Οδυσσέας Ελύτης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 79.130.22.86 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Dipa1965 Ετικέτα: Επαναφορά |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 15:
|αξιοσημείωτα = [[Άξιον Εστί (ποίημα)|Το Άξιον Εστί]], ''Το Μονόγραμμα'', ''Μαρία Νεφέλη'', ''Ο Μικρός Ναυτίλος'', ''Τα Ρω του Έρωτα''
}}
Ο '''Οδυσσέας Ελύτης''' (πραγματικό όνομα: '''Οδυσσέας Αλεπουδέλης''') ([[Ηράκλειο Κρήτης]], 2 Νοεμβρίου 1911 - [[Αθήνα]], 18 Μαρτίου 1996), ήταν ένας από τους σημαντικότερους [[Έλληνες]] [[ποίηση|ποιητές]], μέλος της [[Γενιά του ’30|λογοτεχνικής γενιάς του '30]]. Βραβεύτηκε το 1960 με το [[Κρατικά Λογοτεχνικά Βραβεία|Κρατικό Βραβείο Ποίησης]] και το 1979 με το [[βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας]], ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που
== Βιογραφία ==
=== Νεανικά χρόνια ===
Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο [[Ηράκλειο Κρήτης|Ηράκλειο]] της [[Κρήτη]]ς. Ήταν το τελευταίο από τα έξι παιδιά του Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της Μαρίας Βρανά. Ο πατέρας του καταγόταν από τον συνοικισμό
Το 1914 ο πατέρας του μετέφερε τα εργοστάσιά του στον [[Πειραιάς|Πειραιά]] και η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην [[Αθήνα]]. O Οδυσσέας Ελύτης εγγράφηκε το 1917 στο ιδιωτικό σχολείο Δ. Ν. Μακρή, όπου φοίτησε για επτά χρόνια, έχοντας μεταξύ άλλων δασκάλους του τον [[Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος|Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο]] και τον [[Ιωάννης Κακριδής|Ιωάννη Θ. Κακριδή]]. Τα πρώτα καλοκαίρια της ζωής του τα πέρασε στην Κρήτη, τη Λέσβο και τις [[Σπέτσες]]. Τον Νοέμβριο του 1920, μετά την πτώση του [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθερίου Βενιζέλου]], η οικογένειά του αντιμετώπισε διώξεις, εξαιτίας της προσήλωσής της στις [[Βενιζελισμός|βενιζελικές]] ιδέες. Ο ίδιος ο Βενιζέλος είχε στενές σχέσεις με την οικογένεια και είχε φιλοξενηθεί συχνά στην οικία της στο κτήμα του Ακλειδιού. Αποκορύφωμα των διώξεων που γνώρισε η οικογένειά του ήταν η σύλληψη του πατέρα του. Το 1923 ταξίδεψε οικογενειακώς στην [[Ευρώπη]], επισκεπτόμενος την [[Ιταλία]], την [[Ελβετία]], τη [[Γερμανία]] και τη [[Γιουγκοσλαβία]]. Στη [[Λωζάνη]] ο ποιητής είχε την ευκαιρία να γνωρίσει από κοντά τον εξόριστο, μετά την πτώση του, Ελευθέριο Βενιζέλο.
Γραμμή 38:
Κατά τη διάρκεια μιας συγκέντρωσης του κύκλου των ''Νέων Γραμμάτων'' στο σπίτι του ποιητή [[Γιώργος Κατσίμπαλης|Γεώργιου Κ. Κατσίμπαλη]], οι παριστάμενοι κράτησαν ορισμένα χειρόγραφα του Ελύτη, με το πρόσχημα να τα μελετήσουν καλύτερα, και τα [[τυπογραφία|στοιχειοθέτησαν]] κρυφά με το ψευδώνυμο «Οδυσσέας Βρανάς», με στόχο τη δημοσίευσή τους, παρουσιάζοντάς τα αργότερα στον ίδιο τον Ελύτη. Αυτός αρχικά ζήτησε την απόσυρσή τους απευθύνοντας ειδική επιστολή στον Κατσίμπαλη, ωστόσο τελικά πείστηκε να δημοσιευτούν αποδεχόμενος το επίσης ψευδώνυμο «Οδυσσέας Ελύτης».<ref>Το 1979, σε ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ με τίτλο ''Της πατρίδας μου πάλι ομοιώθηκα'' (σκην. Γιώργος Καριπίδης), ο ίδιος ο ποιητής περιέγραψε πώς εμπνεύστηκε το ψευδώνυμό του. Αρχικά, λέει, του «''ασκούσαν μια μαγεία''» όλες εκείνες τις λέξεις που αρχίζουν από «''ελ-''» καθώς είναι λέξεις όπως ''Ελλάδα'', ''ελευθερία'', ''ελπίδα'', ''Ελένη'' (ήταν τότε ερωτευμένος με μια Ελένη). Κατόπιν σκέφτηκε το γράμμα «''υ''», για το οποίο υποστηρίζει πως «''είναι το πιο ελληνικό γράμμα''» και στη συνέχεια σκέφτηκε μια κατάληξη την οποία ήθελε να είναι «''λίγο αρχαιοπρεπής''».</ref>
Η δημοσίευση των πρώτων ποιημάτων του στα ''Νέα Γράμματα'' έγινε τον Νοέμβριο του 1935, στο 11ο τεύχος του περιοδικού. Ο Ελύτης δημοσίευσε επίσης μεταφράσεις ποιημάτων του [[Πωλ Ελυάρ|Ελυάρ]] και στο προλογικό του άρθρο παρουσιάζει τον δημιουργό τους ως τον ποιητή που ''«ό,τι γράφει φτάνει αμέσως στην καρδιά μας, μας χτυπάει κατάστηθα σαν κύμα ζωής άλλης, βγαλμένης από το άθροισμα των πιο μαγικών ονείρων μας»''.
Το 1936, στην «Α΄ Διεθνή [[Υπερρεαλιστική Έκθεση Αθηνών|Υπερρεαλιστική Έκθεση των Αθηνών]]», ο Ελύτης παρουσίασε ζωγραφικούς πίνακες με την τεχνική της [[κολάζ|χαρτοκολλητικής]] (collage).<ref>''Οδυσσέας Ελύτης, η ζωή του νομπελίστα ποιητή'', Εφημερίδα Καθημερινή, 07/10/2007</ref> Εκείνη τη χρονιά, η ομάδα των νέων λογοτεχνών ήταν πιο στέρεη και μεγαλύτερη. Ο Ελύτης γνωρίστηκε επίσης με τον ποιητή [[Νίκος Γκάτσος|Νίκο Γκάτσο]], που μερικά χρόνια αργότερα τύπωσε την υπερρεαλιστική ''[[Αμοργός (ποίηση)|Αμοργό]]''. Το 1937 υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών στην [[Κέρκυρα]], αλληλογραφώντας παράλληλα με τον Νίκο Γκάτσο και τον Γιώργο Σεφέρη, που βρίσκονταν στην [[Κορυτσά]]. Λίγο μετά την απόλυσή του, τον επόμενο χρόνο, ο [[Μήτσος Παπανικολάου]] δημοσίευσε το άρθρο «Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης» στα ''Νέα Γράμματα'', το οποίο συνέβαλε στην καθιέρωσή του.
Γραμμή 175:
|colspan="3" style="text-align:right;"|''Το Άξιον Εστί'' (Τα Πάθη, ι΄)
|}
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1952 έγινε μέλος της «[[Ομάδα των Δώδεκα|Ομάδας των Δώδεκα]]», που κάθε χρόνο απένειμε βραβεία λογοτεχνίας, από την οποία παραιτήθηκε τον Μάρτιο του 1953, αλλά επανήλθε δύο χρόνια αργότερα. Το 1953 ανέλαβε και πάλι για έναν χρόνο τη Διεύθυνση Προγράμματος του
Το 1958, μετά από μία δεκαπενταετή περίπου περίοδο ποιητικής σιωπής, δημοσιεύτηκαν αποσπάσματα από ''Το Άξιον Εστί'' στην ''Επιθεώρηση Τέχνης''. Το έργο εκδόθηκε τον Μάρτιο του 1960 από τις εκδόσεις Ίκαρος, αν και φέρεται τυπωμένο τον Δεκέμβριο του 1959. Λίγους μήνες αργότερα απέσπασε για ''Το Άξιον Εστί'' το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Την ίδια περίοδο εκδόθηκαν και οι ''Έξι και Μία Τύψεις για τον Ουρανό'' (εκδόσεις Ίκαρος), ενώ στη [[Γερμανία]] εκδόθηκε επιλογή ποιημάτων του με τίτλο «''Korper des Sommers''». Ωστόσο, το 1960 σημάδεψε τον Οδυσσέα Ελύτη με ένα βαρύτατο διπλό πένθος, καθώς έχασε τη μητέρα του και τον αδελφό του Κωνσταντίνο.<ref>Ιστορικό Λεύκωμα 1960, σελ. 140, Καθημερινή (1997)</ref>
Γραμμή 212:
=== Προσωπική ζωή ===
Ο Ελύτης φρόντιζε αυστηρά η προσωπική του ζωή να βρίσκεται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Όταν πέθανε, ο μόνος αδελφός του εν ζωή ήταν ο Ευάγγελος Αλεπουδέλης. Ο ίδιος ο ποιητής είχε μεγάλη αδυναμία στην
== Έργο ==
Γραμμή 221:
Η μεταγενέστερη πορεία του Ελύτη υπήρξε πιο ενδοστρεφής, επιστρέφοντας στον αισθησιασμό της πρώιμης περιόδου του και σε αυτό που ο ίδιος ο Ελύτης αποκαλούσε ως έκφραση μιας ''«μεταφυσικής του φωτός»'': ''«Έτσι το φως, που είναι η αρχή και το τέλος κάθε αποκαλυπτικού φαινομένου, δηλώνεται με την επίτευξη μιας ολοένα πιο μεγάλης ορατότητας, μιας τελικής διαφάνειας μέσα στο ποίημα που επιτρέπει να βλέπεις ταυτοχρόνως μέσα απ' την ύλη και μέσα από την ψυχή»''.<ref name=":1" /> Ιδιόμορφο, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα έργα του Ελύτη, μπορεί να χαρακτηριστεί το σκηνικό ποίημα ''Μαρία Νεφέλη'' (1978), στο οποίο χρησιμοποιεί — για πρώτη φορά στην ποίησή του — την τεχνική του [[κολάζ]].
Πέρα από το ποιητικό του έργο, ο Ελύτης άφησε σημαντικά δοκίμια, συγκεντρωμένα στους τόμους ''Ανοιχτά Χαρτιά'' (1974) και ''Εν Λευκώ'' (1992), καθώς και αξιόλογες μεταφράσεις
== Εργογραφία ==
| |||