Βικιπαίδεια

Εντεμένα

Ο Εντεμένα ή Εντετένα (Σουμεριακή γλώσσα: "EN-TE-ME-NA") ήταν βασιλιάς της Λαγκάς, γιος και διάδοχος του Εναννατούμ Α΄ (περί το 2400 π.Χ.), αποκατέστησε την κυριαρχία της πόλης στην παλιότερη ισχύ.[1][2] Συμμάχησε με τον πανίσχυρο βασιλιά της Ουρούκ Λουγάλ-Κινισί-Ντουλού που καταγράφεται στον Κατάλογο Σουμερίων Βασιλέων και νίκησε τον μεγάλο του αντίπαλο Ιλλί, βασιλιά της Ουμμά. Η προσωπική του θεότητα ήταν ο Σουμεριακός θεός Σουρτουλά, βασίλευσε 19 χρόνια.[3][4] Ο Εντενάμα είχε υπό τον έλεγχο του μια εκτεταμένη περιοχή στην νότια Μεσοποταμία, από την Παντίβιβλο μέχρι την Ουρούκ. Ο "Εντεμένα Ενσί του Λαγκάς" καταγράφεται στον "Κωνική Λίθο του Εντεμένα" βασιλέως της Λαγκάς με τον θεό της Παντίβιβλου, περιγράφει την ειρηνική συνθήκη ανάμεσα στην Λαγκάς και την Ουρούκ. Το κείμενο χρονολογείται το 2400 π.Χ, αποτελεί το αρχαιότερο διπλωματικό έγγραφο και βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο.[5] To σημαντικότερο εύρημα ήταν ένα πήλινο καρφί που βρέθηκε στο Τέλλο και απομνημονεύει την Συνθήκη με τον βασιλιά Λουγάλ-Κινισί-Ντουλού, είναι η παλιότερη συνθήκη μεταξύ δύο βασιλέων που γνωρίζουμε.[6][7]

Εντεμένα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση2430 π.Χ.
Θάνατος23ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Περίοδος ακμής2400 π.Χ.
Οικογένεια
ΓονείςΕναννατούμ Α΄
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Σύγκρουση με την Ουμμά Επεξεργασία

Ο Εντεμένα βρισκόταν σε πόλεμο με τον βασιλιά της Ούμμας Ιλ όπως καταγράφεται στην "πολεμική επιγραφή", στον κώνο που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.[8]

"Αυτός (ο Ιλ, κυβερνήτης της Ουμμάς) άλλαξε τα νερά στο συνοριακό κανάλι του Νινουρτά και το συνοριακό κανάλι του Νάνσε. Ο Εντεμένα βασιλιάς της Λαγκάς έστειλε εκπροσώπους του στον Ιλ ώστε να διαμαρτυρηθούν για την πράξη αυτή, εκείνος τους έδιωξε αφού τους μίλησε προσβλητικά. Ο Ενλίλ και ο Νινουρτά δεν του επέτρεψαν να κάνει αυτή την πράξη".

Ο Εντεμένα κύρηξε τον πόλεμο στον Ιλ και τον νίκησε με την βοήθεια του συμμάχου του, βασιλιά της Ουρούκ Λουγάλ-Κινισί-Ντουλού.[9] Ο "Δικτυακός κίλυνδρος του Εντεμένα" έχει έναν περίεργο σχεδιασμό με την μορφή διχτυού στο κάτω μέρος, είναι το δεύτερο ιστορικό διπλωματικό έγγραφο μετά τον "Κωνικό Λίθο του Εντεμένα", καθορίζει τα σύνορα ανάμεσα στην Λαγκάς και την Ουμμά.[10] Ο "Δικτυακός κίλυνδρος του Εντεμένα" βρίσκεται σήμερα στην "Βαβυλωνιακή Συλλογή".[11][12]

Ο ανδριάντας του Εντεμένα Επεξεργασία

 
Ο ανδριάντας του Ενταμένα στο Εθνικό Μουσείο της Βαγδάτης

Ο ανδριάντας του Εντεμένα είναι από τους παλιότερους γνωστούς Σουμερίων βασιλέων της Μεσοποταμίας, είναι κατασκευασμένος από τον Διορίτη με ύψος 76 εκατοστά.[13] Ο Εντεμένα φορά την ενδυμασία ενός απλού προσκυνητή παρά το ότι ήταν βασιλιάς, το ένδυμα που φορούσε ήταν γνωστό στην αρχαιότητα ως Καυνάκης, με μία φούντα στην πλάτη.[14] Τα χέρια του είναι σφιγμένα μεταξύ τους μπροστά στο στήθος, μια τυπική στάση του προσκυνητή μπροστά στους θεούς.[15] Ο ανδριάντας έχει μια μεγάλη σφηνοειδή επιγραφή στην πλάτη, περιέχει τα ονόματα και τους τίτλους του βασιλιά καταλήγοντας στην φράση "ο Ενλίλ αγαπάει τον Εντεμένα".[16] Ο ανδριάντας βρισκόταν στο Μητροπολιτικό Μουσείο του Ιράκ, τον έκλεψαν οι Αμερικάνοι με την βίαιη εισβολή τους στην χώρα (2003) και το μετέφεραν στην Νέα Υόρκη, αργότερα (2010) το επέστρεψαν στους Ιρακινούς.[17][18]

Τα ασημένιο βάζο του Εντεμένα Επεξεργασία

Ένα μεγάλο ασημένιο αγγείο που κατασκεύασε ο Εντεμένα για να το αφιερώσει στον θεό του βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου, στην κορυφή του βρίσκεται μια ζωοφόρος που απεικονίζει λιοντάρια να κατασπαράζουν αγριοκάτσικα και Ελάφια, βρίσκεται πάνω από το σφαιρικό τμήμα. Η μορφή της ζωοφόρου δείχνει την μεγάλη ικανότητα του γλύπη και τον υψηλό βαθμό που ήταν αναπτυγμένη τότε στην Σουμερία η τέχνη της χρυσοχοίας. Ένα άλλο βάζο από Ασβεστίτη επίσης αφιερωμένο από τον Εντεμένα βρέθηκε στην Νιππούρ, η επιγραφή του γράφει :

"Για τον Νινουρτά τον φοβερότερο πολεμιστή του Ενλίλ, ο Εντεμένα Ενσί της Λαγκάς που έχει τον Νάνσε στην καρδιά του, γιος του Εναννατούμ επίσης Ενσί του Λαγκάς αφιέρωσε στον αγαπημένο του θεό αυτό το αγγείο κατασκευασμένο από πέτρα και ασήμι, ο θεός θα πίνει από αυτό το δοχείο για πάντα. Εκείνη την εποχή ο Ντουντού ήταν ο Σάνγκα του Νινουρτά".[19][20]

Το πιάτο του Ντουντού Επεξεργασία

 
Ο κωνικός λίθος του Ενταμένα

Ένα άλλο σπουδαίο τεχνούργημα του Εντεμένα καταγράφει του όνομα του Ντούντου, αρχιερέα του θεού Νινουρτά στην Λαγκάς της εποχής του, έμεινε γνωστός ιστορικά από την τελευταία φράση στην επιγραφή του βάζου.[21] Η πλάκα ήταν κατασκευασμένη από πίσσα, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες πλάκες της εποχής που κατασκευάζονταν από ασβεστόλιθο και πηλό.[22] Η πλάκα παρουσιάζει διάφορες εντυπωσιακές καλλιτεχνικές σκηνές όπως μια αγελάδα που ξεκουράζεται και ένας αετός να κρατάει δύο λιοντάρια που τρώνε τα φτερά του.[23] Μια εικονογραφία στον πάτο του πιάτου συμβολίζει την ροή του νερού.[24] Σύμφωνα με την επιγραφή ο δημιουργός του συγκεκριμένου αριστουργήματος ήταν ο ίδιος ο Ντουντού.[25]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ http://archive.boston.com/news/world/middleeast/articles/2010/09/07/kept_safe_in_us_iraqi_royal_statue_heads_home/?page=2
  2. ↑ Bertman, S. (2005). Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. Facts on File Library of world history. OUP USA. σ. 84
  3. ↑ Jordan, Michael (1993). Encyclopedia of gods : over 2,500 deities of the world. Internet Archive. New York : Facts on File. σ. 245
  4. ↑ Sherk, Robert K. (1990). THE EPONYMOUS OFFICIALS OF GREEK CITIES: I (PDF). σ. 249
  5. ↑ https://cdli.ucla.edu/search/search_results.php?SearchMode=Text&ObjectID=P222550
  6. ↑ Hayes, William (1950). Chronology. Cambridge Ancient History. σ. 51
  7. ↑ Deena Ragavan, Cuneiform Texts and Fragments in the Harvard Art Museum / Arthur M. Sackler Museum, Cuneiform Digital Library Journal, Τομ. 2010:1
  8. ↑ Sallaberger, Walther; Schrakamp, Ingo (2015). History & Philology (PDF). Walther Sallaberger & Ingo Schrakamp (eds), Brepols. σσ. 77–78
  9. ↑ Jordan, Michael (1993). Encyclopedia of gods : over 2,500 deities of the world. Internet Archive. New York : Facts on File. σ. 245
  10. ↑ https://cdli.ucla.edu/search/archival_view.php?ObjectID=P222533
  11. ↑ Nies, James B. (1916). "A Net Cylinder of Entemena". Journal of the American Oriental Society. 36: 137–139
  12. ↑ Pope, Marvin H. (1965). The Anchor Bible Job. σ. 131
  13. ↑ Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams. σ. 91
  14. ↑ Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams. σ. 91
  15. ↑ Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams. σ. 91
  16. ↑ Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams. σ. 91
  17. ↑ http://archive.boston.com/news/world/middleeast/articles/2010/09/07/kept_safe_in_us_iraqi_royal_statue_heads_home/?page=2
  18. ↑ Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams. σ. 91
  19. ↑ Kramer, Samuel Noah (1971). The Sumerians: Their History, Culture, and Character. University of Chicago Press. σ. 316
  20. ↑ Kramer, Samuel Noah (1971). The Sumerians: Their History, Culture, and Character. University of Chicago Press. σ. 316
  21. ↑ https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/perforated-plaque-dudu
  22. ↑ Kramer, Samuel Noah (1971). The Sumerians: Their History, Culture, and Character. University of Chicago Press. σ. 316
  23. ↑ https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/perforated-plaque-dudu
  24. ↑ https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/perforated-plaque-dudu
  25. ↑ https://www.louvre.fr/en/oeuvre-notices/perforated-plaque-dudu

Πηγές Επεξεργασία

  • Bertman, S. (2005). Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. Facts on File Library of world history. OUP USA.
  • Deena Ragavan, Cuneiform Texts and Fragments in the Harvard Art Museum / Arthur M. Sackler Museum, Cuneiform Digital Library Journal, Τομ. 2010:1
  • Hayes, William (1950). Chronology. Cambridge Ancient History.
  • Jordan, Michael (1993). Encyclopedia of gods : over 2,500 deities of the world. Internet Archive. New York : Facts on File.
  • Kramer, Samuel Noah (1971). The Sumerians: Their History, Culture, and Character. University of Chicago Press.
  • Nies, James B. (1916). "A Net Cylinder of Entemena". Journal of the American Oriental Society. 36: 137–139
  • Polk, Milbry; Schuster, Angela M. H. (2005). The looting of the Iraq Museum, Baghdad: the lost legacy of ancient Mesopotamia. Harry N. Abrams.
  • Sherk, Robert K. (1990). THE EPONYMOUS OFFICIALS OF GREEK CITIES: I (PDF).
  • Sallaberger, Walther; Schrakamp, Ingo (2015). History & Philology (PDF). Walther Sallaberger & Ingo Schrakamp (eds), Brepols.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εντεμένα&oldid=9900320"