Νεάπολη Λασιθίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ 🛠 |
Διάσωση 0 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.8.5 |
||
Γραμμή 87:
Στην περιοχή της σημερινής κωμόπολης, στην «Απάνω Γειτονιά», βρισκόταν επί ενετικών χρόνων ένα μικρό χωριό το οποίο ονομαζόταν Καρές. Σε αυτόν τον οικισμό γεννήθηκε το 1340 ο [[Αντίπαπας Αλέξανδρος Ε΄|Πέτρος Φίλαργος ή Φιλάρετος]], ο οποίος έγινε Πάπας της Ρώμης από το 1409 μέχρι το θάνατό του το 1410. Σύμφωνα με τον Ερρίκο Δάνδολο, οι Βενετοί κατέστρεψαν τις Καρές στην επανάσταση των Ψαρομηλίγγων<ref name=clabuocNEAPOLI>[http://www.clab.edc.uoc.gr/seminar/heraklio/lasithi/NEAPOLI.htm Νεάπολη] Σεμινάριο Ανάπτυξης Ιστοσελίδων, Πανεπιστήμιο Κρήτης</ref> το 1347 αλλά είναι πιθανόν ο οικισμός να ερήμωσε εξαιτίας κάποιας [[επιδημία]]ς. Στη συνέχεια οι Βενετοί τις ξαναέχτισαν, με τον οικισμό να παίρνει το όνομα Καινούργιο Χωριό ή Καινό Χωριό, όπως αναφέρεται σε συμβόλαιο του 1631 από την μονή Αρετίου κ.ά.. Η χρονολογία της επανεγκατάστασης δεν είναι γνωστή αλλά μπορεί να είναι το Chenuriogorio που αναφέρεται ως φέουδο κατά τα 3/4 του Ιωάννη Ιαλλινά σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα το 1387. Ο Ερ. Μοάτσος αναφέρει ότι σε αυτό εγκαταστάθηκαν Ρεθυμνιώτες μετά την κατάκτηση του [[Ρέθυμνο|Ρεθύμνου]] από τους Τούρκους το 1646. Το Καινούργιο Χωριό αναφέρεται to 1583 στην απογραφή του Καστροφύλακα (Κ97) ως Chienurio Coriò και είχε 1.272 κατοίκους και ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός στην επαρχία Μεραμπέλου μετά τα [[Κριτσά Λασιθίου|Κριτσά]] που είχαν τότε 1.625 κατοίκους.<ref name=sp578>{{harvnb|Σπανάκης|1993|p=578}}</ref>
Το Καινούργιο Χωριό αναπτύχθηκε πολύ κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας λόγω της θέσης του στο πέρασμα ανάμεσα στο Ηράκλειο και στο Λασίθι. Το 1868 το Καινούργιο Χωριό ορίζεται πρωτεύουσα του λιβά (νομού) Λασιθίου και μετονομάζεται σε Νεάπολη<ref name=clabuocNEAPOLI/>. Η Νεαπόλη σε μεγάλο βαθμό αναμορφώθηκε από τον [[Κωνσταντίνος Αδοσίδης πασάς|Κώστα Αδοσίδη Πασά]], ο οποίος άλλαξε τη ρυμοτομία της πόλης και έχτισε διοικητήριο (σημερινό πρωτοδικείο) και νοσοκομείο. Το πρώτο γυμνάσιο στο νομό Λασιθίου ιδρύθηκε στη Νεάπολη<ref>{{harvnb|Σπανάκης|1993|p=527}}</ref>. Η Νεάπολη γίνεται έδρα της [[Ιερά Μητρόπολις Πέτρας και Χερρονήσου|μητρόπολης Πέτρας]] της οποίας η προηγούμενη έδρα ήταν [[Μονή Αρετίου]]. Η Νεάπολη παρέμεινε πρωτεύουσα του Λασιθίου μέχρι το 1904, όταν η έδρα του νομού μεταφέρθηκε στον [[Άγιος Νικόλαος Λασιθίου|Άγιο Νικόλαο]].<ref name=dimos>[http://www.aghiosnikolaos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=48&Itemid=75&lang=el Νεάπολη]{{Dead link|date=Ιανουαρίου 2022 }} Δήμος Αγίου Νικολάου</ref> Στην απογραφή του 1881 η Νεάπολη είχε 2.208 Χριστιανούς κατοίκους και 80 Τούρκους.<ref name=sp578/>
Παρά την μετακίνηση της έδρας, η Νεάπολη παρέμεινε σημαντικό εμπορικό και πνευματικό κέντρο της επαρχίας και του νομού στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Σε αυτήν την περίοδο έφτασε το ηλεκτρικό ρεύμα, κατασκευάστηκε ο πρώτος κινηματογράφος, λειτουργούν εμπορικά καταστήματα και κατασκευάζεται ο μητροπολιτικός ναός της Μεγάλης Παναγίας. Η ανάπτυξη αυτή ανακόπτεται μετά το [[ΒΠΠ|Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] και την [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|Κατοχή]], όταν ήταν έδρα ιταλικής μεραρχίας, και οι δεκαετίας του 1960, 1970, 1980 και 1990 σημαδεύτηκαν από μετανάστευση των κατοίκων της Νεαπόλεως λόγω της οικονομικής στασιμότητας της περιοχής που οδήγησε στην παρακμή.<ref name=dimos/> Η Νεάπολη στις απογραφές είχε 2.391 (1928), 2.770 (1940), 3.078 (1951), 2.955 (1961), 3.070 (1971) και 2.679 (1981).<ref>{{harvnb|Σπανάκης|1993|p=579}}</ref>
| |||