Χώρες του Τρίτου Κόσμου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
MedMan (συζήτηση | συνεισφορές)
Διόρθωση ονόματος, συντακτικές και εκφραστικές διορθώσεις.
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Cold War alliances mid-1975.svg|thumb|320px|Οι τρεις 'Κόσμοι' του Ψυχρού Πολέμου: ο Πρώτος Κόσμος (μπλε), ο Δεύτερος Κόσμος (κόκκινο) και ο Τρίτος Κόσμος (πράσινο)]]Ο όρος '''Χώρες του Τρίτου Κόσμου''' χρησιμοποιήθηκε το [[1952]] από τον [[ΓαλλίαΓ'αλλοι|Γάλλο]] δημογράφο [[Αλφρέντ ΣωβίνΣωβύ]] (Alfred Sauvy) για να περιγράψει τις χώρες που, κατά τητην διάρκειαεποχή του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]], δεν εντάχθηκανήταν άμεσαεντεταγμένες στις χώρες του [[δυτικός Κόσμος|δυτικού]] συνασπισμού ή σε αυτές του [[Ανατολικό μπλοκ|Σοβιετικού μπλοκ]]. Παρ´ όλ´ αυτά,Εντούτοις στις μέρες μας η χρήση του όρου αφορά τις χώρες του πλανήτη με χαμηλό δείκτη ανάπτυξης, ανεξάρτητα από το πολιτικό καθεστώς που κυριαρχεί σε αυτές και είναι πιασυχνά ισοδύναμη με την έννοια "οι φτωχές χώρες". Κατά προσέγγιση, οιΟι χώρες στις οποίες συνήθως αναφέρεται ο όρος συνιστούν κατά προσέγγιση τα δύο τρίτα του πλανήτη.
 
==Η αμφισβήτηση του όρου==
Η χρήση του όρου έχει οδηγήσει σε διαφωνίες όσον αφορά στη σημασία του, κάτι που διαφαίνεται και από το γεγονός ότι δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός 'αντικειμενικός' ορισμός των εννοιών 'χώρα του Τρίτου Κόσμου' ή 'Τρίτος Κόσμος'. Στους ακαδημαϊκούς κύκλους ο όρος χρησιμοποιείται σπάνια, θεωρώντας ότι είναι αναχρονιστικός, ανακριβής, ή ότι διατηρεί [[αποικιοκρατία|αποικιοκρατικές αντιλήψεις]]. Σε γενικές γραμμές, οι χώρες που συνήθως περιγράφονται ως 'Τρίτου Κόσμου' παρουσιάζουν χαμηλούς δείκτες οικονομικής, βιομηχανικής ή τεχνολογικής ανάπτυξης. Με αυτή τη λογική, στους ακαδημαϊκούς κύκλους συνήθως προτιμάται ο όρος ''[[Αναπτυσσόμενες Χώρες]]''.
 
==Ιστορία του όρου==
Οι πρώτες αναφορές σε παρόμοιους όρους, οι οποίοι παραπέμπουν σε κάποιο σύστημα 'ταξινόμησης' των κατοίκων του πλανήτη, μάλλον εμφανίζονται σε επιστημονικές εργασίες της κλασικής περιόδου του [[Ευρώπη|ευρωπαϊκού]] [[ιμπεριαλισμός|ιμπεριαλισμού]]. Ουσιαστικά, στις εργασίες αυτές υποστηρίζεται ένας 'στα τρία' διαχωρισμός των φυλών του πλανήτη:
* Ο 'προηγμένος' Πρώτος Κόσμος των λευκών
* Ο 'βάρβαρος' Δεύτερος Κόσμος των κίτρινων
* Ο 'άγριος' Τρίτος Κόσμος των μαύρων.
 
Μία κάπως διαφορετική χρήση του όρου εντοπίζεται στη δουλειά του [[Γαλλία|Γάλλου]] [[Αλφρέντ Σωβίν]]Σωβύ και πιο συγκεκριμένα σε ένα άρθρο στο γαλλικό περιοδικό ''L'Observateur'', στις 14 Αυγούστου [[1952]]. Στη [[γαλλική γλώσσα]], ο όρος ''Tiers monde'' παραπέμπει ευθέως στον χρησιμοποιημένο στα χρόνια της [[Γαλλική Επανάσταση|Γαλλικής Επανάστασης]] όρο ''Tiers etat''. Ως ''Tiers etat'' (Τρίτη τάξη) αναφερόταν η κοινωνική τάξη που αποτελούταν από το μη προνομιούχο, αδικημένο, τμήμα του πληθυσμού.
 
Ο όρος χρησιμοποιήθηκε ευρέως στα χρόνια του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]], καθώς υιοθετήθηκε από χώρες που δεν επιθυμούσαν να ενταχθούν άμεσα στις χώρες του [[Δυτικός κόσμος|δυτικού συνασπισμού]] ή σε αυτές του Σοβιετικού μπλοκ. Η ευρεία χρήση του ευνοήθηκε από το γεγονός ότι αντικατόπτριζε την οπτική ενός πολιτικά όχι τόσο έντονα προσανατολισμένου 'κόσμου'. Από την άλλη, σε μικρότερο βαθμό χρησιμοποιήθηκαν οι όροι ''Πρώτος Κόσμος'' (αναφερόμενος στις [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Η.Π.Α.]] και τους συμμάχους τους κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου) και ''Δεύτερος Κόσμος'' (αναφερόμενος στο ανατολικό μπλοκ).
Γραμμή 18:
Αξίζει να αναφερθεί ότι την εποχή εκείνη ορισμένες χώρες θεωρούσαν ότι δεν μπορούσαν εύκολα να ενταχθούν σε κάποια από τις αυστηρά διαχωρισμένες κατηγορίες του Πρώτου, του Δεύτερου και του Τρίτου κόσμου. Παραδείγματα χωρών που επέλεξαν την ουδετερότητα ήταν η [[Ελβετία]], η [[Σουηδία]] και η [[Ιρλανδία|Δημοκρατία της Ιρλανδίας]].
 
Μετά την κατάρρευση της [[Ε.Σ.Σ.Δ.]], το [[1991]], ο όρος 'Δεύτερος Κόσμος' έχασε το νόημα του. Έτσι, ο όρος 'Πρώτος Κόσμος' εξαπλώθηκε προκειμένου να συμπεριλάβει όλες τις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες. Παράλληλα, ο όρος 'Τρίτος Κόσμος' έγινε συνώνυμος της μειωμένης οικονομικής και τεχνολογικής ανάπτυξης μιας χώρας. Είναι όμως γεγονός ότι οι συνθήκες του σήμερα (έντονα διαφορετικές από αυτές του Ψυχρού Πολέμου), καθιστούν δύσχρηστη την ορολογία του Πρώτου και του Τρίτου κόσμου. Για παράδειγμα, η [[Κίνα]], στην οποία έχει κατά καιρούς αποδοθεί ο όρος 'χώρα Τρίτου Κόσμου', έχει αναπτυχθεί σε ορισμένους τομείς της [[τεχνολογία|τεχνολογίας]] στον ίδιο βαθμό με αρκετές 'χώρες του Πρώτου Κόσμου'. Έτσι βαθμιαία, προτιμούνται όροι όπως [[Ανεπτυγμένες Χώρες|Ανεπτυγμένες]] ή [[Αναπτυσσόμενες Χώρες]]<ref name="Σχολικό Κοινωνιολογίας" />.
 
==Οι τέσσερις σύγχρονοι κόσμοι==
 
Η σημερινή σημασία των τριών κόσμων είναι πλέον η εξής:
*Πρώτος κόσμος: Χώρες με ελεύθερη, [[βιομηχανία|εκβιομηχανισμένη]] οικονομία<ref name="Σχολικό Κοινωνιολογίας">{{cite book|last=Κασιμάτη|first=Ρεγγίνα|coauthors=Μαρία Παπαϊωάννου, Στράτος Γεωργούλας, Ιωάννης Πράνταλος|title=Κοινωνιολογία Γ΄ Λυκείου Βιβλίο Μαθητή|editor=Παιδαγωγικό Ινστιτούτο|publisher=Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων|location=Αθήνα|edition=Γ΄2008|pages=36,8|chapter=2.2.1 Τα στάδια ανάπτυξης των σύγχρονων κοινωνιών|isbn=960-06-1955-7|accessdate=13-4-2010}}</ref>.