Αρβανίτικα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα '''Αρβανίτικα''' (''arvanit''<ref>{{Cite book|title=Ταυτότητες και Ετερότητες. Γλωσσική ετερότητα στην Ελλάδα|first=Λάμπρος|last=Μπαλτσιώτης|publisher=ΥΠΕΠΘ - Πανεπιστήμιο Αθηνών|isbn=|year=2007|location=Αθήνα|page=21|url=https://repository.edulll.gr/edulll/retrieve/3246/944.pdf}}</ref> και ''arbërisht'') είναιθεωρούνται διάλεκτος της [[Αλβανική γλώσσα|αλβανικής γλώσσας]] που ομιλείται στην [[Ελλάδα]]. Προερχόμενη από τα νοτιοδυτικά ιδιώματα της [[Τοσκική διάλεκτος|τοσκικής διαλέκτου]] του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]] και αποκομμένη<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite book|title=Ελληνικές επιδράσεις στην αλβανική (Ι. Φωνητική και μορφολογική προσαρμογή των ελληνικών δανείων: ΙΙ. Λεξικό των ελληνικών δανείων της αλβανικής)|first=Δώρης Κ.|last=Κυριαζής|publisher=Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Διδακτορική Διατριβή|isbn=|year=2001|location=Θεσσαλονίκη|page=15|url=http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/22897#page/16/mode/2up}}</ref> από τον κύριο κορμό και τη μετέπειτα εξέλιξη της αλβανικής γλώσσαςγλώσσης, διατηρεί στοιχεία των μεσαιωνικών αλβανικών<ref name=":0" />, έχοντας παράλληλα επηρεαστεί πολύ σημαντικά από την [[ελληνική γλώσσα]]<ref name=":0">Μπαλτσιώτης (2007). σελ. 23.</ref><ref>{{Cite book|title=Investigating Obsolescence. Studies in Language Contraction and Death|first=|last=|publisher=Cambridge University Press|isbn=|year=2001|origyear=1989|editor-last=Dorian|editor-first=Nancy C.|location=Cambridge|page=199-200|url=https://books.google.gr/books?id=tRGSmX1ziNkC&pg=PA118&dq=arvanitika&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwjwu7CmmvPhAhXG16QKHW9cDUUQ6AEIKjAA#v=onepage&q=arvanitika&f=false}}</ref>. Λόγω αυτών των ιδιαιτεροτήτων τα αρβανίτικα παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον στον τομέα της μελέτης των ελληνοαλβανικών γλωσσικών σχέσεων<ref name=":1" />.

* ένα μέροςΜέρος της [[Αττική]]ς και της [[Νομός Βοιωτίας|Βοιωτία]]ς (με δυτικότερο όριο της αρβανιτοφωνίας το χωριό [[Στείρι Βοιωτίας]])

* μέρος του [[νομός Αχαΐας|νομού Αχαϊας]] (κυρίως δυτικά της [[Πάτρα]]ς)

* το χωριό [[Δάρας Αρκαδίας]] καθώς και ένας μικρός θύλακας στην περιοχή του τ.δήμου Ζάρακα Λακωνίας (Χάρακας, Πιστάματα, Λαμπόκαμπος, Ρηχέα).

Τα [[Βίλια]] (Ειδύλλια), η [[Μάνδρα Αττικής|Μάνδρα]], η [[Οινόη Αττικής|Οινόη]], το Μάζι, ο [[Ασπρόπυργος]], οι [[Ερυθρές Αττικής|Ερυθρές]] (Κριεκούκι), το [[Πουρνάρι Αττικής|Πουρνάρι]], το [[Πόρτο Γερμενό]], η [[Ψάθα Αττικής|Ψάθα]], η [[Μαγούλα Ελευσίνος|Μαγούλα]], το [[Στενό Αττικής|Στενό]], τα [[Αμπελάκια Αττικής|Αμπελάκια]], ο [[Άγιος Σωτήρας Αττικής|Άγιος Σωτήρας]] (Αγιά Σωτήρα), τα [[Κούντουρα Αττικής|Παλαιοκούνδουρα]], η [[Περαχώρα Αττικής|Περαχώρα]], το [[Μούλκι Αττικής|Μούλκι]], τα Μεσόγεια (Σπάτα, οι απόγονοι της οικογένειας του Σπάτα), η [[Φυλή Αττικής|Φυλή]] (Χασιά) και τα [[Άνω Λιόσια|Άνω]] και Κάτω Λιόσια ( [[Ίλιον Αττικής|'Ιλιον]] ), το Γραμματικό, το [[Αγκίστρι (νησί)|Αγκίστρι]], η [[Τροιζηνία]], το [[Καπανδρίτι]], ο [[Αυλώνας Αττικής| Αυλώνας]], η [[Παιανία]], το [[Κορωπί]] , H Κερατέα , ο Κουβαράς κ.α., [[Μαρκόπουλο Μεσογαίας|Μαρκόπουλο Αττικής]], Σαλαμίνα ( Κούλουρη ), Αιάντειο ( Μούλκι ).

Τα αρβανίτικα έχουν δεχτεί επιρροές σε όλα τα γλωσσικά επίπεδα από διαφορετικές ιστορικές γλώσσες, νεκρές και ζώσες, όπως τα [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικά]] και τα [[Λατινική γλώσσα|λατινικά]], αλλά κυρίως από ποικίλες ελληνικές διαλέκτους διαφόρων περιοχών και εποχών. ΑρχαϊκάΜάλιστα, αρχαϊκά στοιχεία που έχουν εκλείψει σε άλλες γλώσσες διατηρούνται στα Αρβανίτικα, γεγονός που τα καθιστά μια πολύτιμη πηγή για τους [[γλωσσολογία|γλωσσολόγους]]. Αυτές οι επιρροές αποδεικνύουν επίσης τα κοινωνικά περιβάλλοντα στα οποία διαβίωσαν οι ομιλητές τους, οι [[Αρβανίτες]], στο πέρασμα των αιώνων.

Η ονομασία είναι προσαρμογή του παλαιότερου {{lang|aat|arbërisht}} στα ελληνικά. Η ονομασία της γλώσσας ως "αρβανίτικα" έχει πλέον καθιερωθεί και στις ίδιες τις γλωσσικές κοινότητες ως arvanite, όχι όμως σε όλες, καθώς σε αρκετές αρβανιτόφωνες κοινότητες, ειδικά μάλιστα στη Βορειοανατολική [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], χρησιμοποιείται ο όρος arbërisht. Στο [[Κυριάκι Βοιωτίας]] χρησιμοποιείται ο όρος arvanite από τους σύγχρονους ομιλητές της γλώσσας, αναφέρεται όμως ότι οι παλιότερες γενιές (δηλαδή όσοι ήταν γεννημένοι μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα) χρησιμοποιούσαν τον παλιότερο όρο arbërisht. Στην Άνδρο χρησιμοποιείτο και ο όρος arbërishtiqë. Αντίθετα, οι αλβανόφωνοι ομιλητές της [[Ήπειρος (περιοχή)|Ηπείρου]], της [[Μακεδονία (ελληνικό γεωγραφικό διαμέρισμα)|Μακεδονία]]ς και της [[Θράκη]]ς που προαναφέραμε προσδιορίζουν τη γλώσσα τους με τον νεότερο όρο shqip, ο οποίος χρονολογείται από τον 16ο αιώνα και είναι παντελώς άγνωστος στους αρβανιτόφωνους της νότιας Ελλάδας.

Σήμερα τα αρβανίτικα συγκαταλέγονται στις απειλούμενες από εξαφάνιση γλώσσες της [[Ευρώπη]]ς. Η συρρίκνωσή τους επιταχύνθηκε μετά τη [[δεκαετία 1970|δεκαετία του 1970]] από κοινωνικοοικονομικούς και ιδεολογικούς παράγοντες. Την συρρίκνωση της αρβανίτικης γλώσσας ευνόησε έμμεσα η πολιτική του ελληνικού κράτους, η οποία ευνοούσε ιδιαίτερα τη μονογλωσσία. Παράλληλα όμως υπήρξε και υπάρχει σημαντική απροθυμία των ίδιων των αρβανιτόφωνων να μεταδώσουν τη μητρική τους γλώσσα στους απογόνους τους. Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι σε αρκετές επίσημες ιστοσελίδες δήμων όπου σημαντικό ποσοστό των κατοίκων είναι ομιλητές ή παθητικοί γνώστες της γλώσσας, απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στα αρβανίτικα και στους Αρβανίτες, ενώ συχνά γίνεται ιδιαίτερη προβολή του [[αρχαία Ελλάδα|αρχαιοελληνικού]] παρελθόντος της περιοχής.