Λίστα Θεσπρωτίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ σήμανση για έλλειψη πηγών |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
{{coord|39|44|38|N|20|28|00|E|scale:50000|format=dms|display=title}}
{{πόλη}}
Η '''Λίστα''' είναι
== Τοποθεσία ==
Παλαιότερα ανήκε στην άλλοτε [[επαρχία Φιλιατών]] του [[νομός Θεσπρωτίας|νομού Θεσπρωτίας]]. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την [[Σχέδιο Καποδίστριας| τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας]] αποτελούσε έδρα κοινότητας του [[Δήμος Φιλιατών|δήμο Φιλιατών]]. Από [[1 Ιανουαρίου]] [[2011]] αποτελεί ιδία έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Φιλιατών, του ομώνυμου Δήμου.<br />▼
Η Λίστα βρίσκεται σε απόσταση 55 χιλιομέτρων από τους [[Φιλιάτες]]<ref name=":1">{{Cite web|url=https://filiates.gr/%ce%bb%ce%af%cf%83%cf%84%ce%b1/|title=Λίστα|last=|first=|ημερομηνία=|website=filiates.gr|publisher=Δήμος Φιλιατών|archiveurl=|archivedate=|accessdate=21 Δεκεμβρίου 2020}}</ref> και περίπου 70 χλμ. βορειοανατολικά<ref name=":2">Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, ''[https://books.google.gr/books?ei=MKF6VPiFEMXVygPv04CABQ&hl=el&id=nGJoAAAAMAAJ&dq=+%CE%9B%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B1+%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82 Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος]'', Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 436.</ref> της [[Ηγουμενίτσα|Ηγουμενίτσας]], παρά τους πρόποδες του [[Όρη Τσαμαντά|όρους Τσαμαντά]], σε [[υψόμετρο]] 490 μέτρων, σε μια τοποθεσία με αρκετά νερά<ref name=":1" />.
== Γενικά και ιστορικά στοιχεία ==
Πρόκειται για καθαρά ορεινό χωριό, ο πληθυσμός του οποίου, ασχολείται κυρίως με την μικροκτηνοτροφία και ελάχιστα με τη γεωργία. Η δημιουργία του υπολογίζεται γύρω στο [[1700]] και σύμφωνα με την τοπική παράδοση ήταν αποτέλεσμα εγκατάστασης χριστιανών κατοίκων κυρίως από την περιοχή των [[Άγιοι Σαράντα|Αγίων Σαράντα]], οι οποίοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους εξαιτίας πιέσεων για τον [[Εξισλαμισμός|εξισλαμισμό]] τους<ref name=":3">{{Cite web|url=http://www.mourgana.gr/Pages/Pages%20vilages/Lista/V_Lista_history.html|title=Λίστα: Ιστορία & Περιβάλλον|last=|first=|ημερομηνία=|website=mourgana.gr|publisher=Oμοσπονδία Μουργκάνας|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200123165732/http://www.mourgana.gr/Pages/Pages%20vilages/Lista/V_Lista_history.html|archivedate=23 Ιανουαρίου 2020|accessdate=21 Δεκεμβρίου 2020}}</ref>. Κάτοικοι της Λίστας συμμετείχαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνική Επανάσταση]], κυρίως υπό τις διαταγές του [[Κωνσταντίνος Λαγουμιτζής|Κωνσταντίνου Λαγουμιτζή]]<ref name=":4" />. Την ίδια περίοδο, καταγράφονται στον οικισμό 34 οικογένειες, οι οποίες μερικά χρόνια αργότερα (1834) είχαν αυξηθεί σε σαράντα. Το 1856 διέθετε εκ νέου 40 οικογένειες, με τους κατοίκους της να είναι [[Έλληνες|ελληνικής καταγωγής]]<ref>Björn Forsén (επιμ.), ''Thesprotia expedition I, Towards a regional History'', Papers and monographs of the Finnish Institute at Athens, Helsinki, 2009, σελ. 262.</ref>. Το [[1874]], σύμφωνα με την έκθεση του επισκόπου Παραμυθιάς Άνθιμου, στη Λίστα ζούσαν 50 οικογένειες που συντηρούσαν ελληνικό σχολείο με έναν δάσκαλο και είκοσι μαθητές<ref>Χαράλαμπος Φούκης, ''[https://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/25555#page/194/mode/2up Η βασική εκπαίδευση στη Θεσπρωτία. Ύστερη τουρκοκρατία, 1854 - 1913]'', Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων-Διδακτορική Διατριβή, Ιωάννινα 2008, σελ. 194.</ref>. Αργότερα, στην οθωμανική απογραφή του 1895 καταγράφηκαν 374 κάτοικοι (194 άνδρες και 180 γυναίκες), κατανεμημένοι σε 70 φορολογικούς χανέδες<ref>Μιχάλης Κοκολάκης, ''Η τουρκική στατιστική της Ηπείρου στο Σαλναμέ του 1895'', στο ''Τετράδια Εργασίας'', τεύχος 18, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών, Αθήνα 2008, σελ. 270.</ref>. Κατά την ύστερη περίοδο της [[Τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]], η Λίστα αποτελούσε [[τσιφλίκι]] των μουσουλμάνων αγάδων των Φιλιατών. Παράλληλα, σύμφωνα με στατιστικό πίνακα των ελληνικών σχολείων της ευρύτερης περιοχής, το 1910 είχε περίπου 600 κατοίκους, καθώς και ελληνικό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν 60 μαθητές<ref>Φούκης, 2008, σελ. 603.</ref>.
Η Λίστα, όπως και η υπόλοιπη Θεσπρωτία, περιήλθε στο ελληνικό κράτος κατά την περίοδο των [[Βαλκανικοί Πόλεμοι|Βαλκανικών Πολέμων]]. Το [[1928]], ο οικισμός διέθετε δημοτικό σχολείο και τηλεφωνείο<ref>''Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια'', τόμος ΙΣΤ΄, σελ.175.</ref>, ενώ συνδέθηκε με το οδικό δίκτυο του νομού [[Μεταπολεμική περίοδος|μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]]. Το [[2001]] το χωριό αριθμούσε 140 κατοίκους. Πολλές ανάγκες του χωριού έχει καλύψει κατά καιρούς η πολιτιστική "Αδελφότητα των Λιστινών".
▲
Εκκλησιαστικά υπάγεται στη [[Ιερά Μητρόπολις Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας|Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας]]. Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στον [[Άγιος Προκόπιος ο μεγαλομάρτυρας|Άγιο Προκόπιο]]<ref>{{Cite web|url=https://imparamythias.gr/articles/show/lista-136|title=Λίστα|last=|first=|ημερομηνία=|website=imparamythias.gr|publisher=Ιερά Μητρόπολις Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας|archiveurl=|archivedate=|accessdate=21 Δεκεμβρίου 2020}}</ref>, ενώ υπάρχει και έτερος, αφιερωμένος στην [[Παναγία]]<ref name=":3" />. Στο χωριό διοργανώνονται πανηγύρια στις 8 Ιουλίου (Αγίου Προκοπίου), στις 20 Ιουλίου (Προφήτη Ηλία) και στις 15 Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου).
Στη Λίστα γεννήθηκαν οι αγωνιστές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης]] Πανταζής Ιωάννου, Θωμάς Στέφου και Γεώργιος Σταύρου (υπηρέτησαν στο σώμα του [[Κωνσταντίνος Λαγουμιτζής|Κωνσταντίνου Λαγουμιτζή]])<ref>Γιώργος Κ. Γκίκας, ''Η πατρίδα μου η Ήπειρος. Περιπλάνηση στα ιστορικά μονοπάτια της Ηπείρου'', εκδόσεις Αρμός, 2013, σελ. 415.</ref>, ο πολιτικός και συγγραφέας [[Χρήστος Παπασταύρου]]<ref>Φωτίου Γ. Οικονόμου, ''Η Θεσπρωτία από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των ημερών ημών'', Αθήναι 1979, σελ. 131.</ref> και ο λογοτέχνης [[Φάνης Μούλιος]].▼
==
▲Στη Λίστα γεννήθηκαν οι αγωνιστές της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης]] Πανταζής Ιωάννου, Θωμάς Στέφου και Γεώργιος Σταύρου (υπηρέτησαν στο σώμα του
== Απογραφές πληθυσμού ==
{| class="wikitable" style="text-align:right; font-size:95%"
! width="110" |[[Απογραφή]]
! width="50" |1928
! width="50" |1940
! width="50" |1951
! width="50" |1961
! width="50" |1971
! width="50" |1981
! width="50" |1991
! width="50" |2001
! width="50" |2011
|-
!Πληθυσμός
|490<ref name=":2" />
|302<ref name=":2" />
|149<ref name=":2" />
|153<ref name=":2" />
|102<ref name=":2" />
|223<ref name=":2" />
|223<ref name=":2" />
|140<ref name="apografes">{{cite web|url=http://web.archive.org/web/20060613233859/http://www.statistics.gr/gr_tables/S1100_SAP_1_monimos2001.htm|title=Απογραφές πληθυσμού 2001 και 1991|publisher=statistics.gr|accessdate=21 Δεκεμβρίου 2020}}</ref>
|50<ref name=":0" />
|}
== Παραπομπές ==
<references />{{Δήμος Φιλιατών}}▼
▲{{Δήμος Φιλιατών}}
[[Κατηγορία:Χωριά του νομού Θεσπρωτίας]]
[[Κατηγορία:Δήμος Φιλιατών]]
| |||