Μέτοικος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Seriani (συζήτηση | συνεισφορές)
→‎Ορισμός και πλαίσιο: Περιείχε τη λέξη «βλακείες» και την αφαίρεσα
→‎Πολιτικά δικαιώματα: χωρίς πηγές και όχι σχετικό
Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017
Γραμμή 4:
Πολιτικά δικαιώματα στην αρχαία Αθήνα χορηγούνταν μόνο σε ειδικές περιπτώσεις κατά τις οποίες μη πολίτες πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες στην πόλη και μπορούσαν να γίνουν ''ισοτελείς'',<ref>Σακελαρίου Μ.Β. 2000, ''Η αθηναϊκή δημοκρατία''2, Ηράκλειο, 138</ref> αλλά όχι πολίτες.<ref>Οι τραπεζίτες Πασίων ή ο Φορμίων που απέκτησαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα είναι σπάνιες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν σε ένα τον κανόνα. Βλ. Σακελαρίου, ''ό.π.'' 36-37</ref> Αυτή ήταν η προστασία του συστήματος, καθώς ο ξένος δεν μπορούσε να συμμετέχει στις αποφάσεις του Δήμου ή να διεκδικήσει κάποιο είδος πολιτικής εξουσίας.
 
Όσον αφορά στην οικονομική βοήθεια της αθηναϊκής δημοκρατίας προς τους μη πολίτες ήταν μάλλον ανύπαρκτη, καθώς δε δικαιούνταν μισθού. Αντίθετα, υπήρξαν οικονομικές υποχρεώσεις των μετοίκων προς την πόλη, όπως το ''μετοίκιον'',<ref>Το ίδιο 140.</ref> που συγκαταλεγόταν στα επίσημα έσοδα του κράτους ή τα ''θεωρικά'' (για τους εύπορους μετοίκους). Η αθηναϊκή δημοκρατία δεν κατόρθωσε, παρά τον γόνιμο σπόρο της, να μεταβληθεί σε οικονομική [[δημοκρατία]]. Το μικρό χρονικό διάστημα των μεταρρυθμίσεων που απέδωσαν μετά τους [[Περσικοί πόλεμοι|περσικούς πολέμους]] ένα είδος οικονομικής δημοκρατίας, δε διατηρήθηκε επί μακρόν και δεν αγκάλιασε τις [[πληθυσμός|πληθυσμιακές]] ομάδες των μη πολιτών.
 
==Ορισμός και πλαίσιο==
Ο νομικός ορισμός του μετοίκου άλλαξε συχνά στην ιστορία του αθηναϊκού πολιτεύματος ανάλογα με μεταρρυθμίσεις στη νομοθεσία πολιτογράφησης. Καθώς το καθεστώς του πολίτη στην αρχαία Αθήνα ήταν παραδοσιακά θέμα καταγωγής και όχι τόπου γέννησης ή διαμονής, ένας μετανάστης και οι απόγονοί του δε γίνονταν ποτέ πολίτες, αν δεν αποφάσιζε η πόλη να τους δώσει αυτό το καθεστώς. Πιστεύεται π.χ. ότι ο [[Σόλων]] έδωσε καθεστώς πολίτη σε πολλούς μετοίκους στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεών του, που διεύρυναν το πολιτικό σώμα της Αθήνας μετά το [[594 π.Χ.|594/3 π.Χ.]]. Αντίθετα το 451 π.Χ., επί άρχοντος Αντιδότου «{{πολυτονικό |διά το πλήθος των πολιτών, ''Περικλέους ειπόντος, έγνωσαν μη μετέχειν της πόλεως ός ου μη μετέχειν της πόλεως ος μη εξ αμφοίν άστοιν η γεγονώς''}}», γράφει ο [[Αριστοτέλης]], την εποχή κυριαρχίας της δημοκρατικής μερίδας με τον [[Περικλής|Περικλή]] στην [[εκκλησία του δήμου]], ψηφίστηκε ο ''περί νόθων νόμος'', που αφαίρεσε τα δικαιώματα του Αθηναίου πολίτη από τους ''μητρόξενους'', όσους δηλ. είχαν μόνο πατέρα αθηναϊκής καταγωγής, και τους κατέστησε μετοίκους διαγράφοντάς τους από τα μητρώα των πολιτών. Τα κίνητρα του Περικλή γι' αυτό το μέτρο είναι πιθανότατα οικονομικά, καθώς την ίδια περίπου εποχή καθιερώθηκαν ημερήσιες αποζημιώσεις (''μισθοί'') για τους άρχοντες, τους βουλευτές και τους ''ηλιαστές'' όταν δίκαζαν. Πρόσβαση σε αυτά τα αξιώματα είχαν την εποχή του Περικλή όλοι οι πολίτες. Ένας άλλος λόγος είναι πιθανόν η εξωτερική πολιτική της Αθήνας αυτή την εποχή, που οδηγούσε στην κυριαρχία της πόλης επί των συμμάχων της και τελικά στη σύγκρουση με τη [[αρχαία Σπάρτη|Σπάρτη]]. Με το καθεστώς του μετοίκου ζούσαν επίσης απελευθερωμένοι δούλοι, αν επέλεγαν να παραμείνουν στην Αθήνα.