Αρχαία Λοκρίδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Οζολία Λοκρίδα''' ήταν το δυτικό τμήμα της περιοχής της Λοκρίδας, δυτικά των [[Δελφοί|Δελφών]] και χωριζόταν από την Οπουντία Λοκρίδα με το όρος [[Παρνασσός]] και την [[Δωρίδα]]. Δυτικά εκτεινόταν μέχρι το '''[[Αντίρριο]]''' και ανατολικά μέχρι την φωκική πόλη Κρίσα (σημερινό [[Χρισσό Φωκίδος|Χρισσό]]). Βόρεια συνόρευε με την [[Δωρίδα]], ανατολικά με την [[Νομός Φωκίδας|Φωκίδα]], δυτικά με την [[Αιτωλία]] και νότια με τον [[Κορινθιακός Κόλπος|Κορινθιακό κόλπο]]. Οι κάτοικοί της ονομάζονταν Οζολοί ή Εσπέριοι Λοκροί και γεωγραφικά καταλάμβανε περίπου τον σημερινό [[Νομός Φωκίδας|νομό Φωκίδας]].

Η πρωτεύουσα της Οζολίας ήταν η '''[[Άμφισσα]]''' η οποία βρίσκεται στην βόρεια άκρη του [[Κρισαίο Πεδίο|Κρισαίου Πεδίου]] και καταστράφηκε το 338 π.Χ. από τον [[Φίλιππος Β'|Φίλιππο Β']] της [[Μακεδονία|Μακεδονίας]]. Η άλλη σημαντική πόλη αλλά και το κυριότερο λιμάνι της περιοχής ήταν η '''[[Ναύπακτος]]''' όπου οι Οζολοί Λοκροί έφτιαχναν τα πλοία του στόλου τους όπως δείχνει και το όνομα της πόλης (από το αρχαίο ''ναύς'' που σημαίνει ''πλοίο''), η οποία δέχθηκε επίθεση από τους Αθηναίους ενώ ήρθαν στην πόλη [[Μεσσηνία|Μεσσήνιοι]] πρόσφυγες. Κοντά στην Ναύπακτο υπήρχε η πόλη '''Χαλκίς''' και ο λόφος Ταφίασσος όπου βρίσκονταν οι τάφοι των [[Κένταυρος|κενταύρων]] όπου όπως λεγόταν, από τα σώματα τους που είχαν αποσυντεθεί ανάβρυζε ένα δύσοσμο νερό από όπου ίσως να προήλθε το όνομα των [[Λοκροί|Οζολών Λοκρών]]. Άλλες σημαντικές πόλεις κοντά στην θάλασσα ήταν η '''Οιάνθεια''' (σημερινό [[Γαλαξίδι]]) και το '''Ευπάλιο'''. Επίσης υπήρχε η πόλη '''Αλωπή''' ενώ σημαντικό οχυρό ήταν η '''Μυωνία''' (σημερινή [[Αγία Ευθυμία Φωκίδας|Αγία Ευθυμία]]).

Άλλες σημαντικές πόλεις της Οζολίας Λοκρίδας ήταν η '''Τριταία''', η '''Μεσσαπία''', το '''Τείχιο''', το '''Κροκύλειο''', η '''Ποτιδάνεια''', ο '''Τολοφώνας''', η '''Αντίκυρα''' και οι '''Ερυθραί'''.

Η '''Οπουντία Λοκρίδα''' αποτελούσε το ανατολικό τμήμα της Λοκρίδας βόρεια της [[Νομός Φωκίδας|Φωκίδας]] και βορειοδυτικά της [[Νομός Βοιωτίας|Βοιωτίας]], κατά μήκος του [[Ευβοϊκός κόλπος|Ευβοϊκού κόλπου]], από τις '''[[Θερμοπύλες]]''' κοντά στον [[Μαλιακός κόλπος|Μαλιακό κόλπο]] μέχρι την πόλη '''Αλαί''' (σημερινός [[Θεολόγος Φθιώτιδας|Θεολόγος]]) που αποτελούσε το σύνορο με την Βοιωτία. Ουσιαστικά είναι περίπου η σημερινή περιοχή της επαρχίας Λοκρίδας του [[Νομός Φθιώτιδας|νομού Φθιώτιδας]].

Πρωτεύουσα ήταν ο '''[[Οπούς]]''' (σημερινή [[Αταλάντη Φθιώτιδας|Αταλάντη]]) που άκμασε κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. και από αυτήν οι κάτοικοι ολόκληρης της Ανατολικής Λοκρίδας ονομάζονταν Οπούντιοι Λοκροί. [[Επίνειο]] της πρωτεύουσας αποτελούσε ο '''Κύνος''' (σημερινές [[Λιβανάτες Φθιώτιδας|Λιβανάτες]]), απέναντι από την [[Αιδηψός Εύβοιας|Αιδηψό]] όπου τελείωνε ο Οπούντιος Κόλπος. Μεταξύ του Οπούντα και του Κύνου υπήρχε εύφορη πεδιάδα. Στον Κύνο λέγεται ότι έζησε ο [[Δευκαλίων]] και εκεί υπάρχει ο τάφος της γυναίκας του [[Πύρρα|Πύρρας]]. Ο [[Όμηρος]] αναφέρει ότι ο [[Πάτροκλος]] ήταν από τον Οπούντα ενώ ο βασιλιάς [[Λοκροί|Αίας ο Λοκρός]] ήταν από την πόλη '''Νάρυξ'''. Κοντά στον Μαλιακό κόλπο ήταν η '''Αλωπή''' (συνώνυμη με αυτή της Οζολίας Λοκρίδας), η '''Δαφνούς''' (σημερινός [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιος Κωνσταντίνος]]) που αργότερα κατεδαφίστηκε και η '''Ελάτεια'''. Μετά την Δαφνούντα υπήρχε το όρος Κνημίς όπου οι [[Λοκροί]] εκεί ονομάζονταν Επικνημίδειοι.

Γνωστός ήταν ο ποταμός Βοάγριος ή Μάνης όπως αναφέρει ο [[Στράβων]], ο οποίος πήγαζε από το όρος Κνημίς και κατέληγε στον Ευβοϊκό μεταξύ των πόλεων '''Σκάρφεια''' και '''Θρόνιο''' πιο πάνω από τις οποίες βρίσκονταν η '''Νίκαια''' και η '''Ηράκλεια''' κοντά στις οποίες βρισκόταν το βουνό [[Οίτη]], ενώ μικρότερος ποταμός ήταν ο Πλατάνιος.

Άλλες σημαντικές πόλεις της Οπουντίας Λοκρίδας ήταν ο '''Κάλιαρος''', η '''Βέσα''', οι '''Αυγείαι''', η '''Λάρυμνα''' και η '''Τάρφη'''.

Η '''Λοκρίδα''' σήμερα είναι περιοχή στο νοτιο-ανατολικό τμήμα του [[Νομός Φθιώτιδας|νομού Φθιώτιδας]] και πριν την δημιουργία των καποδιστριακών δήμων ήταν επαρχία του νομού. Περικλείεται από τον [[Παρνασσός|Παρνασσό]] , το [[Καλλίδρομο]],τον [[Ευβοϊκός κόλπος|Ευβοϊκό κόλπο]] και νότια συνορεύει με τον [[Νομός Βοιωτίας|νομό Βοιωτίας]]. Το έδαφος είναι ημιορεινό (60%), ορεινό (20%) και πεδινό (20%). Οι κάτοικοι ασχολούνται με την γεωργία ([[δημητριακά]], [[όσπρια]], [[ελιά|ελιές]]), με την [[κτηνοτροφία]], την εκμετάλλευση του δασικού πλούτου και τον τουρισμό ([[Καμμένα Βούρλα]] και [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιος Κωνσταντίνος]]). Στο υπέδαφος υπάρχουν κυριώς [[νικέλιο]], σιδηρομεταλλεύματα και [[λευκόλιθος]]. Σημαντικότερη πόλη της περιοχής είναι η [[Αταλάντη]].