα για μια «συγγνώμη»]</ref> Με αυτόν τον τρόπο το δικτατορικό καθεστώς κατάφερε να απομακρύνει αφενός επισκόπους που δεν είχαν διάθεση συνεργασίας με το δικτατορικό καθεστώς και αφετέρου, στις κενές θέσεις που δημιουργήθηκαν, να τοποθετήσει νέους μητροπολίτες φιλικά διακείμενους προς αυτήν. Μάλιστα, όλοι σχεδόν οι νέοι μητροπολίτες που εξελέγησαν από την αντικανονική Σύνοδο, είχαν δύο κοινά χαρακτηριστικά: προέρχονταν από την Αδελφότητα Θεολόγων «Ζωή» και στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου είχαν υπηρετήσει ως στρατιωτικοί ιερείς-ιεροκήρυκες.<ref>[http://e-theologia.blogspot.com/2012/11/1967-1974_16.html?m=1 Η Θεολογία μεσοπέλαγα: Χριστιανοί και πολιτική δράση κατά την περίοδο της Δικτατορίας 1967-74]</ref> Η αντικανονική αυτή κατάσταση στην Εκκλησία της Ελλάδος, καταδικάστηκε από τον τότε επίσκοπο Βρεσθένης [[Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος|Δημήτριο]] (μετέπειτα [[Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος|Αρχιεπίσκοπο Αμερικής]]), ο οποίος αν και εξελέγη Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος, αρνήθηκε τη θέση.