Λουθηρανισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''Λουθηρανισμός''' είναι ένας από τους μεγαλύτερους κλάδους του [[Προτεσταντισμός|Προτεσταντισμού]] που ταυτίζεται με τη διδασκαλία του [[Μαρτίνος Λούθηρος|Μαρτίνου Λούθηρου]], Γερμανού [[Μεταρρύθμιση|μεταρρυθμιστή]] του 16ου αιώνα. Οι προσπάθειες του Λούθηρος για μεταρρύθμιση της θεολογίας και της πρακτικής της εκκλησίας ξεκίνησαν την [[Μεταρρύθμιση|Προτεσταντική Μεταρρύθμιση]]. Η αντίδραση της κυβέρνησης και των εκκλησιαστικών αρχών στη διεθνή εξάπλωση των απόψεών του, που πρωτοεφανίστηκαν με τις [[95 Θέσεις]], διαίρεσαν το Δυτικό Χριστιανισμό <ref>MSN Encarta, s.v. "[http://encarta.msn.com/encyclopedia_761561935/Lutheranism.html Lutheranism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090131191959/http://encarta.msn.com/encyclopedia_761561935/Lutheranism.html |date=2009-01-31 }}" by [[George Forell|George Wolfgang Forell]]; ''Christian Cyclopedia'', s.v. "[http://www.lcms.org/ca/www/cyclopedia/02/display.asp?t1=r&word=REFORMATION.LUTHERAN Reformation, Lutheran]" by Lueker, E. et. al. [https://www.webcitation.org/5kwR0kOjM?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761561935/Lutheranism.html Archived] 2009-10-31. Lutherans believe that the Roman Catholic Church is [[Criticism of the Catholic Church#cite_ref-47|not the same as the original Christian church]].</ref>. Ο Λουθηρανισμός τοποθετεί την [[Αγία Γραφή]], στην κεντρική θέση της [[θεολογία|θεολογίας]] του, και αποδέχεται ως μυστήρια το [[Βάπτισμα (Χριστιανισμός)|Βάπτισμα]], τηντη [[Θεία Ευχαριστία]] και την [[Εξομολόγηση]]. Η δογματική του ταυτίζεται με τη θεολογία της [[Ομολογία της Αυγούστας|Ομολογίας της Αυγούστας]] και των κειμένων που περιέχονται στο [[Βιβλίο της Ομόνοιας]]<ref>Butalia, Tarunjit Singh. ''Religion in Ohio: Profiles of Faith Communities''. Athens, Ohio: Ohio University Press, 2004. p. 164</ref>

Η διαίρεση επικεντρώθηκε κυρίως σε δύο σημεία: την κύρια πηγή αυθεντίας στην εκκλησία, που συχνά ονομάζεται ''τυπική αρχή'' της Μεταρρύθμισης και το δόγμα της δικαίωσης, που συχνά ονομάζεται ''υλική αρχή'' της Λουθηρανική θεολογίας. Ο Λουθηρανισμός υποστηρίζει μια θεωρία δικαίωσης "«από ''μόνη τη χάρη'' μέσω ''μόνης της πίστης'' στη βάση ''μόνο της [[Αγία Γραφή|Γραφής]]''"», το δόγμα ότι η Γραφή είναι η τελική αυθεντία σε όλα τα θέματα της πίστης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την πεποίθηση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που καθορίστηκε στη [[Σύνοδος του Τρέντο|Σύνοδο του Τρέντο]], που δέχεται ότι η αυθεντία προέρχεται τόσο από τη Γραφή όσο και από την [[Ιερά Παράδοση|Παράδοση]] <ref>''Canons and Decrees of the Council of Trent'', Fourth Session, Decree on Sacred Scripture (Denzinger 783 [1501]; Schaff 2:79–81). For a history of the discussion of various interpretations of the Tridentine decree, see Selby, Matthew L., ''The Relationship Between Scripture and Tradition according to the Council of Trent'', unpublished Master's thesis, University of St Thomas, July 2013.</ref>.

Επί της βασιλείας του Φρειδερίκου ο Λουθηρανισμός σημείωσε σημαντική πρόοδο στη Δανία. Σε μια ανοιχτή συνάντηση στην Κοπεγχάγη που παρακολούθησε ο βασιλιάς το 1536 ο λαός φώναξε. "«Θα σταθούμε δίπλα στο ιερό Ευαγγέλιο και δεν θέλουμε πια τέτοιους επισκόπους"» <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=29k9AAAAYAAJ&pg=PA195 |title=Historisk fremstilling af reformationens indførelse i Danmark|publisher=|location=Kjobenhavn|year=1836|pages=195|accessdate=5 March 2015|author1=Rohmann|first1=J. L}}</ref>. Ο γιος του Φρειδερίκου Χριστιανός ήταν ανοιχτά Λουθηρανός, πράγμα που εμπόδισε την εκλογή του στο θρόνο μετά το θάνατο του πατέρα του. Ωστόσο, μετά τη νίκη του στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε, το 1537 έγινε βασιλιάς ως [[Χριστιανός Γ΄ της Δανίας|Χριστιανός Γ΄]] και προώθησε τη Μεταρρύθμιση στη Δανία-Νορβηγία.

Τα παιδιά διδάσκονταν <ref>{{cite book | url=https://books.google.com/books?id=29k9AAAAYAAJ&pg=PA195 |title=Historisk fremstilling af reformationens indførelse i Danmark|publisher=|accessdate=5 March 2015|author1=Rohmann|first1=J. L|year=1836}}</ref> από τη [[Μικρή Κατήχηση του Λούθηρου]], που ήταν διαθέσιμη στα Δανικά από το 1532. Διδάσκονταν να προσδοκούν στο τέλος της ζωής τους: <ref name="books.google.com"/> "«τη συχώρεση των αμαρτιών τους"», "«να θεωρηθούν δίκαιοι"» και " «αιώνια ζωή"». Η κατήχηση εξακολουθεί να είναι παρόμοια. <ref>{{cite web|url=https://www.retsinformation.dk/Forms/R0710.aspx?id=72723|title=Danmarks og Norges Kirke-Ritual (Kirkeritualet) |publisher=retsinformation.dk|accessdate=5 March 2015}}</ref>

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στη Δίαιτα του Βέστερος, ο βασιλιάς κατάφερε να αναγκάσει τη Δίαιτα να δεχτεί την κυριαρχία του πάνω στην εθνική εκκλησία. Δόθηκε στο βασιλιά η κατοχή όλης της εκκλησιαστικής περιουσίας, καθώς και οι διορισμοί στην εκκλησία και η έγκριση του κλήρου. Ενώ αυτό έδωσε ουσιαστικά επίσημη έγκριση στις λουθηρανικές ιδέες <ref name="Gilbert-12">[http://vlib.iue.it/carrie/texts/carrie_books/gilbert/12.html Chapter 12: The Reformation In Germany And Scandinavia], ''Renaissance and Reformation'' by William Gilbert.</ref>, ο Λουθηρανισμός δεν έγινε επίσημος μέχρι το 1593. Τότε η Σύνοδος της [[Ουψάλα]]ς κήρυξε την Αγία Γραφή ως μοναδική κατευθυντήρια γραμμή για την πίστη, με την αποδοχή τεσσάρων κειμένων ως πιστών και έγκυρες ερμηνειών της: το ''[[Σύμβολο της Πίστεως#Σύμβολο των Αποστόλων|Σύμβολο των Αποστόλων]]'', το ''[[Σύμβολο της Πίστεως#Το Σύμβολο της Νικαίας / Κωνσταντινουπόλεως|Το Σύμβολο της Νικαίας]]'', το ''[[Σύμβολο της Πίστεως#Σύμβολο του αγίου Αθανασίου|Σύμβολο του Αγίου Αθανασίου]]'' και την αμετάκλητη [[Ομολογία της Αυγούστας]] του 1530. <ref>N.F. ''Lutheran Cyclopedia'', article, "[https://books.google.com/books?id=93ErAAAAYAAJ&pg=RA1-PA528 Upsala, Diet of]", New York: Schrivner, 1899. pp. 528–529.</ref> Η μετάφραση του [[Μίκαελ Αγκρίκολα]] της πρώτης ''ΦιλανδικήςΦινλανδικής [[Καινή Διαθήκη|Καινής Διαθήκης]]'' εκδόθηκε το 1548. <ref>''Lutheran Cyclopedia'', article, "[https://books.google.com/books?id=H3NBAAAAYAAJ&pg=PA5 Agricola, Michael]", New York: Schrivner, 1899. p. 5.</ref>

Στις χώρες όπου ο Καθολικισμός ήταν η κρατική θρησκεία ο Λουθηρανισμός ήταν επίσημα παράνομος, αν και η επιβολή αυτή ποίκιλε. Μέχρι το τέλος της [[Αντιμεταρρύθμιση]]ς, μερικοί Λουθηρανοί ασκούσαν τη λατρεία τους κρυφά, όπως στη ''Hundskirke'' (που μεταφράζεται ως εκκλησία σκύλου ή βωμός σκύλου). Πρόκειται για ένα τριγωνικό Βράχο Κοινωνίας σε ένα χαντάκι ανάμεσα σε σταυρούς στο Πατέρνιον της Αυστρίας. Το στεφανωμένο φίδι είναι πιθανώς ένας υπαινιγμός για το [[Φερδινάνδος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Φερδινάνδο Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]], ενώ ο σκύλος ενδεχομένως αναφέρεται στον Πέτερ Κανίσιους (φανατικό Καθολικό ιερέα). Μια άλλη μορφή που ερμηνεύεται ως σαλιγκάρι που φέρει έναν πύργο εκκλησίας είναι πιθανώς μια μεταφορά για την προτεσταντική εκκλησία. Επίσης στο βράχο είναι ο αριθμός 1599 και μια φράση που μεταφράζεται ως "«έτσι παίρνει τον κόσμο»." <ref>This photograph is of a replica of the original Hundskirche stone. [http://books.google.de/books?id=oACQQTZugRgC&pg=PA363&lpg=PA363&dq=hundskirche+kreuzen&source=bl&ots=9jSd2XRmr5&sig=qGMDtKiUINWwhNK8UkjXsiMM0tc&hl=de&sa=X&ei=F0V9UKXIHYnRtAaR2IEw&ved=0CEQQ6AEwBQ#v=onepage&q=hundskirche%20kreuzen&f=false Zeitschrift für Oesterreichische Volkskunde], (Google Books) by Theodor Vernaleken, 1896</ref>

Ο τελευταίος διάσημος ορθόδοξος Λουθηρανός θεολόγος πριν από το ρασιοναλιστικό ''Aufklärung'', ή ''Διαφωτισμό'', ήταν ο Ντάβιντ Χόλατς. Ο Υστερος ορθόδοξος θεολόγος Βάλεντιν Ερνστ Λέσερ έλαβε μέρος στη διαμάχη εναντίον του Ευσεβισμού. Οι μεσαιωνικές μυστικιστικές παραδόσεις συνεχίστηκαν στα έργα των Μάριν Μόλερ, Γιόχαν Αρντ και Γιόακιμ Λύτκεμαν. Ο Ευσεβισμός έγινε αντίπαλος της ορθοδοξίας, αλλά υιοθέτησε εν μέρει τη λατρευτική λογοτεχνία ορθόδοξων θεολόγων, όπως οι Αρντ, Κρίστιαν Σκρίβερ και Στέφαν Πρετόριους.

Ρασιοαναλιστές φιλόσοφοι από τη Γαλλία και την Αγγλία είχαν τεράστια επίδραση το 18ο αιώνα, μαζί με τους Γερμανούς Ρασιοαναλιστές Κρίστιαν Βολφ, [[Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς|Γκότφριντ Λάιμπνιτς]] και [[Ιμμάνουελ Καντ]]. Το έργο τους οδήγησε σε αύξηση των ρασιοαναλιστικών πεποιθήσεων "«εις βάρος της πίστης στο Θεό και της συμφωνίας με τη Βίβλο"» <ref name=CC426/>.

Ο Γιόχαν Μέλχιορ Γκέζε (1717-1786), ιερέας της εκκλησίας της Αγίας Αικατερίνης του [[Αμβούργο]]υ, έγραψε [[Χριστιανοί απολογητές|απολογητικά]] έργα εναντίον των Ρασιοαναλιστών, συμπεριλαμβανομένης της θεολογικής και ιστορικής άμυνας κατά του ιστορικού κριτικισμού της Βίβλου .<ref>Kleinig, Vernon P. "Confessional Lutheranism in Eighteenth-Century Germany." ''[http://www.ctsfw.net/media/pdfs/kleinigconfessionallutheranism.pdf Concordia Theological Quarterly 60(1–2)]'' Jan–April 1996: Part II, Melchior Goeze pp. 109–112.</ref>.

Αυτή η ''Αφύπνιση'' σάρωσε όλη τη Σκανδιναβία αλλά όχι την Ισλανδία. <ref name="Latourette p.165">[[Kenneth Scott Latourette|Latourette, Kenneth Scott]]. ''Christianity in a Revolutionary Age, Volume II, The Nineteenth Century in Europe''. Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. 165.</ref> Αναπτύχθηκε τόσο από το Γερμανικό Νεολουθηρανισμό όσο και από τον Ευσεβισμό. Ο Δανός πάστορας και φιλόσοφος Ν. Φ. Σ. Γκρούντβιγκ ανάπλασε την εκκλησιαστική ζωή σε όλη τη Δανία μέσα από ένα μεταρρυθμιστικό κίνημα που ξεκίνησε το 1830. Έγραψε επίσης περίπου 1.500 ύμνους, συμπεριλαμβανομένου του ''Ο Λόγος του Θεού Είναι η Μεγάλη Μας Κληρονομιά''.<ref name = Gritsch182>Gritsch, Eric W. [https://books.google.com/books?id=fIhb4-iBk6EC&pg=PA182 A History of Lutheranism]. Minneapolis: Fortress Press, 2002. p. 182.</ref>

Στη Νορβηγία ο Χανς Νήλσεν Χάουγκε, ένας λαϊκός ιεροκήρυκας του δρόμου, τόνισε την πνευματική πειθαρχία και πυροδότησε το Χαουγκενικό κίνημα<ref name= Gritsch183>Gritsch, Eric W. [https://books.google.com/books?id=fIhb4-iBk6EC&pg=PA183 A History of Lutheranism]. Minneapolis: Fortress Press, 2002. p. 183.</ref> , που το ακολούθησε η ''Γιονσονιακή Αφύπνιση'' μέσα στην κρατική εκκλησία. <ref>[https://books.google.com/books?id=6QszAQAAQBAJ&pg=PA22&dq=%22usually+referred+to+as+the+%27Johnsonian+awakening%27%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjSiZam6OffAhULCawKHYOvBGYQ6AEIKDAA#v=onepage&q=%22usually%20referred%20to%20as%20the%20'Johnsonian%20awakening'%22&f=false Building God’s Kingdom: Norwegian Missionaries in Highland Madagascar 1866–1903] by Karina Hestad Skeie, p. 22</ref> Η ''Αφύπνιση'' οδήγησε στην ανάπτυξη ιεραποστολών από τη Νορβηγία στο εξωτερικό σε μη Χριστιανούς σε μέγεθος, που δεν έχει επιτευχθεί ποτέ από τότε <ref name="Latourette p.165"/>. Στη Σουηδία ο Λαρς Λέβι Λαιστάντιους ξεκίνησε το Λαισταντιανό κίνημα, που έδινε έμφαση στην ηθική μεταμόρφωση. .<ref name=Gritsch183 /> Στη Φινλανδία ένας αγρότης, ο Πάαβο Ρουοτσαλάινεν, ξεκίνησε τη ''Φινλανδική Αφύπνιση'' όταν ανέλαβε το κήρυγμα για μετάνοια και προσευχή. .<ref name=Gritsch183 />

Το 1817 ο [[Φρειδερίκος Γουλιέλμος Γ΄ της Πρωσίας]] διέταξε τις Λουθηρανικές και τις [[Μεταρρυθμισμένες εκκλησίες]] της επικράτειάς του να ενωθούν, σχηματίζοντας την Πρωσική Ένωση Εκκλησιών. Η ενοποίηση των δύο κλάδων του Γερμανικού Προτεσταντισμού πυροδότησε το Σχίσμα των Παλαιών Λουθηρανών. Πολλοί Λουθηρανοί, που ονομάστηκαν "«Παλαιού Λουθηρανοί"», επέλεξαν να εγκαταλείψουν τις κρατικές εκκλησίες παρά τη φυλάκιση και τη στρατιωτική βία. <ref name = Gritsch180 /> Κάποιοι σχημάτισαν ανεξάρτητα εκκλησιαστικά σώματα ή «ελεύθερες εκκλησίες» στην πατρίδα, ενώ άλλοι έφυγαν για τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Αυστραλία. Μια παρόμοια νομοθετική συγχώνευση στη [[Σιλεσία]] ώθησε χιλιάδες να ενταχθούν στο κίνημα των Παλαιών Λουθηρανών. Η διαμάχη για τον οικουμενισμό επισκίασε άλλες αντιπαραθέσεις μέσα στο Γερμανικό Λουθηρανισμό .<ref>{{Cite book | year=1974 | contribution=Lutheran Churches | editor-last=Benton | editor-first=William | editor-link=William Benton (senator) | title=Encyclopædia Britannica | edition=15 | place=Chicago | publisher=Encyclopædia Britannica, Inc. | publication-date= | volume=11 | page=198 | isbn=978-0-85229-290-7 }}</ref>.

Η θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου του [[Έρλανγκεν]] στη Βαυαρία αποτέλεσε άλλη μία μεταρρυθμιστική δύναμη. <ref name=KSL21/> Εκεί ο καθηγητής Αντολφ φον Χάρλες, αν και προηγουμένως οπαδός του ρασιοναλισμού και του [[Γερμανικός ιδεαλισμός|Γερμανικού ιδεαλισμού]], έκανε το Έρλανγκεν μαγνήτη για τους θεολόγους τους προσανατολισμένους στην αναγέννηση .<ref name=KSL22>[[Kenneth Scott Latourette|Latourette, Kenneth Scott]]. ''Christianity in a Revolutionary Age, Volume II, The Nineteenth Century in Europe.'' Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. 22.</ref>. Ονομαζόμενοι ''Θελογική Σχολή του Έρλανγκεν'', ανέπτυξαν μια νέα εκδοχή της [[ενανθρώπηση]]ς.<ref name=KSL22>[[Kenneth Scott Latourette|Latourette, Kenneth Scott]]. ''Christianity in a Revolutionary Age, Volume II, The Nineteenth Century in Europe.'' Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. 22.</ref>, που αισθάνονταν ότι τόνιζε καλύτερα την ανθρώπινη ουσία του Ιησού καλύτερα από τα [[Σύμβολο της Πίστεως|Σύμβολα της Πίστεως]] <ref name=HJN175>Nichols, James Hastings. History of Christianity 1650–1950: Secularization of the West. New York, Ronald Press, 1956, p. 175.</ref>. Ως θεολόγοι χρησιμοποίησαν τόσο τις σύγχρονές τους ιστορικές κριτικές όσο και τις [[Εγελιανισμός|Εγελιανές]] φιλοσοφικές μεθόδους αντί να προσπαθήσουν να αναβιώσουν την ορθοδοξία του 17ου αιώνα <ref>Gassmann, Günther, et al. [https://books.google.com/books?id=Htz8M1Xlqi4C&pg=PA32#v=onepage&q&f=false Historical dictionary of Lutheranism]. Augsburg Fortress, Lanham, Maryland: Scarecrow Press, 2001. p. 32.</ref>.

Ο Φρήντριχ Γιούλιους Σταλ ηγήθηκε των ''Λουθηρανών της Ανω Εκκλησίας''. Αν και ανατράφηκε ως Εβραίος, βαφτίστηκε Χριστιανός στην ηλικία των 19 ετών, επηρεασμένος από της τη Λουθηρανική σχολή που παρακολούθησε. Ως ηγέτης ενός νεοφεουδαρχικού Πρωσικού πολιτικού κόμματος, αγωνίστηκε για το [[ελέω Θεού]] των βασιλιάδων, την εξουσία των ευγενών και την επισκοπική διοίκηση της εκκλησίας. Μαζί με τον Τέοντορ Κλήφοτ και τον Αουγκουστ Φρίντριχ Κρίστιαν Βίλμαρ προώθησε συμφωνία με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία όσον αφορά την αυθεντία της θεσμικής εκκλησίας, την ''ex opere operato'' αποτελεσματικότητα των μυστηρίων και τη θεία εξουσία των κληρικών. Αντίθετα από τους Καθολικούς, ωστόσο, απαιτούσαν επίσης την πλήρη συμφωνία με το ''Βιβλίο της Ομόνοιας''.<ref name=HJN175/>

Παραδοσιακά οι Λουθηρανοί έχουν τη Βίβλο ([[Παλαιά Διαθήκη|Παλαιά]] και [[Καινή Διαθήκη]]) ως το μοναδικό θεϊκό βιβλίο, τη μόνη πηγή της αποκαλυπτόμενης θείας γνώσης και το μοναδικό κανόνα για τη χριστιανική διδασκαλία <ref>For the traditional Lutheran view of the Bible, see {{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |pages=3ff |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}. For an overview of the doctrine of verbal inspiration in Lutheranism, see [http://www.lcms.org/ca/www/cyclopedia/02/display.asp?t1=i&word=INSPIRATION.DOCTRINEOF Inspiration, Doctrine of] in the Christian Cyclopedia.</ref> . Μόνο η Γραφή είναι η επίσημη αρχή της πίστης, η τελική αυθεντία για όλα τα θέματα της πίστης και της ηθικής λόγω της έμπνευσης, της εξουσίας, της αυθεντία, της αποτελεσματικότητας και της επάρκειάς της. <ref>{{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |pages=7ff |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=29 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}</ref>

Αν και πολλοί Λουθηρανοί υποστηρίζουν σήμερα λιγότερο συγκεκριμένες απόψεις για το [[Θεοπνευστία|Θεόπνευστο]], οι Λουθηρανοί ανέκαθεν δέχονται ότι η Βίβλος δεν περιέχει απλώς το Λόγο του Θεού, αλλά κάθε λέξη της είναι, λόγω της απόλυτης, λεκτικής θεοπνευστίας της, τον άμεσο, αδιαμεσολάβητο λόγο του Θεού. <ref>{{cite book |last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=26 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934}}</ref> Η Απολογία της [[Ομολογία της Αυγούστας|Ομολογίας της Αυγούστας]] ταυτίζει την Αγία Γραφή με το Λόγο του Θεού <ref>"God's Word, or Holy Scripture" from the [http://www.bookofconcord.org/defense_2_originalsin.php Apology of the Augsburg Confession, Article II, of Original Sin]</ref> και αποκαλεί το Άγιο Πνεύμα συγγραφέα της Βίβλου <ref>"the Scripture of the Holy Ghost." [http://www.bookofconcord.org/defense_greeting.php Apology to the Augsburg Confession, Preface, 9]</ref>. Εξαιτίας αυτού οι Λουθηρανοί ομολογούν στο [[Βιβλίο της Ομόνοιας]] ότι "«δεχόμαστε και αγκαλιάζουμε με όλη μας την καρδιά τις προφητικές και αποστολικές Γραφές της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης ως την αμόλυντη και καθαρή πηγή του Ισραήλ» <ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.org/sd-ruleandnorm.php|title=The Solid Declaration of the Formula of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref>. Τα [[Απόκρυφα|απόκρυφα βιβλία]] δεν γράφτηκαν από τους προφήτες ούτε είναι θεόπνευστα. Περιέχουν σφάλματα <ref>Divination: Tobit 6:17, Prayer to the dead: 2 Macc. 12:42, Suicide: 2 Macc. 14:41–46,</ref> και δεν συμπεριλήφθηκαν ποτέ στον Ιουδαϊκό Κανόνα, που χρησιμοποιούσε ο Ιησούς <ref>See [http://www.lcms.org/ca/www/cyclopedia/02/display.asp?t1=C&word=CANON.BIBLE Bible, Canon in the Christian Cyclopedia] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091020002841/http://www.lcms.org/ca/www/cyclopedia/02/display.asp?t1=C&word=CANON.BIBLE |date=20 October 2009 }}</ref> και επομένως δεν αποτελούν μέρος της Αγίας Γραφής <ref name="Engelder 1934 27">{{cite book |last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=27 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934}}</ref>. Οι προφητικές και αποστολικές Γραφές είναι αυθεντικές, καθώς γράφτηκαν από τους προφήτες και τους απόστολους. Μια σωστή μετάφραση των κειμένων τους είναι ο Λόγος του Θεού επειδή έχει το ίδιο νόημα με τα πρωτότυπα Εβραϊκά και Ελληνικά [55]. Μια εσφαλμένη μετάφραση δεν είναι ο λόγος του Θεού και καμία ανθρώπινη εξουσία δεν μπορεί να της προσδώσει θεϊκή αυθεντία. <ref name="Engelder 1934 27"/> A mistranslation is not God's word, and no human authority can invest it with divine authority.<ref name="Engelder 1934 27"/>

Οι Λουθηρανοί αντιλαμβάνονται την Αγία Γραφή ως παρουσιάζουσα με σαφήνεια όλα τα δόγματα και τις εντολές της χριστιανικής πίστης. <ref>{{bibleverse||Psalm|19:8|50}}, {{bibleverse||Psalm|119:105|50}}, {{bibleverse||Psalm|119:130|50}}, {{bibleverse|2|Timothy|3:15|50}}, {{bibleverse||Deuteronomy|30:11|50}}, {{bibleverse|2|Peter|1:19|31}}, {{bibleverse||Ephesians|3:3–4|31}}, {{bibleverse||John|8:31–32|31}}, {{bibleverse|2|Corinthians|4:3–4|31}}, {{bibleverse||John|8:43–47|31}}, {{bibleverse|2|Peter|3:15–16|31}}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=29 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}, {{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |pages=11–12 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}</ref> Επιπλέον πιστεύουν ότι ο Λόγος του Θεού είναι ελεύθερα προσβάσιμος σε κάθε αναγνώστη ή ακροατή συνηθισμένης νοημοσύνης, χωρίς να απαιτείται ειδική εκπαίδευση. <ref>{{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |page=11 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=28 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}</ref> Κάθε Λουθηρανός πρέπει να κατανοεί τη γλώσσα στην οποία παρουσιάζονται οι γραφές και δεν πρέπει να είναι τόσο προκατειλημμένος για σφάλμα ώστε να αποφεύγεται η κατανόηση. <ref>{{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |page=11 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}</ref> Ως αποτέλεσμα αυτού οι Λουθηρανοί δεν πιστεύουν ότι υπάρχει ανάγκη να περιμένουμε οποιονδήποτε κληρικό, παπά, λόγιο ή [[Οικουμενικές Σύνοδοι|οικουμενική σύνοδο]] να εξηγήσει την πραγματική έννοια οποιουδήποτε μέρους της Βίβλου .<ref>{{cite book |last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=28 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934}}

Οι Λουθηρανοί ομολογούν ότι η Γραφή είναι ενωμένη με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος και μαζί της όχι μόνο απαιτεί, αλλά και δημιουργεί την αποδοχή της διδασκαλίας της <ref>{{bibleverse||Romans|1:16|50}}, {{bibleverse|1|Thessalonians|2:13|50}}, {{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |page=11 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=27 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}</ref>. Αυτή η διδασκαλία παράγει πίστη και υπακοή. Η Αγία Γραφή δεν είναι νεκρό γράμμα, αλλά αντίθετα είναι εγγενής σε αυτή η δύναμη του Αγίου Πνεύματος. <ref>{{bibleverse||Romans|1:16|50}}, {{bibleverse|1|Thessalonians|1:5|50}}, {{bibleverse||Psalm|119:105|50}}, {{bibleverse|2|Peter|1:19|50}}, {{bibleverse|2|Timothy|1:16–17|31}},{{bibleverse||Ephesians|3:3–4|50}}, {{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |pages=11–12 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=28 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}</ref> Η Γραφή δεν επιβάλλει μόνο μια πνευματική σύμφωνη γνώμη για το δόγμα της, βασιζόμενη σε λογική επιχειρηματολογία, αλλά μάλλον δημιουργεί τη ζωντανή συμφωνία της πίστης <ref>{{bibleverse||John|6:63|31}}, {{bibleverse||Revelation|1:3|31}}, {{bibleverse||Ephesians|3:3–4|31}}, {{bibleverse||John|7:17|31}}, {{cite book|last=Graebner |first=Augustus Lawrence |url=http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |title=Outlines of Doctrinal Theology |page=12 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1910 |isbn=978-0-524-04891-7 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060712193848/http://showcase.netins.net/web/bilarson/bibliology.txt |archivedate=12 July 2006 |url-status=dead }}, {{cite book|last=Engelder |first=Theodore E.W. |url=https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 |title=Popular Symbolics: The Doctrines of the Churches of Christendom and Of Other Religious Bodies Examined in the Light of Scripture |page=28 |location=Saint Louis, MO |publisher=Concordia Publishing House |year=1934 }}</ref>. Όπως επιβεβαιώνουν τα [[Σμαλκαλδικά Άρθρα]] "«σε αυτά που αφορούν τον προφορικό, εξωτερικό Λόγο, πρέπει να υποστηρίξουμε ακράδαντα ότι ο Θεός δεν παραχωρεί το Πνεύμα ή τη χάρη Του σε κανένα, παρά μόνο με το προηγηθέντα εξωτερικό Λόγο"» <ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.org/smalcald.php#confession|title=Smalcald Articles – Book of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref>.

[[File:Cranach Gesetz und Gnade Gotha.jpg|thumb|upright=1.0|''Νόμος και Χάρη'', του [[Λούκας Κράναχ ο Πρεσβύτερος|Λούκας Κράναχ ο Πρεσβύτερος|Λούκας Κράναχ του Πρεσβύτερου]]. Η αριστερή πλευρά δείχνει την καταδίκη του ανθρώπου κατά το νόμο του Θεού, ενώ η δεξιά πλευρά παρουσιάζει τη χάρη του Θεού στο Χριστό..|alt=]]

Οι Λουθηρανοί θεωρούν ότι η Βίβλος περιέχει δύο διαφορετικά είδη περιεχομένου, που ονομάζονται ''Νόμος και Ευαγγέλιο''. <ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.com/defense_4_justification.php|title=Defense of the Augsburg Confession – Book of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref> Η σωστή διάκριση μεταξύ Νόμου και Ευαγγελίου εμποδίζει την απόκρυψη της διδασκαλίας του Ευαγγελίου περί δικαίωσης από τη χάρη μόνο μέσω της πίστης<ref>Walther, C. F. W. [http://lutherantheology.com/uploads/works/walther/LG/index.html The Proper Distinction Between Law and Gospel]. W. H. T. Dau, trans. St. Louis: Concordia Publishing House, 1929.</ref> .

Οι δογματικές θέσεις των Λουθηρανικών εκκλησιών δεν είναι ταυτόσημες, γιατί το Βιβλίο της Ομόνοιας δεν κατέχει την ίδια θέση σε όλες. Για παράδειγμα οι [[Επίσημη θρησκεία|κρατικές εκκλησίες]] της Σκανδιναβίας θεωρούν μόνο την ''[[Ομολογία της Αυγούστας]]'' ως "«περίληψη της πίστης"» πέραν των τριών οικουμενικών Σύμβολων της Πίστεως <ref>F.E. Mayer, The Religious Bodies of America. St. Louis: Concordia Publishing House, 1954, p. 184. For further information, see [http://www.wlsessays.net/node/491 The Formula of Concord in the History of Swedish Lutheranism] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100707192443/http://www.wlsessays.net/node/491 |date=7 July 2010 }} by Seth Erlandsson</ref>. Λουθηρανοί πάστορες, πιστοί και εκκλησιαστικά σώματα στη Γερμανία και την Αμερική συμφωνούν συνήθως να διδάσκουν αρμονικά με το σύνολο των Λουθηρανικών Ομολογιών. Ορισμένα Λουθηρανικά εκκλησιαστικά σώματα απαιτούν αυτό να γίνεται άνευ όρων, επειδή πιστεύουν ότι οι ομολογίες εκφράζουν ορθά τις διδαασκαλίες της Βίβλου. Άλλοι επιτρέπουν στις εκκλησίες τους να το πράξουν "«στο βαθμό που"» οι ομολογίες συμφωνούν με τη Βίβλο.

Επιπλέον οι Λουθηρανοί αποδέχονται τις διδασκαλίες των πρώτων επτά [[Οικουμενικές Σύνοδοι|οικουμενικών συνόδων]] της Χριστιανικής Εκκλησίας. .<ref name="Olson1999">{{cite book|title=The Ecumenical Councils and Authority in and of the Church|date=10 July 1993|publisher=The Lutheran World Federation|url=https://www.lutheranworld.org/sites/default/files/1993-Lutheran_Orthodox_Dialogue-EN.pdf|quote=Οι επτά οικουμενικές σύνοδοι της πρώιμης Εκκλησίας ήταν συνελεύσεις των επισκόπων της Εκκλησίας από όλα τα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας για να διευκρινίσουν και να εκφράσουν την αποστολική πίστη. Αυτές οι σύνοδοι είναι της Νίκαιας (325 μ.Χ.), η Α΄της Κωνσταντινούπολης (381), της Εφέσου (431), της Χαλκηδόνας (451), η Β΄ της Κωνσταντινούπολης (553), η Γ΄ της Κωνσταντινούπολης (680/81) και η Β΄ της Νίκαιας (787). Οπως οι Λουθηρανοί και οι Ορθόδοξοι αποδεχόμαστε ότι οι διδασκαλίες των οικουμενικών συνόδων είναι έγκυρες για τις εκκλησίες μας ... Η 7η Οικουμενική Σύνοδος, η Δεύτερη Σύνοδος της Νίκαιας το 787, που απέρριψε την εικονομαχία και αποκατάστησε το σεβασμό των εικόνων στις εκκλησίες, δεν ήταν μέρος της παράδοσης που δέχθηκε η Μεταρρύθμιση. Οι Λουθηρανοί απέρριψαν την εικονομαχία του 16ου αιώνα και επιβεβαίωσαν τη διάκριση μεταξύ της λατρείας που οφείλεται αποκλειστικά στον Τριαδικό Θεό και σε όλες τις άλλες μορφές σεβασμού (CA 21). Με την ιστορική έρευνα η σύνοδος αυτό έγινε πιο γνωστή. Παρόλα αυτά δεν έχει την ίδια σημασία για τους Λουθηρανούς, όση για τους Ορθόδοξους. Ωστόσο οι Λουθηρανοί και οι Ορθόδοξοι συμφωνούν ότι η Δεύτερη Σύνοδος της Νίκαιας επιβεβαιώνει τη χριστολογική διδασκαλία των προηγούμενων συνόδων και αναδεικνύοντας το ρόλο των εικόνων στη ζωή των πιστών επιβεβαιώνει την πραγματικότητα της ενανθρώπισης του αιώνιου Λόγου του Θεού, όταν δηλώνει: "«Όσο πιο συχνά παρατηρούν το Χριστό, τη Μαρία, μητέρα του Θεού, και τους άγιους, τόσο περισσότερο αυτοί που τους βλέπουν τείνουν να τους θυμούνται και να τους έχουν ως πρότυπα και να απευθύνουν στις εικόνες αυτές το χαιρετισμό και το σεβασμό τους. Βεβαίως αυτό δεν είναι η πλήρης λατρεία σύμφωνα με την πίστη μας, που ορθά απευθύνεται μόνο στη θεία φύση, αλλά μοιάζει με αυτό που αποδίδεται στην εικόνα του τιμημένου και ζωοποιού σταυρού, αλλά και στα ιερά βιβλία των Ευαγγελίων και σε άλλα ιερά αντικείμενα» "(Ορισμός του Δεύτερου Συμβουλίου της Νίκαιας).}}</ref><ref name="Kelly2009">{{cite book|title=Ecumenical Council|publisher=Titi Tudorancea Encyclopedia|year=1991–2016|url=https://www.tititudorancea.net/z/ecumenical_council.htm|quote=The Lutheran World Federation, in ecumenical dialogues with the Ecumenical Patriarch of Constantinople has affirmed all of the first seven councils as ecumenical and authoritative.}}{{Dead link|date=Απρίλιος 2020 }}</ref> Η ''[[Ομολογία της Αυγούστας]]'' διδάσκει ότι «η πίστη όπως ομολογήθηκε από το Λούθηρο και τους οπαδούς του δεν είναι τίποτε νέο, αλλά η αληθινή καθολική πίστη και ότι οι εκκλησίες τους αντιπροσωπεύουν την αληθινή καθολική ή παγκόσμια εκκλησία». <ref name="Ludwig2016">{{cite magazine|title=Luther's Catholic Reformation|last=Ludwig|first=Alan|date=12 September 2016|magazine=The Lutheran Witness|language=English|quote=Όταν οι Λουθηρανοί παρουσίασαν την «Ομολογία της Αυγούστας» στον Αυτοκράτορα Κάρολο Ε΄ το 1530, έδειξαν προσεκτικά ότι κάθε άρθρο πίστης και πρακτικής ήταν αληθινό πρώτα απ 'όλα στην Αγία Γραφή και στη συνέχεια στη διδασκαλία των εκκλησιαστικών πατέρων και συνόδων και ακόμη και με τον κανονικό νόμο της Εκκλησίας της Ρώμης. Δηλώνουν τολμηρά: "«Αυτό είναι το Σύνολο του Δόγματός μας, στο οποίο, όπως μπορεί να φανεί, δεν υπάρχει τίποτα που να διαφέρει από τις Γραφές, από την Καθολική Εκκλησία ή από την Εκκλησία της Ρώμης όπως είναι γνωστή από τους συγγραφείς της"» (AC XXI Συμπέρασμα 1). Η θεμελιώδης θέση της "«Ομολογίας της Αυγούστας"» είναι ότι η πίστη όπως ομολογείται από το Λούθηρο και τους οπαδούς του δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η πραγματική καθολική πίστη και ότι οι εκκλησίες τους αντιπροσωπεύουν την αληθινή καθολική ή παγκόσμια εκκλησία. Στην πραγματικότητα η Εκκλησία της Ρώμης έχει απομακρυνθεί από την αρχαία πίστη και πρακτική της καθολικής εκκλησίας (βλ. AC XXIII 13, XXVIII 72 και άλλα σημεία).}}</ref> Όταν οι Λουθηρανοί παρουσίασαν την ''Ομολογία της Αυγούστας'' στον [[Κάρολος Κουίντος|Κάρολο Ε΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]] εξήγησαν «ότι κάθε άρθρο πίστης και πρακτικής ήταν αληθινό πρώτα απ 'όλα στην Αγία Γραφή και στη συνέχεια στη διδασκαλία των εκκλησιαστικών πατέρων και συνόδων». <ref name="Ludwig2016"/>

Οι Λουθηρανοί διδάσκουν ότι οι αμαρτωλοί, αν και είναι ικανοί να κάνουν έργα που είναι "«καλά"» εξωτερικά, δεν είναι ικανοί να κάνουν έργα που ικανοποιούν τη δικαιοσύνη του Θεού. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Romans+7:18 Rom. 7:18], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Romans%208:7;&version=9; 8:7] [http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Cor.%202:14;&version=31; 1 Cor. 2:14], [[Martin Chemnitz]], [[Examination of the Council of Trent]]: Vol. I. Trans. Fred Kramer, St. Louis: Concordia Publishing House, 1971, pp. 639–652, "The Third Question: Whether the Good Works of the Regenerate in This Life Are So Perfect that They Fully, Abundantly, and Perfectly Satisfy the Divine Law".</ref> Κάθε ανθρώπινη σκέψη και πράξη είναι μολυσμένη με αμαρτία και αμαρτωλά κίνητρα. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Gen.%206:5;&version=9; Gen. 6:5], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Gen.%208:21;&version=31;#en-NIV-205 8:21], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Mat.%207:17;&version=31; Mat. 7:17], [[Charles Porterfield Krauth|Krauth, C.P.]],''[https://books.google.com/books?id=qiURAAAAIAAJ&jtp=388 The Conservative Reformation and Its Theology: As Represented in the Augsburg Confession, and in the History and Literature of the Evangelical Lutheran Church] ''. Philadelphia: J.B. Lippincott. 1875. pp. 388–390, Part IX The Specific Doctrines Of The Conservative Reformation: Original Sin, Thesis VII The Results, Section ii Positive.</ref> Εξαιτίας αυτού όλη η ανθρωπότητα αξίζει αιώνια καταδίκη στην κόλαση <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Dt.%2027:26;&version=31; Dt. 27:26],[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Rom+5:12 Rom. 5:12],[http://www.biblegateway.com/passage/?search=2Th%201:9%20;&version=31; 2 Th. 1:9] [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Rom+6:23 Rom. 6:23], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 38–41, Part VIII. "Sin"</ref>. Ο Θεός στην αιωνιότητα έχει στρέψει την Πατρική καρδιά του προς αυτόν τον κόσμο και έχει σχεδιάσει τη λύτρωσή του επειδή αγαπά όλους τους ανθρώπους και δεν θέλει κανέναν να καταδικαστεί αιώνια.<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Tim.%202:4;&version=31; 1 Tim. 2:4], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 43–44, Part X. "Saving Grace", paragraph 55.</ref>

Για το σκοπό αυτό «ο Θεός έστειλε τον Υιό Του Ιησού Χριστό, τον Κύριό μας, στον κόσμο για να μας λυτρώσει και να μας ελευθερώσει από τη δύναμη του διαβόλου και να μας φέρει κοντά Του και να μας κυβερνήσει ως Βασιλιάς της δικαιοσύνης, της ζωής και της σωτηρίας κατά της αμαρτίας, του θανάτου και της κακής συνείδησης», όπως εξηγεί η [[Μεγάλη Κατήχηση του Λούθηρου]] .<ref>''Triglot Concordia: The Symbolical Books of the Ev. Lutheran Church''. St. Louis: Concordia, 1921. [http://bookofconcord.org/lc-5-ourfather.php#para51 Large Catechism], The Lord's Prayer, The Second Petition, Par. 51.</ref>. Εξαιτίας αυτού οι Λουθηρανοί διδάσκουν ότι η σωτηρία είναι δυνατή μόνο λόγω της χάρης του Θεού που εκδηλώνεται με τη γέννηση, τη ζωή, τον πόνο, το θάνατο και την ανάσταση και τη συνεχή παρουσία, με τη δύναμη του [[Άγιο Πνεύμα|Αγίου Πνεύματος]], του Ιησού Χριστού. .<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Gal.%203:13;&version=31; Gal. 3:13], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 43, Part X. "Saving Grace", paragraph 54.</ref>Με τη χάρη του Θεού, που έγινε γνωστή και αποτελεσματική στο πρόσωπο και στο έργο του Ιησού Χριστού, ένα πρόσωπο συγχωρείται, υιοθετείται ως παιδί και κληρονόμος του Θεού και λαμβάνει την αιώνια σωτηρία. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Rom.%2010:4;&version=31; Rom. 10:4], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Gal.%204:4-5;&version=31; Gal. 4:4–5], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 42, Part X. "Saving Grace", paragraph 52.</ref> Ο Χριστός, επειδή ήταν εντελώς υπάκουος στον νόμο σεβόμενος τόσο την ανθρώπινη όσο και τη θεϊκή φύση του, "«είναι μια τέλεια ικανοποίηση και συμφιλίωση της ανθρώπινης φυλής"», όπως ισχυρίζεται το ''Βιβλίο της Ομόνοιας'' και συνοψίζει:<ref>[https://books.google.com/books?id=ig5PF6Tf07UC&pg=PA572&dq Solid Declaration of the Formula of Concord, Article III, "Concerning the Righteousness of Faith before God"]. par. 57–58. trans. Kolb, R., Wengert, T., and Arand, C. Minneapolis: [[Augsburg Fortress]], 2000.</ref>

Οι Λουθηρανοί πιστεύουν ότι τα άτομα λαμβάνουν αυτό το δώρο της σωτηρίας μόνο μέσω της πίστης. <ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.com/augsburgconfession.html#article4|title=Augsburg Confession – Book of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref> Η σωτήρια πίστη είναι η γνώση,<ref>{{bibleverse||John|17:3|31}}, {{bibleverse||Luke|1:77|31}},{{bibleverse||Galatians|4:9|31}}, {{bibleverse||Philippians|3:8|31}}, and {{bibleverse|1|Timothy|2:4|31}} refer to faith in terms of knowledge.</ref> η αποδοχή<ref>{{bibleverse||John|5:46|31}} refers to acceptance of the truth of Christ's teaching, while {{bibleverse||John|3:36|31}} notes the rejection of his teaching.</ref> και η εμπιστοσύνη <ref>{{bibleverse||John|3:16,36|50}}, {{bibleverse||Galatians|2:16|31}}, {{bibleverse||Romans|4:20–25|31}}, {{bibleverse|2|Timothy|1:12|31}} speak of trust, confidence, and belief in Christ. {{bibleverse||John|3:18|31}} notes belief in the name of Christ, and {{bibleverse||Mark|1:15}} notes belief in the gospel.</ref> στην υπόσχεση του Ευαγγελίου. <ref name = "Engelder">Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 54–55, Part XIV. "Sin"</ref> Ακόμη και η ίδια η πίστη θεωρείται ως δώρο του Θεού, που δημιουργήθηκε στις καρδιές των χριστιανών <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Ps.%2051:10;&version=31; Ps. 51:10], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934, p. 57 Part XV. "Conversion", paragraph 78.</ref> από το έργο του Αγίου Πνεύματος μέσω του Λόγου <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=John%2017:20;&version=31; John 17:20], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Rom.%2010:17;&version=47; Rom. 10:17], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934, p. 101 Part XXV. "The Church", paragraph 141.</ref> και του Βαπτίσματος. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Titus%203:5;&version=50; Titus 3:5], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934, p. 87 Part XXIII. "Baptism", paragraph 118.</ref> Η πίστη λαμβάνει το δώρο της σωτηρίας παρά προκαλεί τη σωτηρία. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Eph.%202:8;&version=31; Eph. 2:8], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934, p. 57 Part XV. "Conversion", paragraph 78.</ref> Έτσι οι Λουθηρανοί απορρίπτουν τηντη «θεολογία της απόφασης» που είναι κοινή μεταξύ των σύγχρονων [[Ευαγγελικός Χριστιανισμός|Ευαγγελικών]].

Οι Λουθηρανοί δεν είναι δογματικοί με τον αριθμό των μυστηρίων. Σε συμφωνία με την αρχική δήλωση του Λούθηρου στη Μεγάλη Κατήχησή του, μερικοί μιλάνε μόνο για δύο μυστήρια, <ref>[[Luther's Large Catechism]] IV, 1: "We have now finished the three chief parts of the common Christian doctrine. Besides these we have yet to speak of '''our two Sacraments''' instituted by Christ, of which also every Christian ought to have at least an ordinary, brief instruction, because without them there can be no Christian; although, alas! hitherto no instruction concerning them has been given" (emphasis added; cf. Theodore G. Tappert, trans. and ed., ''The Book of Concord: The Confessions of the Evangelical Lutheran Church'', (Philadelphia: Fortress Press, 1959), 733).</ref> το [[Βάπτισμα (Χριστιανισμός)|Βάπτισμα]] και τη [[Θεία Ευχαριστία|Θεία Κοινωνία]], αν και στη συνέχεια στο ίδιο έργο ονομάζει την [[Εξομολόγηση]] και την Αφεση των Αμαρτιών<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=John%2020:23;&version=47; John 20:23], and Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 112–113, Part XXVI "The Ministry", paragraph 156.</ref> «το τρίτο μυστήριο». Ο ορισμός του μυστηρίου στην Απολογία της Ομολογίας της Αυγούστας παραθέτει την Αφεση των Αμαρτιών ως ένα από αυτά. Με την εξαίρεση των Λαισαντιανών Λουθηρανών η Κατ' ιδίαν Εξομολόγηση δεν ασκείται μεταξύ των Λουθηρανών τόσο συχνά όσο στην Καθολική Εκκλησία. Περισσότερο συνηθίζεται πριν από την πρώτη φορά της Θείας Ευχαριστίας. Ορισμένες εκκλησίες επιτρέπουν επίσης την Κατ' ιδίαν Εξομολόγηση τα Σάββατα πριν από τη Θείας Ευχαριστία. Μια γενική εξομολόγηση και άφεση των αμαρτιών ανακοινώνεται στηνστη λειτουργία της Θείας Ευχαριστίας.

Μόνο η πίστη δέχεται αυτά τα θεία δώρα, έτσι οι Λουθηρανοί ομολογούν ότι το βάπτισμα "«ενεργεί συγχώρεση των αμαρτιών, απαλλάσσει από το θάνατο και το διάβολο και δίνει αιώνια σωτηρία σε όλους όσους το πιστεύουν, όπως δηλώνουν τα λόγια και οι υποσχέσεις του Θεού"». <ref>{{cite book |first=Martin |last=Luther |authorlink=Martin Luther |chapter=The Sacrament of Holy Baptism |chapterurl=http://www.bookofconcord.org/smallcatechism.html#baptism |title=Luther's Small Catechism |year=2009 |origyear=1529 |isbn=978-0-89279-043-2|title-link=Luther's Small Catechism }}</ref> Οι Λουθηρανοί πιστεύουν στέρεα στη Γραφή που αναφέρει στην [[Α΄ Επιστολή Πέτρου]] 3:21: "«Το βάπτισμα, που αντιστοιχεί σε αυτό, σας σώζει τώρα όχι ως αφαίρεση της βρωμιάς από το σώμα αλλά ως έκκληση προς το Θεό για καλή συνείδηση, μέσω της ανάστασης του Ιησού Χριστο ». <ref>1 Peter 3:21</ref> Συνεπώς οι Λουθηρανοί εφαρμόζουν το βάπτισμα τόσο σε βρέφη <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Mat.%2019:14;&version=31; Mat. 19:14], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Act%202:38-39;&version=47; Acts 2:38–39], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 90, Part XXIII. "Baptism", paragraph 122.</ref> όσο και σε ενήλικες <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Cor.%201:14;&version=31; 1 Cor. 1:14], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 90, Part XXIII. "Baptism", paragraph 122.</ref>. Στο ειδικό τμήμα για το [[Βάπτισμα (Χριστιανισμός)|νηπιοβαπτισμό]] στη [[Μεγάλη Κατήχηση του Λούθηρου|Μεγάλη Κατήχησή του]] ο Λούθηρος υποστηρίζει ότι το βάπτισμα των νηπίων είναι ευχάριστο από το Θεό επειδή τα άτομα που βαφτίζονται έτσι αναγεννώνται και καθαγιάζονται από το Άγιο Πνεύμα. <ref>{{cite book |first=Martin |last=Luther |authorlink=Martin Luther |chapter=Of Infant Baptism |chapterurl=http://www.bookofconcord.org/largecatechism/6_baptism.html |year=2009 |origyear=1529 |title=Luther's Large Catechism |isbn=978-1-4264-3861-5|title-link=Luther's Large Catechism }}[http://bookofconcord.org/lc-6-baptism.php#para6 Luther's Large Catechism – Holy Baptism]</ref><ref>{{cite web|url=http://bookofconcord.org/augsburgconfession.php#article9.1|title=Augsburg Confession – Book of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref>

Οι Λουθηρανοί υποστηρίζουν ότι κατά τη [[Θεία Ευχαριστία]], που αναφέρεται επίσης ως Δείπνο του Κυρίου, το αληθινό σώμα και αίμα του Χριστού είναι πραγματικά παρόντα "«μέσα, με και υπό τη μορφή"» του καθαγιασμένου ψωμιού και κρασού για όλους εκείνους που το τρώνε και το πίνουν, <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Cor.%2010:16;&version=50; 1 Cor. 10:16], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Cor.%2011:20,%2027;&version=47; 11:20, 27], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 95, Part XXIV. "The Lord's Supper", paragraph 131.</ref> ένα δόγμα που το [[Βιβλίο της Ομόνοιας]] ονομάζει "«μυστηριακή ένωση"». <ref>[http://www.bookofconcord.com/fc-sd/supper.html The Solid Declaration of the Formula of Concord, Article 8, The Holy Supper]</ref>

Κατά τη μετατροπή κάποιος μετακινείται από την αμετανοησία στη μετάνοια. Η ''[[Ομολογία της Αυγούστας]]'' χωρίζει τη μετάνοια σε δύο μέρη: "«Το ένα είναι η συντριβή, δηλαδή ο τρόμος που πλήττει τη συνείδηση ​​μέσω της γνώσης της αμαρτίας, και το άλλο είναι η πίστη, που γεννιέται από το Ευαγγέλιο ή τη συγχώρεση και πιστεύει ότι χάριν του Χριστού οι αμαρτίες συγχωρούνται, ανακουφίζουν τη συνείδηση ​​και την απαλλάσσουν από τον τρόμο».<ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.org/augsburgconfession.php#article12|title=Augsburg Confession – Book of Concord|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref>

Σύμφωνα με το Λουθηρανισμό η κεντρική τελική ελπίδα του Χριστιανού είναι "«η ανάσταση του σώματος και η αιώνια ζωή"» όπως ομολογείται στο [[Σύμβολο της Πίστεως]] και όχι στον [[Απόλυτος προορισμός|προορισμό]]. Οι Λουθηρανοί διαφωνούν με αυτούς που θεωρούν τον προορισμό - παρά τον πόνο, το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού - πηγή της σωτηρίας. Σε αντίθεση με κάποιους [[Καλβινισμός|Καλβινιστές]] οι Λουθηρανοί δεν πιστεύουν σε προορισμό σε καταδίκη <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Tim.%202:4;&version=31; 1 Tim. 2:4], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=2%20Pet.%203:9;&version=31; 2 Pet. 3:9], [http://www.bookofconcord.com/fc-ep.html#XI.%20Election. Epitome of the Formula of Concord, Article 11, Election], and Engelder's [https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics], Part XXXI. The Election of Grace, pp. 124–128.</ref> , συνήθως αναφέροντας "«το Θεό το Σωτήρα μας, που επιθυμεί όλοι οι άνθρωποι να σωθούν και να έρθουν στη γνώση της αλήθειας"» <ref>{{bibleverse|1|Timothy|2:3–4|31}}</ref> σαν αντίθετη μαρτυρία σε ένα τέτοιο ισχυρισμό. Αντ 'αυτού οι Λουθηρανοί διδάσκουν ότι η αιώνια καταδίκη είναι αποτέλεσμα των αμαρτιών του άπιστου, της απόρριψης της συγχώρεσης των αμαρτιών και της απιστίας <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Hosea%2013:9;&version=9; Hos. 13:9], Mueller, J.T., ''Christian Dogmatics''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 637, section "The Doctrine of the Last Things (Eschatology), part 7. "Eternal Damnation", and Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 135–136, Part XXXIX. "Eternal Death", paragraph 196.</ref>.

Η εξήγηση του Σύμβολου της Πίστεως που δίνεται στη ''Μικρή Κατήχηση'' αναφέρει ότι όλα όσα καλά έχουν οι άνθρωποι δίνονται και προστατεύονται από το Θεό, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων ανθρώπων ή πραγμάτων [144]. Από τις υπηρεσίες που μας παρέχουν άλλοι μέσω της οικογένειας, της κυβέρνησης και της εργασίας, «δεχόμαστε αυτές τις ευλογίες όχι από αυτούς, αλλά μέσω αυτών από το Θεό». .<ref>{{cite web|url=http://www.bookofconcord.com/smallcatechism.html#creed|title=The Small Catechism|publisher=|accessdate=5 March 2015}}</ref> Of the services others provide us through family, government, and work, "we receive these blessings not from them, but, through them, from God."<ref name="bookofconcord1">[http://www.bookofconcord.org/largecatechism/3_tencommandments.html Luther's Large Catechism, First Commandment]</ref> Επειδή ο Θεός χρησιμοποιεί τα ωφέλιμα έργα όλων για το καλό, οι άνθρωποι δεν πρέπει να υποτιμούν κάποια χρήσιμα επαγγέλματα ως λιγότερο άξια από άλλα. Αντίθετα οι άνθρωποι πρέπει να τιμούν τους άλλους, οσοδήποτε ταπεινούς, ως τα μέσα που χρησιμοποιεί ο Θεός για να εργαστούν στον κόσμο. <ref name="bookofconcord1"/>

Οι Λουθηρανοί πιστεύουν ότι οι καλές πράξεις είναι ο καρπός της πίστης ,<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=John%2015:5;&version=31; John 15:5], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Tit.%202:14;&version=47; Tit. 2:14], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 62–63, Part XV. "Conversion", paragraph 88 The New Obedience Is The Fruit Of Conversion, The Product Of Faith.</ref> πάντα και σε κάθε περίπτωση. <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=2%20Cor.%209:8;&version=31; 2 Cor. 9:8], [[Charles Porterfield Krauth|Krauth, C.P.]],''[https://archive.org/details/conservativeref00kraugoog The Conservative Reformation and Its Theology: As Represented in the Augsburg Confession, and in the History and Literature of the Evangelical Lutheran Church] ''. Philadelphia: J.B. Lippincott. 1875. pp. 313–314, Part D Confession of the Conservative Reformation: II, Secondary Confessions: Book of Concord, Formula of Concord, Part IV The Doctrinal Result, 2, Section iv, Of Good Works.</ref> Οι καλές πράξεις έχουν την προέλευσή τους στο Θεό <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Phil%202:13;&version=47; Phil 2:13], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 74, Part XIX. "Preservation in Faith", paragraph 102.</ref> όχι στην εκπεσούσα ανθρώπινη καρδιά ή στην ανθρώπινη προσπάθεια <ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Rom.%207:18;&version=31; Rom. 7:18] [http://www.biblegateway.com/passage/?search=Heb%2011:6;&version=49; Heb 11:6], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. pp. 39–40, Part VIII. "Sin", paragraph 46 "Original Sin".</ref> και η απουσία τους αποδεικνύει ότι η πίστη απουσιάζει. <ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=Mat.%207:15-16;&version=31;|title=Mat. 7:15–16; NIV – True and False Prophets|work=Bible Gateway|accessdate=5 March 2015}}</ref> Οι Λουθηρανοί δεν πιστεύουν ότι οι καλές πράξεις αποτελούν παράγοντα για τη σωτηρία. Πιστεύουν ότι σωζόμαστε από τη χάρη του Θεού - με βάση τα πάθη και το θάνατο του Χριστού- και την πίστη στον Τριαδικό Θεό. Οι καλές πράξεις είναι το φυσικό αποτέλεσμα της πίστης, όχι η αιτία της σωτηρίας. Παρόλο που οι Χριστιανοί δεν είναι πλέον υποχρεωμένοι να τηρούν τον νόμο του Θεού, υπηρετούν ελεύθερα και πρόθυμα το Θεό και τους πλησίον τους. <ref>Albrecht Beutel, "Luther's Life", tr. Katharina Gustavs, in ''The Cambridge Companion to Martin Luther'', ed. Donald K. McKim (New York: [[Cambridge University Press]], 2003), 11.</ref>

[[File:Die-Auferstahung-Christi 15.jpg|thumb|upright|«Ακόμη κι αν είμαι αμαρτωλός και αξίζω το θάνατο και την κόλαση, αυτό θα είναι πάντοτε η παρηγοριά μου και η νίκη μου, ότι ο Κύριος μου ο Ιησούς ζει και έχει αναστηθεί, ώστε τελικά να με σώσει από την αμαρτία, το θάνατο και την κόλαση.» "-'''Λούθηρος''' [152]<ref>quoted in Scaer, David. Luther's Concept of the Resurrection [http://www.ctsfw.edu/library/files/pb/1550 Concordia Theological Quarterly 47(3)]{{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080704133544/http://www.ctsfw.edu/library/files/pb/1550 |date=4 July 2008 }} p. 219</ref>]]

Οι Λουθηρανοί δεν πιστεύουν σε κανένα είδος γήινης [[Χιλιασμός|χιλιετούς]] βασιλείας του Χριστού ούτε πριν ούτε μετά τη δεύτερη του έλευση την τελευταία ημέρα. <ref>{{cite web|url=http://www.biblegateway.com/passage/?search=Joh%2018:36;&version=47;|title=Joh 18:36; ESV – Jesus answered, My kingdom is not of...|work=Bible Gateway|accessdate=5 March 2015}}</ref> Lutherans
104/5000
Οι teachΛουθηρανοί thatδιδάσκουν ότι, atστο deathθάνατο, theοι soulsψυχές ofτων ChristiansΧριστιανών areμεταφέρονται immediatelyαμέσως takenστην intoπαρουσία the presenceτου of JesusΙησού,<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=Luke%2023:42-43;&version=31; Luke 23:42–43], [http://www.biblegateway.com/passage/?search=2%20Cor.%205:8;&version=31; 2 Cor. 5:8], Engelder, T.E.W., ''[https://archive.org/details/MN41551ucmf_1 Popular Symbolics]''. St. Louis: Concordia Publishing House, 1934. p. 130, Part XXXIV. "The State of the Soul in the Interval Between Death and the Resurrection", paragraph 185.</ref> Διδάσκουν ότι, κατά το θάνατο, οι ψυχές των χριστιανών παρουσιάζονται αμέσως στον Ιησού, όπου περιμένουν τη [[Δευτέρα Παρουσία]] του την τελευταία ημέρα .<ref>[http://www.biblegateway.com/passage/?search=1%20Cor.%2015:22-24;&version=47; 1 Cor. 15:22–24], Francis Pieper, ''Christian Dogmatics'', 505–515; Heinrich Schmid, ''The Doctrinal Theology of the Evangelical Lutheran Church'', 624–32; John Mueller, ''Christian Dogmatics'', 616–619</ref>. Την τελευταία ημέρα <ref>{{bibleverse||John|6:40|31}}, {{bibleverse||John|6:54|31}}</ref> θα αναστηθούν όλα τα σώματα των νεκρών <ref>{{bibleverse||John|5:21|31}}, {{bibleverse||John|5:28–29|31}}, {{bibleverse||Matthew|25:32|31}}, {{bibleverse|2|Corinthians|5:10|31}}, {{bibleverse||Acts|24:15|31}}</ref>

Ο Χριστός θα κρίνει δημοσίως όλους τους ανθρώπους με τη μαρτυρία των πράξεών τους, των καλών πράξεων των δικαίων ως μαρτυρία της πίστης τους και τα κακών πράξεων των ασεβών ως μαρτυρία της απιστίας τους. Θα κρίνει με δικαιοσύνη παρουσία όλων των ανθρώπων και των αγγέλων και η τελική του κρίση θα είναι απλώς καταδίκη σε αιώνια τιμωρία για τους πονηρούς και χαρίεν δώρο ζωής αιώνιας για τους δίκαιους.

<blockquote>Μην καταργείτε τη Θεία Ευχαριστία, αλλά να τη διατηρείτε και να την υπερασπίζετε με θρησκευτικότητα. Ανάμεσά μας η Θεία Ευχαριστία τελείται κάθε Κυριακή και σε άλλες εορτές, όταν το Μυστήριο διατίθεται σε όποιους επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτό, αφού έχουν εξομολογηθεί και συγχωρεθεί. Διατηρούμε επίσης τους παραδοσιακούς λειτουργικούς τύπους, όπως η σειρά των αναγνωσμάτων, των προσευχών, των αμφίων και άλλα παρόμοια πράγματα. <ref>''Apology of the Augsburg Confession'', Article XXIV.1</ref></blockquote>Εκτός από τη Θεία Κοινωνία (Θεία Ευχαριστία), τα εκκλησιάσματα τελούν επίσης λειτουργίες, που είναι λατρευτικές τελετές χωρίς αυτή. Μπορούν να περιλαμβάνουν ΟρθρουςΌρθρους, Εσπερινούς, Λυχνικούς και την [[Ανάσταση (λειτουργική)|Ανάσταση]]. Οι ιδιωτικές ή οικογενειακές τελετές περιλαμβάνουν τις Πρωινές και Εσπερινές προσευχές από τη ''Μικρή Κατήχηση'' του Λούθηρου. <ref name=daily>See [http://www.bookofconcord.com/smallcatechism.php#prayers Luther's Small Catechism, Daily Prayers]</ref> Τα γεύματα ευλογούνται με την Κοινή προσευχή της τραπέζης, τον [[Ψαλμοί του Δαυίδ|Ψαλμό 145, 15-16]], ή άλλες προσευχές και μετά το γεύμα ευχαριστούν τον Κύριο, για παράδειγμα, με τον [[Ψαλμοί του Δαυίδ|Ψαλμό 136, 1]]. Ο ίδιος ο Λούθηρος ενθάρρυνε τη χρήση στίχων των Ψαλμών, όπως αυτοί που ήδη αναφέρθηκαν, μαζί με την Κυριακή Προσευχή και μια άλλη σύντομη προσευχή πριν και μετά από κάθε γεύμα την Ευλογία και Ευχαριστίες στα Γεύματα από τη ''Μικρή Κατήχηση'' του Λούθηρου.<ref name=daily>See [http://www.bookofconcord.com/smallcatechism.php#prayers Luther's Small Catechism, Daily Prayers]</ref> Επιπλέον οι Λουθηρανοί χρησιμοποιούν λατρευτικά βιβλία, με μικρές καθημερινές προσευχές.

Το κυρίαρχο τελετουργικό που χρησιμοποιούν οι Λουθηρανικές Εκκλησίες είναι Δυτικό που βασίζεται στη ''Formula missae'' ("«Τυπική λειτουργία"»), αν και χρησιμοποιούνται και άλλα Λουθηρανικά τελετουργικά, όπως στις Λουθηρανικές Εκκλησίες με Βυζαντινό Τελετουργικό, όπως η Ουκρανική Λουθηρανική Εκκλησία και η Ευαγγελική Εκκλησία της Ομολογίας της Αυγούστας στη Σλοβενία. <ref name="HämmerliMayer2016">{{cite book|last1=Hämmerli|first1=Maria|last2=Mayer|first2=Jean-François|title=Orthodox Identities in Western Europe: Migration, Settlement and Innovation|date=23 May 2016|publisher=Routledge|language=English|isbn=9781317084914|page=13}}</ref> ​​ Παρόλο​Παρόλο που η ''Deutsche Messe'' (Γερμανική Λειτουργία) του Λούθηρου ήταν εξ ολοκλήρου ψαλτή εκτός από το κήρυγμα, αυτό δεν συμβαίνει συνήθως σήμερα.

Τη δεκαετία του '70, πολλές Λουθηρανικές εκκλησίες άρχισαν να τελούν μοντέρνες μορφές λατρείας με σκοπό τη διάδοση του ευαγγελίου. Αυτές οι μορφές ήταν διάφορων ειδών, ανάλογα με τις προτιμήσεις του εκκλησιάσματος. Συχνά τελούνταν παράλληλα με μια παραδοσιακή λειτουργία για να εξυπηρετούν εκείνους που προτιμούσαν τη σύγχρονη λατρευτική μουσική. Σήμερα λίγα Λουθηρανικά εκκλησιάσματα ακολουθούν μοντέρνες λειτουργίες ως μόνες μορφές λειτουργίας τους. Η διάδοση δεν είναι πλέον το κύριο κίνητρό τους, μάλλον αυτή η μορφή λατρείας θεωρείται περισσότερο σύμφωνη με τις επιθυμίες συγκεκριμένων εκκλησιασμάτων .<ref>Principle examples of this in the ELCA include [http://www.familyofgod.us Family of God, Cape Coral FL.], [http://www.the-well.org/ The Well, Charlotte NC], [http://www.hosannalc.org Hosanna! of Lakeville, Minnesota], and [http://www.apostleschurch.org/home.php Church of the Apostles, Seattle WA.] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060820204437/http://www.apostleschurch.org/home.php |date=20 August 2006 }}.</ref>. Στη Φινλανδία οι Λουθηρανοί έχουν πειραματιστεί με τη ''Tuomasmessu'' (Λειτουργία του Αγίου Θωμά) και τη '' Metallimessu'' (Μέταλ Λειτουργία), στην οποία οι παραδοσιακοί ύμνοι είναι προσαρμοσμένοι στη [[Heavy metal|χέβι μέταλ]]. Μερικοί Λαισταντιανοί φθάνουν σε μια έντονα συναισθηματική και εκστατική κατάσταση κατά τη διάρκεια της λατρείας. Η Λουθηρανική Παγκόσμια Ομοσπονδία, στη Διακήρυξη του Ναϊρόμπι για τη Λατρεία και τον Πολιτισμό, συνέστησε να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε οι εκκλησιαστικές τελετές να καταστούν πιο ευαίσθητες σε σχέση με το πολιτιστικό πλαίσιο <ref>"A given culture's values and patterns, insofar as they are consonant with the values of the Gospel, can be used to express the meaning and purpose of Christian worship. Contextualization is a necessary task for the Church's mission in the world, so that the Gospel can be ever more deeply rooted in diverse local cultures."

Ο Λουθηρανισμός έφθασε στην Ινδία ξεκινώντας από το έργο του Βαρθολομαίου Ζήγκενμπαλγκ, όπου αναπτύχθηκε μια κοινότητα με αρκετές χιλιάδες, ολοκληρωμένη με τη δική της μετάφραση της Βίβλου, κατήχηση, ύμνους και σύστημα Λουθηρανικών σχολείων. Τη δεκαετία του 1840 αυτή η εκκλησία γνώρισε αναβίωση μέσω του έργου της αποστολής της [[Λειψία]]ς, με τον Καρλ Γκάουλ. <ref>Piepkorn, A.C. , ''Profiles in Belief: Volume II, Protestant Denominations''. San Francisco: Harper and Row, 1978. p. 32.</ref> Μετά την απομάκρυνση των Γερμανών ιεραποστόλων το 1914 οι Λουθηρανοί στην Ινδία έγιναν εντελώς αυτόνομοι, διατηρώντας όμως το Λουθηρανικό χαρακτήρα τους. Τα τελευταία χρόνια η Ινδία χαλάρωσε τους νόμους της κατά του θρησκευτικού προσηλυτισμού, επιτρέποντας την αναζωπύρωση του ιεραποστολικού έργου.

Στη Λατινική Αμερική οι ιεραποστολές άρχισαν να εξυπηρετούν τους Ευρωπαίους μετανάστες Λουθηρανικής προέλευσης, τόσο εκείνους που μιλούσαν γερμανικά όσο και εκείνους που πλέον δεν τα μιλούσαν. Αυτές οι εκκλησίες με τη σειρά τους άρχισαν να προσηλυτίζουν εκείνους στις περιοχές τους που δεν ήταν ευρωπαϊκής προέλευσης, συμπεριλαμβανομένων των αυτοχθόνων λαών <ref>Piepkorn, A.C. , ''Profiles in Belief: Volume II, Protestant Denominations''. San Francisco: Harper and Row, 1978. p. 35.</ref>.

Το 1892 οι πρώτοι Λουθηρανοί ιεραπόστολοι έφτασαν στην Ιαπωνία. Αν και το έργο άρχισε σταδιακά και σημειώθηκε σημαντική υποχώρηση με τις δυσκολίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, <ref>Piepkorn, A.C. , ''Profiles in Belief: Volume II, Protestant Denominations''. San Francisco: Harper and Row, 1978. p. 33.</ref> ο Λουθηρανισμός εκεί επιβίωσε και έγινε αυτοσυντηρούμενος. <ref name=P34>Piepkorn, A.C., ''Profiles in Belief: Volume II, Protestant Denominations''. San Francisco: Harper and Row, 1978. p. 34.</ref> Μετά την εκδίωξη των ιεραποστόλων της Κίνας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Λουθηρανικής Εκκλησίας της Κίνας, συνέχισαν το έργο τους στην [[Ταϊβάν]] και στο [[Χονγκ Κονγκ]], που έγινε κέντρο του Λουθηρανισμού στην Ασία <ref name=P34>Piepkorn, A.C., ''Profiles in Belief: Volume II, Protestant Denominations''. San Francisco: Harper and Row, 1978. p. 34.</ref>.

Σήμερα οι Λουθηρανοί είναι διαιρεμένοι για τον τρόπο αλληλεπίδρασης με τα άλλα χριστιανικά δόγματα. Κάποιοι Λουθηρανοί υποστηρίζουν ότι όλοι πρέπει να μοιράζονται την «πλήρη συμβουλή του Θεού» (Πράξεις 20:27) σε πλήρη ενότητα (1 Κορ. 1:10) <ref>For a historical example, see Robert Preus, ''To Join or Not To Join''. [[North Dakota District (LCMS)|North Dakota District of The Lutheran Church–Missouri Synod]], 1968.</ref> προτού οι ποιμένες μπορέσουν να μοιραστούν ο ένας τον άμβωνα του άλλου και πριν οι κοινωνούντες κοινωνήσουν ο ένας στην αγία τράπεζα του άλλου , μια πρακτική που ονομάζεται κλειστή (ή στενή) κοινωνία. Από την άλλη πλευρά άλλοι Λουθηρανοί εφαρμόζουν ποικίλους βαθμούς ανοιχτής κοινωνίας και επιτρέπουν σε ιεροκήρυκες από άλλα χριστιανικά δόγματα να κηρύττουν από τον άμβωνά τους.

Αν και δεν αποτελεί ζήτημα για την πλειοψηφία των Λουθηρανικών εκκλησιαστικών σωμάτων, ορισμένα από αυτά απαγορεύουν την ένταξη στη [[Ελευθεροτεκτονισμός|Μασονία]]. Εν μέρει αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η στοά αυτός θεωρείται ότι διαδίδει τον [[Ουνιταριανισμός|Ουνιταριανισμό]], όπως αναφέρει η Σύντομη Δήλωση της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Συνόδου του [[Ουισκόνσιν]]: "«Ως εκ τούτου προειδοποιούμε ενάντια στον Ουνιταριανισμό, που στη χώρα μας έχει σε μεγάλο βαθμό ξεπεράσει τις αιρέσεις και εξαπλώνεται ιδιαίτερα μέσω της επιρροής των στοών.» <ref>See [http://www.lcms.org/pages/internal.asp?NavID=564 Brief Statement was adopted as LCMS doctrine in 1932, and from time to time has been adopted by other Lutherans] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080514030409/http://www.lcms.org/pages/internal.asp?NavID=564 |date=14 May 2008 }}</ref> Μια αναφορά του 1958 από τον εκδοτικό οίκο της Ευαγγελικής Λουθηρανικής Συνόδου του Ουισκόνσιν δηλώνει ότι« «η Μασονία είναι ένοχη ειδωλολατρίας. Η λατρεία και οι προσευχές της είναι λατρεία ειδώλων. Οι μασόνοι μπορεί να μην έχουν κατασκευάσει με τα χέρια τους ένα είδωλο από χρυσό, ασήμι, ξύλο ή πέτρα, αλλά δημιούργησαν ένα με το δικό τους μυαλό και το λόγο τους από καθαρά ανθρώπινες σκέψεις και ιδέες. Το τελευταίο δεν είναι λιγότερο είδωλο από το πρώτο "». <ref>Report of the Lutheran Church, ''The Northwestern Lutheran'', p. 281, 31 August 1988.</ref>

Οι μεγαλύτερες οργανώσεις Λουθηρανικών εκκλησιών ανά τον κόσμο είναι η Λουθηρανική Παγκόσμια Ομοσπονδία (LWF), το Παγκόσμιο Ομολογιακό και Ιεραποστολικό Λουθηρανικό Φόρουμ, το Διεθνές Λουθηρανικό Συμβούλιο (ILC) και η Ομολογιακή Ευαγγελική Λουθηρανική Διάσκεψη (CELC). Αυτές οι οργανώσεις αντιπροσωπεύουν μαζί τη μεγάλη πλειοψηφία των Λουθηρανικών εκκλησιών. Η [[Λουθηρανική Εκκλησία-Σύνοδος του Μιζούρι|LCMS]] και η Λουθηρανική Εκκλησία-Καναδάς είναι μέλη της ILC. Πολλές Λουθηρανικές εκκλησίες δεν ανήκουν στην LWF, το ILC ή τη CELC: Τα εκκλησιάσματα της Εκκλησίας της Λουθηρανικής Ομολογίας (CLC) ανήκουν στις ιεραποστολικές τους οργανώσεις αποστολής τους στον Καναδά, την Ινδία, το Νεπάλ, τη Μιανμάρ και πολλά αφρικανικά κράτη και εκείνα που ανήκουν στην Εκκλησία των Λουθηρανικών Αδελφών, είναι ιδιαίτερα δραστήρια σε ιεραποστολικό έργο στην Αφρική και την Ανατολική Ασία.

[[File:Confirmation_in_Lunder_Church,_Norway.JPG|thumb|Χρίσμα στην Εκκλησία Λούντερ στο Ρινγκέρικε της Νορβηγίας, 2012. Η Εκκλησία της Νορβηγίας είναι μέλος της ΕνωσηςΈνωσης Πόρβοο, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό το χρίσμα μεταφέρεται άμεσα σε οποιαδήποτε [[Αγγλικανική Εκκλησία]] μεταναστεύσουν ποτέ.|alt=]]

Εκτός από τις ενδολουθηρανικές τους διευθετήσεις μερικές εκκλησίες-μέλη του LWF έχουν δηλώσει επίσης πλήρη κοινωνία με μη Λουθηρανικές Προτεσταντικές εκκλησίες. Η ΕνωσηςΈνωση Πόρβοο είναι μια ένωση των Λουθηρανικών και Αγγλικανικών εκκλησιών της Ευρώπης. Εκτός από την ένταξή της στην ΕνωσηςΈνωση Πόρβοο η Εκκλησία της Σουηδίας έχει επίσης δηλώσει πλήρη κοινωνία με την Ανεξάρτητη Εκκλησία των Φιλιππίνων και την Ενιαία Εκκλησία των [[Μεθοδισμός|Μεθοδιστών]]. Οι κρατικές Προτεσταντικές εκκλησίες στη Γερμανία και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν υπογράψει τη ''Συμφωνία του Λόιενμπεργκ'', σχηματίζοντας την Κοινότητα των Προτεσταντικών Εκκλησιών της Ευρώπης. Η Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία της Αμερικής έχει συμμετάσχει σε οικουμενικούς διαλόγους με πολλές εκκλησίες και έχει δηλώσει πλήρη κοινωνία με πολλές αμερικανικές προτεσταντικές εκκλησίες. <ref>These include, but are not limited to the following: the [[American Provinces of the Moravian Church]], the [[Episcopal Church in the United States of America]], the [[Presbyterian Church (U.S.A.)]], the [[Reformed Church in America]], the [[United Methodist Church]], and the [[United Church of Christ]].</ref>

Αντίθετα η Ομολογιακή Ευαγγελική Λουθηρανική Διάσκεψη και το Διεθνές Λουθηρανικό Συμβούλιο, καθώς και μερικές ανεξάρτητες εκκλησίες, όπως η Εκκλησία της Λουθηρανικής Ομολογίας και οι Λαισταντιανοί της Βόρειας Αμερικής, υποστηρίζουν ότι οι ορθόδοξες ομολογιακές Λουθηρανικές εκκλησίες είναι οι μόνες με απόλυτα σωστό δόγμα. Διδάσκουν ότι ενώ άλλες χριστιανικές εκκλησίες διδάσκουν μερικώς ορθόδοξα δόγματα και έχουν αληθινούς Χριστιανούς ως μέλη, τα δόγματα αυτών των εκκλησιών περιέχουν σημαντικά λάθη. Οι πιο συντηρητικοί Λουθηρανοί προσπαθούν να διατηρήσουν την ιστορική ιδιαιτερότητά τους, ενώ ταυτόχρονα τονίζουν τη δογματική καθαρότητα παράλληλα με τη διάδοση με κίνητρο το Ευαγγέλιο. Ισχυρίζονται ότι οι Λουθηρανοί της LWF ασκούν «ψεύτικο οικουμενισμό» επιθυμώντας τη συναδέλφωση των εκκλησιών έξω από την πραγματική ενότητα της διδασκαλίας. <ref>see [http://www.mtio.com/articles/aissar39.htm Ecumenism: Facts and Illusions] by Kurt E. Marquart for a short explanation of the modern ecumenism movement from a Confessional Lutheran perspective</ref>

Η Λουθηρανική διοίκηση ποικίλλει ανάλογα με τις επιρροές. Αν και το Αρθρο XIV της ''[[Ομολογία της Αυγούστας|Ομολογίας της Αυγούστας]] ορίζει ότι κάποιος πρέπει να "«καλείται σωστά"» να κηρύξει ή να τελέσει τα Μυστήρια, ορισμένοι Λουθηρανοί έχουν μια ευρεία άποψη για το τι συνιστά αυτό και έτσι επιτρέπουν το κήρυγμα σε λαϊκούς ή σε σπουδαστές, που εξακολουθούν να σπουδάζουν για πάστορες, να τελούν τη Θεία Ευχαριστία. <ref>For some opinions and historical discussion from someone who takes a broader view, see [https://essays.wls.wels.net/bitstream/handle/123456789/3205/MaaskeCall.pdf?sequence=1&isAllowed=y What is a call?: or, When is a call a call, and who makes it such?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190412074557/https://essays.wls.wels.net/bitstream/handle/123456789/3205/MaaskeCall.pdf?sequence=1&isAllowed=y |date=2019-04-12 }} By Alfred H. Maaske</ref> Παρά τη σημαντική ποικιλομορφία οι τάσεις της Λουθηρανικής διοίκησης με γεωγραφικά κριτήρια στην Ευρώπη, είναι η επισκοπική διακυβέρνηση στο βορά βορρά και την ανατολή, και η συνοδική στη Γερμανία.

Στο βορά στη Σκανδιναβία οι πληθυσμοί ήταν πιο απομονωμένοι από την επιρροή και την πολιτική της Μεταρρύθμισης και έτσι η Εκκλησία της Σουηδίας (που τότε περιλάμβανε τη Φινλανδία) διατήρησε την [[Αποστολική διαδοχή]] ,<ref>{{cite book | url = https://books.google.ca/books?id=SLlKBAAAQBAJ&lpg=PA140&dq=%22Church%20of%20Iceland%22%20%22Apostolic%20Succession%22&pg=PA140#v=onepage&q=%22Church%20of%20Iceland%22%20%22Apostolic%20Succession%22&f=false | title = Historical Dictionary of Lutheranism | last1 = Gassman | first1 = Günther | last2 = Larson | first2 = Duane H. | last3 = Olderburg | first3 = Mark W. | edition = 2nd | year = 2011 | publisher = The Scarecrow Press, Inc.}}</ref>, αν και δεν τη θεωρούσε απαραίτητη για την εγκυρότητα των μυστηρίων, όπως έκαναν οι [[Δονατισμός|Δονατιστές]] τον 4ο και τον 5ο αιώνα και κάνουν σήμερα οι Ρωμαιοκαθολικοί. Πρόσφατα η σουηδική διαδοχή εισήχθη σε όλες τις εκκλησίες της ΕνωσηςΈνωσης του Πόρβοο, που έχουν επισκοπική διοίκηση. Παρόλο που οι Λουθηρανικές εκκλησίες δεν το απαιτούν ή δεν άλλαξαν το δόγμα τους, αυτό ήταν σημαντικό προκειμένου οι πιο αυστηροί και τυπικοί της [[Αγγλικανική Εκκλησία|Αγγλικανικής Εκκλησίας]] να αισθάνονται άνετα αναγνωρίζοντας τα μυστήριά τους ως έγκυρα. Η περιστασιακή χειροτονία ενός επισκόπου από έναν ιερέα δεν θεωρείτο αναγκαστικά ως άκυρη κατά το Μεσαίωνα, οπότε η εικαζόμενη διακοπή της σειράς διαδοχής στις άλλες Σκανδιναβικές Εκκλησίες θεωρείτο μάλλον παραβίαση του κανόνα δικαίου και όχι άκυρη χειροτονία. Επιπλέον δεν υπάρχουν σαφή αρχεία που να περιγράφουν λεπτομερώς τις χειροτονίες πριν από τη Μεταρρύθμιση πριν από το 12ο αιώνα. <ref>''Das kirchliche Amt in apostolischer Nachfolge''. In: Dorothea Sattler, Gunther Wenz: ''Das kirchliche Amt in apostolischer Nachfolge. Volume 3: Verständigungen und Differenzen''. Herder/ Vandenhoeck & Ruprecht, Freiburg and Göttingen 2008. {{ISBN|3-451-29943-7}}, p. 167–267, and p. 266.</ref>

Στο βορειότερο άκρο της Σκανδιναβικής χερσονήσου βρίσκονται οι [[Σαάμι]], μερικοί από τους οποίους ακολουθούν μια μορφή Λουθηρανισμού που ονομάζεται Αποστολικός Λουθηρανισμός ή Λαισταντιανισμός, από το Λάρς Λέβι Λαιστάντιους. Ωστόσο άλλοι ακολουθούν το ορθόδοξο δόγμα. Μερικοί Αποστολικοί Λουθηρανοί θεωρούν την κίνησή τους ως μέρος μιας αδιάσπαστης γραμμής που ανάγεται στους Αποστόλους. Σε περιοχές όπου οι Αποστολικοί Λουθηρανοί έχουν τους δικούς τους επισκόπους, χωριστά από άλλες Λουθηρανικές εκκλησιαστικές οργανώσεις, οι επίσκοποι ασκούν πιο πρακτική εξουσία από ό, τι συνήθως κάνουν οι Λουθηρανοί κληρικοί. Στη Ρωσία οι Λαισταντιανοί Λουθηρανοί συνεργάζονται με την Εκκλησία της ΙνγκριαςΊνγκριας, αλλά δεδομένου ότι ο Λαισταντιανισμός είναι ένα διεκκλησιακό κίνημα, μερικοί είναι [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ορθόδοξοι]]. Οι Ορθόδοξοι Λαισταντιανοί είναι γνωστοί ως ''Ουσκοβάιζετ''. <ref>[http://uralistica.com/profiles/blogs/karelskoe-religioznoe Karelian religious movement Uskhovayzet]</ref>

Στη Γερμανία πολλές δυναμικές ενθάρρυναν τους Λουθηρανούς να διατηρήσουν μια διαφορετική μορφή διοίκησης. Πρώτον, λόγω της [[de facto]] πρακτικής κατά τη [[Ένωση του Σμαλκάλντεν|Θρησκευτική Ειρήνη της Νυρεμβέργης]], και της εν συνεχεία νομικής αρχής ''Cuius regio, eius religio'' της Ειρήνης της Αυγούστας του 1555, τα Γερμανικά κράτη ήταν επισήμως είτε Καθολικά είτε "«Ευαγγελικά"» (δηλαδή Λουθηρανικά κατά την [[Ομολογία της Αυγούστας]]). Σε μερικές περιοχές επιτράπηκε να συνυπάρχουν τόσο οι Καθολικές όσο και οι Λουθηρανικές εκκλησίες. Επειδή οι γερμανόφωνες καθολικές περιοχές ήταν κοντά, οι Καθολικοί Χριστιανοί ήταν εφικτό να μεταναστεύσουν και υπήρξε ελάχιστο θέμα με Καθολικούς που επέλεγαν να ζουν ως ''κρυπτοπαπικοί'' στις Λουθηρανικές περιοχές. Αν και οι [[Καλβινισμός|Καλβινιστές]] δεν είχαν την άδεια να έχουν εκκλησίες, ο Μελάγχθων έγραψε την ''Augsburg Confession Variata'', που κάποιοι χρησιμοποίησαν για να διεκδικήσουν νομική προστασία ως «Ευαγγελικές» εκκλησίες. Πολλοί επέλεξαν να ζήσουν ως ''κρυπτοκαλβινιστές'' με ή χωρίς την προστασία που προσέφερε η ''Variata'', αλλά αυτό δεν επέτρεψε τη διεύρυνση της επιρροής τους και ως εκ τούτου η Προτεσταντική εκκλησία στη Γερμανία το 2017 ήταν μόνο περίπου 40% Λουθηρανική και το μεγαλύτερο μέρος του υπολοίπου Ενωμένοι Προτεστάντες, ένας συνδυασμός Λουθηρανικών και Καλβινιστικών πεποιθήσεων και πρακτικών. .<ref name=EKD18>[https://www.ekd.de/ekd_de/ds_doc/Gezaehlt_zahlen_und_fakten_2019.pdf Zahlen und Fakte zum kirchlichen Leben 2019] Evangelische Kirche in Deutschland</ref>

[[File:Ministerium Hymnal.jpg|thumb|right|Tο ''Pennsylvania Ministerium'' εξέδωσε αυτό το υμνολόγιο το 1803 .<ref>This website has [https://hymnary.org/hymnal/HELC1865 text and midi files] for the 1865 Pennsylvania Ministerium hymnal.</ref>]]

Τον 20ο και το 20ού αιώνα, ορισμένα Λουθηρανικά εκκλησιαστικά σώματα υιοθέτησαν μια πιο εκκλησιαστική προσέγγιση, όπως η Προτεσταντική Συνδιάσκεψη και οι Λουθηρανικές Εκκλησίες στην Αποστολή για το Χριστό (LCMC). Η LCMC δημιουργήθηκε λόγω ενός εκκλησιαστικού σχίσματος, όταν η [[Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία στην Αμερική|Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία της Αμερικής]] (ELCA) υπέγραψε συμφωνία με τους Επισκοπαλιανούς να αρχίσουν να χειροτονούν όλους τους νέους επισκόπους της κατά την επισκοπική αποστολική διαδοχή. Με άλλα λόγια αυτό σήμαινε ότι οι νέοι επίσκοποι της ELCA, τουλάχιστον στην αρχή, θα ορίζονταν από κοινού από τους Αγγλικανούς και τους Λουθηρανούς επισκόπους, έτσι ώστε οι πιο αυστηροί Επισκοπαλιανοί να αναγνωρίζουν τα μυστήρια τους ως έγκυρα. Αυτό ήταν προσβλητικό για μερικούς τότε στην ELCA, λόγω των συνεπειών που είχε αυτό στο ιερατείο όλων των πιστών και στη φύση της χειροτονίας.

Σήμερα εκατομμύρια ανήκουν σε Λουθηρανικές εκκλησίες, που είναι παρούσες σε όλες τις κατοικημένες ηπείρους. .<ref>{{cite web|url=http://www.lutheran.org.nz/about-us/|title=About Us|work=Lutheran Church of New Zealand|accessdate=5 March 2015}} However, some Lutherans disagree with the way the Lutheran World Federation arrives at this number, as millions of them actually come from bodies that are largely Reformed, but include some Lutherans. For more information on this, see: {{cite journal|last=Schumacher|first=William|url=http://www.csl.edu/CJApril05.pdf/|title=Theological Observer: How Many Lutherans?|archive-url=https://web.archive.org/web/20070610210044/http://www.csl.edu/CJApril05.pdf|archive-date=10 June 2007|journal=Concordia Journal|date=April 2005}}</ref> Η Λουθηρανική Παγκόσμια Ομοσπονδία εκτιμά το συνολικό αριθμό των μελών των εκκλησιών της σε πάνω από 74 εκατομμύρια. <ref>{{cite web|url=http://www.lutheranworld.org/content/member-churches|title=Member Churches |publisher= The Lutheran World Federation|accessdate=5 March 2015}}</ref> Αυτός ο αριθμός δεν είναι σωστός για τους Λουθηρανούς παγκοσμίως, καθώς δεν ανήκουν σε αυτή την οργάνωση όλες οι Λουθηρανικές εκκλησίες και πολλά μέλη των συγχωνευμένων εκκλησιαστικών σωμάτων της δεν αυτοπροσδιορίζονται ως Λουθηρανοί <ref>{{cite web |url=http://www.lutheranworld.org/lwf/index.php/member-statistics-2011.html |accessdate=2012-07-22 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120715071837/http://www.lutheranworld.org/lwf/index.php/member-statistics-2011.html |archivedate=15 July 2012 |df=dmy-all|publisher=The Lutheran World Federation|title=Survey Shows 70.5 Million Members in LWF-Affiliated Churches|date=14 March 2012}}</ref>. Οι Λουθηρανικές εκκλησίες της Βόρειας Αμερικής, της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής και της περιοχής της [[Καραϊβική]]ς παρουσιάζουν ελάττωση και όχι αύξηση μελών, ενώ εκείνες της Αφρικής και της Ασίας εξακολουθούν να αναπτύσσονται. Ο Λουθηρανισμός είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική ομάδα στη [[Εκκλησία της Δανίας|Δανία]], τις [[Εκκλησία των Φερόων Νήσων|Νήσους Φερόες]], τη [[Γροιλανδία]], την [[Εκκλησία της Ισλανδίας|Ισλανδία]], τη [[Εκκλησία της Νορβηγίας|Νορβηγία]], τη [[Εκκλησία της Σουηδίας|Σουηδία]], τη [[Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία της Φινλανδίας|Φινλανδία]], τη [[Λετονία]] και τη [[Ναμίμπια]].

Ακόμη ο Λουθηρανισμός είναι το κύριο προτεσταντικό δόγμα στη Γερμανία (στην [[Ευαγγελική Εκκλησία στη Γερμανία|Ευαγγελική Εκκλησία της Γερμανίας]] ανήκει περίπου το 25,5% του συνολικού πληθυσμού της χώρας), την [[Εσθονία]], την [[Πολωνία]], την [[Αυστρία]], τη [[Σλοβακία]], τη [[Σλοβενία]], την [[Κροατία]], τη [[Σερβία]], το [[Καζακστάν]], το [[Τατζικιστάν]], την [[Παπούα Νέα Γουινέα]] και την [[Τανζανία]] .<ref>Encyclopædia Britannica, [http://media-2.web.britannica.com//eb-media/58/67358-004-1E77BA15.gif Dominant Protestant Denomination Per Country], 1995.</ref>. Παρόλο που ορισμένα μοναστήρια έκλεισαν οικειοθελώς κατά τη διάρκεια της Μεταρρύθμισης και πολλά από τα εναπομείναντα ιδρύματα είχαν κλείσει από τις κομμουνιστικές αρχές μετά το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο, τα [[Αββαείο|Αββαεία]] του Λύνε παραμένουν ανοιχτά. Σχεδόν όλα τα ενεργά Λουθηρανικά μοναστικά τάγματα βρίσκονται στην Ευρώπη.

Παρόλο που η Ναμίμπια είναι η μόνη χώρα εκτός Ευρώπης που έχει λουθηρανική πλειοψηφία υπάρχουν μεγάλα ποσοστά Λουθηρανών και σε άλλες αφρικανικές χώρες. Στις ακόλουθες χώρες της Αφρικής ο συνολικός αριθμός των Λουθηρανών υπερβαίνει τις 100.000: [[Νιγηρία]], [[Κεντροαφρικανική Δημοκρατία]], [[Τσαντ]], [[Κένυα]], [[Μαλάουι]], [[Κονγκό]], [[Καμερούν]], [[Αιθιοπία]], [[Ζιμπάμπουε]] και [[Μαδαγασκάρη]]. Επιπλέον τα ακόλουθα κράτη έχουν επίσης μεγάλους πληθυσμούς Λουθηρανών: [[Καναδάς]], [[Γαλλία]], [[Τσεχία]], [[Πολωνία]], [[Ουγγαρία]], [[Σλοβακία]], [[Βραζιλία]], [[Μαλαισία]], [[Ινδία]], [[Ινδονησία]], [[Ολλανδία]], [[Νότια Αφρική]], [[Ηνωμένο Βασίλειο]] και [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Ηνωμένες Πολιτείες]]. <ref>[http://www.valpo.edu/geomet/pics/geo200/religion/lutheran.gif Lutherans as a Percentage of All Residents, 2000] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060630182008/http://www.valpo.edu/geomet/pics/geo200/religion/lutheran.gif |date=30 June 2006 }} (Map by county). Also see comparable maps of other religions along with specific denominations of Lutheran at the main [http://www.valpo.edu/geomet/geo/courses/geo200/religion.html American Ethnic Geography] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070609091659/http://www.valpo.edu/geomet/geo/courses/geo200/religion.html |date=9 June 2007 }} site</ref><ref>[http://www.lutheranworld.org/lwf/wp-content/uploads/2012/03/LWF-Statistics-2011.pdf 2011 World Lutheran Membership Details] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130324042910/http://www.lutheranworld.org/lwf/wp-content/uploads/2012/03/LWF-Statistics-2011.pdf |date=24 March 2013 }}</ref>

Αυτός ο χάρτης δείχνει τα μέλη των εκκλησιών-μελών της Λουθηρανικής Παγκόσμιας Ομοσπονδίας το 2013. <ref name="The Lutheran World Federation 2013 Membership Figures">[http://www.lutheranworld.org/sites/default/files/LWI-Statistics-2013-EN.pdf The Lutheran World Federation 2013 Membership Figures]</ref>