Βικιπαίδεια

Ηλίας Μάγκνους Φρις

Σουηδός μυκητολόγος

Ο Ηλίας Μάγκνους Φρις (σουηδικά: Elias Magnus Fries) (15 Αυγούστου 1794 – 8 Φεβρουαρίου 1878) ήταν Σουηδός μυκητολόγος και βοτανολόγος. Μερικές φορές αποκαλείται ο «Λινναίος της Μυκητολογίας».[17]

Ηλίας Μάγκνους Φρις
Γενικές πληροφορίες
Προφορά
Γέννηση15  Αυγούστου 1794[1][2][3]
Femsjö[4][3]
Θάνατος8  Φεβρουαρίου 1878[1][2][5]
Uppsala Cathedral Assembly[4][5]
Τόπος ταφήςΠαλαιό κοιμητήριο της Ουψάλα (59°51′22″ s. š., 17°37′36″ v. d.)[6][7]
Χώρα πολιτογράφησηςΣουηδία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΣουηδικά[8]
Αγγλικά[9]
λατινική γλώσσα[9]
Εκπαίδευσηδιδακτορικό δίπλωμα
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Λουντ (από 1811)[10]
Katedralskolan
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβοτανολόγος[11][4]
πτεριδολόγος
βρυολόγος
μυκητολόγος
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Ουψάλα (1834–1859)[4]
Πανεπιστήμιο της Λουντ (1814–1834)[12]
Πανεπιστήμιο της Ουψάλα (από 1859)
Uppsala Botanical Garden (από 1851)
Οικογένεια
ΤέκναΤέοντορ Μάγκνους Φρις
Oscar Robert Fries
Elias Petrus Fries
Sanna Christina Fries[13]
ΓονείςTheodor Fries[14]
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαseat 14 of the Swedish Academy (1847–1878)[15]
Πρύτανης (1853–1854)
διδάσκων πανεπιστημίου (1819–1824)
καθηγητής πανεπιστημίου (από 1824)
καθηγητής πανεπιστημίου (από 1834, economic botany και βοτανική)
oμότιμος καθηγητής (από 1859)
ομότιμος (από 1859)
Βραβεύσειςεπίτιμος εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας του Εδιμβούργου
Μέλος της Λινναϊκής Εταιρείας του Λονδίνου
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (8  Απριλίου 1875)[16]
επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Λουντ
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ο Ηλίας Φρις σε μεγάλη ηλικία

Καριέρα Επεξεργασία

Ο Φρις γεννήθηκε στο Φέμχο, στο Σμόλαντ της Σουηδίας, όπου ο πατέρας του ήταν πάστορας εκεί.[18] Παρακολούθησε το σχολείο στο Βέξιε.

Απέκτησε εκτεταμένη γνώση των ανθοφόρων φυτών από τον πατέρα του. Το 1811, ο Φρις μπήκε στο Πανεπιστήμιο της Λουντ, όπου απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα το 1814. Την ίδια χρονιά διορίστηκε αναπληρωτής καθηγητής στη βοτανική. Εκλέχτηκε μέλος της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας των Επιστημών και το 1824 έγινε τακτικός καθηγητής. Το 1834 έγινε καθηγητής Μπόργκστρομ (σουηδ.: Borgströmianska professuren, μια έδρα προικισμένη από τον Έρικ Έρικσον Μπόργκστρομ, 1708–1770) στα εφαρμοσμένα οικονομικά στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα. Η θέση άλλαξε σε «καθηγητή βοτανικής και εφαρμοσμένης οικονομίας» το 1851. Εξελέγη Ξένο Επίτιμο Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας των Τεχνών και Επιστημών το 1849.[19] Εκείνη τη χρονιά διορίστηκε επίσης διευθυντής του Βοτανικού Κήπου του Πανεπιστημίου της Ουψάλα. Το 1853 έγινε πρύτανης του Πανεπιστημίου.

Τα πιο σημαντικά έργα του Φρις ήταν οι τρίτομοι Systema mycologicum (1821–1832), Elenchus fungorum (1828), οι δίτομοι Monographia hymenomycetum Sueciae (1857 και 1863) και Hymenomycetes Europaei (1874).[20]

Ο Φρις θεωρείται, μετά τον Κρίστιαν Χέντρικ Πέρσοον, ιδρυτής της σύγχρονης ταξινόμησης των μανιταριών. Η ταξινόμηση των μανιταριών του επηρεάστηκε από τον Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε και τους Γερμανούς ρομαντικούς. Ως κύρια ταξινομικά χαρακτηριστικά χρησιμοποίησε το χρώμα των σπορίων και τη διάταξη του υμενοφόρου (πόροι, βράγχια, δόντια, κ.λπ.).[21][22]

Ο Φρις πέθανε στην Ουψάλα στις 8 Φεβρουαρίου 1878.[23] Όταν πέθανε, οι The Times σχολίασαν: «Τα πολυάριθμα έργα του, ειδικά για μύκητες και λειχήνες, του δίνουν μια θέση όσον αφορά εκείνες τις ομάδες φυτών συγκρίσιμες μόνο με αυτές του Λινναίου».[24] Τον Φρις διαδέχθηκε στη θέση του καθηγητή Μπόργκστρομ (από το 1859 έως το 1876) ο Γιόχαν Έρχαρντ Άρεσχουγκ,[25] μετά τον οποίο ο Τέοντορ Μάγκνους Φρις, ο γιος του Ηλία, κατείχε την έδρα (από το 1877 έως το 1899).[26]

Δημοσιεύσεις Επεξεργασία

  • Monography Pyrenomycetum Sueciae (1816)
  • Systema Mycologicum (1821)
  • Systema Orbis Vegetabilis (1825)
  • Elenchus Fungorem (1828)
  • Lichenographia Europaea Reformata (1831)
  • Epicrisis Systematis Mycologici: seu synopsis hymenomycetum (1838)

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Gunnar Eriksson: «Elias M Fries» (Σουηδικά) 14482. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2016. σελ. 522.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) elias-fries. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Femsjö kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/LLA/13082/C I/2 (1755-1811), bildid: C0021370_00113, sida 208». Swedish church birth records. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουνίου 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Gunnar Eriksson: Elias M Fries 14482. Ανακτήθηκε στις 22  Δεκεμβρίου 2016. σελ. 522.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Uppsala domkyrkoförsamlings kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/ULA/11632/F/7 (1874-1879), bildid: 80002756_00145». church death record. Ανακτήθηκε στις 3  Ιουνίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Fries, Elias Magnus». Svenskagravar.se. Ανακτήθηκε στις 24  Μαΐου 2023.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Elias Fries 1794–1878. Botaniker, mykolog». Εκκλησία της Σουηδίας. Ανακτήθηκε στις 26  Μαΐου 2019.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb124877383. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub2012692344. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  10. ↑ «Svenskt biografiskt lexikon» (Σουηδικά) 14482.
  11. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2015.
  12. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  13. ↑ «August T Almén». (Σουηδικά) Dictionary of Swedish National Biography. 5673.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Femsjö kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/LLA/13082/C I/2 (1755-1811), bildid: C0021370_00113, sida 208». Ανακτήθηκε στις 3  Ιουνίου 2019.
  15. ↑ fries-elias. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουλίου 2020.
  16. ↑ «List of Royal Society Fellows 1660-2007». Complete List of Royal Society Fellows 1660-2007. Βασιλική Εταιρεία. σελ. 130.
  17. ↑ Bevan, R.J. (1981). «Aspects of mycological history». Bulletin of the British Mycological Society 15: 20–25. doi:10.1016/S0007-1528(81)80003-X. 
  18. ↑ «Fries, Elias Magnus» (στα sv). Nordisk Familjebok. 8 (2 έκδοση). 1908, σσ. 1393–1397. http://runeberg.org/nfbh/0751.html. Ανακτήθηκε στις 3 September 2010. 
  19. ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter F» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Ανακτήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 2016. 
  20. ↑ «Elias Magnus Fries». Elias Magnus Fries. Kunnskapsforlaget. http://www.snl.no/Elias_Magnus_Fries. Ανακτήθηκε στις 27 March 2009. 
  21. ↑ «Elias Magnus Fries (1794 - 1878) - a brief biography». First Nature. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2015. 
  22. ↑ «Elias Magnus Fries». Elias Magnus Fries. https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/botany-biographies/elias-magnus-fries. 
  23. ↑ Biographical Index of Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783–2002 (PDF). The Royal Society of Edinburgh. Ιουλίου 2006. ISBN 0-902-198-84-X. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2016. 
  24. ↑ The Times, Thursday, 21 February 1878; pg. 6; Issue 29184; col C
  25. ↑ Areschoug, John Erhard in Herman Hofberg, Frithiof Heurlin, Viktor Millqvist, Olof Rubenson, 1906, Svenskt biografiskt handlexikon, Albert Bonniers Förlag, Stockholm, pp 42-43. (In Swedish)
  26. ↑ Fries, Teodor (Thore) Magnus in Herman Hofberg, Frithiof Heurlin, Viktor Millqvist, Olof Rubenson, 1906, Svenskt biografiskt handlexikon, Albert Bonniers Förlag, Stockholm, pp 361-362. (In Swedish)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ηλίας_Μάγκνους_Φρις&oldid=10223931"