Νομός Κιλκίς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:587:3C01:81E2:C087:CB7E:9D34:AF25 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Ah3kal Ετικέτα: Επαναφορά |
||
Γραμμή 1:
{{coord|40.9833|22.8667|type:adm2nd_region:GR|format=dms|display=title}}<noinclude>
{{Περιφερειακή Ενότητα
|όνομα Νομού=Νομός Κιλκίς <br/>Κιλκίς
|Περιφερειακή Ενότητα=Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς
|έμβλημα=
|Πλάτος εμβλήματος=250px
|λήμμα-έμβλημα=Το έμβλημα της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς
|χάρτης=Nomos Kilkis.png
|λήμμα-χάρτη= Θέση της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς στον χάρτη της Ελλάδας
|Χώρα= [[Ελλάδα]]
|Πρωτεύουσα=[[Κιλκίς]]
|ΜεγαλύτερηΠόλη=[[Κιλκίς]]
|ΜεγαλύτεροςΔήμος= [[Δήμος Κιλκίς]]
|Γεωγ. διαμέρισμα= [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]]
|Περιφέρεια= [[Κεντρική Μακεδονία|Κεντρικής Μακεδονίας]]
|Δήμοι=2
|Αντιπεριφερειάρχης=Ανδρέας Βεργίδης
|έκταση=2.525
|Θέση1=[[Κατάλογος Περιφερειακών ενοτήτων Ελλάδας ανά έκταση|22η]]
|πληθ-έτος=2011
|πληθυσμός=80.419
|Θέση2=[[Κατάλογος Περιφερειακών Ενοτήτων Ελλάδας ανά πληθυσμό|42η]]
|Πυκν. πληθυσμού=35,35
|Θέση3=[[Κατάλογος Περιφερειακών Ενοτήτων Ελλάδας ανά πυκνότητα πληθυσμού|40η]]
|Υψόμετρο=2,031
|κωδικός=GR-57
|Ταχ. κώδικες=61x xx
|Πιν. αυτοκινήτων=ΚΙ*, ΕΧ*
|Ιστοσελίδα=http://kilkis.pkm.gov.gr/
}}
Ο '''Νομός Κιλκίς''' ήταν μια αυτοδιοικητική δομή της σύγχρονης Ελλάδας, ενώ σήμερα αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς''', μια υποδιαίρεση της [[Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας|Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας]].
Βρίσκεται στην [[Κεντρική Μακεδονία]] και καταλαμβάνει την έκταση των [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|Καλλικρατικών]] δήμων [[Δήμος Κιλκίς|Κιλκίς]] και [[Δήμος Παιονίας|Παιονίας]]. Συνορεύει στα βόρεια με τη Βόρεια Μακεδονία, στα νότια με τον [[Νομός Θεσσαλονίκης|νομό Θεσσαλονίκης]], στα ανατολικά με τον [[Νομός Σερρών|νομό Σερρών]] και στα δυτικά με τον [[Νομός Πέλλας|νομό Πέλλας]]. Ιδρύθηκε το [[1934]] με το Νόμο 6311/8-10-1934 και καταργήθηκε το 2010 με το Ν.3852/2010 ([[Πρόγραμμα Καλλικράτης]]). Έκτοτε αποτελεί την ''Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς''. Τα όρια του νομού καθορίστηκαν το [[1935]] με το Διάταγμα 5/16-3-1935 και η συνολική του επιφάνεια ήταν 2.505 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]]
== Ιστορία ==
=== Προϊστορία ===
Η περιοχή του νομού Κιλκίς έχει πλούσια ιστορία, από την εποχή του [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικού πολέμου]] έως και σήμερα. Τόπος κατοικίας [[Παίονες|Παιόνων]] στα δυτικά και [[Κρηστώνες|Κρηστώνων]] στα ανατολικά κατά την Τρωική εκστρατεία, αποτελούσε κέντρο της περιοχής λόγω της στρατηγικής θέσης. Η [[Αμυδών]] (σημερινό [[Αξιοχώρι Κιλκίς|Αξιοχώρι]]), ήταν ξακουστή πρωτεύουσα της [[Παιονία]]ς. Εκεί εμφανίζεται η αρχαιότερη χρήση σιδήρου στη νότιο [[Βαλκανική]]. Οι Παίονες της Αμυδώνας συμμετέχουν στον Τρωικό Πόλεμο με τον βασιλιά ''[[Πυραίχμης|Πυραίχμη]]'' και τον ''[[Αστεροπαίος|Αστερόπαιο]].'' Σημαντικές πόλεις επίσης, ήταν η Καραβία (σημερινός [[Λιμνότοπος Κιλκίς|Λιμνότοπος]]) και οι Χαίται (σημερινή [[Ποντοηράκλεια Κιλκίς|Ποντοηράκλεια]]), επίσης πόλεις Παιόνων. Πόλεις Κρηστώνων είναι το Ίωρον (σημερινό Παλατιανό), όπου και ο ναός του [[Διόνυσος|Διονύσου]] και οι Κλιταί (σημερινή Ξυλοκερατιά). Κατά το 12ο αιώνα π.Χ. η περιοχή της Παιονίας και [[Αμφαξίτιδα]]ς κατοικήθηκε από [[Κρήτη|Κρήτες]], που ονομάστηκαν [[Βοττιαία|Βοττιαίοι]], λόγω του οικιστή Βόττωνα. Οι Βοττιαίοι ίδρυσαν, στην περιοχή την [[Αταλάντη (Βοττιαίας)|Αταλάντη]] (σημερινή [[Αξιούπολη]]), τη Γόρτυνα (σημερινή Γοργόπη) και την [[Ειδομένη Κιλκίς|Ειδομένη]]. Στις αρχές της αρχαϊκής περιόδου, η περιοχή δέχεται επιδρομές [[Φρύγες|Φρυγών]] από δυτικά και [[Θράκη|Θρακών]] από ανατολικά. Οι Φρύγες εγκαθίστανται τελικά στην περιοχή και ιδρύουν τη Βαϊρό (σημερινό Κάστρο) στην [[Αμφαξίτιδα]] και τις Βραγύλες (σημερινό [[Μεταλλικό Κιλκίς|Μεταλλικό]]) στην [[Κρηστωνία]].
=== Κλασική, Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή ===
[[Αρχείο:Seleuco I Nicatore.JPG|thumb|200px|align|left|Ο [[Σέλευκος Α' Νικάτωρ|Σέλευκος Α΄ ο Νικάτωρ]], γενάρχης της [[Δυναστεία των Σελευκιδών|δυναστείας των Σελευκιδών]] από την [[Ευρωπός|Ευρωπό]]]]
Την κλασική περίοδο, η περιοχή εισέρχεται στο βασίλειο των [[Αρχαίοι Μακεδόνες|Μακεδόνων]] και έκτοτε ακολουθεί τη μοίρα της υπόλοιπης [[Ελλάδα]]ς. Οι Παίονες περιορίζονται στην περιοχή της Δοβήρου (Δοϊράνη). Ιδρύονται σημαντικές ελληνικές πόλεις όπως η Μόρρυλος ή Μορρία Ύλη (σημερινοί Άνω Απόστολοι) με το περίφημο [[Ασκληπιός|Ασκληπιείο]], η Καλλίνδοια και η [[Δήμος Ευρωπού|Ευρωπός]]. Σημαντικός οικισμός υπήρχε επίσης και στο σημερινό [[Μικρόδασος Κιλκίς|Μικρόδασος]], όπου ταυτοποιείται ναός του [[Απόλλων]]ος. Μετά την έλευση των [[Αρχαία Ρώμη|Ρωμαίων]], η περιοχή πέφτει σε δυσμένεια λόγω των πολλαπλών και συνεχών επιδρομών από βόρειους λαούς. Σημαντική πόλη όμως, παραμένει το Ίωρον. Επίσης ιδρύεται το [[Κολχίδα Κιλκίς|Κάλλικουμ, ''Callicum'']] (ή μετέπειτα Γκάλλικουμ, ''Gallicum''), κοντά το σημερινό [[Κιλκίς]], που αποτελεί σημαντικό κέντρο συλλογής χρυσού, προερχόμενου από τον ποταμό [[Εχέδωρος|Εχέδωρο]] (σημερινό Γαλλικό). Οι ''Ρωμαίοι'' ιδρύουν επίσης, τα Ταυριανά (Tauriana), το σημερινό [[Πολύκαστρο]]. Με τον ερχομό του [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμού]] ιδρύονται δύο επισκοπές στην περιοχή: η ''Επισκοπή Δοβήρου'' (2ος μ.Χ. αιώνας) με έδρα τη [[Παλαιά Δοϊράνη|Δόβηρο]] και η ''Επισκοπή Καλλίκου'' με έδρα την [[Κολχίδα Κιλκίς|Κάλλικο]]<ref name="promocross.eu">[http://promocross.eu/catalog/poi/2/27 Ιστορική εξέλιξη Ιεράς Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου, Μιχαήλ Τρίτος Καθηγητής ΑΠΘ Κοσμήτωρ Θεολογικής Σχολής]{{Dead link|date=Ιανουάριος 2020 }}</ref>. Οι επιδομές των [[Σλάβοι|Σλάβων]] κατά τους 6ο και 7ο αιώνα, αν και προκάλεσαν πολλές καταστροφές, δεν άλλαξαν την εθνική και θρησκευτική κατάσταση στην περιοχή, καθώς προσπέρασαν και δεν έδωσαν δείγματα μετέπειτα εγκατάστασης ή παρουσίας. Τον ένατο αιώνα εγκαθίστανται στην κοιλάδα του [[Αξιός|Αξιού]], οι ''[[Βαρδάροι]]'', [[Πέρσες|Περσικής]] καταγωγής που εκχριστιανίστηκαν και χρησιμοποιούνταν μισθοφορικά από το [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινό]] Αυτοκράτορα [[Θεόφιλος (αυτοκράτορας)|Θεόφιλο]]. Οι ''Βαρδάροι'', έκτοτε αναφερόμενοι ως ''Βαρδαριώτες'', που εξαιτίας τους ονομάστηκε αργότερα και ο [[Αξιός]] ''Βαρδάρης'', ήταν κλειστή κοινωνία και δεν έρχονταν σε επαφή με τους γύρω [[Έλληνες]]. Έκτοτε η αρχαία ''Καραβία'' μετονομάστηκε σε ''[[Λιμνότοπος Κιλκίς|Βάρδαινα]]'' και το 10ο αιώνα ιδρύεται η ''Επισκοπή Βαρδαριωτών'' με έδρα τη [[Λιμνότοπος Κιλκίς|Βάρδαινα]]. Το 10ο αιώνα επιδράμουν στην περιοχή ''[[Βούλγαροι]]'' και τη λεηλατούν. Τότε παύει και η ''Επισκοπή Καλλίκου'', καταστρέφεται η Κάλλικος και πολλοί κάτοικοι καταφέυγουν στη Μονή της Παναγίας Καλλικούς, στο σημερινό [[Κιλκίς]]. Λίγο αργότερα τον 11ο αιώνα, ο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινός]] Αυτοκράτορας [[Κωνσταντίνος Ι΄ Δούκας]] εγκατέστησε επίσης στην κοιλάδα του [[Αξιός|Αξιού]] [[Ογούζοι Τούρκοι|Ογούζους Τούρκους]] (Ούγγρους όπως αποκαλούνταν) που επέδραμαν από Βορρά, προκειμένου να εκχριστιανιστούν και να πάψουν τις λεηλασίες. Αυτοί αναμείχθηκαν με τους Βαρδάρους, και έκτοτε αναφέρονται συνολικά ως [[Βαρδαριώτες]]. Το 13ο αιώνα παύει και η Επισκοπή Δοβήρου, καθώς η [[Παλαιά Δοϊράνη|Δόβηρος]] καταστρέφεται μετά της άλωση της [[Κωνσταντινούπολη]]ς από τους [[Δ΄ Σταυροφορία|Σταυροφόρους]].<ref name="promocross.eu"/><ref name="proti-selida.gr">{{Cite web |url=http://www.proti-selida.gr/%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/29-%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/5133-%CE%9C%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%9A%CE%B9%CE%BB%CE%BA%CE%AF%CF%82-%284%29.html |title=Μια σύντομη αναφορά στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Κιλκίς, Κωνσταντίνος Βαστάκης, θεολόγος |accessdate=2015-03-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307123208/http://www.proti-selida.gr/%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/29-%CE%91%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1/5133-%CE%9C%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B7-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%9A%CE%B9%CE%BB%CE%BA%CE%AF%CF%82-(4).html |archivedate=2016-03-07 |url-status=dead }}</ref> Κατά την τελευταία [[Βυζαντινή αυτοκρατορία|Βυζαντινή περίοδο]] και ενώ οι επιδρομές από βορρά συνεχίζονται, γίνονται κάποια αμυντικά έργα. Οχυρώνεται ξανά ή Βαϊρός (Κάστρο) και χτίζεται το [[Παλαιό Γυναικόκαστρο Κιλκίς|Γυναικόκαστρο]].
=== Οθωμανική περίοδος ===
[[Αρχείο:Theocletus Polyides.jpg|thumb|Ο επίσκοπος Πολυανής [[Θεόκλητος Πολυειδής]], μεγάλος διδάσκαλος του Γένους και λόγιος του [[Νεοελληνικός Διαφωτισμός|Νεοελληνικού Διαφωτισμού]].]]
Με τον ερχομό των [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανών Τούρκων]] (14ος αιώνας) και τους διωγμούς κατά των [[Έλληνες|Ελλήνων]], η περιοχή αν και βρίσκεται σε παρακμή, αποκτά μία πολιτική σταθερότητα μετά τον 15ο αιώνα. Η μεταξουργία και υφαντουργία βρίσκονται σε άνθηση και παραχωρούνται σημαντικά προνόμια στη [[Γουμένισσα]], τη [[Γρίβα]] και τα γύρω χωριά. Λόγω της αγροτικής οικονομίας όμως, έρχονται στην περιοχή πολλοί Βούλγαροι αγροτοεργάτες οι οποίοι βαθμιαία, εκτοπίζουν το ελληνικό στοιχείο από πεδινούς οικισμούς, προς τα ορεινά. Τον 15ο αιώνα ιδρύεται στην περιοχή η ''Επισκοπή Πολυανής'', με έδρα την Πολυανή. Συγκεκριμένα, εώς [[1560]] υπάγονταν απ' ευθείας στη Μητρόπολη Λητής και Ρεντίνης, ενώ έως το [[1564]] ήταν αυτόνομη με Πρόεδρο Πολυανής τον τότε μητροπολίτη Λητής [[Δαμασκηνός Στουδίτης|Δαμασκηνό Στουδίτη]]. Το [[1564]] ιδρύθηκε επίσημα ως μητρόπολη με προσωρινό μητροπολίτη, το [[Δαμασκηνός Στουδίτης|Δαμασκηνό Στουδίτη]], ενώ το [[1565]] τοποθετήθηκε ο Μακάριος. Πρόκειται για τη ''[[Παλαιά Δοϊράνη|Δόβηρο]]'' που είχε καταστραφεί 250 χρόνια πριν, και πλέον αναφέρεται με νέο όνομα. Το 16ο αιώνα ήδη οι ''[[Βαρδαριώτες]]'' (Βαρδάροι και Ογούζοι) έχουν εκχριστιανιστεί και εξελληνιστεί πλήρως ''(πολλοί έχουν παράλληλα εξισλαμιστεί)'' και αποφασίζεται η παύση της ''Επισκοπής Βαρδαριωτών'' και η υπαγωγή της στην ''Επισκοπή Πολυανής'' που πλέον ονομάζεται ''Επισκοπή Πολυανής και Βαρδαριωτών'' ''(με τον καιρό ο δεύτερος προσδιορισμός εξέλειψε αφού και η αναφορά σε "Βαρδαριώτες", είχε εκλείψει ήδη από το 14ο αιώνα)''.<ref name="promocross.eu"/><ref name="proti-selida.gr"/> Κατά τους αγώνες των [[Έλληνες|Ελλήνων]] για την απελευθέρωσή τους από τους [[Οθωμανοί|Τούρκους]] συμμετείχαν οι κάτοικοι της περιοχής Μητροπόλεως Πολυανής (σήμερα [[Δοϊράνη (ΠΓΔΜ)|Δοϊράνη]], [[Βόρεια Μακεδονία]]) στον 5ο και 6ο Ενετοτουρκικό πόλεμο ([[1687]] - [[1715]]) στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], όταν επίσκοπος ήταν [[Θεόκλητος Πολυειδής]]<ref>{{Cite web |url=http://www.egolpion.com/ekklhsia_agwnes_ethnous.el.aspx |title=Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον, H Ορθόδοξη Εκκλησία κατά τους αγώνας του έθνους, Αθ. Ε. Καραθανάση, Καθηγητού του Α.Π.Θ. |accessdate=2010-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110713111218/http://www.egolpion.com/ekklhsia_agwnes_ethnous.el.aspx |archivedate=2011-07-13 |url-status=dead }}</ref>. Το [[1716]] με την υποστήριξη της [[Αυστρία]]ς, οι κάτοικοι της περιοχής του νομού Κιλκίς συμμετείχαν στην ενθουσιώδη εξέγερση της [[Μακεδονία]]ς υπό τον μητροπολίτη [[Σιάτιστα|Σιατίστης]] και Σισανίου, [[Ζωσιμάς Ρούσης|Ζωσιμά Ρούση]]<ref>Ελληνική Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, Τόμος 25, σελ. 252</ref><ref>Ελληνική Ιστορία, Τουρκοκρατία και Ελληνική Επανάσταση, Καθημερινή, σελ. 34</ref>. Στα τέλη του 18ου αιώνα, σημαντικότερη πόλη της περιοχής του νομού Κιλκίς είναι τα [[Λιβάδια Κιλκίς|Λιβάδια]]. Στην [[επανάσταση του 1821]], οι κάτοικοι του νομού Κιλκίς συμμετέχουν άμεσα (όπως ο ''[[Ζαφείριος Σταματιάδης]]'' από την Ειδομένη) ή έμμεσα (συλλέγοντας οπλισμό). Την περίοδο εκείνη, Μητροπολίτη Πολυανής ήταν ο [[Θεοδόσιος Πολυανής|Θεοδόσιος]], στη δικαιοδοσία του οποίου, υπάγονταν το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς<ref>[http://www.impantokratoros.gr/arxiereis-1821.el.aspx Οι Αρχιερείς στον Αγώνα του 1821, Πέτρος Α. Γεωργαντζής, Ξάνθη 1985]</ref>. Λόγω της αθρόας συμμετοχής των κατοίκων στις επαναστατικές κινήσεις της περιοχής, αλλά και των εξεγέρσεων της γειτονικής [[Γευγελή]]ς και [[Στρώμνιτσα]]ς, το [[1822]] οι [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικές]] αρχές κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την πόλη του [[Κιλκίς]], καθώς και το [[Πολύκαστρο|Καρασούλι (Πολύκαστρο)]], το [[Άσπρος Κιλκίς|Αμάτοβο (Άσπρος)]], τα [[Μικρά Λιβάδια Κιλκίς|Καλύβια (Μικρά Λιβάδια)]], το [[Κάστρο Κιλκίς|Αρτζάν (Κάστρο)]], το [[Σουλτογιανναίικα Κιλκίς|Καλίνοβο (Σουλτογιανναίικα)]], το [[Λαγκαδοχώρι Κιλκίς|Τσιφλίκ Μαχαλά (Λαγκαδοχώρι)]] και το [[Ειδομένη Κιλκίς|Σέχοβο (Ειδομένη)]]<ref>Γεώργιος Χ. Χιονίδης, διάλεξη: Τα ληφθέντα υπό των Τούρκων μέτρα κατά των Ελλήνων επαναστατών του 1821 εις την Μακεδονίαν (ανάτυπον από Μακεδονικά ΙΑ΄ τεύχος. 27), Θεσσαλονίκη 1971</ref>. Το 1828 η περιοχή μαστίζεται από επιδρομές Τουρκαλβανών ληστών<ref>[http://www.ems.gr/Makedonika_19/Vakalopoulos.pdf "Η εξόντωση των Αλβανών ληστών της Πύλης στο Μοναστήρι (μέσα 1830), η καταδίωξη των τελευταίων Μακεδόνων κλεφταρματολών (1830-1834) και η εξάλειψη του θεσμού τους" Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Σελ.4]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>.
[[Αρχείο:Yanis Ramnalis and Lazos Dogiamas.png|thumb|290px|align|right|Οι Κιλκισιώτες Μακεδονομάχοι [[Ιωάννης Ράμναλης|Ιωάννης Βίλιογλου (Ράμναλης)]] από [[Ίσωμα Κιλκίς|Ίσωμα]] (αρ.) και [[Λάζαρος Δογιάμας]] από [[Καστανερή Κιλκίς|Καστανερή]] (δεξ.)]]
Στα χρόνια που ακολουθούν επικρατεί βίαιος ανταγωνισμός μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων για την επικράτηση στην περιοχή με αποκορύφωμα το [[Μακεδονικός αγώνας|Μακεδονικό Αγώνα]] (1904-1908). Την περίοδο αυτή η περιοχή ανέδειξε σημαντικούς Μακεδονομάχους, όπως ο ''[[Μιχαήλ Σιωνίδης]]'', ο ''[[Γεώργιος Δοϊτσίνης]]'', οι αδερφοί ''[[Λάζαρος Δογιάμας|Λάζαρος]]'' και ''[[Γεώργιος Δογιάμας|Γεώργιος (Γκόνος) Δογιάμας]]'' (από την Καστανερή) και ο ''[[Ιωάννης Ράμναλης|Ιωάννης Βίλιογλου ή Ράμναλης]]'' (από το Ίσωμα). Τελικά η Παιονία απελευθερώνεται κατά τον [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] (1912) και ο υπόλοιπος νομός κατά τον [[Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο]] (1913) μετά την ιστορική μάχη του Κιλκίς. Στην περιοχή προσφεύγουν και πολλοί Έλληνες, από της περιοχές βορείως των συνόρων (όπως [[Γευγελή]], [[Στρώμνιτσα]] κ.α.).
=== Σύγχρονη ιστορία ===
Στον [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], η περιοχή αποτελεί το σημαντικότερο κέντρο επιχειρήσεων των [[Αντάντ|συμμάχων]] που μετά τις μάχες [[Μάχη του Σκρα|Σκρα-Κιλκίς-Λαχανά]] διασπούν το Μακεδονικό μέτωπο του [[Κεντρικές Δυνάμεις|Γερμανοβουλγαρικού Άξονα]]. Ακολουθούν οι [[Ανταλλαγή πληθυσμών|ανταλλαγές πληθυσμών]] με [[Βουλγαρία]] ([[Συνθήκη του Νεϊγύ|1919]]) και [[Τουρκία]] ([[Συνθήκη της Λωζάνης|1923]]), με αποτέλεσμα να αποχωρήσουν από την περιοχή οι κάτοικοι με βουλγαρική συνείδηση και οι [[μουσουλμάνοι]] και να εγκατασταθούν πρόσφυγες από [[Ανατολική Ρωμυλία|Βόρειο]] και [[Ανατολική Θράκη]], [[Μικρά Ασία]], [[Καππαδοκία]] και [[Πόντος|Πόντο]]. Τη δεκαετία του [[1920]], σημειώνεται έξαρση ληστειών στην περιοχή, γεγονός που αποτυπώνεται στο [[ρεμπέτικο]] τραγούδι ''"Τούτ' οι μπάτσοι πού 'ρθαν τώρα"'' και αναφέρεται σε καταδίωξη ληστών το [[1923]]<ref>[http://oudenoida.blogspot.gr/2010/05/blog-post_29.html Τούτ' οι μπάτσοι που 'ρθαν τώρα (Μάγκες πιάστε τα γιοφύρια)]</ref>. Τη δεκαετία του '30 έγιναν σημαντικά εγγυοβελτιωτικά έργα και αποξηράθηκαν οι δίδυμες λίμνες Αρζάν - Αματόβου, με σκοπό την αγροτική ανάπτυξη. Κατά το [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]], η περιοχή υφίσταται τις οδυνηρές συνέπειες της [[Γερμανοί|Γερμανικής]] κατοχής και του [[Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος 1946-1949|Ελληνικού εμφυλίου πολέμου]] που ακολούθησε. Μετά το πέρας του εμφυλίου πολέμου, πολλοί κάτοικοι με [[Σλάβοι|σλαβική]] συνείδηση (που είχαν παραμέινει εκούσια το 1919), κατέφυγαν στην τότε [[Γιουγκοσλαβία]]. Από το 1949 έως και σήμερα η ανάπτυξη του νομού Κιλκίς είναι συνεχής και σήμερα συνιστά έναν σημαντικό πόλο ανάπτυξης και πολιτισμού της [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονίας]].
==== Προσφυγική κρίση ====
Ήδη από το [[2014]] η περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς, έχει καταστεί το μοναδικό σημείο εξόδου των προσφύγων από την [[Ελλάδα]]. Το [[2015]] δημιουργήθηκε από την [[Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες]] ο καταυλισμός της [[Ειδομένη Κιλκίς|Ειδομένης]] που φιλοξενεί έως και 7.000 πρόσφυγες, ενώ το [[2016]] έχει δημιουργηθεί ένας καταυλισμός από [[Μη κυβερνητική οργάνωση|Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις]], έξω από το [[Πολύκαστρο]] επί της [[Αυτοκινητόδρομος Πατρών - Αθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων (ΠΑΘΕ)|ΠΑΘΕ]], που φιλοξενεί έως 1.000 πρόσφυγες. Με κυβερνητική απόφαση έχουν σχεδιαστεί το ίδιο έτος 4 νέοι καταυλισμοί σε [[Νέα Καβάλα Κιλκίς|Νέα Καβάλα]], [[Χέρσο Κιλκίς|Χέρσο]], [[Δροσάτο Κιλκίς|Δροσάτο]] και [[Κεντρικό Κιλκίς|Κεντρικό]], με δυνατότητα φιλοξενίας έως 7.000 ο καθένας. Έτσι, η Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς των 80.000 κατοίκων θα φιλοξενεί έως 36.000 πρόσφυγες από [[Συρία]] και [[Ιράκ]], καθώς και μετανάστες από [[Αφγανιστάν]], [[Πακιστάν]], [[Μαρόκο]] κ.α., καθιστώντας την έτσι το κύριο σημείο διαμονής των προσφύγων που έχουν εγκλωβιστεί στην [[Ελλάδα]] στην πορεία τους προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη.<ref>[http://www.iefimerida.gr/news/253113/stinoyn-pente-neoys-horoys-gia-prosfyges-se-kilkis-kai-giannitsa iefimerida, Στήνουν πέντε νέους χώρους για πρόσφυγες, σε Κιλκίς και Γιαννιτσά, 25 Φεβρουαρίου 2016]</ref> Τελικά, το [[2016]] λειτουργούν στην περιοχή 2 κρατικοί καταυλισμοί ([[Νέα Καβάλα Κιλκίς|Νέας Καβάλας]] και [[Χέρσο Κιλκίς|Χέρσου]]) και τρεις ιδιωτικοί ([[Ειδομένη Κιλκίς|Ειδομένης]], [[Εύζωνοι Κιλκίς|Ευζώνων]] και [[Πολύκαστρο|Πολυκάστρου]]) συνολικού πληθυσμού, άνω των 22.000. To καλοκαίρι του [[2016]] σχεδιάστηκε η μετεγκατάσταση όλων των μεταναστών και προσφύγων από διάφορα σημεία της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς, στο [[Χωρύγι]], σε ένα εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο πυρομαχικών που αγοράστηκε από το δημόσιο, με χωρητικότητα άνω των 9.000 ανθρώπων<ref>[http://www.eidisis.gr/apopseis/oxi-stratopedo-sygkentrosis-prosfygon-sto-nomo-kilkis.html ''Ηλεκτρονική Εφημερίδα του Κιλκίς:'' Ειδήσεις.gr, Δευτέρα 18 Ιουλίου 2016, Νικόλαος Τερζενίδης, ΟΧΙ στρατόπεδο συγκέντρωσης προσφύγων στο νομό Κιλκίς]</ref>.
== Γεωγραφία ==
[[Αρχείο:Granary near Gala.JPG|thumb|300px|align|left|Χαρακτηριστικός σιτοβολώνας με φόντο το ''Μεγαλιθικό κάστρο της [[Γαλά]]ς'']]
Ο νομός Κιλκίς περιβάλλεται, από ανατολικά από την οροσειρά των [[Κρούσσια όρη|Κρουσσίων]] με τα όρη Δύσωρο και Μαυροβούνι που αποτελούν το φυσικό σύνορο με το νομό Σερρών. Η ψηλότερη κορυφή των Κρουσσίων είναι στο Μαυροβούνι στα 1.179 μέτρα. Δυτικά δεσπόζει το όρος [[Πάικο]], φυσικό σύνορο με το νομό Πέλλας, με ψηλότερη κορυφή τα 1.650 μέτρα. Βορειοδυτικά ορθώνεται η [[Μπέλλες|Κερκίνη]], που αποτελεί ένα φυσικό τείχος που χωρίζει, από τη μια την [[Ελλάδα]] και από την άλλη, [[Βουλγαρία]] και [[Βόρεια Μακεδονία]].. Στον νομό Κιλκίς, η ψηλότερη κορυφή είναι 1.874 μέτρα. Ανάμεσα σε αυτά τα όρη δημιουργούνται δύο κοιλάδες, που αποτελούν και τις λεκάνες απορροής των δύο ποταμών του νομού. Δυτικά, η λεκάνη του [[Αξιός|Αξιού]], που διαρρέει το νομό κάθετα, από Βορρά προς Νότο, με τους παραποτάμους του: [[Μέγα Ρέμα]] και [[Σείριος ποταμός|Σείριο]] δυτικά. Από ανατολικά συμβάλλουν στον [[Αξιός|Αξιό]], το [[Ρέμα Βούρκου]] ''(ή ρέμα Βρυσούλων)'' που πηγάζει από τα υψώματα του [[Παλαιό Γυναικόκαστρο Κιλκίς|Γυναικοκάστρου]] και χύνεται στον [[Αξιός|Αξιό]] μέσω της τάφρου του [[Ανθόφυτο Κιλκίς|Ανθοφύτου]]. Ένας άλλος ανατολικός παραπόταμος είναι το [[Αγιάκι]] που πηγάζει από την περιοχή του [[Δήμος Χέρσου|Χέρσου]] και αφού συμβάλει σ' αυτόν ο [[Σιλεμλής]] (που πηγάζει από το ομώνυμο χωριό της [[Βόρεια Μακεδονία|Βόρειας Μακεδονίας]]) καταλήγει στον [[Αξιός|Αξιό]] μέσω του καναλιού του [[Λιμνότοπος Κιλκίς|Λιμνοτόπου]]. Στο [[Μέγα Ρέμα|Μέγα Ρέμα (Κοτζάντερε)]] έχει σχηματιστεί η τεχνητή [[Λίμνη Μεταλλείου|λίμνη του Μεταλλείου]]. Επίσης σε έναν παραπόταμο του Μεγάλου Ρέματος, (βορειοδυτικά) σχηματίζεται ένας καταρράκτης που χύνεται στη [[Σμαραγδένια λίμνη]]. Στα ανατολικά του νομού σχηματίζεται η λοφώδης λεκάνη του [[Γαλλικός ποταμός|Γαλλικού]] ή Εχέδωρου ποταμού (παλαιότερα λεγόταν και Γομαροπνίχτης, λόγω των ξαφνικών πλημμύρων του) με κυριότερο παραπόταμο, το Σπανό. Στο νομό σχηματίζονται δύο μεγάλες λίμνες. Βόρεια η [[λίμνη Δοϊράνη]], η οποία είναι χωρισμένη στη μέση, μεταξύ Ελλάδος και Βόρειας Μακεδονίας και νότια η [[Πικρολίμνη]], η οποία είναι ξακουστή για τα ιαματικά λασπόλουτρά της. Επίσης, πολύ γνωστή είναι η [[Σμαραγδένια λίμνη]] μεταξύ [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]] και [[Κούπα Κιλκίς|Κούπας]], λόγω του καταρράκτη και των γαλάζιων νερών της. Στο νομό έχει δημιουργηθεί και η τεχνητή [[λίμνη Αρζάν]] στο κέντρο της παλαιάς αποξηραθείσας λίμνης, καθώς και η [[λίμνη Μεταλλείου]] στο [[Μέγα Ρέμα]], στις πλαγιές του [[Πάικο]]υ.
== Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς ==
Από το 2011 και με την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|Προγράμματος «Καλλικράτης»]], ο Νομός Κιλκίς αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς''', με έδρα το [[Κιλκίς]], της [[Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας|Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας]]. Με τη συνένωση και συγχώνευση των Δήμων από 11 σε 2 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:
{| class="wikitable"
!Δήμος
!Έδρα
!Πληθυσμός<small>(2011)</small>
|-
|[[Δήμος Κιλκίς|Κιλκίς]]
|[[Κιλκίς]]
|51.926
|-
|[[Δήμος Παιονίας|Παιονίας]]
|[[Πολύκαστρο]] (Ιστορική έδρα: [[Γουμένισσα]])
|28.493
|}
* ''Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Κιλκίς όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»]], δείτε:'' [[Διοικητική διαίρεση Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CE.B9.CF.86.CE.B5.CF.81.CE.B5.CE.B9.CE.B1.CE.BA.CE.AE .CE.95.CE.BD.CF.8C.CF.84.CE.B7.CF.84.CE.B1 .CE.9A.CE.B9.CE.BB.CE.BA.CE.AF.CF.82|Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς]]
== Αξιοθέατα ==
* ''[[Αρχαιολογικό Μουσείο Κιλκίς]]''
* ''[[Σπήλαιο Αγίου Γεωργίου]] στο [[Κιλκίς]]''
* ''Λαογραφικό Μουσείο [[Γουμένισσα]]ς''
* ''Νερόμυλος Γιαπατζή στη [[Γουμένισσα]]''
* ''Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην [[Αξιούπολη]]''
* ''[[Πολεμικό Μουσείο (Κιλκίς)|Πολεμικό Μουσείο Κιλκίς]]''
* ''Μουσείο [[Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] [[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]]''
* ''[[Σμαραγδένια Λίμνη]] με τον καταρράκτη, κοντά στην [[Κούπα Κιλκίς|Κούπα]]''
* ''[[Λίμνη Μεταλλείου]], κοντά στην [[Πηγή Κιλκίς|Πηγή]]''
* ''Οι γραφικοί οικισμοί του [[Πάικο]]υ, [[Γουμένισσα]], [[Γρίβα Κιλκίς|Γρίβα]], [[Καστανερή Κιλκίς|Καστανερή]] και [[Κάρπη Κιλκίς|Κάρπη]]''
* ''Λασπόλουτρα [[Πικρολίμνη]]ς στην [[Ξυλοκερατιά Κιλκίς|Ξυλοκερατιά]]''
* ''Ο ορεινός όγκος των [[Κρούσσια όρη|Κρουσσίων]]''
* ''Ο ορεινός όγκος του [[Πάικο]]υ''
* ''Ο ορεινός όγκος της [[Κερκίνη (οροσειρά)|Κερκίνης (Μπέλες)]]''
* ''Χίλια Δέντρα [[Μουριές Κιλκίς|Μουριών]], ένα υπεραιωνόβιο δάσος από [[Βελανιδιά|δρύες]] και [[Φράξος|φράξους]] δίπλα στη [[λίμνη Δοϊράνη]]''
* ''Ο οικισμός [[Δοϊράνη Κιλκίς|Δοϊράνη]] με τις ψαροταβέρνες στις όχθες της λίμνης''
* ''Ο αρχαιολογικός χώρος [[Ίωρον|Ιώρου]] κοντά στο [[Παλατιανό Κιλκίς|Παλατιανό]]''
* ''Ο αρχαιολογικός χώρος [[Ευρωπός|Ευρωπού]]''
* ''Η [[Μονή των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης]] στη [[Γρίβα Κιλκίς|Γρίβα]]''
* ''Η Μονή Οσίου Νικοδήμου στον [[Πεντάλοφος Κιλκίς|Πεντάλοφο]]''
* ''Ο [[Βαλκανικός Βοτανικός Κήπος Κρουσσίων]] στην [[Ποντοκερασιά Κιλκίς|Ποντοκερασιά]]''
== Προσωπικότητες ==
=== Πολιτικοί ===
* [[Αλέξανδρος Καραθόδωρος]], πολιτικός, υπουργός Συγκοινωνιών ([[Λατόμι Κιλκίς|Λατόμι]])
* [[Αλέξανδρος Αβραμίδης]], πολιτικός, βουλευτής με [[Ν.Δ.]], πρώην [[Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (Ελλάδα)|υφυπουργός Εθνικής Άμυνας]]
* [[Κωνσταντίνος Τριαρίδης]], πολιτικός, υπουργός Βορείου Ελλάδος ([[Κιλκίς]])
* [[Σάββας Τσιτουρίδης|Σαββας Τσιτουρίδης]] (1954-), νομικός, πολιτικός, πρώην υπουργός Εργασίας και [[Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων|Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων]] ([[Κιλκίς]])
* [[Κώστας Κιλτίδης]], πολιτικός, υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ([[Κάτω Απόστολοι Κιλκίς|Κάτω Απόστολοι]])
* [[Γιώργος Φλωρίδης]], νομικος πολιτικος βουλευτης υπουργος ([[Σταυροχώρι Κιλκίς|Σταυροχώρι]])
* [[Γιάννης Αμανατίδης (πολιτικός)|Γιάννης Αμανατίδης]], πολιτικός, υφυπουργός εξωτερικών ([[Λαγκαδοχώρι Κιλκίς|Λαγκαδοχώρι]])
*Γιώργος Γεωργαντάς, πολιτικός, υφυπουργός ψηφιακής διακυβέρνησης
=== Λογοτέχνες ===
* [[Λάζαρος Παυλίδης]] (1929-2004), συγγραφέας
* [[Θεόκλητος Καριπίδης]], ποιητής ([[Πευκόδασος Κιλκίς|Πευκόδασος]])
* [[Ερμής Μουρατίδης]], θεατρικός συγγραφέας
* [[Κώστας Λαχάς]], συγγραφέας και ζωγράφος ([[Κάτω Θεοδωράκι Κιλκίς|Κάτω Θεοδωράκι]])
=== Δημοσιογράφοι ===
* [[Παντελής Σαββίδης]], δημοσιογράφος [[ΕΤ3]], διευθυντής εφημερίδας ''"[[Μακεδονία (εφημερίδα)|Μακεδονία]]"'' ([[Αξιούπολη]])
* [[Βίκυ Χατζηβασιλείου]] (1964-) , νομικός, δημοσιογράφος, πολιτικός, τηλεπαρουσιάστρια [[ΕΤ3]], [[Αlpha TV]]<ref>[http://adesmevtos.net/adscsm/index.php?option=com_content&view=article&id=28:2010-09-10-08-35-10&catid=22:events&Itemid=32 Ραδιοφωνικός σταθμός, Αδέσμευτος 95,2 Βίκυ Χατζηβασιλείου]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref> ([[Κιλκίς]])
* [[Φαίη Σκορδά]] (1980-), θεατρολόγος, κριτικός τέχνης & τηλεπαρουσιάστρια [[TV 100]], [[Mega Channel|MEGA]], [[ANT1]] ([[Κιλκίς]])
=== Επιστήμονες και Πανεπιστημιακοί ===
* [[Παναγιώτης Μουλάς]] (1935-2012), καθηγητής Νεοελληνικής Γλώσσας του πανεπιστήμιου της Nanterre, του Νεοελληνικού Ινστιτούτου της [[Σορβόννη]]ς και της Φιλοσοφικής Σχολής του [[ΑΠΘ|Α.Π.Θ.]] ([[Κιλκίς]])
* [[Τραϊανός Γάγος]] ([[1960]] - [[2010]]), κορυφαίος παπυρολόγος διεθνώς ([[Κάρπη Κιλκίς|Κάρπη]])
* [[Σωτήριος Χρυσάφης]], καθηγητής [[ΑΠΘ]] ([[Κιλκίς]])
* Βασίλης Φθενάκης (1937-), Ανθρωπολόγος/Ανθρωπογενετικός, Ψυχολόγος, Καθηγητής, Επίτιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Μόσχας, Κρήτης και Χαροκοπείου ([[Άσπρος Κιλκίς|Άσπρος]])
=== Καλλιτέχνες ===
* [[Ανδρέας Μακρής]], διάσημος βιολιστής ([[Κιλκίς]])
* [[Ιωάννης Τσιτσίμης]] (1966-), σκηνοθέτης ([[Κιλκίς]])
* [[Έλενα Ναβροζίδου]], ζωγράφος ([[Κιλκίς]])
* [[Θεόδωρος Ορφανίδης (μουσικός)|Θεόδωρος Ορφανίδης]], μαέστρος
* [[Δημήτρης Μπάσης]], τραγουδιστής ([[Χέρσο Κιλκίς|Χέρσο]])
=== Στρατιωτικοί-Μακεδονομάχοι ===
* [[Ζαφείριος Σταματιάδης]], αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και ιερέας ([[Ειδομένη Κιλκίς|Ειδομένη]])
* [[Παύλος Γραμματικός]] (; - [[1902]]), μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Πολύπετρο Κιλκίς|Πολύπετρο]])
* [[Λάζαρος Δογιάμας]] ([[1878]] - [[1912]]), μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Καστανερή Κιλκίς|Καστανερή]])
* [[Γεώργιος Δοϊτσίνης]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Εύζωνοι Κιλκίς|Εύζωνοι]])
* [[Χρήστος Καραμάρκος]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Ρύζια Κιλκίς|Ρύζια]])
* [[Νικόλαος Καραστογιάννης]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Άγιος Πέτρος Κιλκίς|Άγιος Πέτρος]])
* [[Στέργιος Ναούμ|Στέργιος Ναούμ Σταμπουλής]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Λιβάδια Κιλκίς|Λιβάδια]])
* [[Χρήστος Πίψος]] ([[1886]] - [[1948]]), μακεδονομάχος και πολιτικός ([[Γρίβα Κιλκίς|Γρίβα]])
* [[Ιωάννης Παπαγεωργίου]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Γουμένισσα]])
* [[Ιωάννης Ράμναλης]] ([[1885]] - [[1923]]), μακεδονομάχος οπλαρχηγός ([[Ίσωμα Κιλκίς|Ίσωμα]])
* [[Δημήτριος Τσιτσίμης]], μακεδονομάχος οπλαρχηγός και δήμαρχος [[Κιλκίς]]
* [[Γεώργιος Δ. Παπαγεωργίου|Γεώργιος Παπαγεωργίου]] ([[1894]] - [[1951]]), στρατηγός και πολιτικός ([[Σκρα Κιλκίς|Σκρα]])
* [[Χρήστος Αβραμίδης]] (1892-1986), στρατηγός και πολιτικός
=== Αγωνιστές στην Εθνική Αντίσταση ===
* [[Κώστας Γαβριηλίδης]], πολιτικός, υπουργός Γεωργίας ([[Κοκκινιά Κιλκίς|Κοκκινιά]])
=== Παράγοντες του αθλητισμού ===
* [[Λάκης Σημαιοφορίδης]] (1959-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής [[ΠΑΟ]], νομικός, πρ. πρόεδρος [[ΠΣΑΠ]] ([[Μεταξοχώρι Κιλκίς|Μεταξοχώρι]])
* [[Μιχάλης Μπέλλης]], ποδοσφαιριστής και προπονητής ([[Πολύκαστρο]])
* [[Δημήτρης Μάρκος|Δημήτριος Μάρκος]] (1971-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής [[ΠΑΟ]], [[ΠΑΟΚ (ποδόσφαιρο ανδρών)|ΠΑΟΚ]], [[ΑΕΚ Αθηνών (ποδόσφαιρο)|ΑΕΚ]], [[Άρης Θεσσαλονίκης (ποδόσφαιρο)|Άρη]], [[Σέφιλντ Γιουνάιτεντ]] ([[Κιλκίς]])
* [[Λέανδρος Συμεωνίδης]] (1937-), παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής [[ΠΑΟΚ]]
* [[Παγώνης Βακαλόπουλος]], ποδοσφαιριστής ([[Πολύκαστρο]])
* [[Νίκος Παπαδόπουλος (ποδοσφαιριστής)|Νίκος Παπαδόπουλος]] (1971-), παλαίμαχος ποδοσφαιριστής [[Άρης Θεσσαλονίκης (ποδόσφαιρο)|Άρη]], [[Σκόντα Ξάνθη|Ξάνθης]], [[Εργοτέλης Ηρακλείου|Εργοτέλη]], [[ΟΦΗ]] και προπονητής [[Ολυμπιακός Λευκωσίας (ποδόσφαιρο)|Ολυμπιακού Λευκωσίας]], [[Α.Ο. Νέα Καβάλα|Καβάλα]]ς ([[Κιλκίς]])
* [[Ευανθία Μάλτση]], διεθνής καλαθοσφαιρίστρια ([[Γουμένισσα]])
== Δείτε επίσης ==
* Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, δείτε επίσης [[Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς]]
== Παραπομπές ==
<references />
{{Γεωγραφική διαίρεση της Ελλάδας}}
[[Κατηγορία:Νομός Κιλκίς|*]]
| |||