Η '''Σισύγαμβις''' (απεβ. 323 πΧπ.Χ.) από τη [[Δυναστεία των Αχαιμενιδών]] γεννήθηκε πριγκίπισσα της Περσίας, που έγινε μητέρα τού Δαρείου Γ΄ Κοδομανού.
==Βιογραφία==
Ήταν κόρη μάλλον τού [[Αρταξέρξης Β΄ της Περσίας|Αρταξέρξη Β΄]] Μνήμονος ή τού αδελφού του [[Οστάνης (γιος του Δαρείου Β΄)|Οστάνη]] ή ίσως ενός ηγέτη της Ωξιανής.
Το 333 πΧπ.Χ. στη μάχη της Ισσού ο περσικός στρατός έπαθε συντριπτική ήττα και ο Δαρείος Γ΄ διέφυγε τού πεδίου της μάχης, αφήνοντας την οικογένεια και τους συγγενείς του στο έλεος τού στρατηλάτη. Ο [[Αλέξανδρος Γ΄ της Μακεδονίας|Αλέξανδρος Γ΄]] ο Μέγας συμπεριφέρθηκε στην αιχμάλωτη οικογένεια με διάκριση, αν και πολλοί μικρότεροι κατακτητές θα την είχαν σκοτώσει. Ο βασιλιάς την επισκέφθηκε με τον φίλο του [[Ηφαιστίων]]α, όπου η Σισύγαμβις γονάτισε στον Ηφαιστίωνα -εκλαμβάνοντας αυτόν ως τον Αλέξανδρο Γ΄- και τον παρακάλεσε για τη ζωή των δικών της. Οι δύο άνδρες ήταν όμοια ντυμένοι και ο Ηφαιστίων ήταν υψηλότερος. Όταν η Σισύγαμβις κατάλαβε το λάθος της, περιήλθε σε αμηχανία, αλλά ο Αλέξανδρος Γ΄ την αποκάλεσε "μητέρα" και τη διαβεβαίωσε για την ασφάλεια των συγγενών της.
[[File:Sebastiano Ricci 017.jpg|thumb|left|300px|''Ο Αλέξανδρος Γ΄ στη σκηνή της οικογένειας τού Δαρείου Γ΄'', πίνακας τού Σεμπαστιάνο Ρίτσι.]]
Στη μάχη στα Γαυγάμηλα το 331 πΧπ.Χ. η Σισύγαμβις και οι οικείοι της βρισκόταν στην άμαξα πίσω από τον στρατό τού Αλεξάνδρου Γ΄. Το Σκυθικό ιππικό, μέρος τού περσικού στρατού, διέρρηξε τον Μακεδονικό στρατό για να τη φθάσει, αλλά εκείνη υποτίθεται, πως αρνήθηκε να πανηγυρίσει αυτό, που φαινόταν αρχικά ως νίκη των Περσών. Ο [[Κουίντος Κούρτιος Ρούφος]] πληροφορεί, ότι η Σισύγαμβις δεν θα μπορούσε να συγχωρήσει τον γιο της Δαρείο Γ΄ για την εγκατάληψη της οικογένειάς του στην Ισσό. Σύντομα μετά την ήττα του εκεί, ο Δαρείος Γ΄ σκοτώθηκε. Ο Αλέξανδρος Γ΄ έστειλε τη σορό του σε αυτήν. Όταν την κάλεσαν να θρηνήσει για τον Δαρείο Γ΄, απάντησε, πως "έχω μόνο έναν γιο", εννοώντας τον Αλέξανδρο Γ΄, "που είναι βασιλιάς της Περσίας". Αφιερώθηκε σε αυτόν και εκείνος την έλεγε "μητέρα".
Ο Αλέξανδρος Γ΄ νυμφεύτηκε την εγγονή της, τη [[Στάτειρα Β΄]], κόρη τού Δαρείου Γ΄ το 324 στα Σούσα σε μία μαζική τελετή γάμων Μακεδόνων με Περσίδες γυναίκες. Ο στατηλάτης άφησε τη νέα του σύζυγο στα Σούσα με διδασκάλους για να μάθει Ελληνικά και συνέχισε τις κατακτήσεις του.
