Εξάστιχο
Εξάστιχο[Σημ 1][1] λέγεται το ολιγόστιχο ποίημα, το οποίο αποτελείται από μία εξάστιχη στροφή.
Μορφή Επεξεργασία
Το εξάστιχο αποτελείται από έξι στίχους συνολικά και ειδικότερα από ένα τετράστιχο και ένα δίστιχο. Οι στίχοι μπορεί να είναι, είτε όλοι ισοσύλλαβοι, είτε μερικοί. Η ομοιοκαταληξία του έχει διάφορες μορφές[2], που ομαδοποιούνται σε δύο τύπους, στον κλασικό και στο σύγχρονο[3].
Ο κλασικός τύπος προέρχεται από την ιταλική ποίηση και έχει δύο μορφές. Η πρώτη μορφή έχει ομοιοκαταληξία α β α β - γ γ και η δεύτερη έχει α α β γ - β γ.
Ο σύγχρονος τύπος του εξάστιχου καλλιεργήθηκε από νεότερους ποιητές και έχει διάφορες μορφές. Οι κυριότερες από αυτές είναι τέσσερις. Η πρώτη μορφή έχει ομοιοκαταληξία α β γ α - β γ, η δεύτερη α β γ β - β γ, η τρίτη α β γ γ - β α και η τέταρτη α β α γ - β γ.
Νεοελληνική λογοτεχνία Επεξεργασία
Στη νεοελληνική λογοτεχνία το εξάστιχο έχουν χρησιμοποιήσει στην ποίηση τους κυρίως οι Επτανήσιοι ποιητές[4]. Εξάστιχες στροφές έχουν γράψει ο Αθανάσιος Χριστόπουλος, ο Διονύσιος Σολωμός, ο Ανδρέας Λασκαράτος, ο Γεώργιος Δροσίνης, ο Ιωάννης Γρυπάρης, ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος κ.α.
Ακολουθεί αντιπροσωπευτική εξάστιχη στροφή, κλασικού τύπου, του Διονύσιου Σολωμού.
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη,
περπατώντας η Δόξα μονάχη,
μελετά τα λαμπρά παλικάρια,
και στην κόμη στεφάνι φορεί,
γινωμένο από λίγα χορτάρια,
που 'χαν μείνει στην έρημη γη.
Ακολουθεί αντιπροσωπευτικό εξάστιχο, σύγχρονου τύπου, από το ποίημα Έφυγες... του Γεώργιου Δροσίνη.
Έφυγες. - Ποιος να πιστέψει,
πως η βρύση θα στερέψει,
θα σωπάσουν τα πουλιά,
πως θα βασιλέψουν τ' άστρα,
και θα μαραθεί στη γλάστρα,
πάνανθη η τριανταφυλλιά.
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ Πολλές φορές απαντάνται ο όρος και ως εξάστιχη στροφή.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος (2013). «Εξάστιχο». ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. σελ. 144. ISBN 978-960-503-298-2.
- ↑ Γιάννης Α. Σάραλης (Μάρτιος 1991). «ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ- ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ - ΕΙΔΗ ΣΤΡΟΦΩΝ - 5. Εξάστιχες». Νεοελληνική Μετρική. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & Σίας Α.Ε. σελ. 146. ISBN 960-05-0283-8.
- ↑ Γεράσιμος Αν. Μαρκαντωνάτος (2013). «Εξάστιχο». ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε. σελίδες 144–145. ISBN 978-960-503-298-2.
- ↑ ΣΟΦΟΚΛΗ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ (1978). «ΜΕΡΟΣ Β΄ - ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄ - 2. Ποιήματα με σταθερή μορφή - Εξάστιχη». ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ. Αθήνα: Ιδιωτική. σελ. 77.