Μογγολία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Επιμέλεια
Γραμμή 1:
{{coord|47.6|103.2333|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες Χώρας
| εθνικό_όνομα = [[File:Monggol ulus.svg|50px]] <br />Монгол улс
| προφορά ονόματος =
| εθνικό όνομα ελληνικά = Μογγολία
Γραμμή 20:
| Πληθυσμιακές ομάδες =
| πολίτευμα = [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος της Μογγολίας|Πρόεδρος]]<br /><br/>[[Πρωθυπουργός της Μογγολίας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Χατμάα Μπατούλγκα]]<br/>[[Ουκναγκίν Χουρεσούλχ]]
| βουλή_όνομα = [[Μεγάλο Xουράλ]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Από τη δυναστεία Τσινγκ<br />Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = [[29 Δεκεμβρίου]] [[1911]]<br /><br />[[13 Ιανουαρίου]] [[1992]]
| θέση_έκτασης = 19
| έκταση = 1.564.116
Γραμμή 39:
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 2018
| θέση_ΑΕΠ =
| ΑΕΠ = 36,996 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=46&pr.y=7&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=948&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Μογγολία |publisher=[[ΔΝΤ]] |date=Απρίλιος 2017 |accessdate=092017-05-201709}}</ref>
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 12.274 $<ref name="imf"/>
Γραμμή 49:
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον =
| HDI_έτος = 2017
| HDI = {{increase}} 0,741 <ref name="UNDP2018">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/2018-update |title= Human Development Report 2018|publisher=HDRO (Human Development Report Office)|accessdate=102019-202-201910}}</ref>
| HDI_κατάταξη = 92
| HDI_κατηγορία = <span style="color:#009900;">υψηλός</span>
Γραμμή 55:
| κωδικός_νομίσματος = MNT
| ώρα_ζώνης =
| διαφορά_UTC = +7 ως +8<ref>{{cite web|title ="Mongolia Standard Time is GMT (UTC) +8, some areas of Mongolia use GMT (UTC) + 7" |work =Time Temperature.com |url =http://www.timetemperature.com/asia/mongolia_time_zone.shtml |accessdate =2007-09-30 }}</ref><ref>{{cite web|title ="The Mongolian government has chosen not to move to Summer Time" |work= World Time Zone.com |url =http://www.worldtimezone.com/dst_news/dst_news_mongolia01.html |accessdate =2007-09-30 }}</ref>
| διαφορά_UTC = +7 ως +8<ref>{{cite web
| last =
| first =
| authorlink =
| coauthors =
| title ="Mongolia Standard Time is GMT (UTC) +8, some areas of Mongolia use GMT (UTC) + 7"
| work =
| publisher =
| date =Time Temperature.com
| url =http://www.timetemperature.com/asia/mongolia_time_zone.shtml
| format =
| doi =
| accessdate =30-09-2007 }}
</ref><ref>{{cite web
| last =
| first =
| authorlink =
| coauthors =
| title ="The Mongolian government has chosen not to move to Summer Time"
| work =
| publisher =
| date =World Time Zone.com
| url =http://www.worldtimezone.com/dst_news/dst_news_mongolia01.html
| format =
| doi =
| accessdate =30-09-2007 }}
</ref>
| θερινή_διαφορά_UTC =
| iso_3166-1 =
Γραμμή 91 ⟶ 65 :
 
Η '''Μογγολία''' ([[Μογγολική γλώσσα|μογγολικά]]: ''Монгол улс'') είναι μια χώρα με έκταση 1.564.116 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]] και πληθυσμό 3.238.479<ref name="stat"/> κατοίκους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2018. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη [[Μεσόγειο κράτος|περίκλειστη χώρα]] μετά το [[Καζακστάν]]. Τυπικά εντάσσεται στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, αν και ορισμένες φορές θεωρείται κομμάτι της Κεντρικής Ασίας. Συνορεύει με τη [[Ρωσία]] προς Βορρά, και με τη [[Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας]] προς Νότο και παρότι στα δυτικά απέχει λίγα χιλιόμετρα από το Καζακστάν ωστόσο οι δυο χώρες δεν έχουν κοινά σύνορα. Το καθεστώς της χώρας είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία. Πρωτεύουσα της χώρας είναι το [[Ουλάν Μπατόρ]].
 
== Ιστορία ==
=== Προϊστορία ===
Γραμμή 106 ⟶ 80 :
=== Η Μογγολική αυτοκρατορία ===
 
Στο χάος που επικράτησε τον 12ο αιώνα, ένας αρχηγός φυλής με το όνομα [[Τζένγκις Χαν|Τεμουτζίν]] κατάφερε τελικά να ενώσει τις μογγολικές φυλές ανάμεσα στη [[Μαντζουρία]] και την οροσειρά [[οροσειρά Αλτάι|Αλτάι]]. Το [[1206]] πήρε τον τίτλο [[Τζένγκις Χαν]] και ξεκίνησε μία σειρά στρατιωτικών εκστρατειών, γνωστές για τη βία και την ωμότητά τους, σε μεγάλο μέρος της [[Ασία]]ς, δημιουργώντας έτσι τη [[Αυτοκρατορία των Μογγόλων|Μογγολική Αυτοκρατορία]], τη μεγαλύτερη συνεχόμενη αυτοκρατορία σε έκταση στην παγκόσμια ιστορία. Με τους διαδόχους του, η αυτοκρατορία εκτεινόταν από τη σημερινή [[Πολωνία]] στα δυτικά ώςως την [[Κορέα (περιοχή)|Κορέα]] στα ανατολικά, και από τη [[Σιβηρία]] στο βορρά ώς τον [[Κόλπος του Ομάν|Κόλπο του Ομάν]] στα νότια, με συνολική έκταση 33 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων (22% της συνολικής ξηράς του πλανήτη) και πληθυσμό μεγαλύτερο από 100 εκατομμύρια.
 
Μετά το θάνατο του Τζένγκις Χαν, η αυτοκρατορία διαιρέθηκε σε τέσσερα βασίλεια, ονομαζόμενα χανάτα, τα οποία τελικά έγιναν ημιανεξάρτητα μετά το θάνατο του [[Μόνγκε]] το [[1259]]. Ένα από τα χανάτα, γνωστό ως το [[Μεγάλο Χανάτο]], με επικράτεια τη σημερινή Μογγολία και την [[Κίνα]], μετατράπηκε στη δυναστεία των [[Δυναστεία Γιουάν|Γιουάν]] με ηγεμόνα τον [[Κουμπλάι Χαν]], εγγονό του Τζένγκις Χαν. Ο [[Κουμπλάι Χαν]] έκανε πρωτεύουσά του τη σημερινή πόλη του [[Πεκίνο]]υ. Μετά από έναν περίπου αιώνα ηγεμονίας, οι [[Δυναστεία Γιουάν|Γιουάν]] αντικαταστάθηκαν από τη [[Δυναστεία Μινγκ|Δυναστεία των Μινγκ]] το [[1368]], και οι [[Μογγόλοι]] εκδιώχθηκαν προς το Βορρά. Καθώς ο στρατός των Μινγκ καταδίωξε τους μογγολικούς πληθυσμούς μέχρι τα πάτρια εδάφη τους, κατέλαβε και κατέστρεψε την πρωτεύουσα [[Καρακορούμ (πόλη)|Καρακορούμ]], μαζί με την πολιτιστική πρόοδο της αυτοκρατορικής περιόδου, γυρνώντας τη Μογγολία ξανά σε μία άναρχη κατάσταση.
Γραμμή 117 ⟶ 91 :
 
=== Η δυναστεία των Τσινγκ ===
Ο τελευταίος Μογγόλος χάνος ήταν ο [[Λίγκντεν Χαν]] στις αρχές του 17ου αιώνα. Οι επιδρομές του στις κινεζικές πόλεις τον οδήγησαν σε διαμάχη με τους [[Μαντσού]], καθώς κατάφερε να ενώσει αρκετές μογγολικές φυλές. Πέθανε το [[1634]] κατά το ταξίδι του για το [[Θιβέτ]], σε μία προσπάθεια να αποφύγει τους [[Μαντσού]] και να καταστρέψει την ομάδα των κίτρινων σκούφων του βουδισμού. Μέχρι το [[1636]], οι περισσότερες φυλές της [[Εσωτερική Μογγολία|εσωτερικής Μογγολίας]] είχαν παραδοθεί στους [[Μαντσού]], και τελικά οι Κάλχα δήλωσαν και αυτοί υποτέλεια στη [[Δυναστεία Τσινγκ|δυναστεία των Τσινγκ]] το [[1691]], παραχωρόνταςπαραχωρώντας έτσι όλη τη σημερινή δυτική Μογγολία στην εξουσία του [[Πεκίνο]]υ. Μετά από αρκετούς πολέμους, οι Ντζουνγκάρ επίσης κατακτήθηκαν το [[1757]].
 
Μέχρι το [[1911]] οι [[Μαντσού]] διατήρησαν τον έλεγχο της Μογγολίας με μία σειρά συμμαχιών και διαφυλετικών γάμων, καθώς και με στρατιωτικά και οικονομικά μέτρα. Υψηλοί αξιωματούχοι των [[Μαντσού]], γνωστοί ως Αμπάν, είχαν εγκατασταθεί στο [[Κουρέε]], το [[Ουλιαστάι]] και το [[Κχόβντ]], ενώ η χώρα είχε διαιρεθεί σε φεουδαρχικές και θρησκευτικές επικράτειες. Κατά τον 19ο αιώνα, οι φεουδάρχες έδωσαν περισσότερη προσοχή στην αντιπροσώπευσή τους κεντρικά παρά στους υποτελείς τους, και η συμπεριφορά της μογγολικής αριστοκρατίας, παράλληλα με τις αθέμιτες πρακτικές των κινέζωνΚινέζων εμπόρων και τη συλλογή φόρων σε [[ασήμι]] αντί για ζώα, είχαν ως συνέπεια την έντονη φτώχεια των κατοίκων.
 
=== Ανεξαρτησία (1911-1919) ===
Γραμμή 203 ⟶ 177 :
Τα εθνικά πανεπιστήμια της χώρας αποτελούν όλα ανεξάρτητα παραρτήματα του Εθνικού Πανεπιστημίου της Μογγολίας και του Μογγολικού Πανεπιστημίου Επιστημών και Τεχνολογίας.
 
Η ευρεία φιλελευθεροποίηση της δεκαετίας του '90 οδήγησε σε μία αύξηση ιδιωτικών ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης, αν και αρκετά από αυτά δεν πληρούν τους χαρακτηρισμούς πανεπιστήμιο ή κολλέγιοκολέγιο.
 
=== Υγεία ===
Γραμμή 231 ⟶ 205 :
Το μεγαλύτερο αεροδρόμιο βρίσκεται έξω από την πρωτεύουσα και είναι το [[Διεθνές Αεροδρόμιο Τζενγκίς Χαν]]. Οι πτήσεις εκτελούνται με αεροσκάφη τύπου [[Fokker 50]], [[Saab 340]], [[Airbus 319]] και [[Bombardier Q400]].<ref>[http://www.magnificentmongolia.com/mongolia/news/1-latest-news/160-civil-aviation-tourism-conference.html EZnis replaces Saab with Bombardier]</ref>
 
Η οδήγηση στη χώρα γίνεται σταστη δεξιά πλευρά του δρόμου.
 
== Παραπομπές ==