Ηρακλείδης ο Ταραντίνος
Ο Ηρακλείδης ο Ταραντίνος ήταν περίφημος αρχαίος Έλληνας στρατιωτικός ιατρός, που άκμασε τον 1ο αιώνα π.Χ., μαθητής του Μαντίου. Υπήρξε από τους πλέον σημαντικούς εκπροσώπους της ιατρικής σχολής των εμπειρικών γι’ αυτό και ο Γαληνός τον αποκαλεί Ἡρακλείδης ὁ ἐμπειρικός[1]. Περί των δογμάτων της εμπειρικής αυτής ιατρικής συνέγραψε 7 βιβλία. Ως στρατιωτικός ιατρός εργάσθηκε επιμελώς στην ανατομία προβαίνοντας ο ίδιος σε νεκροτομές ανθρωπίνων πτωμάτων. Συνέγραψε πολλά έργα στη Φαρμακολογία και τη θεραπευτική, στα οποία όμως «παραμελούσε» φαίνεται να συμπεριλάβει τα προερχόμενα από το φυτικό βασίλειο φάρμακα, όπως του καταλογίζει ο Διοσκορίδης ο Αναζαρβέας: «Ιόλας μεν γαρ ο Βιθυνός και Ηρακλείδης ο Ταραντίνος επ΄ ολίγον ήψαντο της αυτής πραγματείας την βοτανικήν παντελώς εάσαντες...» αναφέροντας ακόμη κατά τον Γαληνό μόνο όσα η πείρα του απέδειξε ως δραστικά: «τα δια της πείρας αυτώ κεκριμένα».
| Ηρακλείδης ο Ταραντίνος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 0η χιλιετία π.Χ. |
| Θάνατος | 1ος αιώνας π.Χ. |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιατρός |
Ο Ηρακλείδης εργάσθηκε επίσης στη διαιτητική, στη παθολογία, στην οφθαλμολογία και κυρίως στη χειρουργική. Από το πλούσιο συγγραφικό του έργο γνωστοί τίτλοι είναι:
- «Περί δοκιμασίας και συσκευασίας φαρμάκων»
- «Πρὸς Ἀντιοχίδα», που αφορά «περί ρινορραγιών, σηπεδόνων και εσχαρών του στόματος, αλλά και γενικότερα την αντιμετώπιση οδοντικών και στοματικών προβλημάτων [2]»
- «Προς Αστυδάμαντα", που αφορά «περί ιοβολοδήκτων, ερπετοδήκτων, θηριοδήκτων και υστερικής πνυγός»
- «Διαιτητικόν»
- «Θηριακά»
- «Θεραπευτικα των εντός», δηλαδή θεραπευτική των εσωτερικών του σώματος νόσων σε τέσσερα βιβλία
- «Θεραπευτικά των εκτός»
- «Νικόλαος»
- «Περί σφυγμών»
- «Στρατιώτης»
- «Συμπόσιο»
- «Κατά πραγματείας του Βακχίου»
- «Υπομνήματα εις Ιπποκράτους έργα»
Απ΄ όλα τα παραπάνω σώζονται μόνο αποσπάσματα ή γνώμες αυτού στα έργα του Γαληνού, του Αέτιου του Αμιδηνού, του Πλίνιου, του Καιλίου Αυριλιανού που αφορούν τον ειλεό, τον τέτανο, τη φρενίτιδα, την οποία μάλιστα διέκρινε κατά προέλευση σε φλεγμονώδη, γαστρική ή εγκεφαλική, τα εξαρθρώματα και την ανάταξη αυτών, την εγχειρητική θεραπεία ακτινοβλαφάρου, την εκτομή πολυπόδων του αυτιού, καταπλάσματα επί των οφθαλμών, θεραπεία αιμορροΐδων και χρόνιας αλωπεκίας.
Ο Ηρακλείδης ο Ταραντίνος χρησιμοποιούσε ιδιαίτερα το όπιο, όχι μόνο ως ηρεμιστικό αλλά και ως διαφορητικό, επίσης το πιπέρι και το ωτοβάλσαμο, και φέρεται να πειραματίσθηκε σε παρασκευή δηληριωδών φυτικών αντίδοτων (κωνείου, υοσκυάμου κλπ.). Παρέκκλιση από τις αρχές της Εμπειρικής Σχολής παρουσιάζει η ανατομική του. Ως γνωστό, οι εμπειρικοί περιφονούσαν την ανατομική θεωρώντας την άχρηστη στην Ιατρική.
- Ο Γαληνός φέρεται να εκτιμούσε ισιαίτερα το έργο του Ηρακλείδη, τον οποίο και αποκαλούσε «μάρτυρα αξιοπιστότατον». Αντίθετα, ο Απολλώνιος ο Κιτιεύς άσκησε δριμεία κριτική επί των έργων του Ηρακλείδη στο 18τομο σύγγραμμά του «Προς τα του Ταραντίνου».
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Κουτρούμπας, Δημήτριος (2016). Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο Κόσμο, Ερευνητική Μονογραφία. Αθήνα: Ε.Κ.Π.Α. σελ. 57. ISBN 978-960-93-8402-5.
- ↑ Κουτρούμπας, Δημήτριος (2016). Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο Κόσμο, Ερευνητική Μονογραφία. Αθήνα: Ε.Κ.Π.Α. σελ. 58. ISBN 978-960-93-8402-5.
Πηγές
Επεξεργασία- Gossen: Paulys R.E. τομ. 8.1 σ.493-496. Έκδοση Metzler - Stuttgart, 1912.
- Kuhn: Γαληνός κεφ. 1, 13 και 15. Έκδοση 1825.
- «Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου», τομ.9, σ. 308-309. Έκδοση 1960.
- Κ. Γεωργακόπουλος: «Αρχαίοι Έλληνες Θετικοί Επιστήμονες». Εκδοση Γεωργιάδης Αθήνα 1995.
- Δ. Κουτρούμπας: «Η Οδοντιατρική στον Αρχαίο Κόσμο». Ερευνητική Μονογραφία. Ε.Κ.Π.Α. Αθήνα 2016. ISBN 978-960-93-8402-5