Βυζαντινή Αυτοκρατορία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι εδαφικές κατακτήσεις επί [[Μακεδονική Δυναστεία|Μακεδονικής δυναστείας]] διατηρήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά από τον 11ο αιώνα άρχισε η συρρίκνωση. Το 1071 ο βυζαντινός στρατός υπέστη μεγάλη ήττα από τους [[Σελτζούκοι Τούρκοι|Σελτζούκους Τούρκους]] στο [[Μάχη του Μαντζικέρτ|Ματζικέρτ]] και σε ελάχιστο χρόνο το Βυζάντιο έχασε το μεγαλύτερο μέρος της Μικρας Ασίας. Το ίδιο έτος καταλήφθηκε η Βάρη (''[[Μπάρι]]''), το τελευταίο βυζαντινό έρεισμα στην [[Ιταλία]], από τους [[Νορμανδοί|Νορμανδούς]]. Η ήττα στο Μαντζικέρτ έβλαψε κυρίως το γόητρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, καθώς διέψευσε τη φήμη της πανίσχυρης και κραταιάς Αυτοκρατορίας, με τον Αυτοκράτορα αιχμάλωτο και με το πολιτικο-στρατιωτικό χάος που ακολούθησε,<ref>(Αγγλικά) Paul Markham, ''[https://deremilitari.org/2013/09/the-battle-of-manzikert-military-disaster-or-political-failure/ The Battle of Manzikert: Military Disaster or Political Failure?]'', 1 Αυγ. 2005. [https://web.archive.org/web/20170303032528/https://deremilitari.org/2013/09/the-battle-of-manzikert-military-disaster-or-political-failure/ Αρχειοθέτηση] 3/3/2017. Ανακτήθηκε 1/2/2018.</ref><ref>Julius Norwich, ''Σύντομη ιστορία του Βυζαντίου'', 1988, μτφρ. Δ. Κωστελένου, Γκοβόστης, Αθήνα 1999, σελ. 378-379</ref> αποτέλεσε τη «''θανάσιμη στιγμή της Μεγάλης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας''»<ref>Vasiliev 1954, σελ. 442</ref>. Η επακόλουθη απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], η οποία αποτελούσε το σπουδαιότερο τμήμα της Αυτοκρατορίας, ήταν ένα ισχυρό χτύπημα για την αυτοκρατορία. Η Αρμενία και η [[Καππαδοκία]], οι επαρχίες από τις οποίες είχαν προέλθει πολλοί αυτοκράτορες και πολεμιστές, χάθηκαν οριστικά.

 

 

Τα εδάφη της αυτοκρατορίας διαμοιράστηκαν ανάμεσα στις σταυροφορικές δυνάμεις, η Κωνσταντινούπολη ήταν πλέον η έδρα μιας [[Λατινική Αυτοκρατορία|λατινικής αυτοκρατορίας]] και ιδρύθηκαν πολλά λατινικά κρατίδια. Η βυζαντινή εξουσία, όμως, συνεχίστηκε να ασκείται σε τρία κράτη: την [[αυτοκρατορία της Τραπεζούντας]], το [[δεσποτάτο της Ηπείρου]] και την [[αυτοκρατορία της Νίκαιας]]. Τα δύο τελευταία βρίσκονταν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους εν όψει της ανακατάληψης της [[Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]]. Το 1261 ο στρατηγός της αυτοκρατορίας της Νίκαιας Αλέξανδρος Στρατηγόπουλος βρήκε αφύλαχτη και ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη εν ονόματι του [[Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος|Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγου]]. Έτσι, η ενότητα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας χάθηκε και η ισχύς του Βυζαντινού κράτους δεν επανήλθε ποτέ στα επίπεδα της περιόδου των [[Δυναστεία των Κομνηνών|Κομνηνών]].