|
Ο '''Μαζντακισμός''' ήταν μια [[Ιρανοί|ιρανική]] θρησκεία, η οποία ήταν παρακλάδι του [[Ζωροαστρισμός|Ζωροαστρισμού]]. Η θρησκεία έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα πιο αξιοσημείωτα παραδείγματα του νεότερου [[Κομμουνισμός|κομμουνισμού]].{{Sfn|Crone|2012|p=439}}
[[Αρχείο:The Iranian prophet Mazdak being executed.png|μικρογραφία|Η εκτέλεση του Μασδάκ]]
Ο Μασδακισμός είναι ένα θρησκευτικό κίνημα, που αναπτύχθηκε στο Ιράν τον 6ο αιώνα μ.Χ. και ιδρύθηκε από τον [[Μαζντάκ|Μασδάκ]] (Mazdak), από τον οποίο πήρε και το όνομά του. Σχετικά με το κίνημα του Μασδακισμού υπάρχουν μαρτυρίες σε Συριακές, Περσικές, Αραβικές και Βυζαντινές πηγές.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Mazdakism|title=Mazdakism {{!}} dualist religion|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-09-04}}</ref>
Η θρησκεία ιδρύθηκε στις αρχές της [[Αυτοκρατορία των Σασσανιδών|Αυτοκρατορίας των Σασσανιδών]] από τον Zardusht, ένα Ζωροαστριστη [[μομπαντ]] ο οποίος ήταν σύγχρονος του [[Μάνης|Μάνη]] (δ. 274).{{Sfn|Crone|2012|p=22}} Ωστόσο, πήρε το όνομά του από τον πιο εξέχοντα υπερμαχο του, [[Μαζντάκ]], ο οποίος ήταν μια ισχυρή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα [[Καβάδης Α΄ της Περσίας|Καβάδη Α΄]] (βασ. 498-531).{{Sfn|Daryaee|2014}}
== Αντιλήψεις ==
Ο Μασδακισμός έχει συγκεράσει στοιχεία του [[Ζωροαστρισμός|Ζωροαστρισμού]] και του [[Μανιχαϊσμός|Μανιχαϊσμού]]. Οι οπαδοί του ήταν υπέρ της ειρήνης, της κοινοκτημοσύνης και της κοινογαμίας. Αυτά τα χαρακτηριστικά έκαναν πολλούς μελετητές να θεωρήσουν τον Μασδακισμό ως ένα είδος πρώιμου σοσιαλισμού.<ref>{{Cite book|title=Συγκριτική Θρησκειολογία|first=Μάριος|last=Μπέγζος|publisher=Εκδόσεις Γρηγόρη|isbn=9789603337027|year=2011|location=Αθήνα|page=188|quote=}}</ref> Βασική αρχή στη θεολογία του είναι ο δυαλισμός. Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία το καλό και το κακό, το φως και το σκότος, η ύλη και το πνεύμα. Το φως δρα με ελεύθερη βούληση, ενώ το σκότος δρα κατά τύχη. Κατά τυχαίο τρόπο το καλό και το κακό αναμείχθηκαν και δημιουργήθηκε ο κόσμος. Υπάρχει μία ατέρμονη πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό. Υπάρχουν τρία στοιχεία του φωτός (το νερό, η φωτιά και η γη).<ref name=":1">{{Cite book|title=Συγκριτική Θρησκειολογία|first=Μάριος|last=Μπέγζος|publisher=Εκδόσεις: Γρηγόρη|isbn=9789603337027|year=2011|location=Αθήνα|page=186|quote=}}</ref> Επίσης, υπάρχουν τέσσερις δυνάμεις του θεού του φωτός, δηλαδή η χαρά, η κατανόηση, η διάκριση και η διαφύλαξη. Υπάρχουν επίσης, τέσσερις δυνάμεις του κακού (η άγνοια, η λήθη, η ανοησία και η θλίψη).<ref>{{Cite web|url=https://www.azargoshnasp.net/famous/babak_khorramdin/teachingsmazdakshaki.pdf|title=The cosmogonical and cosmological teachings of Mazdak|last=Mansour|first=Shaki|ημερομηνία=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=04 Σεπτεμβρίου 2020}}</ref> Οι πιστοί πρέπει να ελευθερώσουν το φως στον κόσμο με τις καλές τους πράξεις. Οι οπαδοί ζούσαν ασκητική ζωή, απαγορευόταν να φάνε κρέας και έπρεπε να είναι ευγενικοί και επιεικείς προς τους εχθρούς τους.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Mazdakism|title=Mazdakism {{!}} dualist religion|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-09-04}}</ref>
== Ιστορική εξέλιξη ==
{{reflist|2}}
Πρόδρομοι του Μασδακισμού θεωρούνται από τους επιστήμονες ο Μπούντος, που έζησε στην Ρώμη την εποχή του Διοκλητιανού και δίδαξε ένα είδος Μανιχαϊσμού και ο Ζαραντούστ, ένας Ζωροάστρης κληρικός, που έζησε τον 5ο αιώνα μ.Χ.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Ο [[Μαζντάκ|Μασδάκ]] προσηλύτισε τον βασιλιά των Σασσανιδών Καβάντ Α' (488-496 και 499-531), ο οποίος έκανε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις επηρεασμένος από τις ιδέες του Μασδακισμού. Οι αντιλήψεις του Μασδακισμού για κοινοκτημοσύνη και κοινογαμία αύξησαν την αντίδραση των ευγενών και των κληρικών του Ζωροαστρισμού με αποτέλεσμα ο βασιλιάς Καβάντ να εγκαταλείψει τους Μασδακιστές, οι οποίοι εξοντώθηκαν από τον γιο του Καβάντ τον Χοσρόβ Α'.<ref name=":2">{{Cite book|title=Συγκριτική Θρησκειολογία|first=Μάριος|last=Μπέγζος|publisher=Εκδόσεις: Γρηγόρη|isbn=9789603337027|year=2011|location=Αθήνα|page=187|quote=}}</ref> Ο Μασδακισμός επιβίωσε ως ένα βαθμό στο Ιράν στην περίοδο του Ισλάμ και επηρέασε κάποιες ισλαμικές αιρέσεις.<ref name=":2" />
== Πηγές ==
* {{cite book | title = Sasanian Persia: The Rise and Fall of an Empire | year = 2014 | publisher = I.B.Tauris | location = | editor-last = | editor-first = | last = Daryaee| first = Touraj | authorlink = Touraj Daryaee | pages = 1–240 | isbn = 0857716662 | url = https://books.google.dk/books?id=LU0BAwAAQBAJ |ref=harv}}
* {{cite book | title = Zoroastrians: Their Religious Beliefs and Practices | year = 2001 | publisher = Psychology Press | location = | editor-last = | editor-first = | last = Boyce | first = Mary | authorlink = Mary Boyce | chapter = | pages = 1–252 | isbn = 9780415239028 | url = https://books.google.dk/books?id=a6gbxVfjtUEC&dq=false |ref=harv}}
* {{citation|last=Frye|first=R. N.|title=The political history of Iran under the Sasanians|chapter=Chapter 4|series=[[The Cambridge History of Iran]]|volume=3|publisher=Cambridge University Press|year=1983|isbn=978-0-521-20092-9 | issue=1|ref=harv}}
* {{cite book | title = The History of Ancient Iran | year = 1984 | publisher = C.H.Beck | location = | editor-last = | editor-first = | last = Frye | first = Richard Nelson | authorlink = Richard Nelson Frye | chapter = | pages = 1–411 | isbn = 9783406093975 | url = https://books.google.dk/books?id=0y1jeSqbHLwC&dq=false |ref=harv}}
*{{cite book|last=Crone|first=Patricia|title=The Nativist Prophets of Early Islamic Iran: Rural Revolt and Local Zoroastrianism|location=|publisher=Cambridge University Press|year=2012|isbn=9781139510769|url=https://books.google.dk/books?id=7k0hAwAAQBAJ&dq=false|pages= 1–543|ref=harv}}
{{Θρησκεία-επέκταση}}
* [https://www.britannica.com/topic/Mazdakism Εγκυκλοπαίδεια Britannika, άρθρο «Μασδακισμός»]
* Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 21, άρθρο «Μασδακισμός», Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1992, σελ. 259-260.
* Μπέγζος Μάριος, Συγκριτική Θρησκειολογία, Εκδόσεις: Γρηγόρη, Αθήνα 2011, ISBN 9789603337027., σελ. 185-188.
* Μπέγζος Μάριος, Φαινομενολογία της Θρησκείας, Εκδόσεις: πεδίο, Αθήνα 2018, ISBN 9789609552066, σελ. 123-126.
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [[wikisource:The_Descent_of_Bolshevism/Mazdak_and_Mazdakism|The Descent of Bolshevism/Mazdak_and_Mazdakism]]
* [https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100142767 www.oxfordreference.com/Mazdakism]
* [[:en:Mazdak|en.wikipedia.org/wiki/Mazdak]]
* [[:en:Mazdakism|en.wikipedia.org/wiki/Mazdakism]]
[[Κατηγορία:Θρησκευτικές πίστεις, παραδόσεις και κινήματα]]
[[Κατηγορία:Ζωροαστρισμός|Μασδακισμός]]
[[Κατηγορία:Μονοθεϊστικές θρησκείες]]
| 