|
Η '''Ορμύλια''' είναι [[κωμόπολη]] στη [[Σιθωνία]] με 3.272 κατοίκους το [[2001]] και έδρα του ομώνυμου Δήμου του νομού Χαλκιδικής. Αποτελεί Δημοτικό διαμέρισμα με ίδια ονομασία. Απέχει 7 χλμ. από την ακτή του Τορωναίου Κόλπου , 87 χιλιόμετρα από τη [[Θεσσαλονίκη]] και 27 από τον [[Πολύγυρος|Πολύγυρο]]. Το κλίμα της είναι ήπιο και ευνοεί την καλλιέργεια οπωροκηπευτικών. Κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η ελαιοκομία και ο τουρισμός. Κεντρικός ναός στην Ορμύλια είναι του Αγίου Γεωργίου (ο παλαιότερος). Υπάρχει επίσης ναός αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους. Αξίζει επίσης να αναφερθούν τα ξωκλήσια του Αγίου Γεωργίου σε λόφο με το ίδιο όνομα, της Αγίας Τριάδας και του Αγίου Δημητρίου. Πανηγυρίζει στις [[29 Ιουνίου]].
==Υποδομή==
Στον οικισμό λειτουργούν περιφερειακό ιατρείο, ΚΑΠΗ, ΚΕΠ, Δημαρχείο, πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο, παιδικό σταθμό, 2 νηπιαγωγεία, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, και Λύκειο, Δημοτική Βιβλιοθήκη, αγροτικός (ελαιουργικός) συνεταιρισμός, κυνηγετικός σύλλογος, αγροτικός σύλλογος και δύο πολιτιστικοί σύλλογοι, ο ένας λέγεται "Το Νησί" και ο άλλος " Οι Φίλοι του Χαβρία" (φυσιολατρικός). Ο ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΟΡΜΥΛΙΑΣ '''"ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ"'''. Η ομώνυμη ποδοσφαιρική ομάδα (Α.Σ. Δόξα Ορμύλιας) ιδρύθηκε το [[1919]] και αγωνίζεται στην Α΄ ερασιτεχνική κατηγορία του πρωταθλήματος της [[Ε.Π.Σ. Χαλκιδικής]]. Το [[2002]] συστάθηκε και ο Αθλητικός Οργανισμός Δήμου Ορμύλιας.
==Δ.δ. Ορμυλίας==
Αριθμώντας συνολικά 4.033 κατοίκους (το 2001), το Δημοτικό διαμέρισμα συναποτελούν οι οικισμοί:
Η πόλη αποτελεί τον αρχαιότερο οικισμό της Χαλκιδικής. Ονομαζόταν Σερμύλια στην αρχαιότητα και κατά το Μεσαίωνα Ερμύλια. <ref>[http://www.halkidiki-holidays.com/web/town/ormilia Διακοπές:Ψακούδια-Ορμύλια]</ref>
===Αρχαιότητα===
Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια. Η αρχαία Σερμύλη βρισκόταν στη θέση της περιοχής που λέγεται σήμερα Πλατιά Τούμπα. Επίσης, στην περιοχή βρισκόταν και η αρχαία Καλλίπολη (σήμερα αρχαιολογικός χώρος). Τα τελευταία χρόνια ανακαλύφθηκε στην περιοχή νόμισμα, το οποίο χρονολογείται από το 500 π.Χ. περίπου.
Στην Ορμύλια επισημάνθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία και μαρτυρείται από ιστορικές πηγές η οργανωμένη σε οικισμούς αδιάλειπτη παρουσία του ανθρώπου από τους προϊστορικούς χρόνους (4.000 π.Χ.) μέχρι σήμερα. Η αρχαία Σερμύλη που στην αρχαία θρακική διάλεκτο σημαίνει "τόπος με πολλά νερά" έγινε στο Βυζάντιο Σερμύλια, Ερμύλια και από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα Ορμύλια. Η αρχαία Σερμύλη αναφέρεται από τους ιστορικούς Ηρόδοτο και Θουκυδίδη. Από την οικονομική συνεισφορά της στην Αθηναϊκή Συμμαχία προκύπτει ότι πρόκειται για μεγάλη πόλη, πράγμα εξάλλου που τεκμηριώνεται και από το ότι είχε δικά της νομίσματα. Είχε την ίδια τύχη με την Ολυνθο. Ισοπεδώθηκε από τον Φίλιππο. Ο πληθυσμός της όμως δεν έφυγε, όπως συνέβη με την Ολυνθο και τις άλλες πόλεις της Χαλκιδικής. Είναι εύλογο, έναν τόσο εύφορο και όμορφο τόπο, παρά τα όποια δεινοπαθήματα, να μην τον εγκαταλείπει ο άνθρωπος. Ξαναχτίστηκε αμέσως και συνέχισε να υπάρχει με το ίδιο όνομα ως σήμερα.
Η Ορμύλια είναι ο αρχαιότερος οικισμός της Χαλκιδικής. Οι άλλοι οικισμοί της Χαλκιδικής που φέρουν τα ονόματα αρχαίων πόλεων, δεν έχουν καμία σχέση μ' εκείνες. Η Νέα Ολυνθος, Νέα Ποτίδαια κ.λ.π. είναι προσφυγικοί οικισμοί, που χτίστηκαν μετά το 1923 στα ερείπεια των αρχαίων πόλεων και δεν έχουν καμία σχέση και καμία συνέχεια μ' εκείνες. Ούτε το σημερινό χωριό Στάγειρα έχει καμία σχέση με τα αρχαία Στάγειρα.
===Νεότερα χρόνια===
Η περιοχή ήταν Μετόχι της [[Μονή Δοχειαρίου|Μονής Δοχειαρίου]] και από αυτήν την εποχή σώζεται ο ανεμόμυλος, που αποτελεί αξιοθέατο. Ο ναός του Αγίου Γεωργίου χρονολογείται από το [[1818]]. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, η Ορμύλια ήταν ο χώρος όπου αποβιβάστηκε ένοπλο σώμα απαρτιζόμενο από πρόσφυγες Μακεδόνες, το [[1854]], που είχε οριστεί από τον Όθωνα για να προκαλέσει γενικό ξεσηκωμό. Ωστόσο, η εξέγερση αυτή συντρίφθηκε από τους Τούρκους. Επίσης, στον ίδιο τόπο αποβιβάτηκαν οι επικεφαλής της κρητικής εξέγερσης (1866-1869), [[Λεωνίδας Βούλγαρης]] και [[Καπετάν Γεωργάκης ο Μαδεμοχωριανός]], η οποία επίσης απέτυχε και κατεστάλη από τους Τούρκους πριν καλά καλά ξεκινήσει.
Το 875 μ.Χ. αναφέρεται στη βιογραφία του Οσίου Ευθυμίου ότι "εκάρη εις την κώμη Σερμυλίας".
<ref>Γεωργίου Ι. Μίντση , ''Η Επανάσταση του 1821 ως αφετηρία της Εθνικής αποκατάστασης του Μακεδονικού Ελληνισμού''</ref>. Στο κτήριο του Δημαρχείου στεγαζόταν παλιά το Δημοτικό Σχολείο, που είχε οικοδομηθεί το [[1909]], με αυτοκρατορικό μονόγραμμα του Σουλτάνου [[Αμπντούλ Χαμίτ Β΄|Αμπντούλ Χαμίτ]], με χρονολογία [[1907]].
Κατά την περίοδο του Βυζαντίου αναφέρεται ως πρωτεύουσα Κατεπανικίου.
Από την εμφάνιση της μοναστικής πολιτείας του Αγίου Ορους, όλα σχεδόν τα μοναστήρια έχουν στον κάμπο της Ορμύλιας μετόχια. Πολλά έγγραφα των μοναστηριών αναφέρονται στις σχέσεις τους με τη Σερμύλια.
Εχουμε δύο περιοδείες δυτικοευρωπαίων στην τουρκοκρατούμενη Χαλκιδική που περιγράφουν και δίνουν τις εντυπώσεις τους για την Ερμύλια.
Λίγα χρόνια πριν την επανάσταση του 1821 καίγεται ολοσχερώς, μα αμέσως αρχίζει το ξαναχτίσιμό της. Από τα κτίσματα εκείνα σώζεται ως σήμερα ο ναός του Αγίου Γεωργίου που κτίσθηκε το 1818.
Στην επανάσταση του 1821 ξεσηκώνεται με τον Εμμανουήλ Παπά και μετά την καταστολή της εξέγερσης ξανακαίγεται από τους Τούρκους.
Το 1854 ξεσηκώνεται και πάλι με τον Τσάμη Καρατάσιο, που έχει το στρατηγείο του στο Μετόχι του Βατοπεδίου (σημερινό γυναικείο μοναστήρι).
Στο Μακεδονικό αγώνα όντας ένα από τα αμιγή ελληνική χωριά (τα "χάσκα" δηλαδή καθαρά, όπως τα ονόμαζαν τότε) πρωτοστατεί και αναδείχνει σημαντικό αριθμό επωνύμων Μακεδονομάχων.
Το 1923 εγκαθίσταται στο Μετόχι του Βατοπεδίου προσφυγικός πληθυσμός από τη Μικρά Ασία και αργότερα δημιουργείται ξεχωριστό χωριό που ονομάζεται κοινότητα Βατοπεδίου.
Από τις πρώτες μέρες της γερμανικής κατοχής στήνεται στην Ορμύλια από τον Αγγελο Αγαπητό, πρώην βουλευτή και αξιωματικό του ελληνικού στρατού και μετέπειτα έναν εκ των ηγετών του κινήματος της Μέσης Ανατολής, οργάνωση περίθλαψης δραπετών κυρίως Αγγλων που τους φυγαδεύει στη Μέση Ανατολή. Μεταξύ αυτών και ο μετέπειτα αρχηγός της ΡΑΦ Εδουάρδος Χάουελ ο οποίος στο βιβλίο του "Φυγή προς τη ζωή" σελ. 141-179 έκδοση "Αετός α.ε. Αθήναι " 1948 περιγράφει την όλη δράση της αντιστασιακής οργάνωσης των Ορμυλιωτών, την περίθαλψή του και τη φυγάδευσή του στη Μέση Ανατολή.
Δώδεκα Ορμυλιώτες κλείστηκαν από τους Γερμανούς στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Αλλοι είκοσι εφτά κρατήθηκαν όμηροι από τους Βουλγάρους και θα εκτελούνταν αν δεν κατέρρε στο μεταξύ το βουλγαρικό καθεστώς (9-9-1944).
Η συμμετοχή της στον αγώνα της εθνικής αντίστασης ήταν πάνδημη και δε βρέθηκε ούτε ένας από τους κατοίκους της να συνεργαστεί με τον κατακτητή.
Από το 1974 αναβιώνει ο μοναχισμός στην Ορμύλια με την εγκατάσταση καλογρηών στο ερειπωμένο Μετόχι του Βατοπεδίου, που έκτοτε αναπτύσσεται και εξελίσσεται στο μεγαλύτερο μοναστήρι της χώρας μας με μοναδικές δραστηριότητες και διεθνή ακτινοβολία.
Αυτή την αδιάκοπη ιστορική συνέχεια από τη βαθιά αρχαιότητα ως σήμερα δεν τη διαθέτει κανένας άλλος οικισμός τουλάχιστον στη Χαλκιδική, όπως επίσης κανένας άλλος δε διαθέτει μία συνύπαρξη, σύμπραξη και συνύφαση αιώνων με το μοναχισμό, που ύστερα από μία διακοπή πέντε δεκαετιών, αναβίωσε θριαμβευτικά πάλι στον τόπο μας.
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| 