Ζαν Λερέ
Ο Ζαν Λερέ (γαλλικά: Jean Leray, γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1906 και απεβίωσε στις 10 Νοεμβρίου 1998)[10]ήταν Γάλλος μαθηματικός, ο οποίος ασχολήθηκε τόσο με τις μερικές διαφορικές εξισώσεις όσο και με την αλγεβρική τοπολογία.
Ζωή και σταδιοδρομία Επεξεργασία
Γεννήθηκε στο Chantenay-sur-Loire (σήμερα τμήμα της Νάντης). Σπούδασε στην École Normale Supérieure από το 1926 έως το 1929. Έλαβε το διδακτορικό του το 1933. Το 1934 ο Λερέ δημοσίευσε μια σημαντική εργασία που θεμελίωσε τη μελέτη των ασθενών λύσεων των εξισώσεων Navier-Stokes[11]. Την ίδια χρονιά, μαζί με τον Ιούλιο Σόντερ ανακάλυψαν[12] ένα τοπολογικό αναλλοίωτο, που σήμερα ονομάζεται βαθμός Λερέ-Σόντερ, το οποίο εφάρμοσαν για να αποδείξουν την ύπαρξη λύσεων για τις μερικές διαφορικές εξισώσεις που στερούνται μοναδικότητας.
Από το 1938 έως το 1939 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Νανσί. Δεν εντάχθηκε στην ομάδα Μπουρμπακί, αν και ήταν κοντά με τους ιδρυτές της.
Το κύριο έργο του στην τοπολογία πραγματοποιήθηκε ενώ βρισκόταν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου στο Έντελμπαχ της Αυστρίας από το 1940 έως το 1945. Έκρυψε την εξειδίκευσή του στις διαφορικές εξισώσεις, φοβούμενος ότι οι συνδέσεις του με τα εφαρμοσμένα μαθηματικά θα μπορούσαν να τον αναγκάσουν να αναλάβει πολεμική δράση.
Το έργο του Λερέ κατά την περίοδο αυτή αποδείχθηκε καθοριστικό για την ανάπτυξη των φασματικών ακολουθιών και των κυψελών[13]. Στη συνέχεια αναπτύχθηκαν από πολλούς άλλους[14], και το καθένα ξεχωριστά έγινε ένα σημαντικό εργαλείο στην ομολογική άλγεβρα.
Επέστρεψε στην εργασία πάνω στις μερικές διαφορικές εξισώσεις από το 1950 περίπου.
Ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού από το 1945 έως το 1947 και στη συνέχεια στο κολλέγιο της Γαλλίας μέχρι το 1978.
Βραβεία Επεξεργασία
Του απονεμήθηκε το βραβείο Μαλάξα (Ρουμανία, 1938), το Μεγάλο Βραβείο Μαθηματικών Επιστημών (Γαλλική Ακαδημία Επιστημών, 1940), το Βραβείο Φελτρινέλι (Accademia dei Lincei, 1971), το Βραβείο Βολφ στα Μαθηματικά (Ισραήλ, 1979) και το Χρυσό Μετάλλιο Λομονόσοφ (Μόσχα, 1988). Εξελέγη μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών και της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας το 1959 και της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών το 1965[15][16].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Ιταλικά) www.accademiadellescienze.it. jean-leray. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12277272b. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 7309923.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 MacTutor History of Mathematics archive.
- ↑ 5,0 5,1 list of professors at Collège de France. www
.college-de-france .fr /media /chaires-et-professeurs /UPL3451746530003663772 _LISTE _DES _PROFESSEURS .pdf. - ↑ www
.persee .fr /doc /barb _0001-4141 _1999 _num _10 _1 _27980. σελ. 91. - ↑ www
.ras .ru /win /db /award _dsc .asp?P=id-1 .ln-ru. - ↑ 8,0 8,1 8,2 www
.persee .fr /doc /barb _0001-4141 _1999 _num _10 _1 _27980. σελ. 94. - ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 216.
- ↑ Andler, M. (2006). «Jean Leray. 7 November 1906 -- 10 November 1998: Elected ForMemRS 1983». Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 52: 137. doi:.
- ↑ Leray, Jean (1934). «Sur le mouvement d'un liquide visqueux emplissant l'espace». Acta Mathematica 63: 193–248. doi:. http://www.math.cornell.edu/~bterrell/leray.pdf.
- ↑ Leray, Jean; «Topologie et équations fonctionelles». Annales Scientifiques de l'École Normale Supérieure 51: 45–78. 1934. doi:. Zbl 0009.07301.
- ↑ Dieudonné, Jean A history of algebraic and differential topology 1900–1960. Birkhäuser. 1989. σελίδες 123–141. ISBN 0-8176-3388-X.
- ↑ Miller, Haynes «Leray in Oflag XVIIA: The origins of sheaf theory, sheaf cohomology, and spectral sequences» (PDF). 2000.
- ↑ «Jean Leray». American Academy of Arts & Sciences (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «APS Member History». search.amphilsoc.org. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2022.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- "Jean Leray (1906–1998)", by Armand Borel, Gennadi M. Henkin, and Πίτερ Λαξ, Σημειώσεις της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρείας, vol. 47, no. 3, March 2000.
- Jean Leray Short biography