Νικόλαος Πλαστήρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Νικόλαος Πλαστήρας''' ([[4 Νοεμβρίου]] [[1883]] - [[26 Ιουλίου]] [[1953]]) ήταν [[Έλληνες|Έλληνας]] στρατιωτικός και πολιτικός. Έγινε γνωστός για την στρατιωτική του δράση κατά τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς Πολέμους]] (όπου έγινε γνωστός ως ''Μαύρος Καβαλάρης'') και τηντη [[Μικρασιατική εκστρατεία]] καιενώ πολλές φορές ενεπλάκη με την πολιτική συμμετέχοντας ή οργανώνοντας κινήματα. Ήταν [[Βενιζελισμός | φιλοβενιζελικός]] και κυβέρνησε την Ελλάδα τρεις φορές, μία το 1945 και άλλες δύο στα 1950-1952.

Γιος του Χρήστου Πλαστήρα, ράφτη, και της Στυλιανής Καραγιώργου, υφάντρας, γεννήθηκε στο [[Μορφοβούνι Καρδίτσας|Μορφοβούνι]] [[Νομός Καρδίτσας|Καρδίτσας]] το [[1883]]<ref>Υπάρχει αμφισβήτηση γύρω από το ακριβές έτος γέννησής του: όταν στα 1905, νεαρός λοχίας θέλησε να συμμετάσχει στις εισαγωγικές εξετάσεις για τη Σχολή Υπαξιωματικών, ήταν τότε 25 ετών, και το ηλικιακό ήταν κώλυμα για τον ίδιο. Έτσι προσέφυγε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Καρδίτσας και πέτυχε τη διόρθωση της ημερομηνίας γέννησής του στο 1883. (Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ.), σελ. 73, υποσ. 21.)</ref>.

Αφού τελείωσε το Γυμνάσιο, κατατάχθηκε στον Στρατό τον Δεκέμβριο του [[1903]] και υπηρέτησε στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού στα [[Τρίκαλα]], όπου προήχθη σε υπαξιωματικό (επιλοχίας). Τον Απρίλιο του [[1907]] πήρε μέρος στον [[Μακεδονικός αγώνας|Μακεδονικό αγώνα]]: αφού εγκατέλειψε τη μονάδα του, μαζί με μερικούς συναδέλφους του ήλθε σε επαφή με διάφορα πρόσωπα στην Καρδίτσα συγκροτώντας ομάδα εθελοντών. Με αυτή στη συνέχεια, συνεργάζεται με την ομάδα του καπετάν-Αγραφιώτη και του υπολοχαγού Χαράλαμπου Παπαγάκη σε επιχειρήσεις γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ.), σελ. 77-78.</ref>. Μετά την ολοκλήρωση της απόστολής του επέστρεψε στην μονάδα του και στα [[1908]] δίνει εξετάσεις προκειμένου να εισαχθεί στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας, ερχόμενος πρώτος επιλαχών<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ.), σελ. 79.</ref>. Συμμετείχε ενεργά στον «Σύνδεσμο Υπαξιωματικών» που είχε σκοπό την αξιοκρατία και την εξυγίανση του Στρατού και ήταν παράλληλη με τον «Στρατιωτικό Σύνδεσμο» των αξιωματικών, που έκανε το [[Κίνημα στο Γουδί]] το [[1909]]. Το [[1910]] εισήχθη στηνστη Σχολή Υπαξιωματικών της [[Κέρκυρα]]ς από όπου εξήλθε το [[1912]] ως [[Ανθυπολοχαγός]]<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ εκδ), σελ. 81-82.</ref>.

Το [[1914]] πήρε μέρος στον [[Βορειοηπειρωτικός αγώνας|Βορειοηπειρωτικό αγώνα]]: από τη Χίο όπου βρισκόταν φεύγει για την Αθήνα και συναντά τον [[Στέφανος Σαράφης|Στέφανο Σαράφη]]. Μαζί συνεννοούνται για να δράσουν υπέρ της κίνησης του Ζωγράφου. Ο Πλαστήρας μεταβαίνει στα Τρίκαλα με σκοπό την οργάνωση στρατιωτικής αποστολής στη Βόρειο Ήπειρο. Όμως του ανακοινώνεται η επικείμενη σύλληψή του λόγω ακριβώς του σχεδίου που οργάνωνε. Η συμπαράσταση πολλών συναδέλφων αλλά κυρίως η υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας ακύρωσε τα σχέδιά του αλλά και τη σύλληψή του. Επιστρέφει στη Χίο και ολοκληρώνει το σχεδιασμό άμυνας του νησιού<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Α΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2009 (β΄ έκδ.), σελ. 186, 190-191.</ref>.

Μετά τη [[Μικρασιατική καταστροφή]] και την [[Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922|Eπανάσταση της 11ης Σεπτεμβρίου]] των στρατιωτικών δυνάμεων στη [[Χίος|Χίο]] και τη [[Λέσβος|Λέσβο]], το [[1922]], ανέλαβε την αρχηγία της επαναστατικής επιτροπής (από όπου απέκτησε και το προσωνύμιο 'Αρχηγός'). Τον Σεπτέμβριο του [[1922]] μετέβη στην [[Αθήνα]] όπου ανέτρεψε την κυβέρνηση και υποχρέωσε τον βασιλιά [[Κωνσταντίνος Α΄ της Ελλάδας|Κωνσταντίνο Α΄]] σε παραίτηση υπέρ του γιου του [[Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας|Γεωργίου Β΄]] και σχημάτισε επαναστατική κυβέρνηση, χωρίς όμως να συμμετάσχει σ' αυτήν (όντας όμως ο ουσιαστικός αρχηγός). Με τη φροντίδα του περιθάλπηκαν και στεγάστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], και με νομοθετικό διάταγμα ([[14 Φεβρουαρίου]] [[1923]]), έδωσε λύση στο αγροτικό ζήτημα, διανέμοντας το μεγαλύτερο μέρος των τσιφλικιών στους ακτήμονες. Χάρη σ' αυτόν και τον [[Θεόδωρος Πάγκαλος (στρατηγός)|Θεόδωρο Πάγκαλο]] αναδιοργανώθηκε ο Στρατός και ανασυντάχθηκε η Στρατιά του [[Έβρος (Θράκη)|Έβρου]], δίνοντας ένα βοήθημα στον [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριο Βενιζέλο]], κατά τις διαπραγματεύσεις για τηντη [[Συνθήκη της Λωζάνης]], περιορίζοντας τις απαιτήσεις του [[Μουσταφά Κεμάλ|Κεμάλ]]. Επίσης υποστήριξε και ανέλαβε την ευθύνη για την «Εκτέλεση των Έξι», κατευνάζοντας τον λαό που ζητούσε την τιμωρία των υπεύθυνων για την Μικρασιατική καταστροφή.

Μετά τις εκλογές τον Δεκέμβριο του [[1923]] κατέθεσε την εξουσία στα χέρια της εκλεγμένης κυβέρνησης. Τον Ιανουάριο του [[1924]] παραιτήθηκε και αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του Αντιστράτηγου. Η Δ΄ Εθνοσυνέλευση τον ανακήρυξε «''Άξιο της Πατρίδος''». Το [[1925]] μετά το πραξικόπημα της 25ης Ιουνίου κι ενώ ιδιώτευε στην ιδιαίτερη πατρίδα του στην Καρδίτσα, προσκλήθηκε να έλθει στην Αθήνα, από τους επίδοξους ανατροπείς του Πάγκαλου. Ο Πάγκαλος έβαλε τη χωροφυλακή να τον παρακολουθεί αλλά ο Πλαστήρας έφτασε κρυφά στην Αθήνα τον Οκτώβριο καταλύοντας στο ξενοδοχείο Ακταίον του Νέου Φαλήρου. Στη συνέχεια κρύφτηκε σε φιλική οικία (Ιωάννη Δογάνη) και μετά στο Χαλάνδρι<ref>[[Γρηγόριος Δαφνής]], ''Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων 1923-1940'', τόμος α΄, εκδ. Κάκτος, Αθήνα, 1997, σελ. 301-302.</ref>.

Το [[1933]] τις εκλογές κέρδιζε η αντιβενιζελική παράταξη του [[Παναγής Τσαλδάρης|Παναγή Τσαλδάρη]]. Πριν ολοκληρωθεί η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, την νύχτα της 5ης προς [[6 Μαρτίου|6ης Μαρτίου]], ο Πλαστήρας οργάνωσε [[Κίνημα Πλαστήρα 6ης Μαρτίου 1933|κίνημα υπέρ του Βενιζέλου]] και με την έγκριση αυτού, με την δικαιολογία ότι η άνοδος των αντιβενιζελικών στην εξουσία θα σήμαινε το τέλος της Δημοκρατίας. Το κίνημα απέτυχε και κατέφυγε στο [[Λίβανος|Λίβανο]] και μετά στην [[Γαλλία]]. Στο επόμενο [[Κίνημα 1ης Μαρτίου 1935|στρατιωτικό κίνημα, την 1η Μαρτίου 1935]] (πάλι με την έγκριση του Βενιζέλου), προσέφερε και πάλι την υποστήριξή του παρ' όλο που ήταν ακόμη στο εξωτερικό, και μετά την αποτυχία του καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο, όπως και ο Βενιζέλος. Ὀλοι όμως έλαβαν αμνηστία, με την παλινόρθωση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας τον ίδιο χρόνο, από τον Βασιλέα Γεώργιο Β΄.

To Σεπτέμβριο του [[1937]], ο Πλαστήρας άρχισε έντονη αντιδικτατορική δραστηριότητα κατά του καθεστώτος του Μεταξά, και έγινε Πρόεδρος της Αντιδικτατορικής Επιτροπής, με μέλη μεταξύ άλλων τον [[Σοφοκλής Βενιζέλος|Σοφοκλή Βενιζέλο]], τον Αγαμέμνονα Σλήμαν, και τον [[Κομνηνός Πυρομάγλου|Κομνηνό Πυρομάγλου]]. Σε συνέντευξη του σε μία Γαλλίδα δημοσιογράφο, εξέφρασε την άποψη του για τη δικτατορία, τονίζοντας ότι «''δεν είναι σύστημα προόδου και εξυψώσεως του διανοητικού επιπέδου των λαών''»<ref>Σέφης Αναστασάκος, ''Ο Πλαστήρας και η εποχή του'', τόμος Γ΄, Εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 2007, σελ. 108-111.</ref>.

Μετά τα «[[Δεκεμβριανά]]» του [[1944]] κλήθηκε να αναλάβει την κυβέρνηση ως προσωπικότητα ευρείας αποδοχής, στις [[3 Ιανουαρίου]] [[1945]]. Παρ' όλα αυτά ο Γάλλος πρεσβευτής στην Αθήνα Ζαν Μπελέν έγραφε στις 6 Απριλίου 1945: «''Οι Βρετανοί θεωρούν τον Πλαστήρα μια μετριότητα'' […] ''Κάνουν τα πάντα για να τον διώξουν.''»<ref name="Christophe Chiclet 1989"/> Προσπάθησε να αποτρέψει τον [[Ελληνικός Εμφύλιος 1946 - 1949|Εμφύλιο Πόλεμο]]{{Πηγή|σχόλιο=}} και συμμετείχε στην [[Συμφωνία της Βάρκιζας]]. Όμως τον Μάρτιο του 1945, μετά τη δημοσίευση στην εφημερίδα ''[[Ελληνικόν Aίμα (εφημερίδα)|Ελληνικόν Aίμα]]'' φωτοτυπίας της επιστολής του που κατά τη διάρκεια του πολέμου συνιστούσε κατάπαυση του πυρός με τη μεσολάβηση της Γερμανίας, ο τότε Αντιβασιλέας και [[Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός]] ζήτησε την άμεση παραίτηση του Ν. Πλαστήρα και της κυβέρνησής του όπου και ακολούθησε στις [[8 Απριλίου]] [[1945]]. Στη συνέχεια o Ν. Πλαστήρας, μετά την παραίτησή του, παρέμεινε στην Ελλάδα ασχολούμενος με την πολιτική.

Μετά την λήξη του Εμφύλιου ήταν πρωταγωνιστής στην πολιτική ζωή ως αρχηγός της [[ΕΠΕΚ]]. Το σύνθημά του ήταν η λέξη «''Αλλαγή''». Σχημάτισε δύο φορές κυβέρνηση συνασπισμού από κόμματα του κέντρου την περίοδο 1950-1952 ([[15 Απριλίου]] [[1950]] - [[21 Αυγούστου]] [[1950]] και [[Κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα 1951|1 Νοεμβρίου 1951 - 11 Οκτωβρίου 1952]]) που χαρακτηρίστηκε ως «''κεντρώο διάλειμμα''». Ως πρωθυπουργός άσκησε μετριοπαθή πολιτική με πλούσια δράση. Ασχολήθηκε με την εξάλειψη των συνεπειών του Εμφύλιου και την οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση, με ένα σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα εθνικοποιήσεων, κοινωνικών παροχών, διανομής γης στους ακτήμονες, χορήγησης ψήφου στις γυναίκες, κ.λπ.

Η [[Καρδίτσα]], ο συνοικισμός της [[Νέα Ερυθραία|Νέας Ερυθραίας]] Αθηνών και η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών στα [[Τρίκαλα]] κοσμούνται με την προτομή του, η δε τεχνητή λίμνη του [[Ταυρωπός|Ταυρωπού]], που πρώτος αυτός οραματίστηκε, βλέποντάς την όπως είχε δημιουργηθεί μετά από μεγάλες βροχοπτώσεις με τεράστιες καταστροφές που είχαν σημειωθεί στην περιοχή, ονομάστηκε προς τιμήν του, επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή, [[Λίμνη Πλαστήρα]]. Επίσης ένα στρατόπεδο στη [[Λάρισα]] καθώς και το τρένο της Δυτικής [[Θεσσαλία]]ς φέρουν το όνομά του. Στον τόπο καταγωγής του, το Μορφοβούνι, πραγματοποιούνται εδώ και δεκαετίες πολιτιστικές εκδηλώσεις με το όνομα «Πλαστήρεια» ενώ το [[1994]] δημιουργήθηκε το Κέντρο Ιστορικών Μελετών «Ν. Πλαστήρας», με διάφορα τμήματα, στόχος του οποίου είναι η δημιουργία μονογραφικού Μουσείου Πλαστήρα. Με την εφαρμογή του «Σχεδίου Καποδίστριας» στην τοπική αυτοδιοίκηση, συστάθηκε [[Δήμος Πλαστήρα]], ο οποίος περιλαμβάνει τα ανατολικά παραλίμνια χωριά.

*Ο [[Γιώργος Θεοτοκάς]] θα γράψει το [[1965]]: «''Στο πεδίο των ανθρώπινων σχέσεων ύστερα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μόνο δύο δημόσιοι άνδρες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν ένα θερμό ρεύμα συναισθηματικής επαφής με τις μάζες, ο Παπανδρέου τώρα και ο Πλαστήρας άλλοτε.''».<ref>Γιώργος Αναστασιάδης, «Ο Πλαστήρας και οι "συμπληγάδες" του 1950», στο: ''Το φιλελεύθερο διάλειμμα 1950-1952. Από τον Πλαστήρα στον Παπάγο'', ''Ε Ιστορικά'', τ/χ. 60 (7 Δεκεμβρίου 2000), σελ. 23.</ref>

* ΣυμφωναΣύμφωνα με τον [[Σπύρος Χαλβατζής|Σπύρο Χαλβατζή]], βουλευτή του [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας | ΚΚΕ]], ο Πλαστήρας υπηρέτησε τα συμφέροντα της [[Αστική τάξη|αστικής τάξης]] και «συγκαταλέγεται στους απόντες από την Ελλάδα στα χρόνια της τριπλής κατοχής 1941 - '44, ενώ τον έχει στιγματίσει η επιστολή του που διανεμήθηκε στον Απρίλιο του 1941, με την οποία καλούσε το λαό να υποταχθεί και συνιστούσε τη δημιουργία φιλογερμανικής κυβέρνησης.»<ref>{{Cite news|url=https://www.rizospastis.gr/story.do?id=4936831|title=rizospastis.gr - Ο Ν. Πλαστήρας εξυπηρέτησε τα πολιτικά συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης|last=Epochi|first=rizospastis.gr {{!}} Synchroni|newspaper=ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ|accessdate=2017-12-01}}</ref>