Γαζής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Για τον ρόλο των γαζήδων στην δημιουργία του Οθωμανικού [[Εμιράτο]]υ αρχικά, και έπειτα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο [[Πωλ Βίτεκ|Πωλ Βίττεκ (Paul Wittek)]] διατύπωσε τη ''Θέση του Γαζά'' (''Gaza Thesis''), σε μια σειρά διαλέξεων στο Schoolστη ofΣχολή OrientalΑνατολικών andκαι AfricanΑφρικανικών StudiesΣπουδών (SOAS) του [[Πανεπιστήμιο του Λονδίνου|Πανεπιστημίου του Λονδίνου]]. Ο Βίττεκ υποστήριξε πως ο [[Τζιχάντ|Ιερός Πόλεμος]] κατά των απίστων [[Χριστιανοί|χριστιανών]], ήταν ο κύριος ενοποιητικός παράγοντας μεταξύ των μουσουλμάνων τουρκόφωνων νομάδων της [[Μεσαίωνας|Μεσαιωνικής]] [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], στην οποία είχαν εγκατασταθεί μόνιμα από το 1071 και εξής. Οι νομάδες κατά τον Βίττεκ διέθεταν θρησκευτικό ζήλο ο οποίος εκδηλωνόταν με το γαζά και άρα την εδαφική επέκταση και την μεγέθυνση της σφαίρας επιρροής.<ref>Βίττεκ (1991), σελ. 43.</ref>

Ο [[Κεμάλ Καφαντάρ (Cemal Kafadar),]] μεθοδικά διάνθισε αυτή τη θέση, εστιάζοντας στο χώρο της μεθορίου μεταξύ της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] και των Μουσουλμανικών Εμιράτων της Μικράς Ασίας από τον 13ο αιώνα και εξής, και συγκεκριμένα στον χώρο της [[Βιθυνία]]ς, όπου έζησε, διαμορφώθηκε και έδρασε ο γενάρχης της Οθωμανικής δυναστείας, [[Οσμάν Α΄]]. Ο Καφαντάρ συγκρίνοντας σημαντικά χρονικά της μεθορίου, μιας και οι πηγές της εποχής είναι περιορισμένες, βλέπει πως ο γαζής μπορούσε να συνδυάζει θρησκευτικό ζήλο με επικερδείς δραστηριότητες. Η ισλαμική ηθική δεν απαγόρευε ακόμα και σε [[δερβίσηδες]], δηλαδή μουσουλμάνους μυστικιστές, να περηφανεύονται για τη λεία που απέκτησαν με γενναιότητα σε κάποια επιδρομή. Στις τάξεις των γαζήδων συμμετείχαν και πρώην χριστιανοί όπως ο Κιοσέ Μιχάλ, γενάρχης της οικογένειας των Μιχάλογλου και άλλοι, φανερώνοντας έτσι την δεκτική πλευρά των μαχητών της μεθορίου, όπου οι κοινοί στόχοι, δηλαδή το κέρδος, υπερτερούσαν της μισαλλοδοξίας και της απομόνωσης. Οι γαζήδες είχαν βεβαίως κάποιον επικεφαλής, αλλά σε γενικές γραμμές ήταν ίσοι μεταξύ τους. Όταν αυτή η ισορροπία του "πρώτου μεταξύ ίσων" διαταράχθηκε κατά τη βασιλεία του [[Μεχμέτ Β΄]] του Πορθητή, τον 15ο αιώνα πια, οι εκπρόσωποι των "μαχητών της πίστης" αντέδρασαν, καθώς άρχισαν σταδιακά να παραγκωνίζονται μέσα σε ένα κράτος στη διαμόρφωση του οποίου είχαν συμβάλει σημαντικά. Ο Καφαντάρ παραθέτει το στοιχείο πως όταν σάλπιζε ο [[παιάνας]] των γαζήδων που τους καλούσε για μάχη, ο [[σουλτάνος]] έστεκε όρθιος αποδίδοντας τιμή. Ο Μεχμέτ Β΄, ήταν ο πρώτος Οθωμανός σουλτάνος που δεν έστεκε όρθιος, μεταφέροντας και σε συμβολικό επίπεδο την ανάδυση μιας κεντρικής αυτοκρατορικής εξουσίας, έναντι ενός μεθοριακού Εμιράτου γαζήδων.<ref>Καφαντάρ (2008), σσ. 15–45.</ref>