Βικιπαίδεια

Ερρίκος Φορνέζης

Ελβετός φιλέλληνας αξιωματικός και συγγραφέας του καταλόγου των φιλελλήνων που είχε αρχικά φτιάξει ο Ιλαρίων Τουρέ

Ο Ερρίκος Φορνέζης (Henri Fornèsy) (Ορμπ, 11 Νοεμβρίου 1803 - Αθήνα, 16 Απριλίου 1872) ήταν Ελβετός φιλέλληνας ο οποίος υπηρέτησε στον αγώνα της ανεξαρτησίας της Ελλάδας και ο οποίος έγραψε κατάλογο με βιογραφίες Φιλελλήνων.

Ερρίκος Φορνέζης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Henri Fornèsy (Γαλλικά)
Γέννηση11  Νοεμβρίου 1803[1]
Ορμπ[2]
Θάνατος16  Απριλίου 1872[1][3]
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλβετία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός[4]
μεταφραστής[3]
ΕργοδότηςΥπουργείο Στρατιωτικών (Ελλάδα)[3]
Οικογένεια
ΤέκναΙούλιος Φορνέζης[5]
ΓονείςΕνρί Φρανσουά Φορνέζης[2] και Ούρσουλα Καρολίνα Εμιλία Λεξ[2]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΑνθυπολοχαγός (1837–1844)[6]
Βραβεύσειςέπαινος[7]
Αργυρό αριστείο του Αγώνα[8]
δεδομένα

Τα πρώτα του χρόνια στην Ελβετία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στην πόλη Ορμπ της Ελβετίας, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 20 χλμ. από τη Λωζάνη, στις 11 Νοεμβρίου 1803. Πατέρας του ήταν ο Ενρί Φρανσουά Φορνέζης (Herny François Fornèsy) (13 Μαΐου 1750 - 30 Μαρτίου 1811), στρατιωτικός και μητέρα του η Ούρσουλα Καρολίνα Εμιλία Λεξ (Ursule-Caroline-Emilie Lex) (Υβερντόν-λε-Μπαιν, 1775 - ;). Ο πατέρας του πέθανε όταν ο Ερρίκος ήταν μικρός αφήνοντας τη μητέρα του με τον Ερρίκο και τις τέσσερις αδελφές του.

Στην Ελλάδα

Επεξεργασία

Πιθανότατα έφτασε στην Ελλάδα πριν το τέλος της Ελληνικής Επανάστασης το καλοκαίρι του 1828, σε ηλικία 25 ετών.[9] Ο ίδιος, στον κατάλογο των φιλελλήνων που κατέγραψε, σημείωσε για τον εαυτό του και το ρόλο του στην επανάσταση λίγες λέξεις: «Υπασπιστής του επιτελείου των φιλελλήνων».[10]

Στις 26 Φεβρουαρίου / 9 Μαρτίου 1836 έλαβε το αργυρό αριστείο του αγώνα[11] που απένειμε το κράτος στους αξιωματικούς που είχαν λάβει μέρος στην επανάσταση του 1821.

Το 1837 διορίστηκε ανθυπολοχαγός στον ελληνικό στρατό και δέχτηκε έπαινο για τις υπηρεσίες του στο φρουραρχείο του Μεσολογγίου, ανάμεσα σε όσους διέπρεψαν «εις τας τελευταίας ανωμαλίας κατά την Ακαρνανίαν και Αιτωλίαν και εναντίων των ληστρικών συμμοριών»[12].

Συγγραφική δραστηριότητα

Επεξεργασία

Ο Φορνέζης έγραψε κατάλογο με βιογραφίες και ιστορικές σημειώσεις των Φιλελλήνων που είτε πέθαναν για την ελληνική ανεξαρτησία, είτε ήταν στην υπηρεσία της Ελλάδος από το 1821 μέχρι το 1860, ή αυτών που ζούσαν στην Ελλάδα το έτος 1860. Το σύγγραμμά του αυτό, με τίτλο «Le monument des Philhellènes», το δημιούργησε σύμφωνα με τη μεταφράστρια του έργου του, Καλλιόπη Καμπούρογλου «με βάση τις ακριβέστατες και επίσημες σημειώσεις του διακεκριμένου Γάλλου φιλέλληνα συνταγματάρχη Ιλαρίωνος Τουρέτ».[13] Ο ίδιος ο Φορνέζης αναφέρει ότι «εις αυτόν οφείλονται αι πρώται σημειώσεις περί φιλελλήνων», ως μέρος της ένθερμης περιγραφής του Τουρέτ, τον οποίο αναφέρει ως φίλο του.[14]

Άλλο, λιγότερο γνωστό έργο του είναι σύγγραμμα με τίτλο «L’Histoire du corps régulier de la Grèce depuis sa première organisation en 1821 jusque 1831» (Η ιστορία του τακτικού σώματος της Ελλάδας από την οργάνωσή του το 1821 μέχρι το 1831). Είναι κατά βάση μετάφραση του έργου του Χρήστου Βυζαντίου που έχει τον ίδιο τίτλο.[15]

Οικογένεια

Επεξεργασία

Ο Φορνέζης είχε παντρευτεί στην Ελλάδα. Γιος του Ερρίκου Φορνέζη ήταν ο Ιούλιος Φορνέζης, ο οποίος το 1897 ήταν από τους πρώτους κατοίκους της Καλλιθέας Αττικής, η οποία είχε αρχίσει να κατοικείται από το 1887.[16][17].

Στην Καλλιθέα Αττικής υπάρχει δρόμος με το όνομα Ερρίκος Φορνέζης προς τιμήν του εγγονού του, που ήταν και αυτός από τους πρώτους κατοίκους της Καλλιθέας. Ο εγγονός του, Ερρίκος Ιουλίου Φορνέζης είχε εκλεγεί δημοτικός σύμβουλος στον τότε νεοιδρυθέντα δήμο Καλλιθέας τις 4 Απριλίου 1934. Όταν αυτός πέθανε δυο χρόνια αργότερα, το 1936, το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε τη μετονομασία της μέχρι τότε οδού Σκοπευτηρίου σε οδό Ερρίκου Φορνέζη «δια τας προσφερθείσας στον δήμο υπηρεσίες του και λόγω του ότι ούτος ετύγχανε εις εκ των πρώτων κατοίκων της πόλεως Καλλιθέας».[18]

Έργα του Φορνέζη - εκδόσεις

Επεξεργασία

Τα έργα του Φορνέζη βρίσκονται στο Tμήμα Χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας (FORNÈSY Henri):

  • Le monument des philhellènes, 1860, χειρόγραφο με αριθμό 1697
  • L’Histoire du corps régulier de la Grèce depuis sa première organisation en 1821 jusque 1831 (Η ιστορία του τακτικού σώματος της Ελλάδας από την οργάνωσή του το 1821 μέχρι το 1831), 210 σελίδες, χειρόγραφο με αριθμό 1736

Το έργο του για τους φιλέλληνες μεταφράστηκε εκδόθηκε το 1884 στο περιοδικό «Εβδομάς»:

  • Οι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων, Ερρίκος Φορνέζης, μεταφράστρια Καλλιόπη Καμπούρογλου, 1884, εφημερίδα Εβδομάς[19][20]

Το 2021 εκδόθηκε ξανά από τους Κώστας Παπαηλιού και Αναστασία Τσαγκαράκη, με εκτεταμένες βιογραφικές πληροφορίες για τον Φορνέζη, αλλά και μελέτες /σχολιασμό ως εναρκτήριος τίτλος της σειράς «Φιλελληνική Βιβλιοθήκη»:

  • «Ο κατάλογος των φιλελλήνων του Ερρίκου Φορνέζη», 2021[9]

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Revue des questions historiques.». (Γαλλικά) Revue des questions historiques. 1932. σελ. 489.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 www.academia.edu/45614723/The_List_of_Philhellenes_by_Herni_Forn%C3%A8sy.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 srv-web1.parliament.gr/main.asp?current=420226.
  4. ↑ «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως». (Ελληνικά) Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εθνικό Τυπογραφείο. Αθήνα. 1837. σελ. 84.
  5. ↑ estia.hua.gr/file/lib/default/data/9772/theFile. σελ. 12.
  6. ↑ «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως». (Ελληνικά) Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εθνικό Τυπογραφείο. Αθήνα. 1837.
  7. ↑ «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως». (Ελληνικά) Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εθνικό Τυπογραφείο. Αθήνα.
  8. ↑ Γενικά Αρχεία του Κράτους. arxeiomnimon.gak.gr/search/resource.html?tab=01&id=544997.
  9. ↑ 9,0 9,1 Παπαηλιού, Κώστας· Τσαγκαράκη, Αναστασία (2021). Ο κατάλογος των φιλελλήνων του Ερρίκου Φορνέζη. Αθήνα: Εκδόσεις Παρισιάνου. ISBN 9789605835330. 
  10. ↑ Οι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων, Ερρίκος Φορνέζης, μεταφράστρια Καλλιόπη Καμπούρογλου, 1884, εφημερίδα Εβδομάς, τόμος 1, σελ. 214
  11. ↑ «[GRGSA-CSA_PAO007.00.01.F000004Α.IT000058] Τεκμήριο #058 - Δίπλωμα αργυρού αριστείου». arxeiomnimon.gak.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2021. 
  12. ↑ Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος: 1837. Αθήνα. 1837. σελ. 82. 
  13. ↑ Οι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων, Ερρίκος Φορνέζης, μεταφραστής:Καλλιόπη Καμπούρογλου, έτος 1884. Εκδ. Εβδομάς σελ. 1
  14. ↑ Οι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων, Ερρίκος Φορνέζης, μεταφράστρια Καλλιόπη Καμπούρογλου, 1884, εφημερίδα Εβδομάς, τόμος 1, σελ. 134
  15. ↑ Τσαγκαράκη, Αναστασία (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νομέμβριος 2014). «Οι Γάλλοι Φιλέλληνες στον Αγώνα της Ανεξαρτησίας». Ναυτική Επιθεώρηση (Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, Γενικό Επιτελείο Ναυτικού) 174 (590): 174. http://www.yin.mil.gr/wp-content/uploads/2016/10/590.pdf. Ανακτήθηκε στις 10/4/2021. 
  16. ↑ Ταβουλάρη, Δήμητρα (2012). Χώροι εγκατάστασης προσφύγων στο χτες, ταυτότητες του σήμερα: Η περίπτωση Ποντίων και Κωνσταντινουπολιτών στην Καλλιθέα Αττικής. Αθήνα: Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας. σελ. 12. 
  17. ↑ Καλλιθέα, όψεις της λειτουργίας του Δήμου και της πόλης, Πολιτιστικός Οργανισμός δήμου Καλλιθέας, Αθήνα, Εκδ. Αλέξανδρος, 2006, σελ. 61, ISBN 9608092531 [1]
  18. ↑ Καλλιθέα, όψεις της λειτουργίας του Δήμου και της πόλης, Πολιτιστικός Οργανισμός δήμου Καλλιθέας, Αθήνα, Εκδ. Αλέξανδρος, 2006, σελ. 121, ISBN 9608092531 [2]
  19. ↑ Ερρίκος Φορνέζης, «Oι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων», μτφρ. (από ανέκδοτο χειρόγραφο) Καλλιόπης Δ. Γρ. Καμπούρογλου, Εβδομάς, 1, τχ. 1-27 (1884) 1-214 [3]
  20. ↑ Οι Φιλέλληνες. Πλήρης καταγραφή των εν Ελλάδι αγωνισθέντων φιλελλήνων, Βικιθήκη και στα Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ερρίκος_Φορνέζης&oldid=10574058"