Επί της καταστάσεως

Ο επί της καταστάσεως ήταν αυλικός τίτλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται στην διάρκεια του 9ου–10ου αιώνα.

Η προέλευση και η ακριβής φύση του συγκεκριμένου αξιώματος παραμένουν ασαφείς. Ο Τζ. Μπ. Μπιούρυ μετέφρασε τον τίτλο ως "τελετάρχης" (master of ceremonies), καθώς η λέξη "κατάστασις" είναι δυνατό να εκληφθεί και ως "τάξη", ενώ ανέφερε ως προέλευση του όρου τον ύστερο ρωμαϊκό τίτλο του comes dispositionum, δηλαδή του επικεφαλής του scrinium dispositionum, υπηρεσίας ευρισκόμενης υπό την ηγεσία του μαγίστρου των οφφικίων. Οι Γεώργιος Οστρογκόρσκι και Ερνστ Στάιν, αντιθέτως, επεσήμαναν πως το scrinium dispositionum έπαυσε να αναφέρεται στις πηγές μετά το 534, και αντιπρότειναν πως ο επί της καταστάσεως προερχόταν από τον comes admissionum, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται από την εποχή του Ιουστινιανού Α΄ (βασίλευσε μεταξύ 527-565) κι έπειτα.

Το χρονολογούμενο από τα μέσα του 9ου αιώνα «Τακτικόν Ουσπένσκι» είναι ασαφές αναφορικά με τον ρόλο του συγκεκριμένου αξιώματος, καθώς το κατατάσσει ως πρώτο μεταξύ των πολιτικών αξιωμάτων (μεταξύ του πρωτονοτάριου του δρόμου και του άρχοντα του αρμαμέντου), ενώ στην συνέχεια μεταξύ των χαμηλότερων βαθμοφόρων αυλικών. Το «Κλητορολόγιον» του 899 καταγράφει το συγκεκριμένο αξίωμα ως μία εκ των λεγόμενων "ειδικών αξιών", ενώ αναφέρει, επίσης, πως στο σχετιζόμενο προσωπικό του περιλαμβάνονταν οι τάξεις των υπάτων, των βεστητόρων, των σιλεντιαρίων, των αποεπαρχόντων, καθώς και των "συγκλητικών" (ο Μπιούρυ προτείνει να διορθωθεί σε "στρατηλάτες"), αν και τα περισσότερα από αυτά ήσαν τιμητικοί τίτλοι και όχι έμπρακτα αυλικά αξιώματα. Το «De Ceremoniis», το οποίο συνεγράφη στα τέλη του 10ου αιώνα, αντιθέτως, εμφανώς αναφέρει το συγκεκριμένο αξίωμα ως ένα εκ των αυλικών αξιωμάτων, συνήθως σε συνδυασμό με τους «σιλεντιάριους».

Πηγές

• Bury, John Bagnell (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century - With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London: Oxford University Press. 
• Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.