Τετραγράμματο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:1388:195:ADF7:9923:2539:C1A6:2126 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Kalogeropoulos Ετικέτα: Επαναφορά |
Διάσωση 2 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0 |
||
Γραμμή 134:
[[Image:IEHOUAH Geneva Bible 1560 Psalm 83 18.PNG|thumb|280px|left|Η ''[[Βίβλος της Γενεύης]]'' (Geneva Bible), εκδόθηκε το [[1560]]. (Ψαλμός 83:18)]]
Στα τέλη του [[19ος αιώνας|19ου αιώνα]], καθώς το [[Σιωνισμός|σιωνιστικό]] κίνημα βρισκόταν σε δράση, [[Ιουδαϊσμός|Ιουδαίοι]] λόγιοι οι οποίοι έκαναν προσπάθειες προσέγγισης με τον Χριστιανισμό, χρησιμοποιούσαν το όνομα ''Ιεχωβά''. Για παράδειγμα, ο Βιβλικός λόγιος [[Άλφρεντ Έντερσαϊμ]] χρησιμοποιεί ευρέως —στα σημαντικά για τον Βιβλικό Ιουδαϊσμό-Χριστιανισμό και το Ισραήλ έργα του— αυτή την μορφή του θεϊκού ονόματος<ref>Για παράδειγμα, στο έργο του ''The Bible History, Old Testament'' (Η Ιστορία της Βίβλου, Παλαιά Διαθήκη) [http://philologos.org/__eb-bhot/vol_I/ch07.htm Τόμ. 1, κεφ. 7] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070320083450/http://philologos.org/__eb-bhot/vol_I/ch07.htm |date=2007-03-20 }}, αναφέρει: «Στα Εβραϊκά δύο όροι χρησιμοποιούνται κυρίως για τον Θεό: ο ένας όρος, ''Ελοχίμ'', αναφέρεται στη δύναμή Του ως Άρχοντα και Κυρίου· ο άλλος όρος, ''Ιεχωβά'', αναφέρεται στον χαρακτήρα Του ως Θεού διαθήκης».</ref>. Την ίδια πρακτική ακολούθησε ο λόγιος του [[Ταλμούδ]] [[Τζόζεφ Ραμπίνοβιτς]] (Joseph Rabinowitz) ο οποίος «σύμφωνα με τον [[Ορθόδοξος Ιουδαϊσμός|Ορθόδοξο Ιουδαϊσμό]] πίστευε ότι μόνον όταν θα ερχόταν ο [[Μεσσίας]] θα μπορούσε να προφερθεί το όνομα του Θεού»<ref>Βλέπε ''Joseph Rabinowitz and the Messianic Movement: The Herzl of Jewish Christianity'' (Kai Kjaer-Hansen, 1994, Eerdmans Publications) και σχετική αναφορά [http://www.jewsforjesus.org/publications/bookreviews/mrb04-01/kjaer εδώ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930185949/http://www.jewsforjesus.org/publications/bookreviews/mrb04-01/kjaer |date=2007-09-30 }}. Επίσης [http://the-gospel-herald.org/articles/from_judaism_to_christ.htm εδώ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070110014101/http://the-gospel-herald.org/articles/from_judaism_to_christ.htm |date=2007-01-10 }} υπάρχει ένα ενδιαφέρον σχετικό απόσπασμα από το περιοδικό ''The Gospel Herald'' του 1903 και μια σύντομη βιογραφία του [http://www.messianicassociation.org/profiles.htm εδώ]. Στην ταφόπλακα του μνημείου του χαράχτηκαν σύμφωνα με την επιθυμία του τα εξής: «Ένας Ισραηλίτης που πίστευε στον Ιεχωβά και τον Χρισμένο Του, τον Γεσούα από την Ναζαρέτ, τον Βασιλιά των Ιουδαίων, Τζόζεφ, γιος του Ντέιβιντ, Ραμπίνοβιτς» (''Your People Shall Be My People'', σελ. 135, Don Finto, 2001).</ref>. Ο λόγιος [[Ντέιβιντ Μπάρον Γκίνσμπουργκ]] (David Baron Günzburg) χρησιμοποιούσε το όνομα ''Ιεχωβά'' και έγραψε μια ανάλυση στο 53ο κεφάλαιο του βιβλίου του [[Ησαΐας (βιβλίο)|Ησαΐα]] με τίτλο ''Ο Υπηρέτης του Ιεχωβά: Τα Παθήματα του Μεσσία και η Δόξα που θα Επακολουθούσε''<ref>Για τον Γκίνσμπουργκ βλέπε σύντομη βιογραφία του [https://web.archive.org/web/20080314225750/http://www.shalom.org.uk/Testimonies/David+Baron.htm εδώ], όπου περιλαμβάνεται η αναφορά του στον «Ιεχωβά ο Οποίος είναι ο Ένας και το Όνομα του είναι Ένα», [http://www.israelinprophecy.org/ENGLISH/live_site/brief_list-most_famous_messianic_jews.html εδώ] και [http://www.scofieldprophecystudies.org/Scofield%20Articles/baron.htm εδώ]{{Dead link|date=February 2011 }}. Έργα του είναι, μεταξύ άλλων, ''[http://www.israelunique.com/shop/books/visions_prophecies_zechariah.htm Τα Οράματα και οι Προφητείες του Ζαχαρία] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070912015219/http://www.israelunique.com/shop/books/visions_prophecies_zechariah.htm |date=2007-09-12 }}'' και ''[http://www.israelunique.com/shop/books/servant_of_Jehovah.htm Ο Υπηρέτης του Ιεχωβά] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070912034238/http://www.israelunique.com/shop/books/servant_of_Jehovah.htm |date=2007-09-12 }}''.</ref>. Αλλά και άλλοι Ιουδαίοι, οι οποίοι δεν απέβλεπαν σε προσέγγιση με τον Χριστιανισμό, χρησιμοποιούσαν το όνομα ''Ιεχωβά''. Για παράδειγμα, το [[1939]], η ''Επιτροπή για τη Διατήρηση των Εβραίων'' ανέφερε μεταξύ άλλων: «Οι Ιουδαίοι εκλέχτηκαν, όχι για δική τους χάρη, αλλά εκλέχτηκαν για να αποτελέσουν το μέσο που θα χρησιμοποιήσει ο Ιεχωβά για να απολυτρώσει την ανθρωπότητα. [...] Τι είναι συνεπώς ο Ιουδαϊσμός; Ιουδαϊσμός είναι η αντίληψη της αιώνιας και άπειρης ιδέας του Ιεχωβά και η προσπάθεια συνειδητοποίησης αυτής της ιδέας»<ref>Ραβίνος Χάρι Γουάτον (Harry Waton), Committee for the Preservation of the Jews, Νέα Υόρκη, 1939, διαθέσιμο [https://web.archive.org/web/20080501105105/http://users.cyberone.com.au/myers/religion.html στο ίντερνετ εδώ].</ref>. Στη Γερμανία, λίγα χρόνια πριν την επικράτηση του [[Ναζισμός|Ναζισμού]], λαϊκές [[Προτεσταντισμός|προτεσταντικές]] ομάδες διεξήγαν εκστρατείες στη γερμανική επικράτεια με σκοπό να εξαλειφθούν από τις θρησκευτικές ιστορίες και τη λατρεία «εβραϊσμοί» που περιλάμβαναν μεταξύ άλλων και το όνομα ''Ιεχωβά''<ref>Μάλιστα η [[Αντισημιτισμός|αντιεβραϊκή]] αυτή σταυροφορία εξελίχθηκε σύμφωνα με ένα έντυπο της Ένωσης Γερμανών Χριστιανών σε μάχη με «στρατηγό των Χριστό που ηγείται εναντίον του Ιεχωβά». (''Betrayal: German Churches and the Holocaust'', Robert P. Ericksen & Susannah Heschel, 1999, Augsburg Fortress Publishers, σελ. 47, 56.)</ref>.
[[Εικόνα:Sør-Fron church, IEHOVA.jpg|thumb|150px|right|Ναός στο Σερ-Φρον (Sør-Fron) της [[Νορβηγία]]ς<ref>Βλέπε και σχετική σελίδα στον ιστότοπο [http://www.divinename.no/sorfron.htm www.divinename.no] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927020705/http://www.divinename.no/sorfron.htm |date=2007-09-27 }}.</ref>, του [[1787]].]]
Γραμμή 261:
* [[Ευαγγελικός]] ιεραπόστολος [[Ιωνάς Κιγκ]], 1852<ref>«Ο ΚΙΝΓΚ καταδικάζει θαρραλέα τις ειδωλολατρικές συνήθειες της Ανατολικής Εκκλησίας· την κατηγορεί ότι εκδίωξε τον Ιεχωβά από το αγιαστήριο και αντ' αυτού τον υποκατέστησε με μια γυναίκα —την Παρθένο ΜΑΡΙΑ». (''The New York Times'', 3 Δεκεμβρίου 1852, σ. 6, [http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?_r=1&res=9E04E1DD1438E334BC4B53DFB4678389649FDE&oref=slogin Jonas King] {{pdf}} {{en}})</ref>.
* Θεολόγος και Βιβλικός λόγιος [[Άνταμ Κλαρκ]], ''Σχολιολόγιο του Κλαρκ'', 1826<ref>Ο Κλαρκ κάνει πολύ τακτική χρήση του ονόματος Ιεχωβά, τόσο στη μορφή «Jehovah» όσο και «Yehovah». Αναφέρει, για παράδειγμα: «Αδωνάι Γιεχωβά, [δηλ.] ο Κύριός μου Ιεχωβά. Αδωνάι είναι η λέξη με την οποία πάντα αντικαθιστούν οι Ιουδαίοι το Ιεχωβά κατά την ανάγνωση, καθώς το θεωρούν ανευλαβές να προφέρουν αυτό το όνομα. [...] Το όνομα {{Εβραϊκά1|יהוה}} ΙΕΧΩΒΑ αναφέρεται συγκεκριμένα στην επιτέλεση των υποσχέσεων που έχουν ήδη δοθεί. [...] Ο Θεός ο οποίος ήταν γνωστός ως ΙΕΧΩΒΑ [δηλαδή] το ον που δίνει και πραγματοποιεί υποσχέσεις [...] Μεγάλο μέρος της ενέργειας πολλών κειμένων [της Αγίας Γραφής] χάνεται μεταφράζοντας το {{Εβραϊκά1|יהוה}} Ιεχωβά με τον όρο Κύριος. [...] Ο Θεός εκπληρώνει την υπόσχεσή του διακηρύττοντας το όνομά του. Επί μακρόν έχει αποτελέσει ζήτημα η έννοια της λέξης {{Εβραϊκά1|יהוה}} ΙΕΧΩΒΑ, Γιεχωβά, Γιεχουέ, Γιεχβέ ή Γιεβέ, Γιεουέ, Γιάο, Ιάο, Γχουέ και Γιωβέ· διότι οι ποικίλες προφορές που του αποδόθηκαν ήταν τόσες όσες και οι διαφορετικές ερμηνείες του. Κάποιοι διατηρούν την άποψη ότι είναι εντελώς ανερμήνευτο· αυτοί φυσικά δεν έκαναν καμία απόπειρα ερμηνείας. Άλλοι λένε ότι εννοεί την ουσία της Θεϊκής φύσης. Άλλοι, ότι εκφράζει το δόγμα της Τριάδας· το γράμμα {{Εβραϊκά1|י}} για τον Πατέρα, {{Εβραϊκά1|ה}} για τον Γιο, και {{Εβραϊκά1|ו}} (το συνδετικό μόριο) για το Άγιο Πνεύμα: και προσθέτουν ότι το {{Εβραϊκά1|ה}} που επαναλαμβάνεται μέσα στη λέξη, υποδηλώνει την ανθρώπινη φύση ενωμένη με την Θεϊκή μέσω της ενσάρκωσης. Αυτές οι υποθέσεις εκτιμάται ότι ικανοποιούν πολύ ελάχιστα. Πόσο παράξενο είναι ότι κανένας από αυτούς τους μορφωμένους ανθρώπους δεν ανακάλυψε ότι ο ίδιος ο Θεός έδωσε την ερμηνεία του ονόματος στο Έξοδος 34:6, 7! «Και ο Ιεχωβά πέρασε ενώπιόν του και διακήρυξε: "{{Εβραϊκά1|יהוה}} ΙΕΧΩΒΑ ο ΚΥΡΙΟΣ ο ΘΕΟΣ, ελεήμων και φιλεύσπλαχνος, μακρόθυμος, και με αφθονία καλοσύνης και αλήθειας, που διατηρεί έλεος για χιλιάδες, που συγχωρεί σφάλμα και παράβαση και αμαρτία, και ο οποίος με κανέναν τρόπο δεν θα απαλλάξει από την ενοχή"». Αυτά τα λόγια περιέχουν την ορθή ερμηνεία του αξιότιμου και ένδοξου ονόματος ΙΕΧΩΒΑ». (Adam Clarke, ''O.T. Clarke's Commentary'', 1864, Τόμ. 1ος, σελ. 175, 608, 609, 655, 933)</ref>.
* Βιβλικός λόγιος [[Έθελμπερτ Γουίλιαμ Μπούλινγκερ|Ε. Γ. Μπούλινγκερ]], ''The Companion Bible'', 1922<ref>«Ενώ Ελοχίμ είναι ο Θεός ως ο Δημιουργός όλων των πραγμάτων, Ιεχωβά είναι ο ίδιος Θεός σε σχέση διαθήκης με εκείνους που Έχει δημιουργήσει». (''The Companion Bible'', E. W, Bullinger, 1922/1999, Kregel Publications, Παράρτημα, σελ. 6, διαθέσιμο [http://levendwater.org/companion/append4.html εδώ] στον ιστότοπο [http://levendwater.org/ levendwater.org])</ref>, ''Πως να Απολαμβάνετε τη Βίβλο'', 1916<ref>Στο έργο του ''How to Enjoy the Bible'' (1916) αναφέρει ο Μπούλινγκερ: «Οι πολλοί γνώριζαν το Θεϊκό ον μόνο ως «Θεό» (ο δημιουργός), ο [[Δαβίδ]] Τον γνώριζε ως «Ιεχωβά», ο Θεός του της Διαθήκης, ο Θεός προς τον οποίο διατηρούσε μια σχέση διαθήκης». (''How to Enjoy the Bible'', Part II—The Words, διαθέσιμο [http://philologos.org/__eb-htetb/205.htm εδώ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070814110950/http://www.philologos.org/__eb-htetb/205.htm |date=2007-08-14 }} στον ιστότοπο [http://philologos.org/ philologos.org])</ref>, κ.α.
* [[Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης]], ''Ορθόδοξος Ιερά Κατήχησις'', 1899<ref>«Η Παλαιά Διαθήκη αποδίδωσι τω Θεώ τα εξής ονόματα, άτινα κυρίως εισί δηλωτικά των του Θεού ιδιωμάτων, καθόσον η ουσία αυτού παρίσταται ως άρρητος ή ανέκφραστος· ήτοι ''Ελωχίμ'', ''Αδωναΐ'', ''Σαβαώθ''. Το όνομα ''Ιεχωβά'' είναι αυτό το όνομα ''«ο Ων»'', όπερ ο Θεός αποδίδωσιν εαυτώ». Στη σημείωση ΙΣΤ' του Παραρτήματος με τίτλο ''Περί του Ιεχωβά του αποκαλυφθέντος Θεού εν τη Παλαιά Διαθήκη ότι εστίν ο Υιός και λόγος του Θεού και ουχί ο Πατήρ'' αναφέρεται: «Ότι ο Ιεχωβά ο αποκαλυφθείς τω Μωυσεί Θεός εστιν ο Λόγος του Θεού το δεύτερον πρόσωπον της αγίας Τριάδος, και ότι αυτός εστιν ο εν όλη τη Παλαιά Διαθήκη αποκαλυπτόμενος Θεός, θέλομεν αποδείξει προσάγοντες τα σχετικά χωρία των Αγίων Γραφών, και πιστούντες δι' αυτών δια παραθέσεως την του θέματος αλήθειαν. [...] Και εν Εξόδω κεφάλ. 14-16 ο Θεός ο Ιεχωβά αποστέλλων τον Μωυσήν προς τους υιούς Ισραήλ λέγει αυτώ [...] Και εκ των χωρίων τούτων δείκνυται ότι ο Θεός ο αποκαλυφθείς τω Μωυσεί, ο ων, ήτοι ο Ιεχωβά, εστίν αυτός ο αποκαλυφθείς τω Αβραάμ και Ιακώβ. [...] Εν τω χωρίω τούτω φαίνεται, ότι ο Θεός Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, ο ων (ο Ιεχωβά), ηγείτο εν στύλω νεφέλης και στύλω πυρός του Ιουδαϊκού λαού. Και εν κεφαλαίω κ' στίχ. 1-2 ο Θεός, ο Ιεχωβά δίδων τον νόμον προς τον Μωυσήν λέγει αυτώ, ότι αυτός εστι Κύριος ο Θεός ο εξαγαγών τον λαόν εξ Αιγύπτου και εξ οίκου δουλείας. [...] Και ο Νεεμίας εν κεφ. θ' (στίχ. 7-28) λέγει περί του Ιεχωβά [...] Το εν τούτο πρόσωπον το εμφανισθέν ως άνθρωπος και ως Θεός, ού το Ιεχωβά, ενεφανίσθη και ως άγγελος Θεού, ήτοι απεσταλμένος. [...] Εν τω χωρίω τούτω ο Ιεχωβά εμφανίζεται ως άγγελος Θεού και συγχρόνως ως Θεός ([Γένεσις] στίχ. 11-13). Και εν κεφαλαίω μη' ο Θεός ο Ιεχωβά καλείται άγγελος υπό του Ιακώβ [...] Και εν Εξόδω (κεφάλ. γ' στίχ. 2-7) ο οφθείς τω Μωυσεί Θεός ο καλέσας εαυτόν Ιεχωβά (ο ων) λέγεται άγγελος [...] Και εν Εξόδω (κεφ. ιδ' στίχ. 19, 20) ο Ιεχωβά ο ηγούμενος της οδού εν στύλω νεφέλης και εν στύλω πυρός (έξοδ. ιγ' 21), ούτος ενταύθα ονομάζεται άγγελος του Θεού. [...] Ωσαύτως και εν κεφαλαίω κ' στίχ. 1-12 ο άγγελος του Θεού καλείται Κύριος και Θεός του Ισραήλ. Την εναλλαγήν ταύτην των ονομάτων παρατηρούμεν και εν τη Καινή Διαθήκη. [...] Ώστε ο εν ερήμω και εν βάτω και εν νεφέλη άγγελος του Θεού ο τω Αβραάμ και Ιακώβ και Μωυσεί και τη Άγαρ λαλήσας εστίν ο αποκαλυπτόμενος Θεός, ο Ιεχωβά. [...] Δι' όλης της Π.Δ. παρατηρείται η διάκρισις μεταξύ του κεκρυμμένου Θεού και του ισοθέου Θεοφάντορος, ο συχνότατα καλούμενος άγγελος Κυρίου (Μαλέαχ Ιεχωβά) και διαρρήδην Θεός (Ελ, Ελωχήμ, Αδωνάϊ και Ιεχωβά) ένθεν μεν ταυτίζεται τω Θεώ, ετέρωθεν δε διακρίνεται από του Θεού· [...] Ουδαμού της Π.Δ. συνήθης άγγελος λαλεί άντικρυς ως Θεός, τουναντίον ούτος ο άγγελος Κυρίου συχνότατα λαλεί ως αυτός ούτος ο Ιεχωβά, και η φανέρωσις αυτού θεωρείται ως η φανέρωσις αυτού του Υψίστου Θεού. Το αυτό θείον δηλούσιν εν τη Κ.Δ. τα ονόματα, Λόγος, Υιός, Εικών, απαύγασμα του Θεού, είναι δε το θείον τούτο ον ο τη ανθρωπότητι αποκαλυπτόμενος Θεός προς διάκρισιν από του κεκρυμμένου Θεού. [...] Ο αποκαλυφθείς τοις Ιουδαίοις Θεός, εστίν ο λόγος του Θεού [...] Ο Ιεχωβάς ούτος, όστις εν ταυτώ λέγεται ο άγγελος ή ο απεσταλμένος του Θεού εν τη Π.Δ. εκηρύχθη υπό των προφητών ως Θεός λυτρωτής των Ισραηλιτών και ο αρχηγός της Νέας Διαθήκης ο μέλλων έρχεσθαι σώσαι τους πιστεύοντας [...] Εν τω Ζαχαρία κεφ. β' παρίσταται ο Ιεχωβάς ερχόμενος εις τον κόσμον, και εν ταυτώ φαίνεται αποστελλόμενος. [...] Εν δε Μιχαία Ε' χαρακτηρίζεται ο μέλλων της Ιουδαίας ηγεμών και άρχων του Ισραήλ ως Ιεχωβά, "ούτινος αι έξοδοι αυτού απ' αρχής εξ ημερών αιώνος" (στίχ. 2-3). Εν ώ δε ο Ζαχαρίας λέγει, ότι ο Κύριος ελεύσεται εν μέσω του λαού αυτού, ο Μαλαχίας εν κεφ. γ' λέγει ότι ο «ο Κύριος» «ο άγγελος της Διαθήκης» θέλει έλθει εις τον ίδιον αυτού ναόν «Ιδού εγώ εξαποστελώ τον άγγελόν μου, και επιβλέψεται οδόν προ προσώπου μου και εξαίφνης ήξει εις τον ναόν αυτού Κύριος ο Ιεχωβά, ον υμείς ζητείτε, και ο άγγελος της διαθήκης, ον υμείς θέλετε. Ιδού έρχεται λέγει Κύριος παντοκράτωρ» (στίχ. 1, 2). Ώστε ο Ιεχωβά ο και άγγελος της διαθήκης έμελλε να έλθη τις τον εαυτύ ναόν. Τούτο δε εφαρμόζεται υπό του Ευαγγελιστού Μάρκου (α. 2) εις τον Ιησούν Χριστόν, ον θεωρεί ως τον προκαταγγελθέντα υπό των προφητών και περί του οποίου ο Ησαΐας λέγει, ότι ο Θεός ήθελεν αποστείλει τον άγγελον αυτού προ του προσώπου αυτού, όστις ήθελε κατασκευάσει την οδόν αυτού· ήτοι ο Ιεχωβάς ήθελεν ελθεί και αποστείλει τον εαυτού άγγελον, όπως κατασκευάση την εαυτού οδόν. [...] Ο Ευαγγελιστής Μάρκος πληροφορεί ημάς, ότι η προφητεία του Μαλαχίου, δι' ης προκαταγγέλλεται η του Κυρίου και Θεού άφιξις επληρώθη εν τω Ιησού τω Ναζωραίω, ήτοι ότι ο Ιεχωβά ήλθεν εις τον ναόν αυτού. [...] Και ενταύθα ο Δαβίδ προφητεύει την έλευσιν του Ιεχωβά του αποκαλυφθέντος Θεού. [...] Και εν τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή ψάλλει εν ακολουθία των Ωρών: «Ότε σε σταυρώ προσήλωσαν παράνομοι, τον Κύριον της δόξης (Κύριος δε της δόξης ήν ο Ιεχωβά) εβόας προς αυτούς» [...] Εκ των μέχρι τούδε ειρημένων φρονούμεν, ότι απεδείχθη σαφώς, ότι ο αποκαλυφθείς εν τη Π.Δ. Θεός υπό το όνομα Ιεχωβά ο ων ήτο το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός ο δι' ημάς και δια την ημετέραν σωτηρίαν ενανθρωπήσας Κύριος Ιησούς Χριστός, ου των ελέει πάντες σωθείημεν». (Αγίου Νεκταρίου ''Ορθόδοξος Ιερά Κατήχησις'', 1899, Εκδ. Β. Ρηγοπούλου, σελ. 48, 246-256)</ref>.
* Πίτερ Κρίστοφερ Νέλσον, ''Λεκτικές Μελέτες στη Βιβλική Εβραϊκή, Αραμαϊκή, Ελληνική και Λατινική'', 1941<ref>«ΙΕΧΩΒΑ: Αυτό είναι το ιερό όνομα μέσω του οποίου ο Θεός μας αποκάλυψε τον Εαυτό του στη σχέση διαθήκης με το λαό του. [...] Η ακριβής προφορά από τους Εβραίους τα αρχαία χρόνια δεν μπορεί να γίνει γνωστή [...] Είναι καλύτερο να είμαστε ικανοποιημένοι με την προφορά που είναι η πιο οικεία στα αφτιά μας». (Peter Christopher Nelson, ''Word studies in Biblical Hebrew, Aramaic, Greek and Latin'', Southwestern Press, 1941, σελ. 31, 37)</ref>.
| |||