Μαρία Κάλλας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αφαίρεση επαναλαμβανόμενων βικισυνδέσμων
μ Διόρθωση sfn
Γραμμή 157:
 
===Μουσικότητα===
Η Κάλλας θεωρούσε την οπερατική φωνή ως «το πρώτο όργανο της ορχήστρας», εξηγώντας ότι «''prima donna'' σημαίνει ακριβώς αυτό —''πρώτη κυρία'', το κύριο όργανο της παράστασης».{{Sfn|Ardoin|1998|p=5}} Εντούτοις, η μονωδός δεν εστίαζε απλώς στην άρτια τεχνική· όπως το έθεσε ο μουσικολόγος Φεντέλε Ντ' Αμίκο, η Κάλλας δεν ήταν «σκλαβωμένη στις τεχνικές ικανότητές της», αλλά μπορούσε «να τις χρησιμοποιεί κατά βούληση ως μέσο για κάποιον σκοπό».{{Sfnm|1a1=Radiocorriere TV 1969-11-30|1p=68|2a1=Lowe|2y=1986|2p=211}} Η υψίφωνος [[Μαρτίνα Αρόγιο]] δήλωσε σχετικά ότι η Κάλλας «έδινε σε κάθε πέρασμα και [[καντέντσα]] ''λέξεις''. Πάντοτε έλεγε κάτι —ποτέ δεν ήταν απλώς τραγούδισμα νοτών», αναγνωρίζοντας ότι «αυτό από μόνο του είναι τέχνη».{{sfn|Whitson|2008 2005}} Στην ίδια κατεύθυνση, ο Γουόλτερ Λεγκ σχολίασε ότι «πιο θαυμαστά από όλες τις ποιότητές της ήταν το γούστο της, η κομψότητά της και η βαθιά μουσική χρήση των διανθισμάτων σε όλες τους τις μορφές και τις περιπλοκές».{{Sfn|Schwarzkopf|1988|p=199}} Η ίδια η Κάλλας δήλωσε αναφορικά με τη δραματουργική χρήση της φωνής ότι «μερικά από τα κείμενα που έχουμε να τραγουδήσουμε δεν είναι διαλεχτή ποίηση. [...] Για να επιδρασει το δραματουργικό εφέ στο κοινό [...] πρέπει να παράξω ήχους που δεν είναι όμορφοι. Δεν με πειράζει αν είναι άσχημοι, αρκεί να είναι αληθινοί».{{Sfn|Schwarzkopf|1988|p=199}} Αναφερόμενος στην ερμηνευτική της ιδιαιτερότητα, ο Λεγκ εξέφρασε την εκτίμηση ότι «η Κάλλας ίσως βλάψει μια γενιά τραγουδιστών. Οι νεαροί τραγουδιστές προσπαθούν να μιμηθούν όχι τις αρετές της, αλλά κάποια από εκείνα τα πράγματα που έκανε σκοπίμως και που μπορούσε να κάνει μόνο χάρη στην ευφυία της και επειδή ήξερε τον δραματουργικό [τους] σκοπό».{{Sfn|Schwarzkopf|1988|p=199}} Όπως το έθεσε η υψίφωνος [[Μονσεράτ Καμπαγιέ]],<blockquote>[η Κάλλας] ''άνοιξε μια καινούργια πόρτα για εμάς, για όλους τους τραγουδιστές του κόσμου, μια πόρτα η οποία είχε κλείσει. Πίσω της κοιμόταν όχι μόνο μια σπουδαία μουσική αλλά και μια σπουδαία ιδέα για το τι εστί ερμηνεία. Μας έδωσε την ευκαιρία, σε εμάς που την ακολουθούμε, να κάνουμε πράγματα που ήταν αδύνατα πριν από εκείνη.''{{sfn|Ardoin|Fitzgerald|1974|p=4}}</blockquote>
 
Εκτός των μουσικών της δεξιοτήτων, η Κάλλας ήταν πολύγλωσση —μιλούσε με ευχέρεια ελληνικά, [[Γαλλική γλώσσα|γαλλικά]], [[Ιταλική γλώσσα|ιταλικά]], αγγλικά—{{Sfn|Scott|1992|p=204}} και ήξερε καλά να χρησιμοποιεί τη γλώσσα στη μουσική. Στα [[ρετσιτατίβο]], ήξερε πάντοτε ποια λέξη να τονίσει και ποια συλλαβή σε αυτήν τη λέξη να αναδείξει.{{sfn|Ardoin|Fitzgerald|1974|p=9}} Ο Σκοτ επισήμανε ότι μπορούσε «να αναδεικνύει με μουσικό τρόπο ακόμα και τα θαυμαστικά και τα κόμματα του κειμένου».{{sfn|Scott|1992|p=77}}
Γραμμή 166:
Αντλώντας από τα προαναφερθέντα, διάφοροι μουσικολόγοι, μονωδοί και άνθρωποι του περιβάλλοντος της Κάλλας διατύπωσαν μια σειρά από θεωρίες για τη σταδιακή κατάπτωση της φωνής της που ξεκίνησε στα τέλη του 1950 και έγινε εμφανέστατη στις αρχές του 1970.{{Sfnm|1a1=Wink|1y=2020|1p=184|2a1=Γαλατόπουλος|2y=1998|2p=347-348|3a1=Lowe|3y=1986|3p=1}} Έτσι, κατά την Τζουλιέττα Σιμιονάτο οι εξαιρετικά απαιτητικοί ρόλοι που ανέλαβε η Κάλλας στην αρχή της καριέρας της επέφεραν την πάρωρη κόπωση της φωνής της,{{Sfn|Πετσάλης-Διομήδης|2001|p=405}} ενώ κατά τη Ρόζα Πονσέλ ορισμένα σφάλματα τεχνικής ευθύνονταν για τη φωνητική της παρακμή.{{sfn|Ponselle|1982|p=200}} Ακόμα, ο Μενεγκίνι ισχυρίστηκε ότι η σύζυγός του υπέφερε από πρόωρη [[εμμηνόπαυση]] που θα μπορούσε να έχει επηρεάσει τη φωνή της.{{sfn|Scott|1992|p=241}}
 
Η αρκετά διαδεδομένη άποψη ότι η αποδυνάμωση της φωνής της οφειλόταν στη μεγάλη απώλεια βάρους στα μισά της καριέρας της είναι αμφιβόλου εγκυρότητας,{{Sfnm|1a1=Ardoin|1y=1991|1p=80|2a1=Γαλατόπουλος|2y=1998|2p=240, 242, 405, 441|3a1=Jellinek|3y=1986|3p=118|4a1=Marek|4y=2007|4p=56}} και αυτό γιατί κατά τη γνώμη των περισσότερων φωνίατρων το μεγάλο σωματικό βάρος δεν βοηθά τον τραγουδιστή· αντιθέτως, συνήθως δυσχεραίνει την παραγωγή και τον έλεγχο της φωνής.{{Sfnm|1a1=Sataloff|1y=2017|2a1=Bunch|2y=2013|2p=124|3a1=Benninger|3y=2015|1pp=369, 572, 763|3pp=68, 271|3a2=Murry}} Η επιφανής Αμερικανίδα υψίφωνος [[Ρενέ Φλέμινγκ]] διατύπωσε μια πιο ορθολογική θεώρηση για το πώς θα μπορούσε η απώλεια βάρους να έχει επηρεάσει τη φωνή της. Βασιζόμενη σε βιντεοσκοπήσεις των ερμηνειών της μονωδού από τα τέλη του 1950 και τις αρχές του 1960, υποστήριξε ότι η Κάλλας χρησιμοποιούσε το βάρος της για να πιέζει το [[Διάφραγμα (μυς)|διάφραγμά]] της και να εκπνέει ισχυρότερα, κάτι που δεν μπορούσε πλέον να κάνει μετά την απώλεια των κιλών, ενδεχομένως επειδή δεν ανέπτυξε παραλλήλα τις αντίστοιχες μυϊκές ομάδες· κατά την Φλέμνιγκ, το ρεπερτόριό της ήταν υψηλών απαιτήσεων και δυσχέραινε περαιτέρω τη θέση της.{{Sfnm|1a1=Whitson|1y= 2005|2a1=Eidsheim|2y=2017|2p=19}}
 
Ωστόσο, αρκετοί ήταν εκείνοι που υποστήριξαν ότι η φωνή της ωφελήθηκε από την απώλεια βάρους καθαυτή. Η Κλόντια Κάσιντι έγραψε για τη Νόρμα του 1954 στο Σικάγο —ερμηνεία της Κάλλας μετά την απώλεια βάρους— ότι εξαιρώντας «μια μικρή αστάθεια σε κάποιες από τις κρατημένες ψηλές νότες», η φωνή της ήταν «ομορφότερη από πριν ως προς το χρώμα κι ακόμα περισσότερο ως προς το εύρος».{{Sfn|Lowe|1986|p=46}} Για την ερμηνεία της ίδιας όπερας στο Λονδίνο το 1957, πρώτη της παράσταση εκεί μετά το αδυνάτισμά της, η άποψη που επικράτησε ήταν ότι η φωνή της είχε αλλάξει προς το καλύτερο, έχοντας υψηλότερη ακρίβεια και μια «νέα εστίαση».{{Sfn|Lowe|1986|p=64-65}} Μάλιστα, πολλές από τις παραστάσεις της με τις καλύτερες κριτικές πραγματοποιήθηκαν κατά το διάστημα 1954 – 1958 (''Νόρμα, Τραβιάτα, Υπνοβάτις'' και ''Λουτσία'' του 1955, ''Άννα Μπολένα'' του 1957, ''Μήδεια'' του 1958 κ.α.).{{sfn|Polzonetti|2021|pp=198-209}} Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη του στενού της φίλου και συνεργάτη Τίτο Γκόμπι, κατά τον οποίον τα φωνητικά της προβλήματα στο σύνολό τους πήγαζαν κυρίως από την ψυχική της κατάσταση.{{sfn|Ardoin 1978-11-26}}
Γραμμή 1.224:
* {{cite journal|last=Shields|first=Ronald E.|title=The Force of Callas’ Kiss: The 1997 Apple Advertising Campaign, “Think Different”|journal=Text and Performance Quarterly|volume=21|issue=3|pages=202–219|doi=10.1080/10462930108616170|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10462930108616170|ISSN=1046-2937|date=Ιούλιος 2001|accessdate=2021-10-05|language=en|ref={{SfnRef|Shields 2001}}}}
* {{cite journal|last=von Rhein|first=John|title=The Company That Works|journal=Opera News|volume=69|issue=2|date=2004|accessdate=2021-10-05|url=https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10462930108616170|language=en|ref=harv}}
* {{cite journal|last=Whitson|first=James C.|title=The Callas Legacy|journal=Opera News|url=https://www.operanews.com/Opera_News_Magazine/2005/10/Features/The_Callas_Legacy.html|date=Οκτώβριος 20082005|volume=70|issue=4|url-access=registration|accessdate=8 Οκτωβρίου 2022|language=en|ref=harv{{SfnRef|Whitson 2005}}}}
* {{Cite journal|url=https://minorplanetcenter.net/iau/ECS/MPCArchive/2018/MPC_20180131.pdf|title=M.P.C. 108698|date=2018-01-31|journal=[https://minorplanetcenter.net//iau/ECS/MPCArchive/MPCArchive_TBL.html Minor Planet Circulars]|accessdate=2022-10-09|p=955|language=en|ref={{SfnRef|M.P.C. 2018-01-31}}}}
* {{cite web|title=Callas|website=Gazetteer of Planetary Nomenclature|url=https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/975|date=2006|accessdate=9 Οκτωβρίου 2022|language=en|ref={{SfnRef|WGPSN 2006}}}}