Ηπειρωτικά Χρονικά

Τα Ηπειρωτικά Χρονικά είναι επιστημονική περιοδική έκδοση που εκδιδόταν αρχικά «προνοίᾳ τοῦ Μητροπολίτου Ἰωαννίνων Σπυρίδωνος Βλάχου» και από το έτος 1973 αποτελεί έκδοση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Ίδρυση

Τα Ηπειρωτικά Χρονικά εκδόθηκαν με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ιωαννίνων και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδωνος Βλάχου. Την επιμέλεια της ύλης τους είχαν αρχικά οι Περικλής Βιζουκίδης, καθηγητής Αστικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γεώργιος Αναγνωστόπουλος, καθηγητής της Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Αλκιβιάδης Κοντοπάνος, φιλόλογος καθηγητής στο Διδασκαλείο Ιωαννίνων.

Στους προγραμματικούς στόχους της έκδοσης –οι οποίοι αποτυπώνονται στον πρώτο τόμο του 1926– αναφέρεται ότι το περιοδικό είναι επιστημονικό και ασχολείται με το ηπειρώτικο παρελθόν. « Ἡ περισυλλογὴ πάσης φύσεως ὑλικοῦ διαφωτίζοντος οἱανδήποτε πτυχὴν τῆς Ἠπειρωτικῆς ἱστορίας καὶ ἡ παραχώρησις τούτου πρὸς δημοσίευσιν εἶναι ἡ μᾶλλον πατριωτικὴ πρᾶξις καὶ ὁ μεγαλύτερος τίτλος τιμῆς διὰ πάντα ἀληθινόν Ἠπειρώτην» αναφέρει, στο εναρκτήριο κάλεσμά του, ο Σπυρίδων Βλάχος. Οι θεματικοί άξονες του περιοδικού αφορούν στη μελέτη της ηπειρώτικης ιστορίας (αρχαίας, μεσαιωνικής και νεότερης) και τη συλλογή και διάσωση λαογραφικού και γλωσσικού υλικού.

Η έναρξη της κυκλοφορίας του περιοδικού ενισχύθηκε με τη δημοσίευση επιστολών επιφανών ιεραρχών της εποχής, όπως του Πατριάρχη Βασιλείου, Μελετίου Αλεξανδρείας, Δαμιανού Ιεροσολύμων, Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κύριλλου Γ΄ και Χρυσόστομου Αθηνών. Ωστόσο στον 4ο τόμο αναφέρεται η πενιχρή συμμετοχή συνεργασίας από λόγιους Ηπειρώτες εκτός των Βιζουκίδη, Δημήτριο Σάρρο και Χρήστο Σούλη.

Περίοδοι εκδόσεως

Το περιοδικό εκδόθηκε σε δύο περιόδους: από το 1926 έως το 1941 οπότε σε ετήσια βάση εκδόθηκαν δεκαέξι τόμοι και τρία παραρτήματα και από το 1973 έως σήμερα με συνεχή αρίθμηση τόμων.

Πρόσβαση στα περιεχόμενα τους

Οι πρώτοι 16 τόμοι των Ηπειρωτικών Χρονικών (1926-1941) είναι δύσκολα προσβάσιμοι στη φυσική τους μορφή. Το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει εντάξει στο ψηφιακό Ιδρυματικό Αποθετήριο Ολυμπιάς τους τόμους της α΄ περιόδου.

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Οι τόμοι του περιοδικού έχουν σχήμα 8ο με σταθερή σελιδαρίθμηση και έκταση όχι σταθερή. Το εξώφυλλο του πρώτου τόμου ήταν κυανό ενώ του δεύτερου έως τον δέκατο έκτο έχει χρώμα ωχρό. Στην κορυφή του περιοδικού αναγράφεται ο τίτλος και ακολουθεί ο υπότιτλος Περιοδικόν σύγγραμμα ἱδρυθέν καὶ ἐκδιδόμενον προνοίᾳ τοῦ Μητροπολίτου Ἰωαννίνων Σπυρίδωνος Βλάχου. Κάτω από τον τίτλο ακολουθεί έμβλημα του περιοδικού που είναι ανάγλυφη σφραγίδα με τις δύο όψεις ασημένιου διδράχμου του Κοινού των Ηπειρωτών. Ακολουθούν τα ονόματα των επιμελητών της έκδοσης και ο τόπος δραστηριότητάς τους και πιο κάτω απεικονίζεται μία τρίποδη εστία. Από τον 6ο τόμο (1931) και μετά προστίθεται η φράση Ἐβραβεύθη ὑπό τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν. Στο κατώτερο αριστερό μέρος του εξωφύλλου αναγράφεται ο τόπος και ο φορέας της έκδοσης Ἐν Ἰωαννίνοις, έν τῇ ἱερᾷ Μητροπόλει και δεξιά ο αύξων αριθμός της έκδοσης και η χρονολογία.

Οι διαφημίσεις

Οι διαφημίσεις βρίσκονται είτε στο μέσον είτε στο τέλος και ξεκινούν από το πρώτο παράρτημα (1927) και συνεχίζεται έως τον τελευταίο τόμο. Οι διαφημίσεις αποτυπώνουν την εμβέλεια το κύρος και τη σημασία της έκδοσης, αφού αφορούν σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες της χώρας: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Τράπεζα Πειραιώς, Αγροτική Τράπεζα, Τράπεζα Χίου, Τράπεζα Αθηνών, Ασφαλιστικές Εταιρείες, βιομηχανίες εταιρείες (Ελληνική Εταιρεία Λαμπτήρων, Παπαστράτος Α.Β.Ε, Σιδηρόδρομοι Πειραιώς Αθηνών Πελοποννήσου, Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία.

Πηγές

• Αργύριος Γιαννέλος, «Τα περιοδικά στα Ιωάννινα μετά την απελευθέρωση έως τις απαρχές του Β' Παγκοσμίου πολέμου», Ηπειρωτικά Χρονικά, τόμ. 38 (2004), σελ. 9-140.