Ελληνική Φιλοτελική Εταιρεία

Η Ελληνική Φιλοτελική Εταιρεία (ΕΦΕ) ιδρύθηκε το 1925 στην Αθήνα με σκοπό την ανάπτυξη και διάδοση του φιλοτελισμού στην Ελλάδα[1], αλλά και την εκπροσώπησή του στο εξωτερικό[2]. Μια εκατονταετία σχεδόν μετά, η ΕΦΕ επιμένει στη μελέτη, έρευνα, διάσωση και ανάδειξη του ελληνικού γραμματοσήμου και της ταχυδρομικής ιστορίας στον ελλαδικό και ευρύτερο γεωγραφικό χώρο, ως στοιχείων της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ΕΦΕ εκδίδει το διμηνιαίο περιοδικό Φιλοτέλεια[3][4], το μακροβιότερο ελληνικό φιλοτελικό περιοδικό και ένα από τα πλέον καταξιωμένα φιλοτελικά περιοδικά διεθνώς.

Ελληνική Φιλοτελική Εταιρεία
Το λογότυπο της ΕΦΕ
ΣυντομογραφίαΕΦΕ
Ίδρυση1925, πριν 99 έτη (1925)
ΣκοπόςΗ ανάπτυξη και διάδοση του φιλοτελισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό
ΈδραΑκαδημίας 57, 10679, Αθήνα, Ελλάδα
ΠεδίαΦιλοτελισμός
Επίσημες γλώσσεςΕλληνικά
Ιστότοποςhttps://hps.gr

Η ΕΦΕ στεγάζεται σε ιδιόκτητα γραφεία στο κέντρο της Αθήνας (Ακαδημίας 57), όπου, εκτός από το εντευκτήριό της, διατηρεί τη μεγαλύτερη φιλοτελική βιβλιοθήκη στη χώρα. Η Εταιρεία υπήρξε πρωτοπόρος στην καθιέρωση ενός φιλοτελικού πλαισίου κανόνων, συμμετέχοντας με κρατικούς φορείς σε διαδικασίες σχετικές με την πολιτική των εκδόσεων των ελληνικών γραμματοσήμων, την καταστροφή των αποθέτων και την πάταξη της πλαστογραφίας. Το 1947, η ΕΦΕ αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Φιλοτελικής Ομοσπονδίας. Το 1975, με τη συμπλήρωση πενήντα ετών ζωής, η ΕΦΕ τιμήθηκε με τον Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών. Το 2000, η Ευρωπαϊκή Φιλοτελική Ομοσπονδία (FEPA) βράβευσε την Εταιρεία για τα εβδομήντα πέντε χρόνια δράσης της[5].

Δραστηριότητες

Επεξεργασία

Στις βασικές δραστηριότητες της Εταιρείας περιλαμβάνονται:

- Η λειτουργία εντευκτηρίου και φιλοτελικής βιβλιοθήκης, στα οποία έχουν ελεύθερη πρόσβαση τα μέλη.

- Η λειτουργία του ιστότοπου (www.hps.gr) από το 2001 και η παρουσία της ΕΦΕ στο Twitter (@HPSgr) από το 2011.

- Η οργάνωση και πραγματοποίηση διαλέξεων, ημερίδων, συμποσίων, εκθέσεων και συναφών φιλοτελικών εκδηλώσεων, καθώς και η συνεργασία με φορείς πολιτισμού με κοινούς ή παρεμφερείς στόχους.

- Η δημοσίευση ανακοινώσεων, ευρημάτων ή μελετών στο περιοδικό Φιλοτέλεια.

- Η τακτική έκδοση του περιοδικού Φιλοτέλεια, η έκδοση Ανατύπων στη σειρά Φιλοτελική Βιβλιοθήκη, καθώς η έκδοση έργων φιλοτελικού περιεχομένου.

- Η στενή συνεργασία με την εκδίδουσα τα γραμματόσημα Αρχή και η προσκόλληση στις θεμελιώδεις αξίες που διέπουν την έκδοση και κυκλοφορία των γραμματοσήμων.

- Η έκδοση πιστοποιητικών γνησιότητας γραμματοσήμων και ταχυδρομικών τεκμηρίων.

- Η συνεργασία της Εταιρείας με φιλοτελικούς φορείς του εξωτερικού.

Τα τελευταία χρόνια η ΕΦΕ:

- Έχει διοργανώσει τις Εθνικές Εκθέσεις Φιλοτέλεια 2005[6], Λαύριο 2009[7][8] και Ελλάδα-Κύπρος 2013[9][10]. Μέλη της είχαν συμβάλει ουσιαστικά στη Διεθνή Έκθεση Olymphilex 2004[11][12].

- Έχει συμμετάσχει στη διοργάνωση του τριήμερου εορτασμού για τα 150 χρόνια του ελληνικού γραμματοσήμου τον Οκτώβριο του 2011[13].

- Έχει διοργανώσει τη Διεθνή Φιλοτελική Έκθεση NOTOS 2015, το δεύτερο μεγαλύτερο φιλοτελικό γεγονός στην Ευρώπη το 2015[14][15][16][17][18].

Το Μετάλλιο της ΕΦΕ

Επεξεργασία
 
Το Μετάλλιο της ΕΦΕ

Το 1984, η EΦΕ καθιέρωσε τιμητική διάκριση με τη μορφή αργυρού μεταλλίου, για να τιμήσει φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προσέφεραν διακεκριμένες υπηρεσίες στον ελληνικό φιλοτελισμό[19]. Το Μετάλλιο της ΕΦΕ απονέμεται κάθε χρόνο, αλλά η επίδοσή του πραγματοποιείται σε ειδική τελετή ανά πενταετία[20].

Με το Μετάλλιο της ΕΦΕ έχουν τιμηθεί:

2023 Σωκράτης Μπόζοβιτς
2023 Νίκος Μαλλούχος
2022 Παντελής Λεούσης
2021 Γιώργος Σωτηρόπουλος
2020 Αργύρης Καραμήτσος
2019 Ιωακείμ Χαλβατζιδόπουλος
2018 Σταύρος Ανδρεάδης
2017 Νεοκλής Ζ. Ζαφειρακόπουλος
2016 Michèle Chauvet RDP[21] (Γαλλία)
2016 Louis Fanchini (Γαλλία)
2015 Wolfgang Bauer (Γερμανία)
2014 Μιχάλης Πετραδάκης
2013 Μιχάλης Τσιρώνης
2013 Ιωάννης Κούνδουρος
2012 Αντώνης Βιρβίλης RDP
2012 Θεόδωρος Παπαηλιού
2011 Νίκος Καρδασιλάρης
2011 Φιλοτελική Εταιρεία Πειραιώς
2010 Γιώργος Δολιανίτης
2009 Γιάννης Νταής
2008 Ανδρέας Ζέης
2007 Πέτρος Τιβέριος (Γερμανία)
2006 Louis Basel (ΗΠΑ)
2005 Αλέξανδρος Καλλιγάς
2004 Νικόλαος Ασημακόπουλος (ΗΠΑ)
2004 Άγγελος Παπαϊωάννου
2003 Ανδρέας Κορωναίος (Καναδάς)
2003 Μαργαρίτα Κοτοπούλη
2002 Ε.Φ.Ε. Γερμανίας
2002 Παναγιώτης Ιωαννίδης
2001 Φιλοτελική Ένωση Δωδεκανήσου
2000 Κωνσταντίνος Ματθαίος
2000 Norbert Frenes (Ιταλία)
1999 Γεράσιμος Μ. Ζησιμάτος
1998 Ελληνική Φιλοτελική Ομοσπονδία
1997 Γεώργιος Σ. Ντούμας
1996 Mike A. Goddard (Μ. Βρετανία)
1995 Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου
1994 Φιλοτελική Ένωσις Βόλου
1993 Παντελής Ι. Δρόσος
1993 Ορέστης Γ. Βλαστός
1992 Ε.Φ.Ε. Ολλανδίας
1991 Γεώργιος Μ. Μπαλλής
1989 Rienk Feenstra (Ολλανδία)
1988 Φιλοτελική Εταιρεία Αθηνών
1987 Φιλοτελική Εταιρεία Ηρακλείου Κρήτης
1986 Ευστράτιος Φαϊππέας
1985 Ε.Φ.Ε. Μεγάλης Βρετανίας
1985 Ε.Φ.Ε. Θεσσαλονίκης
1985 Αλέξανδρος Κοτοπούλης
1985 Α. Τάσσος
1984 Ε.Φ.Ε. Αμερικής
1984 Φιλοτελική Εταιρεία Κερκύρας
1984 Νία Ανδρέα Στράτου
1984 Σοφοκλής Νικολαΐδης

Η Φιλοτέλεια

Επεξεργασία
 
Φιλοτέλεια αρ. 1-2 (1924)

Το 1924 ο Στέφανος Μακρυμίχαλος[22] έκανε πράξη την έμπνευσή του να εκδώσει ένα εκλεκτό φιλοτελικό περιοδικό, τη Φιλοτέλεια. Από την επόμενη χρονιά, όταν ιδρύθηκε η Εταιρεία, αποτέλεσε το επίσημο όργανό της και από τότε κυκλοφορεί μέχρι σήμερα χωρίς καμία απολύτως διακοπή. Διεθνώς καταξιωμένη πλέον, η Φιλοτέλεια συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο γνωστά φιλοτελικά περιοδικά του κόσμου, μετρώντας περισσότερα από εκατό μετάλλια από τις συμμετοχές της σε μεγάλες Διεθνείς Εκθέσεις, όπου τα τελευταία χρόνια αποσπά κορυφαίες βραβεύσεις. Για τις διακρίσεις αυτές τιμήθηκε το 2010 με το Prix AEP de la Presse Philatélique από την Ευρωπαϊκή Φιλοτελική Ακαδημία (AEP)[23].

Οι βραβεύσεις της Φιλοτέλειας στις τελευταίες Διεθνείς Εκθέσεις:

2022 50 Χρόνια ΦΕΑγρινίου (ΕΦΟ) Αγρίνιο G - Χρυσό
2022 London (FIP) Λονδίνο V - Επίχρυσο
2021 Notos (FEPA) Αθήνα LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2019 China (FIP) Γουχάν LS - Μεγάλο Αργυρό
2018 Italia (FEPA Rec. -5) Βερόνα, Ιταλία LG - Μεγάλο Χρυσό
2015 NOTOS 2015 (FEPA) Αθήνα LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2013 Brasiliana 2013 (FIP) Ρίο ντε Τζανέιρο LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2012 Iphla 2012 (FEPA -5) Μάιντς, Γερμανία LG - Μεγάλο Χρυσό
2011 Indipex (FIP) Νέο Δελχί LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2010 Portugal (FIP) Λισαβόνα LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2009 Ibra (FEPA) Έσεν, Γερμανία LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2009 China (FIP) Λουογιάνγκ LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2008 Israel (FIP) Τελ Αβίβ LV - Μεγάλο Επίχρυσο
2007 St. Petersburg (FIP) Αγ. Πετρούπολη LV - Μεγάλο Επίχρυσο

Η Φιλοτέλεια εκδίδεται ανά δίμηνο, με 64 σελίδες μεγέθους 17x24 εκ. Στο τέλος της χρονιάς, ο τόμος των έξι τευχών διατίθεται σε ψηφιακή μορφή ως ενιαίο αρχείο pdf. Ήδη κυκλοφορούν σε CD οι τόμοι από το 2002. Κυκλοφορούν επίσης πέντε τόμοι Ευρετηρίων[24][25]. Οι τέσσερις πρώτοι σε έντυπη μορφή (1924-1953, 1954-1973, 1974-1983, 1984-1993) και ο πέμπτος (1994-2008) σε έντυπη και ψηφιακή μορφή (CD).

Το Βραβείο Στέφανου Μακρυμίχαλου

Επεξεργασία
 
Το Βραβείο Στέφανου Μακρυμίχαλου

Από το 1984 και κάθε χρόνο, απονέμεται το Βραβείο Στέφανου Μακρυμίχαλου στον συγγραφέα του καλύτερου άρθρου που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Φιλοτέλεια. Από το 2011, για την ανάδειξη του καλύτερου άρθρου ψηφίζουν όλα αδιακρίτως τα μέλη της Εταιρείας. Τα τελευταία χρόνια, το Βραβείο Στέφανου Μακρυμίχαλου έχει απονεμηθεί στα εξής άρθρα:

2023 Αντώνης Μανωλούδης "Με αφορμή την έκδοση Βιέννης του 1926" (ελληνικά – αγγλικά)
2022 Αντώνης Μανωλούδης "Το 10 λ. κερματικό γραμμάτιο του 1920-22 και η μάρκα των 5 λ. της Σίγγερ του 1916" (ελληνικά – αγγλικά)
2021 Joost Meijer "Κάποια γεγονότα και σκέψεις για τον Ernest Meyer" (ελληνικά – αγγλικά)
2020 Αλέξης Σαββόπουλος "Τo Αυστριακό Ταχυδρομείο Θεσσαλονίκης κατά την ύστερη οθωμανική περίοδο" (ελληνικά – αγγλικά)
2019 Γιώργος Σωτηρόπουλος "Ταχυδρομική ιστορία της Ελλάδας κατά τον Μεγάλο Πόλεμο 1914-1918" (ελληνικά – αγγλικά)
2018 Αλέξανδρος Γαληνός "Ένσημα ΘΕΜΙΣ- Τέλος Επιτηδεύματος Δικηγόρων" (ελληνικά)
2017 Μανώλης Μυλωνάκης "Ο Εθνικός Διχασμός και οι ταχυδρομικές του συνέπειες" (ελληνικά – αγγλικά)
2016 Ανδριανός Ρητορίδης "Ο συμμαχικός αποκλεισμός της Ελλάδας κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο" (ελληνικά - αγγλικά)
2015 Μανώλης Κουτσουνάκης "Ελληνικά διάτρητα γραμματόσημα" (ελληνικά)
2014 Γιώργος Σωτηρόπουλος "Η παρουσία των Σέρβων στην Κέρκυρα κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο" (ελληνικά - αγγλικά)
2013 Θεόδωρος Παπαηλιού "Η ταχυδρομική ιστορία των Αθηνών 1882-1912" (ελληνικά)
2012 Ανδριανός Ρητορίδης "Αλληλογραφία που κρατήθηκε στη Γαλλία κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής" (ελληνικά - αγγλικά)
2011 Αντώνης Μανωλούδης "Η πόλη της Κέρκυρας, το εργοστάσιο Ασπιώτη και η τακτική σειρά του 1911" (ελληνικά - αγγλικά)
2010 Αλέξανδρος Γαληνός "Το ιστορικό των εκδόσεων της Διασυμμαχικής Θράκης" (ελληνικά - αγγλικά)
2009 Αντώνης Βιρβίλης "Η χρήση του όρου Philotely κατά το 19ο αιώνα" (ελληνικά - αγγλικά)
2008 Σωκράτης Μπόζοβιτς "Προπαγανδιστικά φυλλάδια από τον αέρα" (ελληνικά - αγγλικά)
2007 Νεοκλής Ζαφειρακόπουλος "Οι αριθμοί ελέγχου και η εκτύπωση των πρώτων ελληνικών γραμματοσήμων" (ελληνικά - αγγλικά)
2006 Τάκης Καρατζάς "Ελληνικά διάτρητα γραμματόσημα" (ελληνικά)

Μελέτη επί του Ελληνικού Γραμματοσήμου

Επεξεργασία

Μετά τη συγγραφή από τον Αλέξανδρο Αργυρόπουλο του ελληνικού τμήματος στο Εγχειρίδιο Kohl (1929), που δημοσιεύθηκε στα γερμανικά, το επόμενο μεγάλο εγχείρημα για την ταξινόμηση των ελληνικών εκδόσεων του 19ου αιώνα πραγματοποιήθηκε από την ΕΦΕ, με τους δύο τόμους της Μελέτης, σε ελληνικά και γαλλικά.

Τόμος Α΄: Τρ. Κωνσταντινίδης (επ.), Η Μεγάλη κεφαλή του Ερμή (ελληνικά - γαλλικά), 18x24 εκ., σελ. 514, επανεκτύπωση 2008 (αρχική έκδοση 1933)

Τόμος Β΄: Τρ. Κωνσταντινίδης (επ.), 2ον μέρος - Αι μετά το 1886 εκδόσεις (ελληνικά - γαλλικά), 17x24 εκ., σελ. 120, έκδοση 1937

Φιλοτελική Βιβλιοθήκη

Επεξεργασία
 
Φιλοτελική Βιβλιοθήκη αρ. 61

Η Φιλοτελική Βιβλιοθήκη αποτελεί αριθμημένη σειρά αυτοτελών τευχών, ανάτυπα άρθρων ή μελετών, που έχουν δημοσιευθεί κατά το παρελθόν στη Φιλοτέλεια[26].

Επιλογή από τα τελευταία τεύχη:

61. Θεόδωρος Παπαηλιού, Η ταχυδρομική ιστορία των Αθηνών 1882-1912 (ελληνικά), 17x24 εκ., σελ. 148, ISBN 978-960-98274-9-2, Αθήνα 2014

60. Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, Η διακίνηση της αλληλογραφίας στην Ανατολική Μεσόγειο (14ος-19ος αι.) (ελληνικά), 17x24 εκ., σελ. 25, ISBN 978-960-98274-6-1, Αθήνα 2008

59. Francis Kiddle, Perkins Bacon & Co. Εκτύπωση και ιστορικό των Ολυμπιακών γραμματοσήμων του 1906 (ελληνικά - αγγλικά), 17x24 εκ., σελ. 16, ISBN 978-960-98274-5-4, Αθήνα 2008

Οι Πρόεδροι της ΕΦΕ

Επεξεργασία
2022- Αντώνης Μανωλούδης
2016-2021 Ιωακείμ Χαλβατζιδόπουλος
2012-2015 Γιώργος Σπάρης
1998-2011 Θεόδωρος Παπαηλιού
1984-1997 Αντώνης Βιρβίλης
1982-1983 Σπυρίδων Τσάλτας
1978-1981 Ευστράτιος Φαϊππέας
1950-1977 Στέφανος Μακρυμίχαλος
1945-1949 Αθανάσιος Ζερβόπουλος
1937-1944 Στέφανος Μακρυμίχαλος
1937 Ιωάννης Σολιώτης
1933-1936 Πάνος Σαββίδης
1930-1932 Ανδρέας Μπαΐρας
1929 Μάρκος Μίνδλερ
1928 Αντώνιος Χριστομάνος
1925-1927 Όθων Ρέντζος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Ελληνική Φιλοτελική Εταιρεία (ελληνικά και αγγλικά)

Διεθνής Φιλοτελική Έκθεση NOTOS 2015 (ελληνικά και αγγλικά)

Ελληνική Φιλοτελική Ομοσπονδία

FEPA - Ευρωπαϊκή Φιλοτελική Ομοσπονδία

AEP - Ευρωπαϊκή Φιλοτελική Ακαδημία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Στην ΕΦΕ οφείλονται τα σχετικά με τον φιλοτελισμό λήμματα της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας, Πυρσός, 1934.
  2. Το 1926, στο Παρίσι, στο πρώτο συνέδριο της Διεθνούς Φιλοτελικής Ομοσπονδίας (FIP), η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από την ΕΦΕ, ένα από τα μόλις δέκα ιδρυτικά μέλη. Βλ. L. Pütz, Origin and Evolution of the International Federation of Philately, 1984, σελ. 69. Τη σκυτάλη της επίσημης εκπροσώπησης η ΕΦΕ παρέδωσε το 1947 στην νεοϊδρυθείσα τότε Ελληνική Φιλοτελική Ομοσπονδία
  3. Λ. Δρούλια, Γ. Κουτσοπανάγου (επ.), Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου, τ. Δ΄, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα 2008.
  4. Στη Φιλοτέλεια οφείλεται η δημιουργία της ελληνικής φιλοτελικής ορολογίας. Βλ. σχετικά Δ. Παναγιωτάκου, Φιλοτελική Ορολογία, Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας, 2013, http://www.eleto.gr/download/Bodies/FilotelikiOrologia_Ed1.pdf
  5. "FEPA Certificate of Appreciation", http://fepanews.com/fepacertificate/ Αρχειοθετήθηκε 2016-12-08 στο Wayback Machine.
  6. A. J. Griffiths, "Philotelia 2005 Athens, 9-20 February 2005", The London Philatelist αρ. 1326/2005, σελ. 156-157.
  7. C. Chazapis, "Lavrion 2009 - An exhibition to remember", FEPA News αρ. 16/2009, σελ. 33-35.
  8. "Ταχυδρομική ιστορία Λαυρεωτικής", http://taxydromeio.gr/postal-history-lavreotiki/ Αρχειοθετήθηκε 2013-10-16 στο Wayback Machine.
  9. C. Chazapis, "Hellas-Cyprus 2013 National Philatelic Exhibition", FEPA News no. 24/2014, σελ. 39-41.
  10. "Εθνική Φιλοτελική Έκθεση Ελλάδα-Κύπρος 2013 στο Σπίτι της Κύπρου" http://www.philenews.com/el-gr/politismos/518/167884/ethniki-filoteliki-ekthesi-ellada-kypros-2013-sto-spiti-tis-kyprou
  11. "Olymphilex 204 officially inaugurated", https://www.olympic.org/news/olymphilex-2004-officially-inaugurated
  12. "Olymphilex 2004", The London Philatelist αρ. 1316/2004, σελ. 174.
  13. "Ο τριήμερος εορτασμός της 150ετίας του ελληνικού γραμματοσήμου", Φιλοτέλεια αρ. 670/2011, σελ. 310-319.
  14. "What a lesson in organizing philatelic exhibitions", FEPA News αρ. 28/2016, σελ. 25-36.
  15. W. Maassen, "NOTOS 2015: a slightly different exhibition. And a success?", The Philatelic Journalist no. 149/2016, σελ. 8-10.
  16. Τα ΕΛΤΑ εξέδωσαν δύο γραμματόσημα, ένα φυλλαράκι, σφραγίδες κτλ. για τη NOTOS 2015, βλ. σχετικά https://www.youtube.com/watch?v=_9NSF2H70dk
  17. "NOTOS 2015 Special stamps and cancellations", http://philatelynews.com/notos-2015-special-stamps/
  18. "Πανελλήνια συλλεκτική και Διεθνής φιλοτελική έκθεση στο Περιστέρι", http://www.kathimerini.gr/835579/article/politismos/atzenta/panellhnia-syllektikh-kai-die8nhs-filotelikh-ek8esh-sto-peristeri
  19. "Το Μετάλλιο της ΕΦΕ", Φιλοτέλεια αρ. 697/2016, σελ. 70-71.
  20. C. Chazapis, "The HPS Medal Awards Ceremony for the last 5 years (2011-2015)", FEPA News αρ. 29/2016, σελ. 57-59.
  21. Roll of Distinguished Philatelists: https://en.wikipedia.org/wiki/Roll_of_Distinguished_Philatelists
  22. Γεννήθηκε το 1902 στο Μπουργκάς και πέθανε στην Αθήνα το 1982. Ήταν ασφαλιστής. Εκτός φιλοτελισμού, χρημάτισε Πρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Αθηνών (1954-1956) και συνέγραψε ιστορικού περιεχομένου κείμενα. Εκτός από το βιβλίο του Sir Edward Fitzgerald Law: ένας λησμονημένος Βρεττανός φιλέλλην, άρθρα του δημοσιεύθηκαν στα Πελοποννησιακά Χρονικά, στα Κρητικά Χρονικά, στο Δελτίο της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, στο Δελτίο Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος, στον Ερανιστή κτλ.
  23. "Prix AEP de la Presse Philatélique", http://www.aephil.com/fr/prix_de_la_presse.asp
  24. Η. Βενέζης, "Τα ευρετήρια της Φιλοτέλειας", ραδιοφωνική εκπομπή 24, 26 και 29.11.1959.
  25. [Τα ευρετήρια της Φιλοτέλειας], εφ. Καθημερινή, 25.11.1959.
  26. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2017.