Επαναστάσεις του 1989: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα γεγονότα της επανάστασης ξεκίνησαν στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας|Πολωνία]] το 1989<ref>{{Citation|title=Between Past and Future: The Revolutions of 1989 and Their Aftermath|url=https://books.google.com/books?ie=UTF-8&vid=ISBN9639116718&id=1pl5T45FwIwC&pg=PA85|last1=Antohi|last2=Tismăneanu|first1=Sorin|first2=Vladimir|author1-link=Sorin Antohi|author2-link=Vladimir Tismăneanu|page=85|chapter=Independence Reborn and the Demons of the Velvet Revolution|publisher=Central European University Press|ISBN=963-9116-71-8}}.</ref><ref name="lead">{{Cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/world_agenda/article6430833.ece|title=World Agenda: 20 years later, Poland can lead eastern Europe once again|last=Boyes|first=Roger|work=The Times|date=4 June 2009|location=UK|accessdate=4 June 2009}}</ref> και διαδόθηκαν στην [[Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας|Ουγγαρία]], την [[Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας|Ανατολική Γερμανία]], τη [[Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας|Βουλγαρία]], την [[Τσεχοσλοβακία]] και τη [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ρουμανίας|Ρουμανία]]. Ένα κοινό χαρακτηριστικό για τις περισσότερες από αυτές τις εξελίξεις ήταν η εκτεταμένη χρήση εκστρατειών πολιτικής αντίστασης, που κατέδειξαν τη λαϊκή αντίθεση στη συνέχιση του μονοκομματικού καθεστώτος και συνέβαλαν στην πίεση για αλλαγή.<ref>{{Citation|last=Roberts|first=Adam|title=Civil Resistance in the East European and Soviet Revolutions|url=http://www.aeinstein.org/organizationse3a7.html|year=1991|author-link=Adam Roberts (scholar)|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110130071418/http://www.aeinstein.org/organizationse3a7.html|deadurl=yes|publisher=Albert Einstein Institution|format=[[Portable document format|PDF]]|ISBN=1-880813-04-1|archivedate=30 January 2011|df=dmy-all}}.</ref> Η Ρουμανία ήταν η μόνη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ όπου το σοσιαλιστικό καθεστώς ανατράπηκε βίαια.<ref>{{Citation|last=Sztompka|first=Piotr|title=Society in Action: the Theory of Social Becoming|url=https://books.google.com/books?ie=UTF-8&vid=ISBN0226788156&id=sdSw3FgVOS4C&pg=PP16|author-link=Piotr Sztompka|page=x|chapter=Preface|publisher=University of Chicago Press|ISBN=0-226-78815-6}}.</ref> Οι [[Φοιτητική εξέγερση στην πλατεία Τιεν Αν Μεν|διαμαρτυρίες στην πλατεία Τιενανμέν]] (Απρίλιος-Ιούνιος 1989) απέτυχαν να διεγείρουν σημαντικές πολιτικές αλλαγές στην [[Κίνα]], αλλά οι διάσημες εικόνες θαρραλέων πράξεων κατά τη διάρκεια αυτών των διαμαρτυριών συνέβαλαν στην πρόκληση διαφόρων διαμαρτυριών σε άλλα μέρη του κόσμου. Στις 4 Ιουνίου 1989, η συνδικαλιστική οργάνωση [[Αλληλεγγύη (συνδικάτο της Πολωνίας)|Αλληλεγγύη]] πέτυχε συντριπτική νίκη στις μερικώς ελεύθερες εκλογές στην Πολωνία, οδηγώντας στην ειρηνική πτώση του σοσιαλισμού στην Πολωνία το καλοκαίρι του 1989. Επίσης, τον Ιούνιο του 1989, η Ουγγαρία άρχισε να αποσυναρμολογεί το τμήμα του [[Σιδηρούν παραπέτασμα|Σιδερένιου Παραπετάσματος]] που βρισκόταν στο έδαφός της, οδηγώντας σε μαζική έξοδο Ανατολικογερμανών μέσω της Ουγγαρίας, αποσταθεροποιώντας την Ανατολική Γερμανία. Αυτό οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις σε πόλεις όπως η [[Λειψία]] και στη συνέχεια [[Τείχος του Βερολίνου|το τείχος του Βερολίνου έπεσε]] το Νοέμβριο του 1989, ξεκινώντας την αντίστροφη μέτρηση προς την [[Γερμανική επανένωση|γερμανική επανένωση το 1990]].

 

 

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν εκδηλωνόταν η διαδικασία μετάβασης στην [[οικονομία της αγοράς]], σε πολλές πρώην σοσιαλιστικές χώρες το βιοτικό επίπεδο επιδεινώθηκε.<ref name="Living standards CR">{{cite book|title=Vývoj vybraných ukazatelů životní úrovně v České republice v letech 1993&nbsp;– 2008|publisher=Odbor analýz a statistiky. Ministerstvo práce a sociálních věcí ČR|year=2009|location=Praha|url=http://www.mpsv.cz/files/clanky/7421/ukazatele_zivotni_urovne.pdf|last=|first=|page=|accessdate=2018-12-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160417173105/http://www.mpsv.cz/files/clanky/7421/ukazatele_zivotni_urovne.pdf|archivedate=2016-04-17|url-status=dead}}</ref> Οι πολιτικές μεταρρυθμίσεις ήταν ποικίλες. Τα κομμουνιστικά κόμματα κατάφεραν να διατηρήσουν μονοπώλιο στην εξουσία μόνο σε τέσσερις χώρες; την [[Κίνα]], την [[Κούβα]], το [[Λάος]] και το [[Βιετνάμ]] (το 2009, η [[Βόρεια Κορέα]] πέρασε συνταγματική αλλαγή που την κατέστησε ονομαστικά μη κομμουνιστική. στην πραγματικότητα όμως παραμένει οργανωμένη με σταλινικές γραμμές). Πολλές κομμουνιστικές και σοσιαλιστικές οργανώσεις στη Δύση υπέστησαν ιδεολογικές αλλαγές, μεταβάλλοντας τις αρχές τους στην κοινωνική δημοκρατία και τον δημοκρατικό σοσιαλισμό. Τα κομμουνιστικά κόμματα στην Ιταλία και τον Άγιο Μαρίνο ήταν θύματα της αναμόρφωσης της ιταλικής πολιτικής σκηνής των αρχών της δεκαετίας του 1990.