Γαλέρα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
αφαίρεση προτύπου {{πληροφορίες}} / επαναφορά εικόνας Ετικέτα: Αναίρεση |
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.8 |
||
Γραμμή 7:
==Ορισμός και ορολογία ==
Ο όρος [[γαλέρα]] προέρχεται από τη [[Μεσαιωνική ελληνική γλώσσα|μεσαιωνική ελληνική]] λέξη «''γαλέα»'', που αντιστοιχούσε σε μια μικρότερη έκδοση του [[Δρόμων|δρόμωνα]], που ήταν ο κύριος τύπος πολεμικών πλοίων του [[Βυζαντινό ναυτικό|βυζαντινού ναυτικού]].<ref>Pryor (2002), pp. 86–87; Anderson (1962), pp. 37–39</ref> Η προέλευση αυτής της ελληνικής λέξης είναι ασαφής, αλλά θα μπορούσε ενδεχομένως να σχετίζεται με τη λέξη «''[[γαλέος]]»'', που σημαίνει σκυλόψαρο - [[καρχαρίας]].<ref>Henry George Liddell & Robert Scott [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dgaleo%2Fs Galeos], ''A Greek-English Lexicon''</ref> Αντίστοιχα, η ύπαρξη της λέξης ''galley'' στην [[αγγλική γλώσσα]] βεβαιώνεται από το [[1300]] (περίπου)<ref>''[[Oxford English Dictionary]]'' (2nd edition, 1989), "galley"</ref>, και χρησιμοποιήθηκε στις περισσότερες [[Ευρώπη|Ευρωπαϊκές]] γλώσσες από το [[1500]] περίπου, αρχικά ως γενικός όρος για τα κωπήλατα πολεμικά πλοία, και από το Μεσαίωνα και μετά, πιο συγκεκριμένα για τα σκάφη Μεσογειακού στυλ,<ref>See for example ''Svenska Akademiens ordbok'', "''[http://g3.spraakdata.gu.se/saob/show.phtml?filenr=1/82/88.html galeja]''" or "''[http://g3.spraakdata.gu.se/saob/show.phtml?filenr=1/82/205.html galär]''" and ''Woordenboek der Nederlandsche Taal'', "[http://www.wnt.inl.nl/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=10095&lemmodern=galei galeye] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303171328/http://g3.spraakdata.gu.se/saob/show.phtml?filenr=1%2F82%2F205.html |date=2016-03-03 }}"</ref> (πολεμικά και μη). Μόνο από τον 16<sup>ο</sup> αιώνα, ο όρος «γαλέρα» απέκτησε ενοποιημένη έννοια και αντίστοιχη χρήση. Πριν από αυτό το χρονικό σημείο, ιδιαίτερα στην [[αρχαιότητα]], υπήρχε μια ευρεία ποικιλία όρων που χρησιμοποιούνταν ξεχωριστά για διαφορετικούς τύπους γαλέρας. Στη σύγχρονη ιστορική [[βιβλιογραφία]], ο όρος «γαλέρα» μερικές φορές χρησιμοποιείται ως γενικός όρος για τα διάφορα είδη των κωπήλατων σκαφών, που είναι μεγαλύτερα από τις [[Λέμβος|λέμβους]], αν και ως «πραγματική» γαλέρα ορίζεται το πλοίο που ανήκει στην παράδοση της Μεσογείου.<ref>Anderson (1962), pp. 1, 42; Lehmann (1984), p. 12</ref>
[[Αρχείο:The_Charles_Galley-Willem_van_de_Velde_the_Younger-2.jpg|μικρογραφία|Η αγγλικής ναυπηγικής «γαλερο[[φρεγάτα]]» (''galley-frigate'') ''Charles Galley'', που ναυπηγήθηκε το [[1670]]. Δεν ήταν μια «αληθινή» γαλέρα, αλλά ο όρος «γαλέρα» έγινε μέρος του ονόματός της και του τύπου της, επειδή είχε και κώπες. ]]
Οι αρχαίες γαλέρες ονομάζονταν ανάλογα με τον αριθμό των κουπιών τους, με τον αριθμό των στασιδιών των κωπηλατών ή με τον αριθμό των σειρών των κωπηλατών. Οι όροι που βασίζονται σε χρήση στις σύγχρονες γλώσσες είναι (διεθνώς) συνδυασμοί αρχαιοελληνικών ή και [[Λατινική γλώσσα|λατινικών]] λέξεων. Οι αρχαιότερες ελληνικές γαλέρες με μια σειρά κουπιά ονομαζόταν [[Τριακόντορος|τριακόντορες]], [[Πεντηκόντορος|πεντηκόντορες]] και αργότερα και [[Εκατόντορος|εκατόντορες]].<ref>Casson (1971), pp. 53—56</ref> Αργότερα, όταν εμφανίστηκαν γαλέρες με περισσότερες από μια σειρά κουπιών, η ορολογία βασιζόταν σε ελληνικά ή λατινικά αριθμητικά προθέματα ακολουθούμενα από το επίθεμα «-ήρης» ή «-reme» (= κουπί). Η μονήρης (''monoreme'', στα λατινικά) είχε μια σειρά κωπηλάτες, η [[διήρης]] (''bireme,'' στα λατινικά) είχε δύο (2) σειρές κωπηλάτες και μια [[τριήρης]] (''trireme,'' στα λατινικά) είχε τρεις (3) σειρές κωπηλάτες. Από εκεί και πάνω, δεδομένου ότι ο μέγιστος αποτελεσματικός αριθμός σειρών κουπιών ανά σκάφος είναι τρία (3), κάθε επιπλέον σειρά κωπηλατών αναγκαστικά (πλέον) αντιστοιχούσε σε επιπλέον σειρά κωπηλατών στις ήδη υπάρχουσες σειρές κουπιών.΄Ετσι, αν και σύμφωνα με την κυριολεκτική σημασία της λέξης «πεντήρης» (''quinquereme'', στα λατινικά), αντιστοιχεί σε πέντε (5) σειρές κουπιών, αυτό στην πραγματικότητα δεν ίσχυε, αλλά υπήρχαν ορισμένες σειρές κουπιών που τις χειρίζονταν περισσότερες από μία (1) σειρές κωπηλατών. Υπήρχαν ως και πέντε (5) σειρές κωπηλατών σε μία σειρά κουπιών (στις ρωμαϊκές μονόκροτες πεντήρεις). Για μεγαλύτερη απλότητα, ορισμένοι σύγχρονοι μελετητές (ή και [[Συγγραφέας|συγγραφείς]] γενικότερα) αναφέρουν τις γαλέρες αυτές ως «πεντάρια», «εξάρια», «οκτάρια», «ενδεκάρια» κ.τ.λ., αντί για τους σωστούς όρους «πεντήρεις», «εξήρεις», «οκτήρεις», «ενδεκήρεις», κ.τ.λ.. Οι γαλέρες με πάνω από έξι (6) - επτά (7) σειρές κωπηλατών δεν ήταν συνηθισμένες, αν και αναφέρονται τεκμηριωμένα ως και «τεσσαρακοντήρεις», δηλαδή με 40 σειρές κωπηλατών. Γενικά, κάθε γαλέρα με περισσότερες από τρεις (3) σειρές κωπηλατών αναφέρεται συχνά γενικά ως [[Πολυήρεις|πολυήρης]] (''polyreme'', στα λατινικά).<ref>Murray (2012), p. 3</ref>
| |||