|
Τέλος την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας του Παπαδόπουλου, εγκαταστάθηκε η στρατιωτική διοίκηση και η Ε.Σ.Α, χρησιμοποιήθηκε ως έδρα της 5ης Μεραρχίας του Στρατού, όπου έμεινε και σαν όνομα το κτίριο της Μεραρχίας.
Το 1985 το κτίριο της Μεραρχίας περνάει από το Υπουργείο Άμυνας στο Υπουργείο Παιδείας, όπου στην συνέχεια δίνεται στο νεοσύστατο Πολυτεχνείο Κρήτης για να στεγάσει τις εκπαιδευτικές του δραστηριότητες. Από το 1985 έως και το 2004 το κτίριο δεν αξιοποιήθηκε με κανένα τρόπο.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://agonaskritis.gr/rosa-nera|title=Κάτω τα χέρια από τη «Rosa Nera»|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.efsyn.gr/efkriti/koinonia/221897_oi-katalipseis-stin-kriti-den-kateoyn-apo-telesigrafa|title=Oι καταλήψεις στην Κρήτη δεν ...κατέουν από τελεσίγραφα|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref>
== Κατάληψη από αναρχικούςαντιεξουσιαστές ==
Τον Ιούνιο του 2004 ολιγομελήςμία ομάδα αναρχικών κατέλαβε το εγκαταλελειμμένο κτίριο και το ανακήρυξε "ελεύθερο χώρο". Το μέρος καθαρίστηκε από απορρίμματα, ενώ με προσωπικά έξοδα των εμπλεκομένων έγιναν επισκευές και εργασίες συντήρησης. Βέβαια ενώ είχαν ήδη δωθεί 700.000 ευρώ για εργασίες που σκοπό είχαν να στεγαστεί εκεί η Σχολή Καλών Τεχνών από το ίδιο το πανεπιστήμιο.<ref name=":2" /><ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://www.efsyn.gr/efkriti/koinonia/221897_oi-katalipseis-stin-kriti-den-kateoyn-apo-telesigrafa|title=Oι καταλήψεις στην Κρήτη δεν ...κατέουν από τελεσίγραφα|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref> Η ενέργεια αυτή αν και παράνομη σύμφωνα με τους νόμους περί εκμετάλλευσης κρατικής ιδιοκτησίας, αντιμετωπίστηκεβρήκε πολύ διχαστικάστήριξη από τοντμήματα κοινωνικότης βίοτοπικής κοινωνίας, γεγονός που οφείλεται προπαντώς σε διαφορές στις πολιτικές πεποιθήσεις μεταξύ των πολιτών. Η κατάληψη της Rosa Nera, υποστήριζε ότι δεν διεκδικεί την ιδιοκτησία του κτηρίου, αλλά ότι πρέπει να υπάρχει το δικαίωμα κοινωνικής χρήσης αχρησιμοποίητων και εγκαταλελειμμένων επί χρόνια κτηρίων με σκοπό την κάλυψη αναγκών.<ref name=":0" />
Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, στην κατάληψη Rosa Nera δημιουργήθηκαν χώροι οι οποίοι αξιοποιούνταν ελεύθερα και δωρεάν, όπως αίθουσα θεάτρου, αίθουσα προβολών και συνελεύσεων, δανειστική βιβλιοθήκη και αίθουσα βιβλιοπαρουσιάσεων, παιδικό στέκι, χαριστικό παζάρι, συλλογική κουζίνα και συλλογικό αντί- εμπορευματικό καφενείο. Επίσης ότι πραγματοποιούνταν ετησίως καλλιτεχνικές και κοινωνικές δραστηριότητες χωρίς εισιτήριο, όπως συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, εργαστήρι κεραμικής, μαθήματα μουσικής, χορού, ζωγραφικής, κούκλας, επισκευής ποδηλάτων, εκθέσεις και ανοιχτές συζητήσεις για επίκαιρα θέματα . Κατά καιρούς φιλοξενήθηκαν πρόσφυγες πολέμου, μετανάστες και εργάτες που είχαν πρόβλημα στέγασης.<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://rosanera.squat.gr/|title=Επίσημη ιστοσελίδα της Rosa Nera|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref> Οι αναρχικοί υποστηρίζουν ότι δεν υπήρχε ιεραρχία ή αρχηγός, και ότι οι αποφάσεις παίρνονταν με συζήτηση σε εβδομαδιαίες ανοιχτές γενικές συνελεύσεις.<ref name=":0" />
Η κατάληψη που ονομάστηκε «Rosa Nera», δεν διεκδίκησε την ιδιοκτησία του κτηρίου, αλλά υποστηρίζε ότι πρέπει να υπάρχει το δικαίωμα κοινωνικής χρήσης αχρησιμοποίητων και εγκαταλελειμμένων επί χρόνια κτηρίων με σκοπό την κάλυψη αναγκών. <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.kathimerini.gr/society/928877/katalipsi-choros-anapsychis|title=Κατάληψη, χώρος… αναψυχής {{!}} Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ|last=Λακασάς|first=Απόστολος|accessdate=2020-10-16}}</ref> Όταν όμως το 2010 βρέθηκαν πόροι για τη στατική ενίσχυση του κτίσματος οι αναρχικοί αντέδρασαν βίαια και επιτέθηκαν σε υπαλλήλους του πολυτεχνείου, ενώ σε άλλη περίπτωση έφτυσαν δημοσιογράφο.<ref name=":1" />
== Προσπάθειες εκκένωσης του κτηρίου ==
Από το 2004 είχαν γίνει συζητήσεις και προσπάθειες από τις τοπικές αρχές των Χανίων, αλλά κυρίως από το εκπαιδευτικό ίδρυμα, για εκκένωση της κατάληψης και αξιοποίηση του χώρου.<ref>{{Cite web|url=https://neaselida.gr/ellada/ekkenosi-tis-katalipsis-rosa-nera-zita-o-prytanis-tou-polytechniou-kritis-digalakis-antidrasis-enantion-tou-apo-kinonikous-foris/|title=«Εκκένωση» της κατάληψης Rosa Nera ζητά ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης Διγαλάκης – Αντιδράσεις εναντίον του από κοινωνικούς φορείς|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref> Το Πολυτεχνείο Κρήτης προσπάθησε το 2010 να κινήσει τις διαδικασίες για την έναρξη εργασιών στατικής ενίσχυσης του διατηρητέου κτιρίου, στηριζόμενο σε πολυδάπανη μελέτη αναστύλωσης και διαμόρφωσης που είχε πραγματοποιηθεί στο παρελθόν. Το σχέδιο ήταν να στεγαστεί εκεί η Σχολή Καλών Τεχνών, τελικά όμως τελμάτωσε, ενώ αρνητικά είχαν εκφραστεί οι καταληψίες, αντιδρώντας βίαια.<ref>{{Cite web|url=https://agonaskritis.gr/ιωακείμ-γρυσπολάκης-για-εκκένωση-κατ/|title=Ιωακείμ Γρυσπολάκης για εκκένωση κατάληψης Rosa Nera: "Χάθηκε η ευκαιρία το 2010 να αναστηλωθεί και να στεγάσει τη Σχολή Καλών Τεχνών. Να αξιοποιηθεί εις όφελος του Ιδρύματος"|last=admin|ημερομηνία=2020-09-06|website=Αγώνας της Κρήτης|language=en-US|accessdate=2020-10-27}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.kathimerini.gr/society/928877/katalipsi-choros-anapsychis|title=Κατάληψη, χώρος… αναψυχής {{!}} Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ|last=Λακασάς|first=Απόστολος|accessdate=2020-10-27}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kriti24.gr/rosa-nera-kai-aristeia-kapoies-protes-skepseis/|title=Rosa Nera και αριστεία: Κάποιες πρώτες σκέψεις|last=|first=|ημερομηνία=2020-09-10|website=www.kriti24.gr|publisher=|language=el|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref> Ήδη από το 2009 το κτίρο αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα στατικότητας.<ref name=":3" />
Το Μάρτιο του 2014 η Σύγκλητος του πανεπιστημίου αποφάσισε να προχωρήσει στην παραχώρηση του κτιρίου της πέμπτηςRosa μεραρχίαςNera και κάποιων ακόμη κτιρίων που ανήκουν στο Πολυτεχνείο Κρήτης, στην Εταιρία Αξιοποίησης Περιουσίας του Πολυτεχνείου Κρήτης, εταιρία μονομετοχική που ελέγχεται αποκλειστικά από το Πολυτεχνείο και πρόεδρος είναι ο εκάστοτε πρύτανης. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας ήταν να γίνουν διάφορες προτάσεις για την αξιοποίηση του χώρου και κατά κύριο λόγο τέθηκε το ζήτημα ανέγερσης μεγάλης ξενοδοχειακής μονάδας. <ref>{{Cite web|url=http://epohi.gr/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%BA%CF%84%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF-%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BE%CE%B5%CE%BD%CE%BF|title=Ιστορικό κτίριο προορίζεται για ξενοδοχείο|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://hania.news/2017/06/23/%CF%84%CE%BF-%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF-%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D-%CE%B4%CE%B9%CE%B5%CF%81%CE%B5%CF%85%CE%BD%CE%AC-%CF%84%CF%8E%CF%81/|title=Το Υπουργείο Πολιτισμού διερευνά… τώρα αν το κτίριο της 5ης Μεραρχίας είναι μνημείο!|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.amak.gr/index.php/epikairotita/1660-xania-kai-episima-mnimeio-to-ktirio-tis-merarxias|title=Και επίσημα μνημείο το κτίριο της Μεραρχίας|language=el-gr|accessdate=2020-05-17}}</ref>
Τα ξημερώματα της 5ης Σεπτεμβρίου 2020 η αστυνομία εισήλθε στον χώρο, εκκενώνοντας την παράνομη κατάληψη, ώστε να αποδοθεί πίσω στον νόμιμο ιδιοκτήτη του, δηλαδή το Πολυτεχνείο Κρήτης με προοπτική την εμπορική αξιοποίηση του.<ref>{{Cite web|url=https://www.ert.gr/perifereiakoi-stathmoi/chania/chania-ekkenosi-ktirioy-katalipsis-tis-roza-nera-syllipseis-kai-traymatismos-dimosiografoy-video/|title=Χανιά: Εκκένωση κτιρίου κατάληψης της Ροζα Νέρα – Συλλήψεις και τραυματισμός δημοσιογράφου (video)|last=Πολύζου|first=Κατερίνα|ημερομηνία=2020-09-05|website=ert.gr|language=el|accessdate=2020-09-05}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.naftemporiki.gr/story/1634329/b-digalakis-autonoiti-i-ekkenosi-tis-katalipsis-roza-nera|title=Β. Διγαλάκης: Αυτονόητη η εκκένωση της κατάληψης «Ρόζα Νέρα»|ημερομηνία=2020-08-09|website=www.naftemporiki.gr|language=el|accessdate=2020-09-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ethnos.gr/ellada/122394_hania-epeisodia-stin-ekkenosi-katalipsis-rosa-nera-traymatistike-dimosiografos|title=Χανιά: Επεισόδια στην εκκένωση κατάληψης Rosa Nera - Τραυματίστηκε δημοσιογράφος|ημερομηνία=2020-09-05|website=Έθνος|language=el|accessdate=2020-10-27}}</ref> Το 2017, το υπουργείο Πολιτισμού επεσήμανε ότι το κτίριο έχει κηρυχθεί διατηρητέο και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επιχειρηματικούς σκοπούς.<ref>{{Cite web|url=https://neaselida.gr/ellada/ekkenosi-tis-katalipsis-rosa-nera-zita-o-prytanis-tou-polytechniou-kritis-digalakis-antidrasis-enantion-tou-apo-kinonikous-foris/|title=«Εκκένωση» της κατάληψης Rosa Nera ζητά ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης Διγαλάκης - Αντιδράσεις εναντίον του από κοινωνικούς φορείς|last=userbackup1|ημερομηνία=2017-07-04|website=ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ|language=el|accessdate=2020-10-27}}</ref> Πανεπιστημιακοί και ερευνητές εξέδωσαν ανακοίνωση που καταδικάζει την εκκένωση της κατάληψης Rosa Nera προκειμένου να μετατραπεί σε ξενοδοχειακή μονάδα.<ref>{{Cite web|url=https://www.alfavita.gr/ekpaideysi/332077_panepistimiakoi-kai-ereynites-topothetoyntai-yper-tis-katalipsis-rosa-nera|title=Πανεπιστημιακοί και ερευνητές τοποθετούνται υπέρ της κατάληψης Rosa Nera|website=Alfavita|language=el|accessdate=2020-10-27}}</ref> Αντίστοιχα υπήρξαν αντιδράσεις από το Δήμο Χανίων, φορείς και αντιπολιτευόμενακοινοβουλευτικά κόμματα, ενώ πραγματοποιήθηκαν συλλαλητήρια.<ref>{{Cite web|url=https://www.efsyn.gr/efkriti/koinonia/258726_rosa-nera-oi-ependytes-toy-digalaki-irthan-me-ta-mat|title=Rosa Nera: οι επενδυτές του Διγαλάκη ήρθαν με τα ΜΑΤ|website=Η Εφημερίδα των Συντακτών|language=el-GR|accessdate=2020-10-27}}</ref> Από τη μεριά της η κυβέρνηση θεώρησε αυτονόητη την εκκένωση του κτιρίου χαρατκηρίζοντας συκοφαντική την κριτική. <ref name=":3" />
== Παραπομπές ==
|
