|
Η '''Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Ιβήρων''' ([[Γεωργιανά]]: ივერთა მონასტერი) είναι μια εκ των είκοσι μονών του [[Άγιο Όρος|Αγίου Όρους]] και κατατάσσεται τρίτη (3η)<ref>{{Cite web|url=http://www.monastiria.gr/makedonia/agio-oros/iera-moni-ivirwn-agion-oros/|title=ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ - ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΙΒΗΡΩΝ - Μοναστήρια της Ελλάδος|last=|first=|ημερομηνία=|website=monastiria.gr|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref> στην ιεραρχική τάξη των Αγιορείτικων Μονών.
Είναι ελληνική, κοινοβιακή και γιορτάζειεορτάζει στην [[Κοίμησις Θεοτόκου|Κοίμηση της ΠαναγίαςΘεοτόκου]].
Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής είναι ο Αρχιμανδρίτης Ναθαναήλ Ιβηρίτης.
== Θέση ==
Η μονή Ιβήρων βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά της αθωνικής χερσονήσου επάνω σε μικρό όρμο. Ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα ως ''μονή του Κλήμεντος''. Το [[980]] ο εξ [[Ιβηρία του Καυκάσου|Ιβηρίας]] (σημερινής Γεωργίας), επιφανέστατος στη βασιλική αυλή της Ιβηρίας, μοναχός [[Ιωάννης Τορνίκης|Ιωάννης Τουρνίκιος]] με ομάδα ΓεωργιανώνΙΒήρων -Ιβήρων-(Γεωργιανών) μοναχών, προερχόμενη από τη Μεγίστη Λαύρα την επέκτειναν και τη διαμόρφωσαν σε λαύρα.
== Ιστορία ==
Μετά το [[1010]] έλαβε τη σημερινή της ονομασία προς τιμήν των κτητόρων της. Κατά το 10ο και 11ο αιώνα προσαρτήθηκαν σ'σε αυτήναυτή πολλά μονύδρια, όπως του Kολοβού, του [[Ηλίας (προφήτης)|Προφήτου Ηλία]], του Σισίκου και άλλεςάλλα. Καταστράφηκε πολλές φορές από πειρατές, και κυρίως από Φράγκους το 1259. Κατά τις αρχές του [[15ος αιώνας|δέκατου πέμπτου15ου αιώνα]] η μονή Ιβήρων βρέθηκε σε πλήρες οικονομικό αδιέξοδο. Ανέκαμψε όμως πολύ γρήγορα και στο τέλος του ίδιου του αιώνα βρέθηκε με πολύ περισσότερους έλληνεςΈλληνες μοναχούς, έτσι ώστε κατέστη και κατέστει αυτή Ελληνική. Στην συνέχεια, μετά από ενισχύσεις Γεωργιανών και Ρουμάνων ηγεμόνων, αλλά και Οικουμενικών Πατριαρχών, περνώνταςπέρασε σε νέα περίοδο ακμής και κατά τον 18ο αιώνα ήταν ήδη πλουσιώτατη. Το 1865 αποτεφρώθηκε σχεδόν ολόκληρη η Μονή· διασωθέντωνδιασώθηκαν μόνο τουτο ΚαθολικούΚαθολικό και τηςη ΒιβλιοθήκηςΒιβλιοθήκη. Γρήγορα όμως ανακαινίσθηκε. Η μονή Ιβήρων προσέφερε πολλά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.
Από αυτό το μοναστήρι έρχεταιπροέρχεται η Ιβηρική εικόνα της Μητέρας του ΘεούΘεοτόκου, σεβαστή στη Ρωσία. Στα μέσα του 16ου αιώνα έγινε η μεταφορά της Ιβηρικής Εικόνας της Μητέρας του ΘεούΘεοτόκου από τη Μονή των Ιβήρων στη Μόσχα<ref>{{Cite web |url=http://afon.rusarchives.ru/dokumenty/gramota-nastoyatelya-i-bratii-afonskogo-iverskogo-monastyrya-caryu-alekseyu-mihaylovichu-s |title=Грамота настоятеля и братии Афонского Иверского монастыря царю Алексею Михайловичу с описанием бедствий обители, благодарностью за пожалованный им в Москве Николаевской монастырь… |accessdate=2019-04-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190424235008/http://afon.rusarchives.ru/dokumenty/gramota-nastoyatelya-i-bratii-afonskogo-iverskogo-monastyrya-caryu-alekseyu-mihaylovichu-s |archivedate=2019-04-24 |url-status=dead }}</ref>.
== Η Μονή ==
Σαν μοναστηριακό συγκρότημα είναι μεγάλο και επιβλητικό. Η είσοδος της μονής IβήρωνΙβήρων με το διαβατικό, είναι στη βορεινήβόρεια πλευρά. Στο ανατολικό τμήμα της αυλής είναι το KαθολικόΚαθολικό. Απέναντί του το μεγάλο κωδωνοστάσιο και στη συνέχεια η τράπεζα από τη μία πλευρά και το κτίριο της βιβλιοθήκης από την άλλη. Tα κτίρια της αυλής περιβάλλονται από τις πτέρυγες που σχηματίζουν τετράπλευρο, όπου υπάρχουν κατά ζώνες τα κελιά των μοναχών, οι χώροι διοικήσεως της μονής, o πύργοsπύργος, το αρχονταρίκι, το νέο σκευοφυλάκιο-εικονοφυλάκιο- που είναι και βιβλιοθήκη- συνοδικό και άλλοι βοηθητικοί χώροι.
Η μονή Ιβήρων έχει 60 μοναχούς (τοστο κοινόβιο 33 και ταστα εξαρτήματά της 27) . Μετατράπηκε σε Κοινοβιακήκοινοβιακή με σιγίλλιο του [[Πατριάρχης Δημήτριος Α'|Οικουμενικού Πατριάρχη Δημητρίου του Α΄]].
Η μονή Ιβήρων έχει 16 παρεκκλήσια. Στο Καθολικό βρίσκονται δύο παρεκκλήσια με τοιχογραφίες, του [[Άγιος Νικόλαος|Aγίου Nικολάου]] και των [[Αρχάγγελοι|Aγίων Aρχαγγέλων]]. Εκεί φυλάσσονται τα λείψανα 165 αγίων και τμήματα από τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την σταύρωση του XριστούΧριστού. Δίπλα στην παλιάπαλαιά είσοδο της μονής βρίσκεται το παρεκκλήσιπαρεκκλήσιο της [[Παναγία Πορταΐτισσα|Παναγίας της Πορταΐτισσας]] με τηντη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Oι τοιχογραφίες του νάρθηκανάρθηκά τηςτου είναι του 1774 και απεικονίζουν σοφούς και βασιλείς της αρχαιότητας. Επίσης στην αυλή είναι καιείναι το παρεκκλήσιπαρεκκλήσιο του [[Τίμιος Πρόδρομος|Tιμίου Προδρόμου]], κτισμένο πάνω στο παλιόπαλαιό καθολικό της Μονής του Κλήμεντος. Η σημερινή μορφή του χρονολογείται το [[1710]]. To KoιμητήριοΚοιμητήριο της μονής Ιβήρων βρίσκεται βόρεια της μονής και ο ναός τιμάται στη μνήμη του [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Aγίου Aθανασίου]] πατριάρχη της Aλεξανδρείας]].
== Σκευοφυλάκιο Μονής ==
Το Σκευοφυλάκιο της μονής Ιβήρων στεγάζεται μαζί με τη βιβλιοθήκη στο αυτοτελές κτίριο, που βρίσκεται απέναντι από το Καθολικό. Θεωρείται από τα αξιολογότερα του Αγίου Ορους. Φυλάγονται ανεκτίμητοι θησαυροί, χρυσοκέντιταχρυσοκέντητα άμφια , εκκλησιαστικά σκεύη, σταυροί, δισκοπότηρα, εγκόλπια, μίτρες, η αρχιερατική στολή του Πατριάρχη Διονυσίου του Δ΄, ο μανδύας του [[Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄|Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄]], αυτοκρατορικός σάκος του 15ου αιώνα και άλλα ιερά αντικείμενα και κειμήλια. Επίσης φυλάσσονται αυτοκρατορικά και πατριαρχικά έγγραφα, μεταξύ των οποίων τα χρυσόβουλα των αυτοκρατόρων [[Μιχαήλ Η´ Παλαιολόγος|Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου]] και [[Ιωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός|Ιωάννου Στ΄ΣΤ΄ Καντακουζηνού]].
== Βιβλιοθήκη Μονής ==
Η βιβλιοθήκη της μονής Ιβήρων είναι καλά οργανωμένη και πλoύσιαπλούσια σε περιεχόμενο. Περιέχει περισσότερα από είκοσι χιλιάδες20.000 έντυπα, από τα οποία 33 είναι αρχέτυπα και 1100011.000 παλαίτυπα βιβλία . Επίσης περιλαμβάνει περισσότεραπερισσότερους από 23002.300 χειρόγραφους κώδικες καθώς και 14 λειτουργικά ειλητάρια. Από τους κώδικες διακόσιοι είκοσι τρεις223, στην ελληνική και γεωργιανή γλώσσα, είναι περγαμηνοί. Οι υπόλοιποι είναι βομβύκινοι και χάρτινοι. Υπάρχουν 68 ελληνικά χειρόγραφα και ένα σλαβικό που είναι εικονογραφημένα. Στο νέο διώροφο κτίσμα της νότιας πλευράς της μονής Ιβήρων διαμορφώθηκε ειδικός χώρος για τη βιβλιοθήκη.
==Υπαγωγές==
Η μονή Ιβήρων έχει εξαρτήματαεξαρτήματά της τηντη [[Σκήτη Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων]], επονομαζόμενη και Ιβηρήτικη , δέκα Καθίσματα και είκοσι έξι Κελλιά. Δέκα κελλιά είναι στον οικισμό των [[Καρυές Αγίου Όρους|Καρυών]], δέκα τρία βρίσκονται προς την κατεύθυνση των Καρυών και τα υπόλοιπα τρία προς την [[Μονή Φιλοθέου]]. Tο Κελλί του [[Άγιος Δημήτριος|Aγίου Δημητρίου]] στις Kαρυές χρησιμοποιείται ως αντιπροσωπείο. Το σύνολο των κελλιωτών μοναχών της μονής είναι είκοσι επτά και οι περισσότεροι ασχολούνται κυρίως με γεωργικές καλλιέργειες.
Η μονή απέχει περίπου 1:15 ώρα από τις Καρυές, 1 ώρα από τη [[Μονή Σταυρονικήτα]] μέσα από ένα υπέροχο μονοπάτι, όταν αυτό είναι ανοιχτό από τις καιρικές συνθήκες, 1 ώρα από τη [[Μονή Φιλοθέου]] (τα πρώτα 30 λέπταλεπτά σε δασικό δρόμο και τα υπόλοιπα 30 σε όμορφο μονοπάτι) και 1:30 ώρα από τη [[Μονή Καρακάλλου]] σε δασικό δρόμο.
== Αρχιμανδρίτες ==
* Ιωάννης ο ΊβηροςΊβηρ (983—1002)
* Ευφήμιος ο Άθωνίτης (1002—1028)
* Γεώργιος ο Άθωνίτης (γύρω στο 1028—μέχρι το 1065)
* ΠαχόμιοςΠαχώμιος (δεκαετία του 1640), ''αρχιμανδρίτης''
* Βασίλειος Γονδικάκης, αρχιμανδρίτης (1990—2005)
* Ναθαναήλ, αρχιμανδρίτης (2005 - σήμερα)
| 