Διόνυσος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

== Ετυμολογία του ονόματος Διόνυσος ==

Ο '''Διόνυσος''', επίσης ''Διώνυσος'', γιος του θεού [[Δίας (μυθολογία)|Δία]], ανήκει στις ελάσσονες πλην όμως σημαντικές [[θεός|θεότητες]] του [[ελληνική μυθολογία|αρχαιοελληνικού πανθέου]], καθώς η λατρεία του επηρέασε σημαντικά τα [[θρησκεία|θρησκευτικά]] δρώμενα της [[Αρχαία Ελλάδα|ελλαδικής επικράτειας]]. Παρόλο που δεν είναι ολύμπιος θεός και ο [[Όμηρος]] δείχνει να τον αγνοεί<ref>Παρόλο που η πρώτη φιλολογική μαρτυρία για τον Διόνυσο προέρχεται από τον Όμηρο, η μοναδικότητα του αποσπάσματος οδηγεί τους φιλόλογους στην υποψία ότι είναι μία μεταγενέστερη πρόσθεση τοπικής προέλευσης. Βλ. ''[[Ιλιάδα]]'' Ζ' 129.</ref>, ήδη από τον [[6ος αιώνας π.Χ.|6ο π.Χ. αι.]], αναπαρίσταται μαζί με τους Ολυμπίους, αν και εμφανίζεται σχετικά απόμακρος<ref>Βερολίνο, Cat. 1704 ''Mon. d. Inst.'' τομ. ix DI. LV. Β. Χέλμπιχ (W. Helbig), 1873. Αναφέρεται στο [[Τζέιν Έλεν Χάρισον|Harrisson J. E.]] 2003, ''Προλεγόμενα στη μελέτη της ελληνικής θρησκείας: Ο θεός Διόνυσος'', Ιάμβλιχος, Αθήνα, 141, σημ. 2</ref>. Ενίοτε απεικονίζεται να κάθεται δεξιά του πατρός του στα ολύμπια δώματα. Ο Διόνυσος ως [[μυθολογία|μυθολογική]] οντότητα «δεν είναι μήτε παιδί ούτε άντρας, αλλά αιώνιος έφηβος, καταλαμβάνοντας μια θέση ανάμεσα στα δύο»<ref>Segal, Charles, 1982, 12.</ref>. Με αυτή τη μορφή, αντιπροσωπεύει «το πνεύμα της ενέργειας και της μεταμορφωτικής δύναμης του παιχνιδιού»<ref>Segal, Charles, 1982, 343.</ref> γεμάτο πονηριά, εξαπάτηση και στρατηγικές που υποδεικνύουν είτε τη θεϊκή σοφία ή το αρχέτυπο του Κατεργάρη, παρόν σε όλες σχεδόν τις μυθολογίες του κόσμου.

 

Στην ελληνική μυθολογία, ο Διόνυσος γεννιέται από τον μηρό του πατέρα του, στην Θήβα όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια, και παραδίδεται σε δώδεκα νύμφες ή υδάτινα πνεύματα, τις [[Υάδες (μυθολογία)|Υάδες]], οι οποίες γίνονται τροφοί του θεϊκού παιδιού. Αργότερα, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης την υπηρεσία τους, οι Υάδες εξυψώθηκαν στο ουράνιο στερέωμα όπου λάμπουν ως αστερισμός των [[Υάδες (Αστρονομία)|Υάδων]]. Είναι ''Πυριγενής'', και ''Λιμναίος'', φέροντας εγγενώς την ποιότητα της 'λίμνης ή του έλους'. Ο Διόνυσος είναι επίσης ''Διθύραμβος'', δηλαδή ''διγενής'', γεννημένος πρώτα από τη φωτιά και κατόπιν από το νερό, ακολουθώντας την παράδοση ανάλογων αρχέγονων θεοτήτων<ref>Ο Alain Danielou επισύρει την προσοχή μας σε μια σημαντική σύγκριση του Διόνυσου με τον αντίστοιχο θεό Μουρούκαν του ινδουϊστικού πάνθεου παραθέτοντας τα εξής: ο «Μουρούκαν, ο γεννημένος στον καλαμιώνα, αναθρεμμένος από τις νύμφες, ονομάζεται αλλού Διόνυσος». Βλ. επίσης Danielou, Alain, 1982, 27.</ref>.